Prawo budowlane

Treść pytania

Czy w sytuacji: – przebudowy samego wejścia do budynku i – dobudowy strefy wejściowej do tego budynku z niezależną kubaturą z klatką schodową oraz dźwigiem osobowym (planowana strefa wejściowa nie jest związana konstrukcyjnie z istniejącym budynkiem i jest oddzielona pożarowo od istniejącego budynku, a także stanowi drogę ewakuacyjną dla przychodni znajdującej się w budynku istniejącym); należy:

1. określać przedmiotowe zamierzenie inwestycyjne jako „przebudowa i rozbudowa budynku”, a nie „przebudowa i rozbudowa wejścia do budynku”?
2. wykonać inwentaryzację budynku, a jeżeli tak, to której jego części (na parterze znajduje się przychodnia, na piętrze jest część mieszkalna)?
3. dokonać ekspertyz konstrukcyjnych, przeciwpożarowych i innych całego obiektu?
4. analizować dostępność pomieszczeń przychodni dla osób z niepełnosprawnością?

Podstawy prawne

[1] Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2021 r. poz. 2351 t.j. ze zm.)

Art. 3. [Definicje]

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

6) budowie – należy przez to rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego;

[...]

7a) przebudowie – należy przez to rozumieć wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji; w przypadku dróg są dopuszczalne zmiany charakterystycznych parametrów w zakresie niewymagającym zmiany granic pasa drogowego;

[...]

Art. 5. [Obiekt budowlany – zasady projektowania; zasady użytkowania; świadectwo charakterystyki energetycznej; osoba sporządzająca świadectwo charakterystyki energetycznej; rejestr osób, które złożyły z wynikiem pozytywnym egzamin uprawniający do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej]

Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej,

[...]

Art. 20. 1. Do podstawowych obowiązków projektanta należy:

1) opracowanie projektu budowlanego w sposób zgodny z wymaganiami ustawy, ustaleniami określonymi w decyzjach administracyjnych dotyczących zamierzenia budowlanego, obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej;

Art. 32. [Warunki wydania pozwolenia na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego]

Decyzja o pozwoleniu na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego może być wydana po uprzednim:

[...]

2) uzyskaniu przez inwestora, wymaganych przepisami szczególnymi, pozwoleń, uzgodnień lub opinii innych organów;

Art. 35. [Sprawdzenie spełnienia wymagań; decyzja o odmowie zatwierdzenia projektu i udzielenia pozwolenia na budowę; kara]

Przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę lub odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego organ administracji architektoniczno-budowlanej sprawdza:

[...]

3a) dołączenie:

a) wymaganych opinii, uzgodnień, pozwoleń i sprawdzeń, [...]

[2] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U z 2022 r. poz. 1225 t.j.)

§ 1. [Zakres rozporządzenia]

Rozporządzenie ustala warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i związane z nimi urządzenia, ich usytuowanie na działce budowlanej oraz zagospodarowanie działek przeznaczonych pod zabudowę, zapewniające spełnienie wymagań art. 5 i 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.

§ 2. [Stosowanie przepisów rozporządzenia]

[...]

Przepisy rozporządzenia odnoszące się do budynku o określonym przeznaczeniu stosuje się także do każdej części budynku o tym przeznaczeniu.

§ 206. [Ekspertyza techniczna stanu obiektu istniejącego]

Rozbudowa, nadbudowa, przebudowa oraz zmiana sposobu użytkowania budynku powinny być poprzedzone ekspertyzą techniczną stanu konstrukcji i elementów budynku, z uwzględnieniem stanu podłoża gruntowego.

Bezpieczeństwo pożarowe, Rozdział 1. Zasady ogólne

§ 208

Przepisy niniejszego działu określają wymagania dotyczące bezpieczeństwa pożarowego budynków lub ich części, wynikające z ich przeznaczenia i sposobu użytkowania, wysokości lub liczby kondygnacji, a także położenia w stosunku do poziomu terenu oraz do innych obiektów budowlanych.

[...]

Opinia Zespołu Rzeczoznawców przy MPOIA RP

W istniejącym budynku użyteczności publicznej (przychodnia) projektowane są roboty budowlane:

przebudowa wejścia do budynku,
budowa części wejściowej, stanowiącej drogę ewakuacyjną dla przychodni znajdującej się w budynku istniejącym.

Ad 1.

Obowiązujące przepisy zobowiązują – dla robót budowlanych wyżej wymienionych – zatwierdzić projekt budowlany i uzyskać decyzję pozwolenia na budowę. Planowana inwestycja jest przebudową oraz rozbudową.

We wniosku składanym do organu wskazane i słuszne będzie rozwinięcie treści, dotyczącej nazwy inwestycji, o określenie zakresu obejmującego zarówno przebudowę (np. przebudowa wejścia do budynku), jak również zakresu rozbudowy (np. rozbudowa części wejściowej budynku).

Treść opinii odnosi się jedynie do nazewnictwa poruszonego w pytaniu tj. prawidłowości zastosowania legalnej definicji dotyczącej przebudowy oraz rozbudowy. Ostateczna ustalenie zastosowanego nazewnictwa winno leżeć po stronie projektanta, legitymującego się stosownymi uprawnieniami do projektowania.

Ad 2.

Brak jest przepisów prawa, które wprost regulują zakres inwentaryzacji.

Zatem istotne jest indywidualne podejście do każdej planowanej inwestycji, z założeniem, że inwentaryzacja winna obejmować zakres, który ma wpływ na planowaną inwestycję, jak również zakres, na który inwestycja może mieć wpływ. Inwentaryzacja powinna obejmować tyle, ile konieczne i niezbędne jest do zaprojektowania jej w zgodzie z obowiązującymi przepisami. W przypadku planowanych zmian w obrębie części budynku, bez wpływu na pozostałe elementy tego budynku, wystarczające będzie wykonanie inwentaryzacji obejmującej jedynie tę część budynku, której dotyczą zmiany. Trudno wyobrazić sobie, że w przypadku inwestycji polegającej na przebudowie jednego lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym, załącznikiem do wniosku miałaby być inwentaryzacja obejmująca wszystkie kondygnacje i mieszkania w tym budynku.

Należy równocześnie mieć świadomość, że większym problemem – z racji nierozeznania zagrożeń – może okazać się zawężenie niż rozszerzenie zakresu inwentaryzacji.

Ad 3. i 4.

Przebudowa obiektów budowlanych – w szczególności budynków – jest obok ich remontów naturalnym i powszechnym działaniem, mającym na celu utrzymanie bądź poprawę standardu technicznego i użytkowego oraz dostosowanie do zmieniających się w czasie potrzeb.

Jest oczywiste, że przebudowa najczęściej dotyczy wydzielonej części budynku lub wyodrębnionego zagadnienia technicznego – np. zmiany sposobu użytkowania części lokali, poprawy układu komunikacji ogólnej poprzez montaż dźwigu, dostosowanie części lub całego budynku do wymagań ppoż. itp.

Zgodnie z treścią art. 5 ust 1, projektując „obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części” należy zapewnić spełnienie szeregu warunków, w tym przepisów technicznych.

Z treści tego przepisu (ani żadnego innego przepisu Ustawy PB) w żaden sposób nie wynika, że przebudowa wydzielonej części obiektu budowlanego (w szczególności: budynku) wymaga dostosowania całego obiektu do aktualnych wymagań technicznych. Należy zresztą zauważyć, że wymóg taki zasadniczo prowadziłby do niemożliwości systematycznej, a czasami jakiejkolwiek, poprawy warunków użytkowych budynku. Przykładowo: wraz z budową poprawiającego dostęp dla użytkowników dźwigu, należałoby np. podnieść parapety wszystkich okien w budynku do wymaganej dziś wysokości minimalnej lub zapewnić 3 godziny nasłonecznienia w mieszkaniach, których wszystkie okna (są w Polsce budynki z takimi mieszkaniami) są zwrócone na północ.

Należy więc, mając również na uwadze racjonalność Ustawodawcy, uznać, że zapis „Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi, należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach [...]” wskazuje na możliwość projektowania zarówno całego obiektu budowlanego (w szczególności budynku) jak i jego części tylko w zakresie objętym projektem, tak, aby spełniać wymienione w art. 5 wymogi. Określenie faktycznego zakresu przebudowy (ustalenie jaka „część” budynku podlega przebudowie) i w konsekwencji określenie, w jakim zakresie powinny być spełnione aktualnie obowiązujące przepisy, w tym techniczno-budowlane, spoczywa – zgodnie z treścią art. 20 – na projektancie. Wychodząc z tego ustalenia należy przyjąć, że również przepisy paragrafów WT: 2, 3a i 208.1. stosuje się odpowiednio – czyli tylko w odniesieniu do faktycznego zakresu przebudowy. I tak: przebudowa lokalu na mieszkanie wymaga zapewnienia w tym lokalu wymaganego nasłonecznienia a także m.in. spełnienia dla niego (w sposób określony w rozporządzeniu lub, zgodnie z treścią § 2, w sposób inny niż określony w rozporządzeniu) wymogów bezpieczeństwa pożarowego, ale bezprzedmiotowe jest wymaganie spełnienia tych – i pozostałych – przepisów dla nie objętej projektem przebudowy części budynku.

Rozpatrując to zagadnienie należy podkreślić rolę projektanta w prawidłowym określeniu faktycznego zakresu przebudowy, tj. takiego jej ustalenia, aby faktycznie w jej granicach wszystkie przepisy techniczne były spełnione.

W przypadku zakwalifikowania przedmiotowej inwestycji jako przebudowa – lub rozbudowa – części budynku, ta część budynku, w zakresie objętym wnioskiem, powinna spełnić aktualne wymagania techniczne.

Inwestycja obejmująca rozbudowę, nadbudowę, przebudowę oraz zmianę sposobu użytkowania budynku powinna być poprzedzona ekspertyzą techniczną stanu konstrukcji i elementów budynku, z uwzględnieniem stanu podłoża gruntowego [§ 206 ust. 2. WT]. Ekspertyza taka powinna być adekwatna do zakresu objętego wnioskiem.

(MBa, MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 8 luty 2023 r.

Treść pytania:

W związku z opracowaniem dokumentacji projektowej dla przebudowy budynku użyteczności publicznej (wzniesionego w latach 80-tych XX w.), polegającej na wykonaniu dźwigu osobowego wraz z przebudową wewnętrznej instalacji elektrycznej i wodociągowej przeciwpożarowej (hydrantów wewnętrznych), zwrócono się z wnioskiem o zajęcie stanowiska w następującym zakresie:

Czy objęte projektem i wnioskiem o pozwolenie na budowę zamierzenie inwestycyjne polegające na przebudowie budynku może obejmować swoim zakresem jedynie część budynku (w omawianym przypadku część budynku, w której znajduje się klatka schodowa, w której duszy planowany jest dźwig osobowy oraz drogi ewakuacyjne z niej prowadzące—jako wydzielona strefa pożarowa) czy musi dotyczyć całego budynku? Innymi słowy, czy jeśli roboty budowlane mieszczące się w definicji przebudowy dotyczą jedynie konkretnej części budynku (i dla tej części budynku spełnione są przepisy techniczno-budowlane), to istnieje podstawa prawna, by organ administracji architektoniczno-budowlanej żądał objęcia zakresem opracowania i zakresem wniosku o pozwolenie na budowę przebudowy całego budynku?
Czy projektant—w świetle przepisów—ma obowiązek uzgodnienia dokumentacji projektowej z rzeczoznawcą ds. bhp? W jakich przypadkach takie uzgodnienie jest wymagane?
Czy w przypadku, gdy projekt architektoniczno-budowlany został uzgodniony z rzeczoznawcą zabezpieczeń ppoż., organ administracji architektoniczno-budowlanej może żądać od projektanta dostarczenia ekspertyzy technicznej rzeczoznawcy budowlanego oraz do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, uzgodnionej z właściwym komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej ? Na jakiej podstawie?

