8. „Peter Zumthor 1985–2013. Buildings and Projects”
Autorzy: Peter Zumthor, Thomas Durisch
Wydawnictwo: Scheidegger & Spiess
Zurych 2014
Geneza wydania pięciotomowej monografii „Peter Zumthor 1985–2013. Buildings and Projects” (opublikowanej jako trzy osobne wydawnictwa w języku angielskim, niemieckim i francuskim) sięga 2007 roku. Wówczas szwajcarski projektant i kurator Thomas Durisch (w latach 1990–1994 współpracownik Atelier Zumthor) zorganizował w Kunsthaus w austriackiej Bregencji wystawę retrospektywną swojego mentora. Zgromadzenie w jednym miejscu dziesiątek modeli, szkiców oraz rysunków wyciągniętych z archiwum pracowni Zumthora w Haldenstein stało się dobrym pretekstem do udokumentowania, usystematyzowania i skatalogowania pokaźnego dorobku twórczego architekta oraz punktem wyjścia dla długotrwałego procesu przygotowania książki.
Premiera monografii była wielokrotnie przesuwana, a projekt okładki został w ostatniej chwili skorygowany — niebieski jednolity materiał zamieniono na szarą, porowatą tkaninę, przywodzącą na myśl faktury ścian w tymczasowym pawilonie londyńskiej Galerii Serpentine czy Allmannjuvet Zinc Mine Museum w norweskim miasteczku Sauda.
Zumthor był odpowiedzialny za wybór projektów, dobór poszczególnych ilustracji, napisał też większość tekstów zawartych w publikacji. Zwięzłe eseje przedstawiają fascynujące historie związane z prezentowanymi chronologicznie licznymi koncepcjami i niestety znacznie mniej licznymi realizacjami. W poszczególnych pięciu tomach architektura Zumthora pojawia się jednak niejako w tle, bardziej jako pretekst do refleksji, dyskusji, porównań i analiz. W opisach autorskich przewijają się różne miasta, hotele, domy, artyści, muzycy, kompozytorzy, reżyserzy, pisarze, filozofowie, czyli „kulisy”, kontekst i inspiracje prac Szwajcara. Architekt nie zawsze używa w tych tekstach nazw konkretnych miejsc lub osób, niejako zachęcając czytelnika do samodzielnego odkrywania kolejnych tajemnic. Nie jest to może gra tak wyrafinowana, jak w wybitnych książkach Julia Cortázara czy Itala Calvino, ale wciąga i intryguje.
W najnowszej monografii odczuwalny jest duży spokój, skupienie i doświadczenie autora — zawodowe, życiowe i literackie. Zumthor projektuje i pisze uważnie, niespiesznie, ze szwajcarską precyzją dbając o każdy szczegół, obraz i słowo. Monografia „Peter Zumthor 1985–2013. Buildings and Projects”, to po „Thinking Architecture”, „Atmospheres” i „A Feeling of History” kolejna publikacja pozwalająca na zgłębianie choć części tajemnic tego wyjątkowego architekta.
***
