W drodze otwartego dwuetapowego konkursu Uniwersytet Łotewski szukał pomysłu na zagospodarowanie akademickiego kampusu i wizji dla nowego budynku przeznaczonego na funkcje sportowe. Najlepszą koncepcję, zdaniem nie tylko jury, ale też studentów, pracowników i absolwentów uczelni, przygotowało polskie biuro SBS Engineering Group.
Mający swoją siedzibę w Krakowie zespół pracowni SBS Engineering Group był jednym z czterech, które zakwalifikowały się do drugiego etapu międzynarodowego konkursu (do pierwszej tury zgłoszono sześć prac). Projekty rozwoju Centrum Akademickiego Uniwersytetu Łotewskiego oceniane były na podstawie ich innowacyjności, oryginalności zaproponowanych idei, jakości przestrzeni publicznych oraz ich dostępności, programu projektowego, a także wpisania się w miejski krajobraz Rygi i jej dzielnicy Tornakalns.
etapy 1. i 2.
© SBS Engineering Group
W jury konkursu zasiedli — Andris Sarnovičs, przewodniczący sądu konkursowego, przedstawiciel uczelni, Jānis Ploks, architekt i dyrektor projektu Programu Rozwoju Centrum Akademickiego, Roberts Rostoks, zastępca dyrektora Programu, Sergejs Ņikiforovs, architekt, członek Łotewskiego Stowarzyszenia Architektów, Sabīne Skudra, architektka krajobrazu, członkini Łotewskiego Stowarzyszenia Architektów Krajobrazu, Jeroen Dirckx, architekt, przedstawicielki Wydziału Rozwoju Miasta Rygi — Lolita Sarma i Iveta Staša-Šaršūne oraz Evelīna Ozola, architektka pełniąca obowiązki Architekta Miasta Rygi.
diagramy
© SBS Engineering Group
Zespół pracowni SBS Engineering Group w składzie: Maher Matar, Anna Kowal, Agnieszka Gozdek, Tomasz Giefert, Barbara Robak, Michał Sajdek i Piotr Ehrenhalt skupił się w zwycięskiej propozycji na integracji i interakcjach, które, ich zdaniem, są głównymi składowymi procesu edukacji. Architekci połączyli więc obiekty akademickie, badawcze i lokalne centrum sportowe w jeden, spójny urbanistycznie organizm.
Zaprojektowany teren ma tworzyć poczucie wspólnoty między różnymi grupami użytkowników — tłumaczą projektanci. — Budynki uczelni kreują płynną sekwencję przestrzeni rozmieszczonych wzdłuż centralnego kręgosłupa z reprezentacyjnym placem otoczonym amfiteatralnymi siedziskami, zbiornikami retencyjnymi i skupiskami zieleni. [...] Plan odpowiada stosownym wymogom etapowania, łącząc istniejące obiekty z nowo projektowanymi oraz promuje ideę miasta gąbki, tak istotną ze względu na zastane skomplikowane warunki wodno-gruntowe — dodają architekci.
diagramy
© SBS Engineering Group
Całość założenia wyjęta jest z ruchu samochodowego, a komunikacja pieszo-rowerowa została zintegrowana z infrastrukturą transportu publicznego. Kampus otoczony jest bieżnią, a przez jego środek przebiega dwupoziomowy trakt spacerowy.
O konkursie i zwycięskiej propozycji opowiada Maher Matar, współzałożyciel pracowni, który przez lata zdobywał doświadczenie zawodowe w londyńskim biurze Foster + Partners
Ola Kloc: Jak to się stało, że wzięliście udział w tym konkursie?
Maher Matar: Stale śledzimy większość konkursów, które publikowane są w międzynarodowym dzienniku urzędowym Unii Europejskiej. Spośród nich dobieramy takie, które odpowiadają nam skalą oraz w których organizatorzy przygotowali materiały w języku angielskim. Teren krajów Bałtyckich jest dla nas szczególny. Nasze biuro w minionych latach brało udział w przygotowywaniu wytycznych projektowych dla linii kolejowej Rail Baltica, a w zeszłym roku stanęliśmy na podium razem z Zaha Hadid Architects w konkursie na przebudowę głównego dworca kolejowego w Wilnie.
Ola: Jakie różnice w organizacji konkursów dostrzega Pan między Polską a Łotwą?
Maher: Łotwa jest niedużym krajem (niecałe 1,9 mln ludności — to mniej więcej tyle, co Warszawa), ale o wielkim potencjale ekonomicznym. Większość konkursów jest prowadzona w dwóch językach, po łotewsku i angielsku. Ma to na celu zainteresowanie i ściągnięcie zagranicznych biur projektowych do kraju.
wizualizacja kampusu
© SBS Engineering Group
Ola: Jak powstawała Wasza propozycja konkursowa?
Maher: Zastany kontekst urbanistyczny był dość trudny — osiemnaście hektarów podmokłego terenu z już istniejącymi dwoma budynkami i trzecim w trakcie budowy, sąsiadującego z obszarem kolejowym. Plany i wytyczne co do zagospodarowania przestrzennego tego kwartału zmieniały się kilkukrotnie w ciągu ostatnich dwudziestu lat. Organizowane były również liczne warsztaty studenckie i społeczne badające potrzeby mieszkańców i użytkowników. Uczelnia ma też bardzo klarowne plany co do tego, jakie budynki mają powstać na terenie kampusu do 2030 roku. Pomimo trudności w mnogości materiałów wyjściowych, musieliśmy się wsłuchać we wszystkie głosy i wydobyć syntezę tego, co jest najbardziej potrzebne tej części Rygi. Konkurs był dwuetapowy. W pierwszym skupialiśmy się na zaprojektowaniu nowoczesnej i dynamicznej przestrzeni dla społeczności akademickiej. Po awansowaniu do drugiego etapu ustosunkowaliśmy się do części uwag ze strony komisji oceniającej. Według jury ostatecznie to naszemu zespołowi udało się stworzyć silny urbanistycznie plan zszywający wszystkie elementy układanki.
fragment bieżni
© SBS Engineering Group
Ola: Jakie będą kolejne działania uczelni? Czy planowana jest realizacja Waszej propozycji?
Maher: W konkursie wygraliśmy projekt zagospodarowania przestrzennego dla kampusu. Równolegle odbywało się niezależne głosowanie publiczne online organizowane przez samorząd studencki, w którym również obdarzano nasz projekt zaufaniem, co niezmiernie nas ucieszyło. Dostaliśmy od nich pyszne cukierki! Teraz zacznie się faza podpisania umowy i realizacji. Pierwszym krokiem będzie pomoc w przygotowaniu wytycznych i uchwalenie nowego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz koordynacja jego styków z powstającą nową infrastrukturą tramwajową i kolejową, oraz opracowywanie i uszczegółowienie harmonogramu etapowania dalszej budowy.
wizualizacja
© SBS Engineering Group
Ola: Dziękuję za rozmowę!