Podstawy prawne

[1] Ustawa Prawo budowlane z 7 lipca 1994 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 2351 t.j., 1986, z 2022 r. poz. 88, 1557, 1783, 1768, 1846)

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 5. [Obiekt budowlany—zasady projektowania; zasady użytkowania; świadectwo charakterystyki energetycznej; osoba sporządzająca świadectwo charakterystyki energetycznej; rejestr osób, które złożyły
z wynikiem pozytywnym egzamin uprawniający do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej]

Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej,
(…)

Rozdział 4

Postępowanie poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych

Art. 32 [Warunki wydania pozwolenia na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego]

Decyzja o pozwoleniu na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego może być wydana po uprzednim:
(…)

2) uzyskaniu przez inwestora, wymaganych przepisami szczególnymi, pozwoleń, uzgodnień lub opinii innych organów;

(…)

Art. 35 [Sprawdzenie spełnienia wymagań; decyzja o odmowie zatwierdzenia projektu i udzielenia pozwolenia na budowę; kara]

Przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę lub odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego organ administracji architektoniczno-budowlanej sprawdza:
(…)

3 a) dołączenie:

a) wymaganych opinii, uzgodnień, pozwoleń i sprawdzeń,

(…)

[2] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U z 2022 r. poz. 1225 t.j.)

Dział I

Przepisy ogólne

§ 1.

[Zakres rozporządzenia]

Rozporządzenie ustala warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i związane z nimi urządzenia, ich usytuowanie na działce budowlanej oraz zagospodarowanie działek przeznaczonych pod zabudowę, zapewniające spełnienie wymagań art. 5 i 6 ustawy z 7 lipca 1994 r.—Prawo budowlane.

§ 2.

[Stosowanie przepisów rozporządzenia]

Przepisy rozporządzenia stosuje się przy projektowaniu, budowie i przebudowie oraz przy zmianie sposobu użytkowania budynków oraz budowli nadziemnych i podziemnych spełniających funkcje użytkowe budynków, a także do związanych z nimi urządzeń budowlanych, z zastrzeżeniem § 135 ust. 10 oraz § 207 ust. 2.

Przy nadbudowie, przebudowie i zmianie sposobu użytkowania:

1) budynków o powierzchni użytkowej nieprzekraczającej 1000 m²,

2) budynków o powierzchni użytkowej przekraczającej 1000 m², o których mowa w art. 5 ust. 7 pkt 1–4 i 6 ustawy z 7 lipca 1994 r.—Prawo budowlane—wymagania, o których mowa w § 1, mogą być spełnione w sposób inny niż określony w rozporządzeniu, stosownie do wskazań ekspertyzy technicznej właściwej jednostki badawczo-rozwojowej albo rzeczoznawcy budowlanego oraz do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, uzgodnionych z właściwym komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej lub państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym, odpowiednio do przedmiotu tej ekspertyzy.

Przepisy rozporządzenia odnoszące się do budynku o określonym przeznaczeniu stosuje się także do każdej części budynku o tym przeznaczeniu.

Dział VI

Bezpieczeństwo pożarowe

Rozdział 1

Zasady ogólne

§ 208

Przepisy niniejszego działu określają wymagania dotyczące bezpieczeństwa pożarowego budynków lub ich części, wynikające z ich przeznaczenia i sposobu użytkowania, wysokości lub liczby kondygnacji, a także położenia w stosunku do poziomu terenu oraz do innych obiektów budowlanych.

(…)

[3] Ustawa z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców

(Dz.U. z 2011 r. nr 232 poz. 1378)—akt utracił moc, wygaśnięcie z końcem 1 stycznia 2017 roku.

Art. 1. W ustawie z 26 czerwca 1974 r.—Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:

(…)

2) w art. 213 § 1 otrzymuje brzmienie:

„§ 1. Pracodawca jest obowiązany zapewniać, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego, w którym przewiduje się pomieszczenia pracy, była wykonywana na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy.”

Brzmienie do 31.12.2011 r. przed ww. zmianą: „Pracodawca jest obowiązany zapewniać, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego, w którym przewiduje się pomieszczenia pracy, była wykonywana na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, pozytywnie zaopiniowanych przez uprawnionych rzeczoznawców, zgodnie z odrębnymi przepisami”.

Brzmienie od 1 stycznia 2012 r. po ww. zmianie: „Pracodawca jest obowiązany zapewniać, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego, w którym przewiduje się pomieszczenia pracy, była wykonywana na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, pozytywnie zaopiniowanych przez uprawnionych rzeczoznawców, zgodnie z odrębnymi przepisami.”

[4] Ustawa Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 1510 t.j., 1700)

Rozdział III

Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy

Art. 213. [Wymagania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy dla obiektów i pomieszczeń]

§ 1.

Pracodawca jest obowiązany zapewniać, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego, w którym przewiduje się pomieszczenia pracy, była wykonywana na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy.

[5] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 września 2021 r. w sprawie uzgadniania projektu zagospodarowania działki lub terenu, projektu architektoniczno-budowlanego, projektu technicznego oraz projektu urządzenia przeciwpożarowego pod względem zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej (Dz.U. z 2021 r. poz. 1722)

§ 4.

Podstawę uzgodnienia stanowią niezbędne do stwierdzenia zgodności projektu z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej dane, dotyczące warunków ochrony przeciwpożarowej obiektu budowlanego, zależne od jego przeznaczenia, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego, sposobu magazynowania lub składowania, warunków technicznych oraz występujących w nim zagrożeń pożarowych,

(…)

Dane dotyczące warunków ochrony przeciwpożarowej określa się w całości lub w części, stosownie do zakresu uzgadnianego projektu oraz przewidywanych w projekcie rozwiązań.

Opinia

Ad. 1.

Przebudowa obiektów budowlanych—w szczególności budynków—jest obok ich remontów naturalnym i powszechnym działaniem, mającym na celu utrzymanie bądź poprawę standardu technicznego i użytkowego oraz dostosowanie do zmieniających się w czasie potrzeb.

Jest oczywiste, że przebudowa najczęściej dotyczy wydzielonej części budynku lub wyodrębnionego zagadnienia technicznego—np. zmiany sposobu użytkowania części lokali, poprawy układu komunikacji ogólnej poprzez montaż dźwigu, dostosowanie części lub całego budynku do wymagań ppoż. itp.

Zgodnie z treścią art. 5 ust 1, projektując „obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części” należy zapewnić spełnienie szeregu warunków, w tym przepisów technicznych.

Z treści tego przepisu (ani żadnego innego przepisu Ustawy Pb) w żaden sposób nie wynika, że przebudowa wydzielonej części obiektu budowlanego (w szczególności: budynku) wymaga dostosowania całego obiektu do aktualnych wymagań technicznych. Należy zresztą zauważyć, że wymóg taki zasadniczo prowadziłby do niemożliwości systematycznej, a czasami jakiejkolwiek, poprawy warunków użytkowych budynku. Przykładowo: wraz z budową poprawiającego dostęp dla użytkowników dźwigu, należałoby np. podnieść parapety wszystkich okien w budynku do wymaganej dziś wysokości minimalnej lub zapewnić 3 godziny nasłonecznienia w mieszkaniach, których wszystkie okna (są w Polsce budynki z takimi mieszkaniami) są zwrócone na północ.

Należy więc, mając również na uwadze racjonalność Ustawodawcy, uznać, że zapis „Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi, należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach (...)” wskazuje na możliwość projektowania zarówno całego obiektu budowlanego (w szczególności budynku), jak i jego części tylko w zakresie objętym projektem, tak, aby spełniać wymienione w art. 5 wymogi. Określenie faktycznego zakresu przebudowy (ustalenie jaka „część” budynku podlega przebudowie) i w konsekwencji określenie, w jakim zakresie powinny być spełnione aktualnie obowiązujące przepisy, w tym techniczno-budowlane, spoczywa—zgodnie z treścią art. 20—na projektancie. Wychodząc z tego ustalenia należy przyjąć, że również przepisy paragrafów WT: 2, 3a i 208.1. stosuje się odpowiednio—czyli tylko w odniesieniu do faktycznego zakresu przebudowy. I tak: przebudowa lokalu na mieszkanie wymaga zapewnienia w tym lokalu wymaganego nasłonecznienia, a także m.in. spełnienia dla niego (w sposób określony w rozporządzeniu lub, zgodnie z treścią § 2, w sposób inny niż określony w rozporządzeniu) wymogów bezpieczeństwa pożarowego, ale bezprzedmiotowe jest wymaganie spełnienia tych—i pozostałych—przepisów dla nie objętej projektem przebudowy części budynku.

Rozpatrując to zagadnienie należy podkreślić rolę projektanta w prawidłowym określeniu faktycznego zakresu przebudowy, tj. takiego jej ustalenia, aby faktycznie w jej granicach wszystkie przepisy techniczne były spełnione.

Ad. 2.

Zmiana przepisu art. 213 § 1 ustawy Kodeks pracy, wprowadzona na gruncie art. 1 pkt 2 ustawy o redukcji niektórych obowiązków obywateli przedsiębiorców, z dniem 1.01.2012 r. wprost wyeliminowała wcześniej obowiązujący wymóg pozytywnego zaopiniowania projektów obiektów budowlanych przez uprawnionych rzeczoznawców do spraw BHP. Nie ma zatem podstaw prawnych dla żądania opiniowania projektów obiektów budowlanych, w których mają się znajdować pomieszczenia pracy przez rzeczoznawców do spraw BHP.

Ad. 3.

Uzgodnienie z rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń ppoż. obejmuje weryfikację rozwiązań projektowych pod kątem ochrony ppoż. w ramach obowiązujących przepisów, w tym przepisów określonych w warunkach technicznych. Ekspertyza natomiast stanowi alternatywną formę dla obiektów istniejących, w przypadku gdy ich przebudowa, rozbudowa, nadbudowa i zmiana sposobu użytkowania nie mogą być dokonane w zgodzie z warunkami technicznymi—w trybie określonym w § 2 ust. 2, 3a i 4 warunków technicznych. Z tego wynika, że jeśli projekt jest uzgodniony z rzeczoznawcą ds. ppoż., to nie oznacza jeszcze, że takie uzgodnienie może być dokonane niezgodnie z zapisami WT. Odstępstwa od warunków technicznych w zakresie ochrony przeciwpożarowej mogą mieć miejsce jedynie w drodze ekspertyzy. Jeżeli rozwiązania projektowe uzgodnione z rzeczoznawcą miałyby naruszać warunki techniczne, wymagana jest ekspertyza. Jeśli uzgodnienie nastąpiło w ramach wyznaczonych warunkami technicznymi, ekspertyza w żadnym wypadku nie może być wymagana.

