Praca zgłoszona na konkurs
„Najlepszy Dyplom Wnętrza 2022/2024”
Projekt szkoły dla dzieci z dysfunkcją wzroku jest próbą aranżacji przestrzeni w zgodzie z zasadami projektowania uniwersalnego (dostępnego), którego celem jest zminimalizowanie utrudnień w życiu codziennym osób z niepełnosprawnościami.
aksonometria
© Aleksandra Kupidłowska
W Polsce to zagadnienie rozwija się, w przestrzeni publicznej można dostrzec coraz więcej takich prób. Po przeczytaniu przepisów można dojść do wniosku, że zalecenia wynikające z projektowania dostępnego są raczej ograniczające niż inspirujące. Należy między innymi przestrzegać odpowiednich odległości i wysokości w pomieszczeniu, natężenia światła naturalnego i sztucznego, stosować rozwiązania akustyczne czy odpowiednie nawierzchnie antypoślizgowe — to znacząco zawęża obszar estetyki, w której się poruszamy. Mogłoby się też wydawać, że osoby z dysfunkcją wzroku nie są czułe na piękno przestrzeni, w której przebywają, jednak biorąc pod uwagę fakt, że w Polsce w 2014 roku ponad 7 procent społeczeństwa miało niesprawny wzrok, a w tej grupie mniejszość ludzi była go zupełnie pozbawiona, oraz to, że dzieci rzadko kiedy są w pełni niewidome, tracą zaś sprawność wzroku wraz z wiekiem, można podejść do zagadnienia zupełnie z innej perspektywy.
wizualizacja wnętrza szkoły
© Aleksandra Kupidłowska
We wnętrzu dostosowanym do potrzeb osób z niepełnosprawnym postrzeganiem, możemy wyróżnić następujące zasady: stosowanie kontrastów, dobrej izolacji akustycznej, równomiernego oświetlenia (4000K) oraz oświetlenia naprowadzającego, zróżnicowanej faktury materiałów; oznakowanie niebezpiecznych miejsc (informacje tyflograficzne); ograniczanie miejsc kolizyjnych i dostęp do światła dziennego i roślinności. W przypadku kontrastów ważny jest kolor żółty, który tworzy najmocniejszy kontrast z czarnym.
wizualizacja wnętrza szkoły
© Aleksandra Kupidłowska
Izolacja akustyczna ma na celu zmniejszenie pogłosu, dzięki czemu ułatwiamy komunikację niedowidzących poprzez zmysł słuchu. Taką pomocą są też elementy trailingowe (naprowadzające), takie jak listwy LED wyznaczające tor ruchu czy ścieżki tyflograficzne oraz inne oznakowania, na przykład w alfabecie Braille’a, które umożliwiają komunikację poprzez zmysł dotyku. Zaprojektowanie takich rozwiązań jest szczególnie istotne w szkolnym rozwoju dzieci, które dopiero poznają, jak działają ich zmysły i jak mogą uzupełniać informacje ze świata, których wzrok im nie dostarcza. Dla prawidłowego rozwoju takich dzieci ważne jest też zapewnienie odpowiedniej rehabilitacji i terapii sensorycznej oraz psychologicznej.
wizualizacja wnętrza szkoły
© Aleksandra Kupidłowska
Proces projektowania zaczęłam od jasnego podziału przestrzeni i usunięcia zbędnych przegród, tak żeby zmaksymalizować dostęp do światła dziennego w korytarzu. Po prawej stronie umieszczone są sale lekcyjne i łazienki, a po lewej szatnia, pomieszczenie do terapii SI i cichej pracy oraz, nieco dalej, sala doświadczania świata i pokój nauczycielski, koło którego znajduje się kącik zabaw. Przez środek poprowadziłam podział posadzki, która została wyłożona kontrastującymi deskami. Na ciemniejszej części znajduje się ścieżka tyflograficzna, która prowadzi do sal lekcyjnych i WC. W szkolnej przestrzeni ma ona raczej funkcję edukacyjną niż nawigacyjną, żeby przygotować dzieci także do poruszania się po przestrzeni publicznej.
wizualizacja wnętrza szkoły
© Aleksandra Kupidłowska
Charakterystycznym elementem jest nieregularna ściana z żółtymi drzwiami, która poza nawigowaniem (trailing) pełni też funkcję akustyczną. Dodatkowo ściana jest kasetą na drzwi przesuwne, a na szczycie ma zagłębienia na donice. W przestrzeni znajdują się też inne rozwiązania, na przykład koła sensoryczne, które są formą zabawy dotykowej, czy podwieszone lamele. W korytarzu pojawiły się również bezpieczne meble o zaokrąglonych kształtach oraz miękkie siedziska, dzięki czemu zmniejszamy ryzyko kontuzji. Również łazienki są zaprojektowane przy użyciu kontrastujących elementów, aby ułatwić korzystanie z kabiny, umywalki i suszarki. Sprzęty są umieszczone na dwóch wysokościach ze względu na użytkowników w różnym wieku, tak żeby każdemu było wygodnie.
wizualizacja wnętrza szkoły
© Aleksandra Kupidłowska
Aleksandra KUPIDŁOWSKA
Ilustracje: © Autorka
