Praca zgłoszona na konkurs
„Najlepszy Dyplom Wnętrza 2020/2022”
„Świat jestestwa to współświat. Bycie-w to współbycie z innymi” — Martin Heidegger
Adaptacja przestrzeni dawnych kortów tenisowych na centrum służące dorastającym osobom w spektrum autyzmu oraz środowisku wspomagającemu stanowi próbę stworzenia przestrzeni adekwatnej do realnych potrzeb społecznych. Obecnie szacuje się, że osoby w spektrum stanowią jeden procent populacji, co w skali europejskiej oznacza pięć milionów osób. Osoby te postrzegają swoją egzystencję jako zawieszoną na granicy dwóch światów — własnego oraz neurotypowego. Stworzona koncepcja ośrodka otoczonego ogrodem sensorycznym ma zatem zacierać granice, uczyć tolerancji i szacunku dla odmienności, pozwalać autykom wyjść „z cienia”. Być miejscem, w którym można się uczyć, odpocząć czy nawiązywać nowe relacje.
Dawny kompleks sportowy w Bielsku-Białej
fot.: Agnieszka Niczyporuk
Centrum zostało ulokowane na terenie dawnego kompleksu sportowego w Bielsku-Białej, położonego w sąsiedztwie parku i rzeki Białej dzielącej niegdyś dwa ośrodki miejskie — Bielsko i Białą.
Prace projektowe rozpoczęłam od przyjrzenia się biologicznym aspektom autyzmu, które znajdują swoje odniesienie przestrzenne. Interesował mnie szczególnie specyficzny odbiór rzeczywistości od „szczegółu do ogółu”, który chciałam uszanować, nadając mu jednak szerszy kontekst. Ponadto potrzeba strukturyzacji, uwzględniania rytmu, ładu w otoczeniu autyków zdeterminowała wygląd przestrzeni wewnętrznej i zewnętrznej.
projekt architektura współbycia, wejście wraz z recepcją
© Agnieszka Niczyporuk
Szczególną rolę w kreowaniu przestrzeni odgrywały zmysły. Przestrzenie zostały tak wizualnie rozplanowane, by podkreślać dane strefy, oświetlenie nawiguje odbiorcę, tekstury są przyjemne w dotyku, pomieszczenia zaś izolowane akustycznie. Wprowadzony do wnętrza ciek wodny ma sprzyjać harmonii, natomiast zmienny rodzaj nawierzchni w ogrodzie sensorycznym wpływa na pobudzenie jednostki.
parter wraz z ciekiem wodnym w projektowanym budynku
© Agnieszka Niczyporuk
Z kolei zapach i smak wyselekcjonowanych roślin oddziałuje kojąco na samopoczucie. Szczególną uwagę zwrócono na bezpieczeństwo grawitacyjne, akcentując różnice poziomów, stosując odpowiednie wypełnienia mebli tapicerowanych, by neutralizować ewentualne potknięcia czy uderzenia.
projekt architektura współbycia, sytuacja
© Agnieszka Niczyporuk
Celem nadrzędnym było uzyskanie u podopiecznych stanu równowagi, który stanowi punkt wyjścia do pracy terapeutycznej. Zatem część pomieszczeń została przeznaczona do aktywnych form spędzania czasu (by pobudzić jednostkę), natomiast druga sprzyjać miała wyciszeniu (w przypadku osób przestymulowanych). Rozkład pomieszczeń został uzależniony od dostępu do światła słonecznego, usytuowania względem stron świata oraz natężenia przepływu osób w budynku. Całość wykończenia charakteryzuje się łagodną gradacją kolorystyczną.
projekt architektura współbycia, wnętrze sali aktywności
© Agnieszka Niczyporuk
W programie funkcjonalnym wyodrębniono strefę aktywną składającą się z przestrzeni do zajęć w grupie (zajęcia manualne, techniczne), przestrzeni wystawowej, do której przylega kawiarnia z wyjściem na taras, latem stanowiącym dodatkową połać przeznaczoną do wypoczynku, oraz strefę wejścia z szatnią. Drugie skrzydło ma strefę medytacyjną, salę do zajęć sensorycznych wraz z przyległymi sanitariatami. Na piętrze, z zasady bardziej kameralnym, zlokalizowano salę do zajęć indywidualnych, strefę personelu, przestrzeń do spotkań czy konferencji oraz patio. Pomieszczenia na piętrze mają również dostęp do tarasu.
wnętrze baru
© Agnieszka Niczyporuk
Z kolei ogród sensoryczny został wyposażony w obiekty małej architektury, które swoim wyglądem nawiązują do elementów wnętrza, a ich niejednorodna struktura filtruje światło i dźwięk dobiegający z otoczenia. Utworzona niecka w strefie centralnej sprzyja realizacji zajęć grupowych, a okalająca trybuna ma spełniać funkcję widowni dla usytuowanego w głębi pawilonu przeznaczonego do organizacji takich eventów, jak kino letnie, plenery malarskie, sztuki teatralne czy minikoncerty.
Zarówno budynek, jak i strefę zewnętrzną dostosowano do potrzeb osób z niepełnosprawnością ruchową.
Agnieszka NICZYPORUK
Ilustracje: © Autorka