(MBa, MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 8 luty 2023 r.

Treść pytania

Zaprojektowana została zabudowa jednorodzinna jako dwa szeregi po 4 segmenty, budynki dwulokalowe na bazie Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego. Inwestor nie planował scalania i podziału, a funkcjonowanie jako osiedle z Zarządem.

Starostwo odmówiło wydania pozwolenia na budowę, twierdząc, że zabudowa szeregowa powinna być realizowana wzdłuż granic działek, ścianą w ostrej granicy (podając to jako jeden z argumentów), budynki natomiast zgodnie z zamierzeniem inwestora nie będą sprzedawane na osobnych działkach tylko jako udziały w nieruchomości.

Decyzja została zaskarżona do Wojewody, który podtrzymał decyzję Starosty — aktualnie sprawa czeka na rozstrzygnięcie.

Podstawy prawne

[1] Ustawa Prawo Budowlane tj. z dnia 7 lipca 2020 r. (Dz. U. z 2021 r. poz. 2351, z 2022 r. poz. 88. )

Art. 3. [Definicje]

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

2) budynku — należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;

2 a) budynku mieszkalnym jednorodzinnym — należy przez to rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku;

[2] Ustawa z dn. 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym tj. z dnia 28 stycznia 2022 (Dz. U. z 2022 r. poz.503)

Art. 2. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

12) „działce budowlanej” — należy przez to rozumieć nieruchomość gruntową lub działkę gruntu, której wielkość, cechy geometryczne, dostęp do drogi publicznej oraz wyposażenie w urządzenia infrastruktury technicznej spełniają wymogi realizacji obiektów budowlanych wynikające z odrębnych przepisów i aktów prawa miejscowego;

[3] Konstytucja RP

Rozdział II — Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela

Zasady ogólne

Art. 31.

(…)

2. Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje.

(…)

Art. 32.

1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.
2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.

Opinia

Projekt opisany i przedstawiony w pytaniu to w zamierzeniu zespół ośmiu domów jednorodzinnych w zabudowie szeregowej. Budynki, tworzące dwa szeregi — po cztery domy w każdym szeregu — zaprojektowane zostały na działce budowlanej składającej się z kilku działek ewidencyjnych. Zgodnie z definicją działki budowlanej, sprecyzowaną w [2] Ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, jej wielkość, cechy geometryczne, dostęp do drogi publicznej oraz wyposażenie w urządzenia infrastruktury technicznej muszą spełniać wymogi realizacji obiektów budowlanych wynikające z odrębnych przepisów i aktów prawa miejscowego. Przedmiotowa działka budowlana posiada dostęp do drogi publicznej, w MPZP położona jest na terenie BMN 23, dla którego określone zostało przeznaczenie podstawowe — zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna. MPZP nie określa rodzaju zabudowy dla projektowanych domów jednorodzinnych, co należy rozumieć jako dopuszczenie zabudowy zarówno wolnostojącej, jak i bliźniaczej, szeregowej i grupowej. W opisie projektu załączonym do pytania nie zostały zawarte informacje odnośnie spełnienia wszystkich warunków planu miejscowego (granicznej intensywności, powierzchni biologicznie czynnej, formy architektonicznej itp) — zgodność z warunkami planu, warunkami technicznymi oraz odrębnymi przepisami nie jest przedmiotem tej opinii.

Stwierdzenie, czy dany obiekt budowlany jest budynkiem oraz, czy jest budynkiem jednorodzinnym, musi odbywać się jedynie na gruncie Ustawy Prawo Budowlane, gdzie pojęcia te zostały w sposób wyczerpujący sprecyzowane.

Z przedstawionego opisu oraz rysunków wynika, że:

• zaprojektowane obiekty budowlane są budynkami w rozumieniu [1] Ustawy Prawo Budowlane: każdy z ośmiu obiektów budowlanych jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;
• zaprojektowane budynki są w rozumieniu [1] Ustawy Prawo Budowlane budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi w zabudowie szeregowej, każdy z nich stanowi konstrukcyjnie samodzielną całość (budynki nie posiadają wspólnych ścian, każdy ma niezależne fundamenty), w każdym z budynków zaprojektowano, zgodnie z zapisami Ustawy Prawo Budowlane, dwa lokale mieszkalne.

Należy stwierdzić, że w Decyzji Starostwa, odmawiającej zatwierdzenia projektu oraz udzielenia pozwolenia na budowę, szczegółowo opisane zostały cechy projektowanych budynków, właściwe dla budynków — i tylko dla nich — jednorodzinnych w zabudowie szeregowej. Wydaje się pochopną konkluzją pierwszej instancji, jakoby takie cechy, jak położenie projektowanych budynków na wspólnych działkach, brak granicy ewidencyjnej w bocznych ścianach poszczególnych budynków, wygląd domów (wręcz klasyczny przykład domów w zabudowie szeregowej) oraz wspólny dojazd do nich, przesądzały, że są to budynki wielorodzinne, w których jak to zostało ujęte: wprowadzono konstrukcyjnie i ekonomicznie nieuzasadnione ściany dylatacyjne, co pozwoliło stworzyć fikcję umożliwiającą nazwanie budynku wielorodzinnego budynkami jednorodzinnymi.

Zdaniem Zespołu Rzeczoznawców konkluzja ta powinna zostać zrewidowana, gdyż stanowisko zajęte w decyzji odmownej stoi w sprzeczności z zapisami Konstytucji RP, Art.31 i Art.32.

(MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 4 grudnia 2022 r.

Treść pytania

Czy w przypadku zabudowy mieszkalnej, jednorodzinnej, dla której sporządzono projekt Architektoniczno-Budowlany konieczne jest złożenie w/w oświadczenia przez Projektanta w specjalności konstrukcyjnej, a jeżeli tak to, w jaki sposób ów projektant ma złożyć to oświadczenie, jeżeli zgodnie z powszechną wykładnią znowelizowanych przepisów. Projekt architektoniczno-budowlany obejmuje specjalność: Architektoniczną oraz ramowe założenia konstrukcyjne natomiast nie zawiera projektu w specjalności konstrukcyjnej z obliczeniami, wymiarowaniem elementów konstrukcyjnych itp. Istotne jest w tym pytaniu, że starosta nie podważa zawartości projektu w tym braku opracowania w branży konstrukcyjnej, a jedynie żąda, by projektant w specjalności konstrukcyjnej złożył oświadczenie pod projektem architektoniczno-budowlanym sporządzonym przez architekta.

Czy w powyższych okolicznościach starosta ma prawo odmówić udzielenia pozwolenia na budowę, z tego względu, że projektowany budynek jest zbliżony elewacją frontową wraz z oknami do działki drogowej na odległość mniejsza niż 4 m. Czy z logiki ustalenia planu miejscowego, który pozwala na opisane zbliżenie elewacji frontowej, nie wynika automatycznie, że elewacja ta może zawierać okna. Jeśli Starosta ma rację, to — patrząc abstrakcyjnie — czy w ogóle możliwe jest projektowanie zabudowy pierzowej np. na granicy z działką drogową wtedy gdy MPZP wyraźnie ustalają taka możliwość?

Podstawy prawne

[1] Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane z późniejszymi zmianami [p.b.]

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o: Obiekcie budowlanym – należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;

[2] Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (z późniejszymi zmianami) [u. o d.p.]
Art. 43 ust. 1 Obiekty budowlane przy drogach oraz niebędące obiektami budowlanymi reklamy umieszczone przy drogach poza obszarami zabudowanymi, powinny być usytuowane w odległości od zewnętrznej krawędzi jezdni co najmniej:

lp. 3 tabeli: Droga ogólnodostępna

a) krajowa: w terenie zabudowy: 10 m, poza terenem zabudowy: 25 m

b) wojewódzka, powiatowa: w terenie zabudowy: 8 m, poza terenem zabudowy: 20 m

c) gminna: w terenie zabudowy: 6 m, poza terenem zabudowy: 15 m

Ust. 2 W szczególnie uzasadnionych przypadkach usytuowanie obiektu budowlanego przy drodze, o której mowa w ust. 1 lp. 3 tabeli, w odległości mniejszej niż określona w ust. 1, może nastąpić wyłącznie za zgodą zarządcy drogi, wydaną przed uzyskaniem przez inwestora obiektu pozwolenia na budowę lub zgłoszeniem budowy albo wykonywania robót budowlanych. Przepis art. 38 ust. 3 stosuje się odpowiednio.

[3] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z późniejszymi zmianami [wt]

Dział II. Zabudowa i zagospodarowanie działki budowlanej, Rozdział 1. Usytuowanie budynku

§ 12.1.
Jeżeli z przepisów par.13,19,23,36,40, 60 i 271-273 lub przepisów odrębnych określających dopuszczalne odległości niektórych budowli od budynków nie wynikają inne wymagania, budynek na działce budowlanej należy sytuować od granicy tej działki w odległości nie mniejszej niż:

1) 4 m — w przypadku budynku zwróconego ścianą z oknami lub drzwiami w stronę tej granicy,

2) 3 m — w przypadku budynku zwróconego ścianą bez okien i drzwi w stronę tej granicy.

(…)

10. Zachowanie odległości, o których mowa w ust. 1-9, nie jest wymagane w przypadku, gdy sąsiednia działka jest działką drogową

[4] Obwieszczenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 12 lipca 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Rozwoju w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego [z. i f. p. b.]

§ 20.1
Część opisowa projektu architektoniczno-budowlanego zawiera:

§ 21. Część rysunkowa projektu architektoniczno-budowlanego zawiera:
(z uwagi na dostępność ww. tekstu i jego obszerność) nie będzie on przytoczony w niniejszym opracowaniu)

[5] Materiały nadesłane przez Pytającego

• zgoda zarządcy drogi gminnej nr 112782D – Gminy Miejskiej Świeradów-Zdrój — pismo z dnia 27.11.2019 r. zn. GMI720.83.2019) na lokalizację obiektu budowlanego przy drodze w nienormatywnej odległości 1,80 od zewnętrznej krawędzi jezdni;
• Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego — tekst uchwały nr V/25/2025 Rady M. Świeradów-Zdrój (Dziennik Urzędowy Woj. Dolnośląskiego z dnia 17 lutego 2025 r. poz. 602) oraz fragment załącznika graficznego do Planu obejmującego analizowaną działkę.

Opinia

Ad. 1

Projekt architektoniczno-budowlany (PA-B) podlega regulacjom rozporządzenia [z. i f. p. b.]. Należy zaznaczyć, że rodzaj obiektu nie ma wpływu na ten zakres. Na etapie PA-B podaje się informację o wyposażeniu technicznym obiektu. Należy rozróżnić to określenie od „projektowanych rozwiązaniach technicznych”, które pojawiają się w projekcie technicznym.

W podsumowaniu: nie jest wymagany udział projektanta specjalności konstrukcyjnej, jeśli nie występowały w nim elementy, których mógłby być autorem. Jeśli PA-B nie zawiera takich rozwiązań – projektant konstrukcji nie wchodzi w skład osób opracowujących ten element projektu budowlanego.

