Młody architekt Jonasz Matuszczyk, absolwent Politechniki Śląskiej również brał udział w międzynarodowym konkursie na pawilon filmowy na Islandii — Iceland Movie Pavilion. Jego projekt Northern Lights Cinema, zainspirowany ruchem płyt tektonicznych i wykonany z ziemi ubijanej znalazł się na krótkiej liście konkursowej.
W konkursie Iceland Movie Pavilion organizowanym przez platformę Bulidner we współpracy z okolicznym pensjonatem i farmą Vogafjós poszukiwano najlepszych projektów pawilonu filmowego, który mógłby w pobliżu znanych jaskiń geotermalnych Grjótagjá w północnej Islandii. Pomysły miały przedstawiać historię islandzkiego kina i jego charakterystyczny styl oraz służyć jako miejsce integracji miłośników kina. Dodatkową funkcją miała być niewielka kawiarnia i galeria. Ekologiczny i energooszczędny obiekt miał mieć ekonomiczną konstrukcję, odporną na islandzkie warunki klimatyczne.
bryła budynku zainspirowana jest ruchem płyt tektonicznych
© Jonasz Matuszczyk
W konkursie przyznano trzy nagrody główne, wyróżnienia i ogłoszono krótką listę konkursową. O pełnym składzie jury i nagrodach pisaliśmy w ramach artykułu o projekcie Grjótagjá Trail, autorstwa zespołu studentek Politechniki Warszawskiej w składzie: Maja Dziwok, Alexandra Dectot. Na krótkiej liście konkursowej znalazł się natomiast projekt Antoniego Soszyńskiego — Cracked Movie Pavilion z Politechniki Warszawskiej oraz Northern Lights Cinema projektu młodego architekta Jonasza Matuszczyka.
surowy krajobraz
Koncepcja pawilonu powstała na podstawie okolicznego krajobrazu. Tworzą go w większości otwarte i puste przestrzenie sięgające aż po horyzont z nielicznymi, charakterystycznymi elementami, takimi jak okoliczne jaskinie Grjótagjá czy wygasły wulkan Hverfjall. Cały obszar Islandii jest sceną dla sił natury, które poprzez ruch tektoniczny zmieniają okolice i tworzą miejsca, jak te wymienione powyżej. Z kolei nocą to nieboskłon staje się miejscem spektaklu i gry światła poprzez norðurljós — zorze polarne — tłumaczy architekt.
pawilon dzieli się na dwie bryły
© Jonasz Matuszczyk
inspiracja ruchem płyt tektonicznych
Konkursowy pawilon autor „opakował” ścianami wykonanymi w technologii ziemi ubijanej w szalunkach oraz modułową konstrukcją dachu z drewna klejonego. Surowe materiały powłoki mają nawiązywać do okolicznych jaskiń geotermalnych. Szary kolor elewacji został uzyskany dzięki wykorzystaniu ziemi wulkanicznej, a ciepłe kolory wnętrz dzięki jaśniejszej ziemi.
ściany zostały wykonane z ziemi ubijanej
© Jonasz Matuszczyk
Naśladując ruch płyt tektonicznych, bryły budynku zostały odwrócone względem własnych osi, aby w optymalny sposób ukształtować wnętrza. Dwie główne funkcje budynku — sala kinowa oraz kawiarnia, zostały przesunięte względem siebie, architekt odsłonił także wejścia do budynku znajdujące się po przeciwnych stronach.
widok na zorzę polarną
Powstały układ funkcjonalny dzieli budynek na strefę gości i strefę obsługi pawilonu. Główne wejście znajduje się od strony jaskiń i prowadzi wprost do wielofunkcyjnej przestrzeni kawiarni, która służy jako miejsce spotkań i ewentualna galeria. Jednocześnie, przeszklone wejście kierunkuje wzrok gości na okoliczny, wygasły wulkan. Natomiast drugie okno umieszczone za otwartą kuchnią, sprawia, że krajobraz Islandii staje się tłem dla wnętrza pawilonu. Blok funkcjonalny kawiarni został dopełniony pomieszczeniami magazynowymi i sanitariatami.
pawilon filmowy na Islandii, przekrój A-A
© Jonasz Matuszczyk
Centrum drugiej części pawilonu jest sala kinowa przeznaczona na pięćdziesiąt osób, która w pełni wykorzystuje ukształtowanie bryły i dachu. Dopełnieniem tej części budynku są pomieszczenia biurowe i techniczne oraz dodatkowe wejście obsługi budynku. Sala kinowa została dodatkowo wyposażona w zwijaną membranę izolującą przestrzeń wizualnie i akustycznie na czas wyświetlania filmu.
wnętrze sali kinowej z otwieranym dachem
© Jonasz Matuszczyk
Zarówno kawiarnia, jak i sala kinowa mają otwarty dach. W ten sposób pawilon staje się wielofunkcyjną przestrzenią do oglądania zarówno ludzkiego dzieła w postaci filmów, jak i dzieła natury w postaci zorzy polarnej, zawieszonej wysoko nad nami — dodaje Jonasz Matuszczyk.
odpowiedzialne projektowanie
Wymogiem konkursowym było projektowanie zrównoważone, wykorzystanie materiałów ekologicznych, lokalnych oraz tanich w eksploatacji. Jonasz starał się odpowiedzieć na te wymagania na wielu poziomach — między innymi poprzez wykorzystanie okolicznej ziemi jako budulca ścian.
pawilon filmowy na Islandii, detal przekroju
© Jonasz Matuszczyk
Natomiast zastosowanie drewna klejonego w formie modularnego dachu oraz sklejki do wykończenia wnętrz, ułatwia transport. Ściany, które nie wymagają dodatkowego wykończenia, zostały wzmocnione stalą, która może zostać w całości odzyskana. Autor wykorzystał również zielone źródła energii — pompę ciepła i wentylację mechaniczną z rekuperacją.
Ściany z ziemi ubijanej zastosował również Mateusz Dziuba w projekcie At the end of Grjótagjá, za który otrzymał wyróżnienie honorowe w konkursie Rammed Earth Pavilion.
