W Poznaniu, w dzielnicy Chwaliszewo znajduje się budynek Czartoria 5. Zniszczony obiekt będący pozostałością po dawnym kompleksie mieszkań robotniczych stał się tematem pracy Kornelii Traut z Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Studentka postanowiła nadać mu nowe życie, tworząc Centrum Aktywności Twórczej oferujące bogaty program kulturalny.
dawne Domy Robotnicze
Kornelia Traut postanowiła umieścić swój projekt w poznańskiej dzielnicy Chwaliszewo, wybierając budynek Czartoria 5. Obiekt ten jest pozostałością po dawnym kompleksie mieszkań robotniczych. W XX wieku Domy Robotnicze były nowoczesnymi założeniami budownictwa mieszkalnego w Poznaniu. Czartoria 5 miała kształ podkowy z wewnętrznym ogrodem i placem zabaw dla dzieci. Niestety na skutek działań wojennych i braku kompleksowej odbudowy po roku 1945, obiekt wyniszczał — zachował się jedynie jego fragment.
projekt Kornelii znajduje się w poznańskiej dzielnicy Chwaliszewo
© Kornelia Traut
Obecnie obiekt jest w bardzo złym stanie technicznym. Jedyny budynek, który pozostał z całego kompleksu, nie ma fasady od strony Warty i ulega zawilgoceniu. Zachowały się dwie ściany szczytowe od strony ulicy Czartoria. Widoczne są liczne spękania w murze oraz braki drewnianej stolarki okiennej i drzwiowej. Na tle nowoczesnej zabudowy Chwaliszewa budowla straszy swoim wyglądem. Działka budynku nadal zachowuje obrys historycznej zabudowy Domów Robotniczych. Częściowo teren ten wchodzi do rzeki Warty oraz jest porośnięty zielenią. Tutaj też urywa się droga dla pieszych i rowerzystów nazywana Wartostradą.
autorka proponuje stworzenie kulturalnego miejsca ożywiającego dzielnicę Chwaliszewo
© Kornelia Traut
Pomimo idealnej lokalizacji w centrum Poznania działka ta nie jest zabudowana. Na Chwaliszewie brakuje miejsc, gdzie mieszkańcy mogliby się spotykać niezależnie od pory roku — otwarty plac zabaw w Parku Stare Koryto Warty czy KontenerArt odwiedzane są jedynie w miesiącach letnich. Ilość lokali usługowych również jest bardzo mała — najczęściej pojawia się w nowej zabudowie. W obszarze działki obok starej zabudowy pierzejowej pojawia się nowa zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna, która przyczynia się do ożywienia dzielnicy. Jednak do jednej z potrzeb mieszkańców należy zaliczyć stworzenie miejsca spotkań, integrującego społeczność — mówi Kornelia Traut.
Centrum Aktywności Twórczej
Tematem pracy inżynierskiej Korneli Traut, wykonanej pod kierunkiem Hugona Kowalskiego i Andrzeja Kurzawskiego jest nowe życie budynku, czyli nadanie obecnemu nieużytkowi nowej funkcji kulturalnej, a także wizerunku. Autorka załorzyła stworzenie bryły budynku dostawionego do dwóch historycznych ścian od ulicy Czartorii. Do rozbiórki przeznaczyła natomiast część obiektu, która jest w złym stanie technicznym.
elewacja Centrum nawiązuje do dawnej zabudowy
© Kornelia Traut
Wykorzystanie istniejącego budynku jest istotne ze względu na tożsamość miejsca i ciągłość jego historii. Nadanie funkcji kulturalnej nie jest przypadkowe. Chwaliszewo było osadą obok Poznania, która słynęła z dobrze rozwiniętego rzemiosła. Dlatego bardzo ważna w mojej pracy stała się aktywna praca twórcza i rozwój kreatywny mieszkańców. Wspólne działania kreatywne wpływają na relacje międzyludzkie, zwiększają poczucie wartości siebie, jak i innych. Projektowane Centrum Aktywności Twórczej miałoby stanowić miejsce integracji społecznej, zachęcić mieszkańców Poznania do działań kreatywnych oraz uatrakcyjnić panoramę nad rzeką Wartą — tłumaczy autorka.
bogaty program kulturalny
Program budynku skierowany jest do szerokiej grupy — od najmłodszych, poprzez dorosłych, jak i seniorów. Odwiedzający Centrum mogą korzystać z kawiarni oraz przestrzeni wystawowej na parterze, gdzie prezentowane są dzieła wykonane w pracowniach mieszczących się w budynku. Parter to przestrzeń otwarta, gdzie z hallu poprzez schody i windę można dotrzeć do wszystkich kondygnacji. Na pierwszym piętrze znajduje się pracownia modelarni i sale plastyczne, gdzie odbywają się zajęcia i warsztaty projektowe. Na drugim piętrze uczestnicy mogą korzystać z sali muzycznej, sali tanecznej i sali krawieckiej.
na parterze znajduje się kawiarnia oraz przestrzeń wystawiennicza
© Kornelia Traut
Sala taneczna w godzinach porannych może służyć jako przestrzeń ćwiczeń gimnastycznych i jogi. Ma wysokość dwóch kondygnacji, przez co dodatkowo umożliwia organizowanie występów, pokazów i koncertów. Trzecie piętro mieści pracownie warsztatowe do pracy samodzielnej. Wszystkie kondygnacje łączy patio, dzięki któremu widoczne są wszystkie pracownie.
Odwiedzający obiekt mogą korzystać z tarasu widokowego i ogrodu kwiatowego, znajdującego się na dachu. Stamtąd rozpościera się widok na panoramę nadwarciańską. Taras jest nawiązaniem do dawnego, zielonego ogrodu wewnątrz dziedzińca Domów Robotniczych. Od przestrzeni ogólnodostępnych na poziomie -1 oraz czwartym piętrze wydzielone zostały przestrzenie dla pracowników obiektu.
dach budynku to taras widokowy oraz ogród kwiatowy
© Kornelia Traut
nawiązanie do historii
Bryła Centrum Aktywności Twórczej została ukształtowana na podstawie otwarć widokowych — widoku na Starą Gazownię, na katedrę oraz ratusz znajdujący się na Starym Rynku. Wejście główne do budynku znajduje się po stronie północnej, tam, gdzie teren nie ma żadnych obniżeń i umożliwia dostęp osobom niepełnosprawnym. W części północnej autorka zaproponowała ogród plenerowy z drewnianymi siedziskami, a w części południowej ogród kawiarniany. Ważnym elementem projektu jest przedłużenie odcinka rowerowego — Wartostrady.
elewacja została wykonana z cegły klinkierowej ułożonej ażurowo
© Kornelia Traut
Budynek został zaprojektowany w konstrukcji monolitycznej — żelbetowych ścian i stropów. Zachowanie związku z dawną zabudową studentka podkreśliła elewacją z czerwono-brązowej cegły klinkierowej ułożonej ażurowo. Ten sposób naśladuje układ wiązań krzyżowych występujących na ścianach Czartorii 5. Parter Centrum został przeszklony. Przestrzeń patio ma szklaną elewację zbudowaną ze słupowo-ryglowych ścian osłonowych, przesłoniętych ażurową cegłą. Dach został wykonany w formie stropodachu zielonego z roślinnością łąkową.
Projekt Kornelii Traut znalazł się wśród zestawienia najlepszych dyplomów artystyczno-projektowych 2020 roku konkursu „Font Nie Czcionka”.