Podsumowując: wymaganie by projektant konstrukcji podpisał oświadczenie, jest nieuzasadnione.

Ad. 2

Małopolska OIA nie zajmuje stanowiska wobec pytania sformułowanego „czy Starosta ma prawo odmówić”, gdyż są to rozstrzygnięcia przypisane organom odwoławczym.
Należy zaznaczyć, że pismo zarządcy drogi zawiera informację o klasyfikacji drogi, do której Inwestor otrzymał zgodę na zbliżenie (zgodnie z art. 43 ust. 1 ustawy o. d.p.).
Dodatkowo:

• analiza tekstu Planu (§ 3. ust. 2) definiuje hasło „nieprzekraczalna linia zabudowy” jako: „(…) linię wyznaczającą minimalną odległość budynku lub jego części od linii rozgraniczającej tereny o różnym przeznaczeniu (…)”;
• analiza załącznika graficznego pozwala stwierdzić, że na działce objętej inwestycją nieprzekraczalna linia zabudowy zmienia swój jednolity przebieg, przybliżając się do krawędzi drogi;
  Analizując opisaną sytuację, należy przyznać, że projektowany w tym miejscu obiekt może zostać zlokalizowany tak blisko krawędzi drogi (aczkolwiek szczegóły tej lokalizacji rozstrzyga mapa do celów projektowych zawierająca elementy Planu).

Dodatkowo warto przypomnieć, że Miejscowy Plan Zagospodarowania był uzgodniony z zarządcą drogi na etapie jego sporządzania, dlatego należy uznać, że wszelkie ustalenia dotyczące relacji zabudowy i dróg zostały w sposób wiążący rozstrzygnięte.

Tym samym posiadanie zgody zarządcy drogi na zbliżenie budynku do granicy z działką drogową wyczerpuje co prawda wymóg art. 43 ust. 2 ustawy o.d.p. niemniej – w analizowanej sytuacji nie był potrzebny.
Zgodnie natomiast z § 12.10 wt lokalizacja ściany przy działce drogowej powoduje, że przepisy § 12.1 i § 12.2 [wt] tracą zastosowanie.

Podsumowując: definicja oraz przebieg nieprzekraczalnej linii zabudowy zamieszczone w MPZP wskazująca na zbliżenie do krawędzi jezdni uprawnia do takiej lokalizacji obiektu, oraz umieszczeniu w tej elewacji otworów okiennych lub drzwiowych.

(MN)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 15 grudnia 2022 r. 

Treść pytania

Czy zadaszenie schodów zewnętrznych zwalnia z obowiązku stosowania przepisu WT § 69.3. Liczba stopni w jednym biegu schodów zewnętrznych nie powinna wynosić więcej niż 10. Innymi słowy: czy jeśli schody zewnętrzne zaprojektujemy jako zadaszone, to czy można zaprojektować tyle stopni ile wolno wykonać w biegu schodów wewnętrznych? Schody w tym przypadku prowadzić będą na taras dachowy w budynku użyteczności publicznej.

Podstawy prawne

[1] Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane z późniejszymi zmianami (tj.: Dz.U.2022.1225)

[2] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych jakimi powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (t.j. D.U.2022.1225)

§ 66. W celu zapewnienia dostępu do pomieszczeń położonych na różnych poziomach należy stosować schody stałe, a w zależności od przeznaczenia budynku – również pochylnie odpowiadające warunkom określonym w rozporządzeniu.

§ 69.

1. Liczba stopni w jednym biegu schodów stałych powinna wynosić nie więcej niż:

1) 14 stopni – w budynku opieki zdrowotnej;

2) 17 stopni – w innych budynkach.

2. Wymaganie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, nie dotyczy budynków w zabudowie jednorodzinnej
i w zabudowie zagrodowej oraz budynków rekreacji indywidualnej, mieszkań dwupoziomowych oraz dojść do urządzeń technicznych.

3. Liczba stopni w jednym biegu schodów zewnętrznych nie powinna wynosić więcej niż 10.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców przy MPOIA RP

Obowiązek zapewnienia wymaganej ilości stopni w jednym biegu schodów wynika z zapisów § 66 i § 69 ust. 1–3 WT. [2.]. O ograniczeniu ilości stopni w schodach zewnętrznych przesądza § 69 ust. 3, ustalając ich ilość jako 10.

Czytając łącznie zapisy § 69 należy przyjąć zasadę, że ilość stopni w biegu schodów stałych winna wynosić (odpowiednio) 14 lub 17 stopni, natomiast w schodach zewnętrznych ilość ta ograniczona jest do 10.

Racjonalność ww. zapisu zawiera się w fakcie, że schody zewnętrzne narażone są na działanie czynników atmosferycznych i tym samym poruszanie się po nich sprawiać może trudności. Zadaszenie schodów (a nie ich obudowa) nie chroni ich przed oblodzeniem czy zawiewaniem śniegu i deszczu.

Warto zwrócić uwagę, że zasada ta nie dotyczy budynków w zabudowie jednorodzinnej i w zabudowie zagrodowej oraz budynków rekreacji indywidualnej, mieszkań dwupoziomowych oraz dojść do urządzeń technicznych (§ 69 ust. 2). Jednakże budynek, którego dotyczy zapytanie jest obiektem użyteczności publicznej, zatem odpowiedź na zadane pytanie jest przecząca.

(MN)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 31 października 2022 r.

Treść pytania

Czy można zmianę urządzenia umożliwiającego osobom niepełnosprawnym korzystanie z obiektu (np. podnośnik schodowy na windę) potraktować jako zmianę nieistotną? Zmiana tego urządzenia w rzeczywistości nie zmienia dostępności do obiektu osobom niepełnosprawnym.

Czy rezygnacja z zaprojektowanej już windy objętej pozwoleniem na budowę w budynku, w którym różnica posadzek nie przekracza 9,5 i nie ma obowiązku zainstalowania windy (par. 54 ust. 1 WT), może zostać potraktowana jako zmiana nieistotna?

Jeżeli projekt dotyczy jedynie nadbudowy istniejącego budynku o jedną kondygnację lub zmiany sposobu użytkowania poddasza na funkcję mieszkalną, gdzie budynek zgodnie z par. 55 ust. 3 nie wymaga wyposażenia w dźwig, to czy projekt winien również obejmować udostępnienie pierwszej kondygnacji naziemnej parter – poza opracowaniem) dla osób niepełnosprawnych?

Czy zasadne jest żądanie urzędu, aby winda zaprojektowana w obiekcie, gdzie wprowadzenie dostępności dla osób niepełnosprawnych nie jest wymagane przepisami prawa (par. 54 ust. 1 lub 55 ust. 2 lub par. 55 ust. 3), spełniała zapisy par. 193 ust. 2a?

Podstawy prawne

[1] Ustawa Prawo Budowlane t.j. z 7 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 z późn. zm.)

[...]

Art. 5

1. Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając:

[...]

4) niezbędne warunki do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, o których mowa w art. 1 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku 13 grudnia 2006 r. (Dz.U. z 2012 r. poz. 1169 oraz z 2018 r. poz. 1217), w tym osoby starsze;

[...]

Art. 35

1. Przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę lub odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego organ administracji architektoniczno-budowlanej sprawdza:

1) zgodność projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego z:

a) ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i innymi aktami prawa miejscowego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu,
b) wymaganiami ochrony środowiska, w szczególności określonymi w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, (…
c) ustaleniami uchwały o ustaleniu lokalizacji inwestycji mieszkaniowej;

2) zgodność projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi;

3) kompletność projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego [...]

Art. 36a

5. Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę stanowi odstąpienie w zakresie:

[...]

3) warunków niezbędnych do korzystania z obiektu budowlanego przez osoby niepełnosprawne, o których mowa w art. 1 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku 13 grudnia 2006 r., w tym osoby starsze;

4) zmiany zamierzonego sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części;

[2] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, (Dz.U.2019 r. poz. 1065. z późn. zm.) wraz historią wprowadzanych zmian w § 12

§ 54.

1. Budynek użyteczności publicznej, budynek mieszkalny wielorodzinny, budynek zamieszkania zbiorowego, z wyłączeniem budynków zamieszkania zbiorowego na terenach zamkniętych, oraz każdy inny budynek mający najwyższą kondygnację z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt więcej niż 50 osób, w których różnica poziomów posadzek pomiędzy pierwszą a najwyższą kondygnacją nadziemną, niestanowiącą drugiego poziomu w mieszkaniu dwupoziomowym, przekracza 9,5 m, a także mający dwie lub więcej kondygnacji nadziemnych budynek opieki zdrowotnej i budynek opieki społecznej, należy wyposażyć w dźwig osobowy.

2. W budynku mieszkalnym wielorodzinnym, budynku zamieszkania zbiorowego oraz budynku użyteczności publicznej, wyposażanym w dźwigi, należy zapewnić dojazd z poziomu terenu i dostęp na wszystkie kondygnacje użytkowe osobom niepełnosprawnym.

[...]

§ 55

1. W budynku mieszkalnym wielorodzinnym niewyposażanym w dźwigi należy wykonać pochylnię lub zainstalować odpowiednie urządzenie techniczne, umożliwiające dostęp osobom niepełnosprawnym do mieszkań położonych na pierwszej kondygnacji nadziemnej oraz do kondygnacji podziemnej zawierającej stanowiska postojowe dla samochodów osobowych.

[...]

§ 193

1. W budynkach, o których mowa w § 54 ust. 1 i 2, liczbę i parametry techniczno-użytkowe dźwigów należy ustalać z uwzględnieniem przeznaczenia budynku, jego wysokości oraz liczby i rodzaju użytkowników.

2. Co najmniej jeden z dźwigów służących komunikacji ogólnej w budynku z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi, a także w każdej wydzielonej w pionie, odrębnej części (segmencie) takiego budynku, powinien być przystosowany do przewozu mebli, chorych na noszach i osób niepełnosprawnych.

2a. Kabina dźwigu osobowego dostępna dla osób niepełnosprawnych powinna mieć szerokość co najmniej 1,1 m i długość 1,4 m, poręcze na wysokości 0,9 m oraz tablicę przyzywową na wysokości od 0,8 m do 1,2 m w odległości nie mniejszej niż 0,5 m od naroża kabiny z dodatkowym oznakowaniem dla osób niewidomych i informacją głosową.

3. W zabudowie śródmiejskiej w średniowysokim budynku mieszkalnym wielorodzinnym, mającym nie więcej niż 3 mieszkania dostępne z klatki schodowej na kondygnacji, dopuszcza się instalowanie dźwigu niespełniającego wymagań określonych w ust. 2, poza przystosowaniem go do potrzeb osób niepełnosprawnych.

4. Dźwigi przeznaczone dla ekip ratowniczych powinny spełniać wymagania określone w § 253 oraz w przepisach odrębnych dotyczących ochrony przeciwpożarowej.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców przy MPOIA RP

Ad 1.

W pytaniu nie sprecyzowano, czy obiekt którego dotyczy pytanie to budynek określony w § 54. 1. WT.

