Nowe Centrum Warszawy, czyli projekt na który składa się wiele zmian w przestrzeni miejskiej śródmieścia stolicy rodzi się w bólach. Kolejne inwestycje łapią opóźnienia, a te już zakończone nie są realizowane w pełnym zakresie. To wciąż wyspy normalności w morzu betonozy, a nie szeroko zakrojona akcja. Brakuje zarówno przestrzennych, fizycznych powiązań, jak i działań dziejących się „pomiędzy” realizowanymi punktowo elementami przedsięwzięcia.
Warszawski Ratusz podsumował kolejny rok realizacji Nowego Centrum – zmiany takie jak przebudowa ul. Marszałkowskiej, Chmielnej czy budowa Placu Centralnego są bezsprzecznie potrzebne i odmienią te fragmenty największego polskiego miasta. Wciąż jednak ciężko mówić o płynnej sekwencji połączonych ze sobą przestrzeni publicznych, to co jest realizowane to raczej punktowe działania. W oczekiwaniu na wielkie zmiany brakuje tymczasowych zmian, eksperymentu, animacji przestrzeni, która przebudowę dopiero ma przejść.
Czytaj także: Piesze i zielone Nowe Centrum Warszawy
Zależy nam na tym, by Nowe Centrum Warszawy było eleganckie, spójne, a przy tym przyjazne, bezpieczne, zielone i pełne życia, odpowiadające na potrzeby i styl życia warszawianek i warszawiaków. Nowe Centrum Warszawy ma być żywe, pełne usług zlokalizowanych w parterach budynków, sklepów, kawiarni czy restauracji z ogródkami. Lepsza jakość centrum to też zdrowie nas wszystkich: czyste powietrze, cień latem, dużo zieleni – mówi prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski.
W ramach tego projektu, w 2023 roku, zakończona została modernizacja ul. Marszałkowskiej (od ul. Królewskiej do placu Bankowego). Rozpoczęły się również prace na ul. Chmielnej oraz tzw. placu Centralnym, przy którym stoi już Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Już wcześniej, na terenie Śródmieścia, przebudowana została aleja Jana Pawła II – od ronda Czterdziestolatka do ronda ONZ. Wytyczone też zostały przejścia dla pieszych i przejazdy rowerowe przy rondzie Dmowskiego i ul. Marszałkowskiej. A w 2021 roku powstał plac Pięciu Rogów.
plac Centralny
Plac Centralny
A-A Collective / UM Warszawa
W czerwcu 2023 roku rozpoczęła się budowa tzw. Placu Centralnego w środkowej części placu Defilad. Projekt przygotowany przez A-A Collective powstał w oparciu o koncepcję konkursową z 2018 roku. Po zakończeniu prac przed Pałacem Kultury i Nauki będzie mniej betonu i asfaltu, pojawi się ponad 100 nowych drzew, tysiące krzewów, trawniki oraz niska sadzawka. Niestety projekt nie obejmuje całości tego terenu – co jest już stałym elementem wszystkich realizowanych w ramach Nowego Centrum Warszawy działań. W tym przypadku z zakresu wykreślony jest zjazd do tunelu drogowego pod ul. Marszałkowską. Kiedy zostanie zasypany? Nie wiadomo. Plac będzie więc jeszcze przez lata oddzielony od drugiej strony arterii węzłem drogowym.
Czytaj także: Najdziwniejszy plac w Polsce zmieni się nie do poznania
prawie gotowy MSN
MSN i TR Warszawa
UM Warszawa / Thomas Phifer
Obok placu powstaje budynek Muzeum Sztuki Nowoczesnej, który ostatecznie oddany ma być do użytku jesienią 2024 roku. To 4 letnie opóźnienie względem zapowiedzi dotyczących tej konkretnej koncepcji, ale historia budowy sięga 2006 roku. Zaprojektowany przez nowojorskie studio Thomas Phifer and Partners budynek jest już niemal gotowy. Trwają prace wykończeniowe wewnątrz sześciu kondygnacji, skupionych wokół monumentalnej, centralnej klatki schodowej. Muzeum zajmuje blisko 20 tys. m kw. powierzchni, z czego 4500 m kw. to przestrzenie ekspozycyjne na pierwszym i drugim piętrze. W ostatnim czasie posadzono także pierwsze z dużych drzew, które wypełnią pasaż między budynkiem Muzeum i zaprojektowanym przez ten sam zespół teatrem TR Warszawa… który zgodnie z tradycją nie jest realizowany w tym samym czasie. W przetargu na budowę najtańsza oferta przekraczała budżet o 350 mln złotych, miasto postanowiło unieważnić postępowanie. Kiedy je wznowi? Nie wiadomo.
Czytaj także: Przestrzeń publiczna i kultura ofiarami inflacji
koniec zastoju w Sali Kongresowej
Sala Kongresowa — wizualizacja
UM Warszawa
Jedna z najważniejszych przestrzeni koncertowych Warszawy – Sala Kongresowa w Pałacu Kultury i Nauki od dziewięciu lat stoi pusta. Ta skandaliczna sytuacja to efekt komplikacji związanych z rozpoczętym w 2015 remontem, wycenianym wówczas na 45 mln złotych. Najpierw wykonawca ogłosił upadłość, później nie udawało znaleźć się nowego. Ostatecznie po kilku unieważnionych przetargach Kongresowa ma szansę na powrót do czasów świetności, za niebotyczną kwotę 393 mln złotych. Prace obejmą kompleksową modernizację Sali wraz z zapleczem technicznym, sanitarnym, konferencyjnym i gastronomicznym. Pojawi się tu infrastruktura elektroakustyczna najnowszej generacji.
nowa Chmielna, ale nie Zgoda
Ulica Chmielna
RS Architektura Krajobrazu / UM Warszawa
Trwają również prace na ul. Chmielnej. Ulica ta, jeszcze 15-20 lat temu, była wizytówką stolicy. Dziś nie wykorzystuje swojego potencjału, postrzegana jest jako miejsce zdegradowane i nieatrakcyjne, a zrealizowany tu w latach 90. remont nie przetrwał próby czasu.
