Warszawa jest uznawana za jedną z najbardziej zielonych stolic Europy, a status ten zyskała po 1945 roku. Jedną z autorek tej przemiany jest Alina Scholtz, której wystawę poświęca Muzeum Woli, oddział Muzeum Warszawy. Ekspozycja „Więcej zieleni! Projekty Aliny Scholtz” przedstawi realizacje tej pionierki architektury krajobrazu w Polsce, odpowiedzialnej m.in. za powojenną odbudowę warszawskich parków, skwerów i ogrodów. Na wystawę, którą objęliśmy patronatem, zapraszamy już 16 czerwca br.
„Więcej zieleni! Projekty Aliny Scholtz” to kolejna wystawa, która wpisuje się w szerszy program Muzeum Warszawy otwierający dyskusję na temat tego, jak zadbać o zrównoważony rozwój miasta i uczynić z niego przestrzeń przyjazną dla wszystkich mieszkańców. Pozwala również przywrócić Warszawie ważną postać kobiecą i spojrzeć na znaną nam historię odbudowy stolicy z nowej perspektywy — mówi dr Karolina Ziębińska-Lewandowska Dyrektorka Muzeum Warszawy.
Trasa WZ od strony ulicy Nowy Zjazd i fontanna w Centralnym Parku Kultury i Wypoczynku w Warszawie
© Narodowe Archiwum Cyfrowe
projektantka warszawskiej zieleni
Alina Scholtz była Kierowniczką Pracowni Zieleni w Biurze Odbudowy Stolicy, twórczynią założeń parkowych i zieleni otaczającej nowe osiedla mieszkaniowe, takie jak osiedle Szwoleżerów czy Sady Żoliborskie. Jest autorką i współautorką takich realizacji jak tereny Toru Wyścigów Konnych na Służewcu czy Centralny Park Kultury (obecnie Park im. Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego). To właśnie te kluczowe projekty będziemy mogli zobaczyć na wystawie w Muzeum Woli, a oprócz nich także przedwojenne modernistyczne ogrody, otoczenie polskich ambasad w Chinach czy Korei oraz odbudowaną zieleń Ogrodu Saskiego.
Alina Scholtz zawsze projektowała, pamiętając o zmienności zieleni w czasie. Dzięki jej ideom, jesienią na drogach do szkół dzieci mogły zbierać kasztany i korale jarzębiny, a w maju specjalnie posadzone drzewa o biało-czerwonych barwach kwiatów przypominały o świętach narodowych. Jej projekty wciąż inspirują do szukania zrównoważonych rozwiązań przyrodniczych i urbanistycznych. Są również źródłem narzędzi do działania wobec klimatycznych wyzwań, jakie przed nami stoją.
Alina Scholtz jest jedyną kobietą, którą wymienia się w licznych panteonach „ojców-założycieli” architektury krajobrazu
© archiwum spadkobierców
pionierka architektury krajobrazu
Co ciekawe, chociaż od początku istnienia polska architektura krajobrazu była dziedziną mocno sfeminizowaną, to Alina Scholtz jest jedyną kobietą, którą wymienia się w licznych panteonach „ojców-założycieli” tego kierunku. Do dziś architektura krajobrazu bywa traktowana jako służebna wobec architektury i często przypisuje się jej głównie funkcję „ozdobną”. Takie hierarchiczne spojrzenie sprawia, że także kobiety projektujące w dziale „Zieleni” w Biurze Odbudowy Stolicy i Biurze Urbanistycznym Warszawy były pomijane w kolejnych opracowaniach o powojniu i wiele z nich pozostaje anonimowych.
O świadomości dobra, jakie płynie z obecności zieleni w mieście oraz problemie pomijania zawodu architekta i architektki krajobrazu w debacie publicznej poczytacie w felietonie Anny Cymer — Potrzebujemy Aliny Scholtz XXI wieku.
Dziś, w obliczu katastrofy klimatycznej chcemy dowartościować zawód architektki krajobrazu. Zależy nam na odczarowaniu architektury krajobrazu, postrzeganej jako projektowanie dekoracji, a nie w pełni funkcjonalnych elementów przestrzeni. Chcemy dowartościować zieleń jako niezbędny — równoważny z zabudową element miejskiej tkanki — mówi Klara Czerniewska-Andryszczyk, współkuratorka wystawy.
Ewa Perlińska-Kobierzyńska, kuratorka wystawy dodaje:
Celem wystawy jest też odzyskanie Aliny Scholtz dla historii architektury, historii Warszawy, i sprawienie, by obiekty przez nią tworzone zostały objęte ochroną, tak jak ochroną obejmuje się zabytki architektury.
w warsztacie architektki krajobrazu
Część wystawy pod nazwą WolaLab została poświęcona dokładnej analizie miejskiej zieleni. W przestrzeni laboratorium projekty Scholtz rozłożono na czynniki składowe: wiedzę na temat doboru i zastosowania materiału roślinnego, ukształtowania terenu, sposobów wykorzystania wody. To tutaj będzie można zapoznać się z warsztatem architektki krajobrazu, zrozumieć wpływ roślinności na mikroklimat, poznać gatunki drzew nasadzanych w Warszawie, samodzielnie zaprojektować zieloną przestrzeń, czy wreszcie zastanowić się nad ekologiczną przyszłością miasta.
© Muzeum Woli
kalendarium i program towarzyszący wystawy
Wystawie towarzyszą wykłady, debaty i spotkania oraz spacery i wycieczki rowerowe śladami Aliny Scholtz. Programem towarzyszącym Muzeum Woli zachęca do odkrywania swojej okolicy i zielonych zakątków Warszawy.
To właśnie parki i ogrody są miejscami relaksu i wytchnienia w pełnym zgiełku mieście. Czas pandemii pokazał, jak ważną rolę w naszym życiu odgrywają tereny zielone. Chcemy pokazać, że to nie przypadek — zieleń w mieście działa, gdy jest odpowiednio zaprojektowana i zadbana — mówi Konrad Schiller, kierownik Muzeum Woli.
- wystawa: „Więcej zieleni! Projekty Aliny Scholtz”
- czas trwania: od 16 czerwca do 28 listopada br.
- adres: Muzeum Woli przy ul. Srebrnej 12 w Warszawie
autorki i autorzy wystawy
- kuratorki: Klara Czerniewska-Andryszczyk, Ewa Perlińska-Kobierzyńska,
- zespół badawczy: Natalia Budnik, Klara Czerniewska-Andryszczyk, Grupa Projektowa Centrala (Małgorzata Kuciewicz, Simone De Iacobis), Ewa Perlińska-Kobierzyńska,
- projekt wystawy: Grupa Projektowa Centrala,
- okiem architektki krajobrazu: Natalia Budnik,
- projekt graficzny: Marta Caban.