Projektant ma prawo zastosować rozwiązanie techniczne nie tylko ze względu na wymóg wynikający z przepisów, ale także z innych przesłanek np. w celu podwyższenia/zmiany standardu użytkowania obiektu.

W takim przypadku parametry dodatkowych urządzeń, dodatkowych instalacji, dodatkowej izolacji itp. W żadnym wypadku nie powinny skutkować koniecznością stosowania kolejnych rozwiązań nie wymaganych w danego typie obiekcie. Konieczne jest natomiast spełnienie przez to dodatkowe rozwiązanie podstawowych warunków bezpieczeństwa ludzi oraz bezpieczeństwa samego obiektu.

W przypadku budynku określonego przez § 54.1: windę, urządzenie dźwigowe urządzenie podnośne, platformę, podnośnik schodowy należy zakwalifikować do urządzeń technicznych.

W takim przypadku zamiana urządzenia technicznego (w przeciwieństwie do zastosowania pochylni) nie jest zmianą istotną, ponieważ nie odstępuje się w zakresie „warunków niezbędnych”.

Wprowadzenie „zmiany istotnej” w rozumieniu art. 36a. Ustawy Prawo budowlane wymaga przeprowadzenia procedury pozyskania nowej decyzji administracyjnej, w trakcie której organ administracji budowlanej dokonuje czynności określonych art. 35.1. tej samej ustawy. Zakres weryfikacji / sprawdzenia jest stosunkowo wąski i w żadnym wypadku rodzaj urządzenia technicznego wewnątrz budynku nie podlega weryfikacji przez urząd administracji budowlanej. Całkowitą odpowiedzialność za zastosowane rozwiązanie ponosi projektant, zarówno na etapie pierwotnego projektu, jak i wprowadzenia zmiany. Zastosowanie windy wewnątrz budynku nie jest przedmiotem weryfikacji w procedurze administracyjnej, w przeciwieństwie do zmiany zagospodarowania terenu. Wprowadzenie lub usunięcie pochylni służącej dostępności budynku dla osób niepełnosprawnych podlega takiemu sprawdzeniu i równocześnie nie mieści się w ramach zmian nieistotnych, o których mowa w art. 36a.

Ad 2.

Rezygnacja z windy w tym przypadku nie jest „odstąpieniem istotnym”, bo nie jest odstąpieniem w zakresie „warunków niezbędnych”. Należy więc dokonać oceny w zakresie niezbędności lub zbędności rozwiązania. Odstąpienie od rozwiązania zbędnego w żadnym wypadku nie jest „zmianą istotną.”

Ad 3.

Rozporządzenie dotyczące formy i zakresu projektu budowlanego wskazuje wyłącznie na konieczność przedstawienia istotnych istniejących elementów w relacji do nowych lub przebudowywanych. Konieczność ta występuje wtedy, gdy „nowa część budynku” (w tym ta o zmienionym sposobie użytkowania) oraz istniejąca część na siebie oddziałują. W omawianym przypadku można przyjąć, że nadbudowa budynku nie ma wpływu na dostępność lokali mieszkalnych na najniższej kondygnacji. Jeśli zakres inwestycji jest tak ograniczony jak podano w pytaniu – nie podlega zmianie zagospodarowanie terenu – również dostępność budynku nie ulega zmianie.

Podanej tu zasady nie można jednak traktować zbyt szeroko. W istniejących budynkach tylko elementy nowoprojektowane i przebudowywane muszą być zgodne z obowiązującymi przepisami. Rzadko jednak dochodzi do takiej sytuacji, że przytoczona tu nadbudowa nie generuje konieczności zmian w pozostałej części budynku. Można przyjąć, że prawie zawsze jest to ingerencja co najmniej w instalację elektryczną i sanitarną. Problem niezbędnego zakresu zmian w budynku podlegającym m.in nadbudowie rozwiązano poprzez wprowadzenie konieczności uzgadniania projektu przez rzeczoznawcę ds. ppoż. Rzeczoznawca opiera się o tzw. dostępną wiedzę techniczną oraz wskazówki komendy głównej lub lokalnej. Odpowiedzialność za rozwiązania nadal spoczywa tylko na projektancie, jednak to rzeczoznawca wskazuje zakres zmian i dostosowania pozostałej nie przebudowywanej części budynku. Doświadczenie wskazuje, że najpierw sprawdzeniu a następnie dostosowaniu (wg potrzeb) podlegają elementy przynajmniej w obrębie strefy pożarowej, w której prowadzona będzie inwestycja. Zwykle sprawa dotyczy warunków ewakuacji, w tym wejścia do budynku.

Ad 4

Żądanie jest zasadne tylko jeśli winda ta pełni funkcje „urządzenia technicznego”, umożliwiającego dostęp osobom niepełnosprawnym do mieszkań położonych na pierwszej kondygnacji nadziemnej oraz do kondygnacji podziemnej zawierającej stanowiska postojowe dla samochodów osobowych" wymagane w par. 55 ust. 1.

W innym wypadku kiedy winda służy wyłącznie poprawie standardu – żądanie nie jest zasadne.

(KD)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 13 października 2022 r.

Treść pytania

W budynku wielorodzinnym (kamienica z lat 30-tych) w poziomie piwnicy znajduje się garaż dla jednego samochodu. Ze względu na wielkość bramy i szerokość zjazdu – wymiary nie dla współczesnych samochodów – garaż nie był używany. Czy w związku z tym, że konieczna jest przebudowa otworu bramy do garażu (poszerzenie otworu) a inwestycja wymaga pozwolenia na budowę, powinno się w takim wypadku dostosować pomieszczenie garażu do obowiązujących warunków technicznych w tym przepisów pożarowych, a także przepisów związanych z wymogami akustycznymi, stosując się do zapisu Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków techn. paragraf 2.2.1?

Podstawy prawne

[1] Ustawa Prawo Budowlane tj. z dnia 7 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 2351, z 2022 r. poz. 88.)

§ 29. [Budowy i roboty budowlane niewymagające pozwolenia na budowę] […]

3. Nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę, natomiast wymaga zgłoszenia, o którym mowa w art. 30, wykonywanie robót budowlanych polegających na:

1) przebudowie:

a) przegród zewnętrznych oraz elementów konstrukcyjnych budynków mieszkalnych jednorodzinnych, o ile nie prowadzi ona do zwiększenia obszaru oddziaływania obiektu poza działkę, na której budynek jest usytuowany […]

[2] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. (Dz.U.2019.1065 tj. z dnia 2019.06.07), w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie

§ 1. [Zakres rozporządzenia]

Rozporządzenie ustala warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i związane z nimi urządzenia, ich usytuowanie na działce budowlanej oraz zagospodarowanie działek przeznaczonych pod zabudowę, zapewniające spełnienie wymagań art. 5 i 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.

§ 2. [Stosowanie przepisów rozporządzenia]

[…]

5. Przepisy rozporządzenia odnoszące się do budynku o określonym przeznaczeniu stosuje się także do każdej części budynku o tym przeznaczeniu.

§ 102. [Warunki techniczne garażu]

Garaż […] powinien mieć:

2) wjazdy lub wrota garażowe co najmniej o szerokości 2,3 m i wysokości 2 m w świetle;

§ 279. [Odległość między wrotami garażu a oknami budynku]

1. W garażu zamkniętym, znajdującym się w budynku ZL, odległość w pionie między wrotami garażu a oknami tego budynku powinna wynosić co najmniej 1,5 m. Odległość ta może wynosić 1,1 m, jeżeli wykonano nad wjazdem do garażu daszek z materiałów niepalnych o wysięgu co najmniej 0,6 m od lica ściany, wysunięty obustronnie 0,8 m poza boczne krawędzie wrót garażu, lub jeżeli wrota garażu są cofnięte o 0,8 m od lica ściany.

2. W budynku, o którym mowa w ust. 1, odległość wrót garażu wbudowanego lub przybudowanego od najbliższej krawędzi okien pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi w tym samym budynku nie może być mniejsza niż 1,5 m w rzucie poziomym.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców przy MPOIA RP

Projektowane są roboty budowlane, polegające na poszerzeniu otworu bramy garażowej w budynku wielorodzinnym. Takie działanie należy zakwalifikować jako przebudowę elementu konstrukcyjnego – nadproża bramy. Gdyby brama była zlokalizowana w budynku jednorodzinnym, to zgodnie z art. 29. Prawa budowlanego, projekt przebudowy wymagałby jedynie przeprowadzenia procedury zgłoszeniowej. Jednak brama usytuowana jest w budynku wielorodzinnym, w takim przypadku prawo wymaga sporządzenia projektu budowlanego oraz uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę.

Brama po przebudowie – jako część budynku o konkretnym przeznaczeniu, czyli wjazd do garażu zamkniętego, znajdującego się w budynku ZL – powinna spełnić określone w paragrafie 102 WT wymogi: mieć szerokość nie mniejszą niż 2,3 m i wysokość nie mniejszą niż 2,0 m w świetle. Ponadto należy pamiętać, że brama garażowa po poszerzeniu otworu musi być zgodna z innymi uwarunkowaniami, na przykład wymaganiami przeciwpożarowymi, również określonymi w WT..

Zgodność z przepisami określonymi w WT jest wymagana dla elementów budynku podlegających przebudowie. Nie ma podstaw prawnych dla żądania dostosowania do przepisów współczesnych części budynku nie objętych wnioskiem.

(MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 6 października 2022 r.

Treść pytania

Zwracam się do Państwa z uprzejmą prośbą o wskazanie obowiązków architekta opracowującego projekt rozbiórki, tj. jakie czynności powinien wykonać, z jaką dokładnością powinien opracować inwentaryzację oraz czy ma obowiązek przeglądnięcia dokumentacji archiwalnej i w jakich wypadkach. Czy architekt opracowujący ma obowiązek wejść do środka budynku?

Podstawy prawne

[1] USTAWA Prawo budowlane z 7 lipca 1994 r. (Dz.U. Nr 89, poz. 414, z późn. zm.)

Art. 30b. [Rozbiórka], art 31. [Zgłoszenie rozbiórki], art 32. [Warunki uzyskania decyzji], art. 39 [Obiekty zabytkowe]

[2] Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 23 lipca 2003 r. (Dz.U. Nr 162, poz. 1568, z późn. zm.)

Art. 13 [Skreślenie z rejestru]

Opinia

Przystępując do projektu rozbiórki architekt ma obowiązek zakwalifikować obiekt. Od tej kwalifikacji zależy sposób i szczegółowość wymaganego opracowania. Projekty rozbiórki prostych obiektów nie wymagają wykonania inwentaryzacji oraz szczegółowych opracowań. (Takich opracowań będą wymagały natomiast projekty rozbiórki obiektów skomplikowanych technologicznie lub zabytkowych, gdyż cechują się większym skomplikowaniem.)

Co do zasady architekt sporządzający opracowanie czy to inwentaryzację, projekt budowlany, czy projekt rozbiórki, bierze pełną odpowiedzialność za dokument, którego jest autorem.

Zawód zaufania publicznego nie pozwala zlecać opracowania komuś innemu i jedynie go podpisywać, w tych sprawach wielokrotnie interweniował rzecznik odpowiedzialności zawodowej.

