Praca zgłoszona na konkurs
„Najlepszy Dyplom Architektura”
Współczesne zmiany klimatyczne każą się zastanowić nad koniecznością ograniczania inwazyjnej interwencji człowieka w środowisko naturalne poprzez wykorzystanie modeli produkcji przemysłowej przyjaznych środowisku. Ewolucja dyskursu architektonicznego może dokonać się dzięki biomimetyce, która adaptuje zależności ze świata natury do wielu dziedzin życia. Z kolei rozwiązania inżynierii materiałowej w zakresie materiałów bioaktywnych dają szansę na ograniczenie emisji CO2 związanej z produkcją stali i betonu. Przyjrzenie się roli materiału w architekturze idzie w parze z postulatami Juhaniego Pallasmy, który podkreślał rolę zmysłów potrzebnych do pełnego obcowania człowieka ze światem, szczególnie w dobie technologizacji społeczeństwa, która doprowadziła do alienacji jednostki.
Działka projektowa położona jest w sąsiedztwie bujnej zieleni Parku Kazimierzowskiego i skweru Agatona na warszawskim Powiślu. Istotnym kontekstem były starania władz Uniwersytetu Warszawskiego o rozbudowę kampusu. W 1997 roku urbanista Jan Rutkiewicz przedstawił propozycję utworzenia na Powiślu Dzielnicy Uniwersyteckiej inspirowanej paryską Dzielnicą Łacińską, jednak założenie nie zostało zrealizowane. Współczesne inwestycje naukowo-dydaktyczne, jak Biblioteka Uniwersytecka, Wydział Neofilologii czy Centrum Nauki Kopernik, dają szansę powrotu do idei Dzielnicy Łacińskiej, której kręgosłupem staje się ulica Dobra.
analiza urbanistyki
© Sławomir Szczotka
Zamysł projektu opiera się na adaptacji idei gospodarki o obiegu zamkniętym do sposobu myślenia o budowaniu i cyklu życia budynku. Dzięki takiemu podejściu architektura jest traktowana jako tymczasowa, a jej elementy składowe mogą zostać wykorzystane w różnych branżach, co eliminuje powstawanie odpadów niedegradowalnych. Również działka projektowa jest potraktowana jako zasób wielokrotnego użytku, co ogranicza degradację nowych terenów zielonych.
Podejście to zostało zainspirowane architekturą kultur pierwotnych, prowadzących nomadyczny tryb życia. Nomadowie tworzyli siedliska łatwe do zbudowania i przeniesienia, z dostępnych, lokalnych materiałów. W przypadku projektowanego budynku postawiono na materiały przyjazne środowisku. Zdecydowano, że głównym materiałem projektowym będzie CLT, czyli prefabrykaty drewniane, które odznaczają się wysokimi parametrami konstrukcyjnymi, izolacyjnymi, biodegradowalnością oraz możliwością szybkiego montażu i demontażu.
aksonometria i analizy
© Sławomir Szczotka
Forma nawiązuje do struktury plastra miodu, która jest jednym z najbardziej optymalnych układów w świecie natury pod względem stosunku zużycia materiału do nośności konstrukcji. Przekrój heksagonalny daje duże możliwości aranżacji rzutu, a układ niezależnych modułów pozwala na swobodną rozbudowę. Elewacja południowa czerpie z relacji światła słonecznego i roślin, z których większość do procesu fotosyntezy wymaga doświetlenia, jednak niektóre wolą środowisko zacienione, na przykład mech. Podobna zależność występuje w architekturze: część pomieszczeń wymaga ekspozycji na światło naturalne, inne zaś, w tym pomieszczenia techniczne, projektowane są od strony północnej. Bazując na tej analogii, ukształtowano formę elewacji z przeszklonymi modułami wysuniętymi przed lico budynku, oraz z modułami „ślepymi”, mieszczącymi pomieszczenia techniczne. Jest to nawiązanie do silnego związku pomiędzy architekturą, naturą a światłem.
biomimetyczna inspiracja i warianty rozbudowy
© Sławomir Szczotka
W budynku będą konstruowane wyspecjalizowane protezy umożliwiające odczuwanie bodźców dotykowych osobom po amputacji kończyn, tu również będą eksponowane. W ten sposób idea symbiozy natury i technologii spełnia się także na płaszczyźnie funkcji. Budynek ma wejść w skład powstającego na Powiślu układu urbanistycznego Warszawskiej Dzielnicy Uniwersyteckiej. Program budynku zawiera tak zwane moduły otwarte, utrzymujące korytarze przelotowe dla ptaków. Na parterze zlokalizowano przestrzenie ekspozycyjne, przestrzenie dla naukowców i dizajnerów form przemysłowych (+1), pomieszczenia do testowania protez (+2), oraz przestrzenie dla studentów UW (+3). Zielone technologie pozyskiwania energii uniezależniają budynek energetycznie.
przekroje A-A i B-B
© Sławomir Szczotka
Zbliżenie architektury i natury wynika ze zrozumienia ich związku oraz potrzeby dbania o zachowanie symbiozy. Zastosowanie architektury demontowalnej sygnalizuje możliwość budowania jedynie na czas, gdy funkcja budynku jest potrzebna. Potem działka może zostać użyta inaczej. Podejście to redefiniuje sposób, w jaki budownictwo oddziałuje na przyrodę, i ogranicza jego degradację oraz zmniejsza produkcję odpadów, chroniąc tym samym środowisko naturalne.
Sławomir SZCZOTKA
Ilustracje: © Autor
