Kamil Kajdas, absolwent Politechniki Śląskiej wybrał malowniczy teren Zielonek pod Krakowem na projekt Centrum Badawczego Nauk Rolniczych. Proponowane przez niego obiekty są przykładem architektury styku, miejsca, gdzie spotykają się granice miasta i natury.
Założeniem projektu Kamila Kajdasa jest stworzenie Centrum Badawczego Nauk Rolniczych w Zielonkach pod Krakowem, będącego jednocześnie granicą i łącznikiem z miastem. Jak uważa autor, tereny Zielonek są dobrym przykładem granicy pomiędzy miastem a naturą. Obszar ten wyznacza linia Parku Krajobrazowego oraz przebiegająca 3 linia obronna Twierdzy Kraków. Zadaniem Centrum Badań jest kontrola przemian zachodzących w rolnictwie oraz wpływu tych działań na krajobraz.
Centrum Badawcze jest granicą i łącznikiem z miastem
© Kamil Kajdas
architektura styku
W obecnych czasach postępującego rozwoju społecznego i powszechnego zjawiska rozlewania się miast, pojęcie granicy miasta pod względem funkcjonalnym i wizualnym jest bardzo trudne do określenia. Historycznie obszar granicy miasta wyznaczany był murem [...]. Z chwilą pojawienia się zmian rozwojowych miast, pojęcie granic zaczęło się zacierać, w wyniku czego są one ciężkie do określenia. Charakter architektury prezentującej styk miasta powinien wyrażać wizualnie i emocjonalnie jego granice. Definiując obszar styku, należy na nowo ustalić znaczenie granicy miasta. Nie powinna ona stanowić bariery, lecz stać się łącznikiem [...]. Architektura powinna stawiać pretekst do refleksji na temat obu granicznych obszarów. Znaczenie styku powinno czytać się jako całość, ale również prezentować zbiór zapisanych historii w poszczególnych jego punktach. Zabieg ten został zrealizowany w moim projekcie poprzez stworzenie typologii współczesnych murów miejskich — tłumaczy Kamil Kajdas.
Centrum Badań Rolnych składa się z pięciu rozlokowanych w terenie budynków
© Kamil Kajdas
nowe życie fortów
Celem pracy magisterskiej Kamila Kardasa wykonanej pod kierunkiem dr Jana Kubeca na Politechnice Śląskiej było stworzenie przestrzennej ramy świadczącej o granicy obszaru miejskiego i natury. Odwołania historyczne oparte są na typologii zabudowy (na terenie znajdują się dawne forty wojskowe), która tworzy zespół Centrum Badań Rolnych. Uwarunkowania krajobrazowe wpłynęły na układ urbanistyczny pięciu budynków, a kompozycja została wpisana w strukturę istniejących fortów.
Centrum Badawcze podzielone jest na trzy części
© Kamil Kajdas
Budynek Centrum Badawczego posadowiony jest na monolitycznych ścianach żelbetowych wbitych w falujący teren. Wrastający z podłoża obiekt ma w ścianach szczeliny, w których autor umieścił trzy funkcje założenia. Pomiędzy budynkiem naukowym a fortem zaprojektowany został Bank Przyrodniczy, którego wejście prowadzi także do magazynów. Bryła tego obiektu również przybrała prostą, monolityczną formę.
na terenie znajduje się również wieża meteorologiczna oraz Fort 45 Marszowiec zaadaptowany na centrum turystyczne i hotel
© Kamil Kajdas
Adaptowane forty, porośnięte zielenią tworzą dominantę krajobrazową. Fort 45 Marszowiec został zamieniony na centrum turystyczne wraz z hotelem. W Forcie Pomocniczym 45a Bibice, architekt zaproponował pawilon turystyczny. Kolejnym akcentem kompozycyjnym jest wieża służąca badaniom i obserwacjom meteorologicznym tworząca mocny akcent w przestrzeni. Dzięki wyważonym proporcjom wieża nie dominuje na tle całego założenia, a jej skala została dopasowana do falującego ukształtowania terenu.
budynek Centrum tworzą żelbetowe ściany
© Kamil Kajdas
żelbetowe monolity
Całe założenie zostało zaprojektowane w układzie konstrukcyjnym ścianowym oraz szkieletowym dla parkingów podziemnych, oraz części magazynowych. Budynek składa się ze ścian żelbetowych monolitycznych, wbitych w ziemie. Ściany oprócz funkcji konstrukcyjnych dla stropów są ścianami oporowymi. Zaprojektowane zostały jako masywne półprefabrykowane żelbetowe o wysokości trzech kondygnacji. Stropy i stropodachy wykonano z prefabrykowanych płyt opartych na żelbetowych belkach o maksymalnej rozpiętości ośmiu metrów.
Centrum Badawcze Nauk Rolnych jest także otwarte dla odwiedzających
© Kamil Kajdas
Tworzenie architektury styku powinno skupiać się na indywidualnym charakterze miejsca — strukturze społecznej, kulturze, historii i warunków przestrzennych, w jakich się znajduje. Wyznaczając kierunki przestrzenne, nawiązałem w swojej pracy do historycznych granic miasta — murów miejskich. Zmieniająca się struktura krajobrazowa oraz jej degradacja stworzyła pole do uformowania Centrum Badawczego Nauk Rolnych — jednostki badawczej zajmującej się dziedziną, która w największym stopniu ma wpływ na krajobraz chroniony — podsumowuje autor.
Projekt Kamila Kajdasa otrzymał wyróżnienie w kategorii prac magisterskich w konkursie organizowanym przez Polskie Stowarzyszenie „Dachy Zielone”, którego cele, było wyłonienie najlepszych prac dyplomowych z zakresu dachów zielonych i żyjących ścian.
W tym samym konkursie wyróżnienie otrzymała także Dobrochna Lata za projekt Muzeum historii nienaturalnej, a pierwszą nagrodę w kategorii prac inżyniefskich, otrzymał Łukasz Modrzejewski za projekt hostelu dla rowerzystów.