Architekt może opierać się na dokumentacji archiwalnej opracowanej przez inną osobę, Wykorzystanie takiego opracowania nie zwalnia architekta projektanta z pełnej odpowiedzialności za treść własnego opracowania, pomimo tego, że oparł się w nim na dokumentacji innego architekta.

W przypadku opracowania projektu rozbiórki zasadniczym zakresem odpowiedzialności architekta jest określenie kształtu i konstrukcji obiektu, który będzie rozbierany, oraz wykazanie jakie metody rozbiórki mają być zastosowane. Niesamowicie ważnym jest takie rozpoznanie obiektu, by opracowując plan Bezpieczeństwa i ochrony zdrowia nie narazić zdrowia i życia osób dokonujących rozbiórki np. wskutek błędnego rozpoznania układu konstrukcyjnego czy innych ważnych elementów.

Ważnym obowiązkiem architekta jest weryfikacja stanu istniejącego, faktycznego ze stanem formalnym. Jednym z podstawowych parametrów do sprawdzenia jest odległość od granicy działki oraz wysokość budynku, ponadto weryfikacja czy nie występują w obiekcie nieujawnione przez geodetów sieci czy instalacje lub drzewa wrastające w obiekt. Oczywistym obowiązkiem architekta jest zweryfikowanie czy występuje stopień ochrony określony w zakresie ustawy o ochronie zabytków. Wiedza ta wpływa na całą procedurę ew. rozbiórki np. może wprowadzić procedurę uzyskania decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę obiektu budowlanego wpisanego do rejestru zabytków, którą to dopiero można rozpocząć zgodnie z [1] Art. 39 ust.2. po uzyskaniu decyzji Generalnego Konserwatora Zabytków działającego w imieniu ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego o skreśleniu tego obiektu z rejestru zabytków oraz zgodnie z [2] art. 13 ust. 5. skreślenie z rejestru następuje na podstawie decyzji ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.

Architekt odpowiada również za ew. poświadczenie nieprawdy w swoim opracowywaniu oraz szkody wynikłe z realizacji założonych w projekcie prac budowlanych. Jest zatem oczywiste, że dla rzetelnego wykonania opracowania niezbędne jest wejść do budynku, który będzie rozbierany.

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 6 października 2022 r.

Treść pytania

§ 54 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie wskazuje katalog obiektów, w których obligatoryjne jest zastosowanie dźwigu osobowego. Na jego podstawie wywnioskować można, że budynek zamieszkania zbiorowego (ZL V), w którym różnica poziomów posadzek pomiędzy pierwszą a najwyższą kondygnacją nie przekracza 9,5 m, nie wymaga wyposażenia w dźwig osobowy.

§ 193 ust. 2 stanowi z kolei, iż co najmniej jeden z dźwigów służących komunikacji ogólnej w budynku z pomieszczeniami na pobyt ludzi powinien być przystosowany do przewozu mebli, chorych na noszach i osób niepełnosprawnych. Zapewnienie powyższych wymagań sprowadza się w gruncie rzeczy do wbudowania dźwigu o gabarycie wewnętrznym kabiny 1,1×2,1 m.

Z punktu widzenia eksploatacyjnego, Inwestor zdecydował o chęci wbudowania we wskazanym powyżej budynku dźwigu osobowego, pomimo braku konieczności jego wykonania wynikającej z przepisów. Czy w takim wypadku Inwestor jest zobowiązany do wykonania dźwigu osobowego spełniającego wymagania par. 193 ust. 2? Czy możliwe jest zastosowanie kabiny mniejszej (standardowej 1,1x1,4 m) zakładając, że wbudowanie jakiejkolwiek windy i tak stanowi poprawę funkcjonalności obiektu?

Podstawy prawne

[1] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. (Dz.U.2019.1065 t.j. z 2019.06.07), w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie

§ 54.
1. Budynek użyteczności publicznej, budynek mieszkalny wielorodzinny, budynek zamieszkania zbiorowego, z wyłączeniem budynków zamieszkania zbiorowego na terenach zamkniętych, oraz każdy inny budynek mający najwyższą kondygnację z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt więcej niż 50 osób, w których różnica poziomów posadzek pomiędzy pierwszą a najwyższą kondygnacją nadziemną, niestanowiącą drugiego poziomu w mieszkaniu dwupoziomowym, przekracza 9,5 m, a także mający dwie lub więcej kondygnacji nadziemnych budynek opieki zdrowotnej i budynek opieki społecznej, należy wyposażyć w dźwig osobowy.

(…)

[1] Ustawa Prawo Budowlane t.j. z 7 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 2351, z 2022 r. poz. 88)

Art. 5.

1. Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając:

1) spełnienie podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych określonych w załączniku I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EWG (Dz.Urz. UE L 88 z 04.04.2011, s. 5, z późn. zm.), dotyczących:

a) nośności i stateczności konstrukcji,

b) bezpieczeństwa pożarowego,

c) higieny, zdrowia i środowiska,

d) bezpieczeństwa użytkowania i dostępności obiektów,

e) ochrony przed hałasem,

(…)

Opinia

Jeżeli parametry projektowanego budynku nie wymagają stosowania dźwigu, to ewentualne dobrowolne, ponadnormatywne jego zastosowanie nie zobowiązuje do spełnienia wszystkich wymogów dotyczących dźwigów.

Trzeba jednak zwrócić uwagę, że przy projektowaniu dźwigu należy stosować przepisy związane między innymi z bezpieczeństwem użytkowania, ochroną p.poż itp. zgodnie z wymogami art. 5. Prawa budowlanego.

(KSt)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 6 października 2022 r.

Treść pytania

Czy budynek w którym będą pomieszczenia harcówki — będą zlokalizowane w części budynku zabytkowego i będzie to jedyna funkcja użytkowa obiektu — należy traktować jako budynek użyteczności publicznej? Czy może należy traktować obiekt jako niezaspokajający zbiorowych i powszechnych potrzeb tylko zaspokajający potrzeby grupy ludzi, w związku z tym nie będzie on budynkiem użyteczności publicznej?

Podstawy prawne

[1] Ustawa Prawo Budowlane t.j. z dnia 7 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 2351, z 2022 r. poz. 88)

Załącznik do ww. ustawy:

Kategoria IX — budynki kultury, nauki i oświaty, jak: teatry, opery, kina, muzea, galerie sztuki, biblioteki, archiwa, domy kultury, budynki szkolne i przedszkolne, żłobki, kluby dziecięce, internaty, bursy i domy studenckie, laboratoria i placówki badawcze, stacje meteorologiczne i hydrologiczne, obserwatoria, budynki ogrodów zoologicznych i botanicznych.

[2] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. (Dz.U.2019.1065 t.j. z dnia 2019.06.07), w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie

§ 3. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

[...]

6) budynku użyteczności publicznej — należy przez to rozumieć budynek przeznaczony na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, w tym usług pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym, oraz inny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek użyteczności publicznej uznaje się także budynek biurowy lub socjalny;

[3] Polska Klasyfikacja Obiektów Budowlanych (PKOB) wprowadzona rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. (Dz.U. Nr 112, poz. 1316) wraz ze zmianami z 2002 r. (Dz.U. Nr 18, poz. 170)

Polska Klasyfikacja Obiektów Budowlanych (PKOB) służy do klasyfikowania obiektów budowlanych. Może być ona stosowana w trakcie zmiany zastosowania, renowacji, wyburzania, modernizacji obiektu budowlanego. PKOB ułatwia wymianę informacji między uczestnikami procesu inwestycyjnego na/i między różnymi poziomami organizacyjnymi, np.:

— między inwestorem, biurem projektów, wykonawcą,

— między organami centralnymi a wykonawcami robót budowlanych, inwestorami i odwrotnie,

w zakresie:

— określania i analizy wielkości i struktury potrzeb,

— planowania i bilansowania zadań i środków,

— opracowywania, ustalania i stosowania wskaźników planistycznych oraz techniczno—ekonomicznych dla obiektów budowlanych tego samego rodzaju dla celów projektowania, wdrażania nowych technologii i rozwiązań projektowych itp.,

— stosowania jednolitego grupowania i nazewnictwa obiektów budowlanych przy ustalaniu bazy normatywnej nakładów rzeczowych oraz w kalkulacji cen i kosztów na różnych etapach procesu inwestycyjnego.

[...]

Wskazówki dotyczące klasyfikowania obiektów budowlanych

W przypadku kompleksowych obiektów budowlanych, składających się z kilku budynków, każdy budynek powinien być klasyfikowany jako samodzielna jednostka. Jeśli, na przykład, szkoła ogólnokształcąca składa się z budynku szkolnego i internatu, budynek szkolny powinien być klasyfikowany w pozycji 1263, a internat w pozycji 1130. Jednakże, w przypadku, gdy nie posiadamy szczegółowych informacji na temat klasyfikowanego kompleksu, całość klasyfikowana jest w pozycji 1263 zgodnie z główną funkcją jaką pełni szkoła w przykładowym kompleksie obiektów budowlanych.

[...]

Grupa 126 Ogólnodostępne obiekty kulturalne, budynki o charakterze edukacyjnym, budynki szpitali i zakładów opieki medycznej oraz budynki kultury fizycznej

Klasa 1261 Ogólnodostępne obiekty kulturalne

Klasa obejmuje:

— Kina, sale koncertowe, opery, teatry itp.;

— Sale kongresowe, domy kultury i wielozadaniowe sale wykorzystywane głównie do celów rozrywkowych;

[...]

Klasa 1263 Budynki szkół i instytucji badawczych

Klasa obejmuje:

— Budynki szkolnictwa przedszkolnego, szkolnictwa podstawowego i ponadpodstawowego (np. przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły średnie, licea ogólnokształcące, licea techniczne itp.), budynki szkół zawodowych lub kształcenia specjalistycznego;

Opinia Zespołu Rzeczoznawców przy MPOIA RP

Zgodnie z definicją zamieszczoną w Słowniku Języka Polskiego PWN: „harcówka” to „lokal drużyny harcerskiej”, a „harcerstwo” to „polski ruch społeczny i wychowawczy dzieci i młodzieży”. Wymienione w pytaniu pomieszczenia harcówki nie są obiektem zaspokajającym potrzeby ściśle określonej, niewielkiej grupy ludzi. Z reguły stanowią one obiekt uzupełniający do innego obiektu takiego jak: szkoła, dom kultury czy organizacja harcerska itp. — których siedziba główna mieści się w innym budynku. Dlatego w pomieszczeniach tych występuje stała rotacja uczestników zbiórek harcerskich. Z racji tego, że nie można precyzyjnie określić ile osób i w jakim składzie weźmie udział w zbiórce danego dnia, obiekt należy traktować jako ogólnodostępny.