Czytaj także: Najbrzydszy deptak stolicy bliżej metamorfozy
Przywrócimy rangę ul. Chmielnej jako miejsca spotkań, wypoczynku i spacerów oraz najważniejszej ulicy handlowej w Warszawie. Chmielna zyska formę i funkcję zielonego deptaka – wyposażonego w ławki oraz obsadzonego drzewami i krzewami.– mówi Michał Olszewski, zastępca prezydenta m.st. Warszawy.
Ulica Złota — projekt konkursowy
RS Architektura Krajobrazu / UM Warszawa
Projekt przebudowy ul. Chmielnej i fragmentu ul. Brackiej (częściowo przebudowanej w ramach budowy placu Pięciu Rogów) przygotował zespół RS Architektura Krajobrazu. Ci sami projektanci zajęli pierwsze miejsce w konkursie na opracowanie koncepcji zagospodarowania przestrzeni publicznej w rejonie ulic Złotej i Zgoda rozstrzygniętym w 2021 roku. Niestety ta część Nowego Centrum Warszawy na razie nie jest wdrażana – projekt wykonawczy miał być gotowy w maju 2023 roku, ale termin został przesunięty. Przebudowa planowana jest najwcześniej na lata 2024-2025.
trzy place bez daty
Plac Żelaznej Bramy
MAU / UM Warszawa
Dlatego specjaliści z Biura Architektury i Planowania Przestrzennego m.st. Warszawy rozpoczęli – wraz z zawodowymi architektami z biur projektowych – publiczną dyskusję na temat zmian na placach: Teatralnym, Bankowym i Żelaznej Bramy. Wypowiedzieć mogli się również mieszkańcy stolicy, którzy wzięli udział w spotkaniach, konsultacjach i warsztatach charrette.
Czytaj także: Warsztaty potwierdziły, że przejście jest potrzebne. Nowy plac Żelaznej Bramy
Plac Teatralny
MAU / UM Warszawa
Koncepcja zmian wszystkich trzech placów będzie teraz dopracowywana i uzgadniana z jednostkami miejskimi. Urząd nie podaje jednak żadnej realnej daty realizacji tych inwestycji. Nie ma także zapowiedzi nawet tymczasowych zmian w sposobie ich użytkowania do czasu realizacji przebudowy. W internecie krąży już nawet określenie szaretyzacji — a więc poddawania metodzie charette kolejnych przestrzeni miejskich w celu produkowania koncepcji, które nie mają perspektyw na wdrożenie i tym samym tworzenia złudzenia działania.
Czytaj także: Parking Teatralny zmieni się w miejski plac
lifting placu Trzech Krzyży i Marszałkowskiej
Marszałkowska po przebudowie
ZDM Warszawa
„Olbrzymią metamorfozą” nazywa Urząd Miasta remont jaki przeszedł fragment ul. Marszałkowskiej pomiędzy al. Solidarności a ul. Królewską. W ramach tego wiekopomnego dzieła wyremontowano chodnik, wyznaczono drogę dla rowerów i miejsca parkingowe. Pojawiło się więcej zieleni. Także tutaj zakres prac ograniczono – nie powstało planowane w osi Saskiej przejście dla pieszych.
Czytaj także: Ulica pokonała Ratusz. Koszmar partycypacji w Warszawie
Plac Trzech Krzyży — przed i po przebudowie
ZDM Warszawa
Zmodernizowany został także plac Trzech Krzyży, łatwiej pokonać go obecnie pieszo czy rowerem, zasadzono wysokie drzewa. Wciąż jednak dominująca w jego przestrzeni jest funkcja komunikacyjna i zamiast miejskiego placu bardziej przypomina rondo o bardzo dziwnym kształcie. Docelowe zmiany w tym obszarze wraz z tym częściowym remontem zdają się zostać odsunięte na odległą przyszłość.
parking Powstańców Warszawy
Plac Powstańców Warszawy
fot. lapstudio / um warszawa
Przebudowywany jest plac Powstańców Warszawy, który remont przeszedł kilka lat temu. Obecne zmiany są jednak docelowe i wiążą się z budową parkingu podziemnego pod płytą placu na 420 samochodów. W związku z tym przebudowany zostanie także fragment ulicy Świętokrzyskiej (powiększy się przestrzeń dla aut), a na samym placu wyrosną czerpnie powietrza, rampa, obiekty wejść i obsługi parkingu, ignorujące jego kompozycję urbanistyczną – to zresztą nic nowego, wystarczy popatrzeć na elementy infrastruktury stacji centralnego odcinka drugiej linii metra ingerujące w ciągi piesze i osie widokowe.
Czytaj także: Nowa, gorsza wersja Placu Powstańców Warszawy