Nie wymieniono w prawie kategorii wprost jako „harcówki”, dlatego w niniejszej opinii zastosowano cytowane powyżej definicje najbardziej zbliżone do funkcji harcówki, które znajdują się w:

Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) [3] — „domy kultury i wielozadaniowe sale wykorzystywane głównie do celów rozrywkowych”, „budynki szkolnictwa podstawowego i ponadpodstawowego”;
Ustawie Prawo budowlane [1] — „domy kultury, budynki szkolne, kluby dziecięce”;
oraz w Rozporządzeniu Warunki Techniczne [2] — „budynek oświaty, nauki, wychowania,”;

Cytowane powyżej wskazówki PKOB [3] dotyczące klasyfikowania obiektów budowlanych — w przypadku kompleksowych obiektów budowlanych składających się z kilku budynków, gdy nie posiadamy szczegółowych informacji na temat poszczególnych obiektów klasyfikowanego kompleksu (jak w tym przypadku klasyfikacji harcówki), całość klasyfikowana jest zgodnie z główną funkcją jaką pełni dany obiekt w kompleksie obiektów budowlanych.

Ustawodawca w Ustawie Prawo Budowlane [1] przewidział kategorię budynku IX która obejmuje szczegółowo wymienione rodzaje budynków — między innymi odpowiadające funkcji harcówki tj.: „budynki nauki i oświaty” lub „domy kultury, budynki szkolne, kluby dziecięce”, umieszczające je równocześnie w jednej grupie z obiektami takimi jak: budynki kultury, jak: teatry, opery, kina, muzea, galerie sztuki, biblioteki, archiwa, internaty, bursy i domy studenckie, laboratoria i placówki badawcze, stacje meteorologiczne i hydrologiczne, obserwatoria, budynki ogrodów zoologicznych i botanicznych.

Z kolei Rozporządzenie Warunki Techniczne [2] obiekty odpowiadające funkcji harcówki tj.: „budynek oświaty, nauki, wychowania,” umieszcza w jednej grupie z takimi obiektami jak obiekty: administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, szkolnictwa wyższego, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, w tym usług pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym, oraz inny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek użyteczności publicznej uznaje się także budynek biurowy lub socjalny, dodatkowo definiując te wszystkie obiekty jako budynki użyteczności publicznej.

Wniosek

Wymieniony w pytaniu budynek z pomieszczeniami harcówki należy klasyfikować zgodnie z główną funkcją jaką pełni dany obiekt w kompleksie obiektów budowlanych, np.: budynek szkoły, domu kultury, organizacji harcerskiej itp. Z powyższych analiz wynika, że każdorazowo budynek z pomieszczeniami harcówki będzie obiektem użyteczności publicznej. Nawet w przypadku, gdy harcówka zajmuje tylko część pomieszczeń, ale jest to jedyna funkcja użytkowa budynku, staje się ona przez to funkcją główną, która czyni z tego obiektu w całości budynek użyteczności publicznej.

Ponadto podczas projektowania ww. budynku należy spełnić wszystkie przepisy wynikające z funkcji budynku.

(KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 16 sierpnia 2022 r.

Treść pytania

Projektowana inwestycja w zakresie stacji radaru meteorologicznego obejmuje m.in. budowę wieży żelbetowej pod radar METEOR o wysokości 54,35 m zwieńczonej kopułą (z klatką schodową i dźwigiem) wraz z pomieszczeniami technicznymi u podstawy wieży, w tym pomieszczeniem agregatu i magazynem paliwa ze zbiornikiem paliwa o poj. 1000 l. Dla ww. obiektu projektant ustalił kategorię IX obiektu budowlanego (która obejmuje m.in. budynki kultury, nauki i oświaty, a także stacje meteorologiczne i hydrologiczne), następnie przyjętą kategorię zmienił zaliczając ww. obiekt do kategorii VIII — inne budowle, wyjaśniając przy tym, że wieża radaru meteorologicznego spełnia warunki definicji budowli wymienione jw. art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane, gdyż jest to część budowlana urządzenia, a radar jest z pewnością urządzeniem technicznym.

Ponadto w projekcie zagospodarowania terenu zapisano, że „projektowana stacja radaru meteorologicznego jest budowlą techniczną, dla której nie określa się kategorii ani klasy pożarowej jak dla budynków, nie podlega uzgodnieniu z rzeczoznawcą do spraw pożarowych” na podstawie rozporządzenia w sprawie uzgodnienia projektu zagospodarowania działki lub terenu, projektu architektoniczno—budowlanego, projektu technicznego oraz projektu urządzenia przeciwpożarowego pod względem zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej.

Natomiast zdaniem tut. organu zaprojektowany obiekt budowlany wpisuje się w definicję budynku, w świetle przepisu art. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane, przez który należy rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach.

Mając na uwadze, że stacja radaru meteorologicznego nie została wymieniona w załączniku do ustawy Prawo budowlane, zwracam się z zapytaniem, czy Państwa zdaniem ww. obiekt budowlany należy zaliczyć do kategorii IX i zakwalifikować jako stację meteorologiczną, czy do kategorii VIII jako inną budowlę? Czy w przypadku zaliczenia stacji radaru meteorologicznego do kategorii IX, przedmiotowy obiekt budowlany należy traktować jako budynek, stosując przepisy rozporządzenia w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie?

Podstawy prawne

Ustawa Prawo Budowlane t.j. z dnia 7 lipca 1994 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 2351, z późn. zm.)

[...]

Art. 3.

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

2) budynku — należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;

3) budowli — należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych, elektrowni wiatrowych, morskich turbin wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.

Załącznik do ww. ustawy

Kategoria VIII — inne budowle

Kategoria IX — budynki kultury, nauki i oświaty, jak: teatry, opery, kina, muzea, galerie sztuki, biblioteki, archiwa, domy kultury, budynki szkolne i przedszkolne, żłobki, kluby dziecięce, internaty, bursy i domy studenckie, laboratoria i placówki badawcze, stacje meteorologiczne i hydrologiczne, obserwatoria, budynki ogrodów zoologicznych i botanicznych.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców przy MPOIA RP

Ustawodawca przewidział kategorię budynku IX obejmującą szczegółowo wymienione rodzaje budynków, między innymi stacje meteorologiczne (stacja meteorologiczna to miejsca dokonywania pomiarów i obserwacji meteorologicznych). Ponadto z załączonych rysunków wynika, że w projektowanym obiekcie mają znaleźć się pomieszczenia techniczne, komunikacja oraz toaleta.

W przypadku wyznaczenia w prawie szczegółowej kategorii wprost wymieniającej stacje meteorologiczne (kat. IX), nie można mówić o możliwości zakwalifikowania tego budynku do kategorii ogólnej kat. VIII inne budowle, gdyż stacja meteorologiczna jest wprost wymieniona w kategorii IX.

W przypadku istnienia przepisu czy normy szczegółowej uchyla ona normę ogólną w zakresie, w którym stanowi. „Lex specialis derogat legi generali” — kategoria ogólna „inne budynki” jest ograniczona kategoriami szczególnymi, precyzującymi poszczególne funkcje. Jeśli zatem występuje kategoria szczególna, opisująca daną kategorię, nie można kwalifikować obiektu do kategorii ogólnej.

Ponadto należy zauważyć, że powstały obiekt budowlany posiada szereg pomieszczeń, a nie tylko jest konstrukcją pod samo urządzenie radaru. Omawiany obiekt jest wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych, posiada kubaturę, co kwalifikuje go jednoznacznie jako budynek.

Jednocześnie zwraca się uwagę na możliwość występowania kilku kategorii budynków w jednym obiekcie, pod warunkiem spełnienia wymagań szczegółowych, m.in. odpowiedniego wydzielenia części będących oddzielnymi kategoriami.

(JW)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 3 sierpnia 2022 r.

Treść pytania

Proszę o pomoc w zakresie interpretacji przepisów warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie w zakresie § 12, a dokładniej w zakresie lokalizacji okien w ścianie budynku wznoszonego w zabudowie pierzejowej. W rozporządzeniu nie odnajduję zapisów umożliwiających realizację okien w odległości mniejszej niż 4 m od granicy działki budowlanej czy to od strony pierzei, czy też od strony wewnętrznej wytworzonego wnętrza urbanistycznego, dlatego czy w takich sytuacjach należy występować o odstępstwo? Czy wówczas dla lokalizacji okien w odległości mniejszej niż 4 m należałoby wystąpić o odstępstwo? Czy od strony pierzei można realizować okna w odległościach mniejszych od granicy z działką budowlaną, ale przy zachowaniu warunków w zakresie bezpieczeństwa pożarowego tj. min pas 2 m ściany oddzielenia pożarowego w odpowiedniej klasie pożarowej, gdyż okno nie jest zwrócone w stronę granicy?

Podstawy prawne

Ustawa Prawo Budowlane t.j. z dnia 7 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 z późn. zm.)

[…]

Art. 7 [Warunki techniczne]

1. Do przepisów techniczno—budowlanych zalicza się:

1) warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane i ich usytuowanie;

[…]

Art. 9 [Odstępstwa]

1. W przypadkach szczególnie uzasadnionych dopuszcza się odstępstwo od przepisów techniczno—budowlanych, o których mowa w art. 7.

[…]

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, (Dz.U. 2019 r. poz. 1065. z późn. zm.) wraz historią wprowadzanych zmian w § 12

Dz.U. 2002 nr 75 poz. 690

§ 12. […]

Jeżeli z warunków, o których mowa w ust. 1 oraz w § 13, 60 i 271, nie wynikają inne wymagania, odległości zabudowy od granicy działki budowlanej powinny wynosić co najmniej:

1) przy równoległym do granicy sytuowaniu ściany budynku:

a) z otworami okiennymi lub drzwiowymi — 4 m,

b) bez otworów okiennych lub drzwiowych — 3 m,

2) przy nierównoległym do granicy sytuowaniu ściany budynku — 4 m do najbliższej krawędzi zewnętrznej otworu drzwiowego lub okiennego w ścianach zwróconych w stronę tej granicy oraz 3 m do najbliższego narożnika, ryzalitu lub wykuszu budynku.

Dz.U. 2004 nr 109 poz. 1156

§ 12. 1. Jeżeli z przepisów § 13, 60, 271 i 273 lub przepisów odrębnych nie wynikają inne wymagania, budynki na działce budowlanej sytuuje się od granicy z sąsiednią działką budowlaną w odległości nie mniejszej niż:

1) 4 m — w przypadku budynku zwróconego ścianą z otworami okiennymi lub drzwiowymi w stronę tej granicy,

2) 3 m — w przypadku budynku zwróconego ścianą bez otworów okiennych lub drzwiowych w stronę tej granicy.

Odległość od granicy, o której mowa w ust. 1 pkt 1, mierzy się w poziomie od najbliższej krawędzi zewnętrznej otworu drzwiowego lub okiennego ściany lub w połaci dachowej budynku zwróconej w stronę tej granicy lub od najbliższej krawędzi otworu okiennego umieszczonego w dachu.

Dz.U. 2009 nr 56 poz. 461

§ 12. 1. Jeżeli z przepisów § 13, 60 i 271—273 lub przepisów odrębnych określających dopuszczalne odległości niektórych budowli od budynków nie wynikają inne wymagania, budynek na działce budowlanej należy sytuować w odległości od granicy z sąsiednią działką budowlaną nie mniejszej niż:

1) 4 m — w przypadku budynku zwróconego ścianą z otworami okiennymi lub drzwiowymi w stronę tej granicy,

2) 3 m — w przypadku budynku zwróconego ścianą bez otworów okiennych lub drzwiowych w stronę tej granicy.

Sytuowanie budynku w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, dopuszcza się w odległości 1,5 m od granicy lub bezpośrednio przy tej granicy, jeżeli wynika to z ustaleń planu miejscowego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Dz.U. 2017 poz. 2285

§ 12. 1. Jeżeli z przepisów § 13, 19, 23, 36, 40, 60 i 271—273 lub przepisów odrębnych określających dopuszczalne odległości niektórych budowli od budynków nie wynikają inne wymagania, budynek na działce budowlanej należy sytuować od granicy tej działki w odległości nie mniejszej niż:

1) 4 m — w przypadku budynku zwróconego ścianą z oknami lub drzwiami w stronę tej granicy;

2) 3 m — w przypadku budynku zwróconego ścianą bez okien i drzwi w stronę tej granicy.

Sytuowanie budynku w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, dopuszcza się w odległości 1,5 m od granicy lub bezpośrednio przy tej granicy, jeżeli plan miejscowy przewiduje taką możliwość.
[…]

§ 235. […]

Ścianę oddzielenia przeciwpożarowego należy wysunąć na co najmniej 0,3 m poza lico ściany zewnętrznej budynku lub na całej wysokości ściany zewnętrznej zastosować pionowy pas z materiału niepalnego o szerokości co najmniej 2 m i klasie odporności ogniowej E I 60.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców przy MPOIA RP:

Należy stwierdzić, że w odniesieniu do przedstawionego kształtu działek oraz przebiegu obowiązującej linii zabudowy, w obecnym (czerwiec 2022) brzmieniu przepisów możliwość zaprojektowania funkcjonalnego budynku jest utrudniona. Konieczne jest tu zwrócenie uwagi na zmiany wprowadzane w paragrafie 12. na przestrzeni lat, rozpatrywane bowiem w powiązaniu z zapisami prawa miejscowego, w jednym przypadku pozwalają na racjonalne rozwiązania projektowe a w innym je komplikują lub nawet uniemożliwiają zabudowę. Dzieje się to zapewne wbrew intencjom i bez świadomości Ustawodawcy.

W tym przypadku decydująca jest zmiana wprowadzona w roku 2009. Wady brzmienia paragrafu 12 ukazują poniższe szkice nr 1/2 oraz 2/2

Przedstawiony w zapytaniu przypadek również wpisuje się w fatalne brzmienie przepisu po usunięciu z § 12, to jest informacji, że szczególne znaczenie w określeniu relacji ściany z oknem do granicy działki ma okno, a nie ściana. Odległość ściany bez okna określona jest oddzielnie i odbywa się to bez wątpliwości. Ten standard został utrwalony i kulturowo zakorzeniony, natomiast ściana z oknem opisana jest w ten sposób, że w wielu przypadkach dosłowny zapis nie jest w zgodzie z zasadą, w której to właśnie okno, a nie ściana nie jest bliżej niż 4 m od granicy, w którą to okno jest zwrócone. Zagadnienie to jest opisane także w opinii nr 191.

To okno jest kluczowe dla poczucia intymności, przenoszenia dźwięków, przewiewu powietrza, dostępności światła czy też przenoszenia pożaru.

Poniżej przedstawia się szkice ukazujące podstawowe zasady dotyczące regulacji położenia okna w zabudowie pierzejowej.

Pierwszy przykład (rys. 1A, 1B, 1C) dotyczy sytuacji najprostszej, w której granice działek i płaszczyzny ścian tworzą kąt prosty, równocześnie linia zabudowy (lub jej brak) pozwala na zastosowania co najmniej jednej z dwóch przedstawionych opcji ścian(y) oddzielenia pożarowego.

Poniżej sytuacja (rys. 2A, 2B), w której granice działek i płaszczyzny ścian tworzą kąt prosty, a równocześnie linia zabudowy (lub jej brak) pozwala na zastosowania co najmniej jednej z dwóch przedstawionych opcji ściany oddzielenia pożarowego, a działka sąsiednia nie jest zabudowana.

Trzeci przykład (rys. 3) dotyczy sytuacji, w której granice działek i płaszczyzny ścian nie tworzą kąta prostego ale równocześnie nie występuje „obowiązująca linia zabudowy” oraz możliwa jest lokalizacja ściany pierzei w płaszczyźnie trzeciej działki (drogowej). W tym przypadku decydujące są także zapisy dotyczące zasad położenia ścian(y) oddzielenia pożarowego.

Przykład czwarty (rys. 4) dotyczy sytuacji, w której granice działek i płaszczyzny ścian nie tworzą kąta prostego, występuje „obowiązująca linia zabudowy” a równocześnie nie jest możliwa lokalizacji ściany pierzei w płaszczyźnie trzeciej działki (drogowej). W tym przypadku obecne zapisy par 12 uniemożliwiają lokalizacje okien w ścianie budynku na działce budowlanej nr 2 (podobnie jak na szkicu pytającego).

Przykład piąty (rys. 5) dotyczy sytuacji w której granice działek i płaszczyzny ścian pierzei nie tworzą kąta prostego, występuje „nieprzekraczalna linia zabudowy”, żadna ze ścian nie jest lub nie musi być zwrócona w stronę granicy (tej) działki, a równocześnie nie jest możliwa lokalizacja ściany pierzei w płaszczyźnie trzeciej działki (drogowej). Odległość między oknami i granicą wynika z zapisów dot. ściany oddzielenia pożarowego.

Przykład opisany w zapytaniu (rys. 6 poniżej) dotyczy sytuacji, w której granice działek i płaszczyzny ścian pierzei nie tworzą kąta prostego, występuje „obowiązująca linia zabudowy”, równocześnie nie jest możliwa lokalizacja ściany pierzei w płaszczyźnie trzeciej działki (drogowej). W tym przypadku obecne, dosłowne zapisy par. 12 uniemożliwiają lokalizacje okien w ścianie budynków na działce budowlanej.

Ze względu na przedstawiony przypadek, bardzo utrudniający możliwość zabudowy na działce budowlanej, konieczne wydaje się szczególnie uważne przeanalizowanie zapisów MPZP w zakresie definicji „obowiązującej linii zabudowy”. Bardzo możliwe jest, że przedstawione na poniższych szkicach 7 i 8 rozwiązania będą możliwe do zastosowania. Warto przeanalizować możliwość zastosowania rozwiązania przedstawionego na szkicach 1 i 2 lub wykorzystać nieograniczoną wyobraźnię architekta. Jeśli nie będzie to jednak możliwe, pozostaje jeszcze opcja zastosowania „odstępstwa” od przepisów. Tu ważny jest moment uchwalenia MPZP (graniczny rok 2009). Trudno sobie wyobrazić, że zostało uchwalone takie prawo miejscowe, w którym od strony ulicy (na jej zakręcie) byłaby jedynie zabudowa bezokienna.

(KD) 

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 6 lipca 2022 r.

Treść pytania

Czy można wystąpić o odstępstwo od przepisów techniczno—budowlanych w zakresie paragrafu 40 WT? A konkretnie odległości placu zabaw (lub od miejsca rekreacyjnego przy szkole) od drogi publicznej? Jeśli tak, proszę o przybliżenie procedury.

Podstawa prawna

Ustawa Prawo budowlane t.j. z dnia 7 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 z późn. zm.)

[…]

Art. 7 [Warunki techniczne]

1. Do przepisów techniczno—budowlanych zalicza się:

1) warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane i ich usytuowanie;

(…)

Art. 9 [Odstępstwa]

W przypadkach szczególnie uzasadnionych dopuszcza się odstępstwo od przepisów techniczno—budowlanych, o których mowa w art. 7. Odstępstwo nie może powodować zagrożenia życia ludzi lub bezpieczeństwa mienia, a w stosunku do obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego — ograniczenia dostępności dla potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami, o których mowa w ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, oraz nie może powodować pogorszenia warunków zdrowotno—sanitarnych i użytkowych, a także stanu środowiska, po spełnieniu określonych warunków zamiennych.

Zgody na odstępstwo, po uzyskaniu upoważnienia ministra, który ustanowił przepisy techniczno—budowlane, udziela albo odmawia udzielenia, w drodze postanowienia, organ administracji architektoniczno—budowlanej, przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę albo decyzji o zmianie pozwolenia na budowę.

Wniosek do ministra, o którym mowa w ust. 2, w sprawie upoważnienia do udzielenia zgody na odstępstwo organ administracji architektoniczno—budowlanej składa przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę albo decyzji o zmianie pozwolenia na budowę. Wniosek zawiera:

1) charakterystykę obiektu oraz, w miarę potrzeby, projekt zagospodarowania działki lub terenu, a jeżeli odstępstwo mogłoby mieć wpływ na środowisko lub nieruchomości sąsiednie — również projekty zagospodarowania tych nieruchomości, z uwzględnieniem istniejącej i projektowanej zabudowy;

2) opinię organu wnioskującego wraz ze szczegółowym uzasadnieniem o konieczności wprowadzenia odstępstwa;

3) propozycje rozwiązań zamiennych;

4) w przypadku obiektów budowlanych wpisanych do rejestru zabytków lub do gminnej ewidencji zabytków oraz innych obiektów budowlanych usytuowanych na obszarach objętych ochroną konserwatorską — pozytywną opinię wojewódzkiego konserwatora zabytków w zakresie wnioskowanego odstępstwa;

5) w przypadku odstępstwa od przepisów dotyczących bezpieczeństwa pożarowego:

a) ekspertyzę rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz

b) postanowienie wyrażające zgodę na zastosowanie rozwiązań zamiennych w stosunku do wymagań ochrony przeciwpożarowej, o którym mowa w art. 6a ust. 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1372, 1518 i 1593 oraz z 2020 r. poz. 471) — w przypadku obiektów budowlanych istotnych ze względu na konieczność zapewnienia ochrony życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 6g ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej;

6) w przypadku odstępstw dotyczących wymagań higienicznych i zdrowotnych — pozytywną opinię w zakresie proponowanych rozwiązań państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.

3a. Wniosek w sprawie upoważnienia do udzielenia zgody na odstępstwo składa się w:

1) postaci papierowej albo

2) formie dokumentu elektronicznego za pośrednictwem adresu elektronicznego, o którym mowa w ust. 3c.

3b. Minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa określi, w drodze rozporządzenia, wzór formularza wniosku w sprawie upoważnienia do udzielenia zgody na odstępstwo, w tym w formie dokumentu elektronicznego w rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U. z 2020 r. poz. 346, 568, 695, 1517 i 2320), mając na względzie konieczność zapewnienia przejrzystości danych zamieszczanych przy jego wypełnianiu.

3c. Formularz wniosku, o którym mowa w ust. 3a, w formie dokumentu elektronicznego minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa udostępnia pod adresem elektronicznym określonym w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej obsługującego go urzędu.

4. Minister, o którym mowa w ust. 2, może uzależnić upoważnienie do wyrażenia zgody na odstępstwo od spełnienia dodatkowych warunków.

Odstępstwa, o którym mowa w ust. 1, nie dopuszcza się w postępowaniach, o których mowa w rozdziale 5a.
W przypadku nadbudowy, rozbudowy, przebudowy lub zmiany sposobu użytkowania istniejących obiektów budowlanych oraz w przypadku dostosowywania tych obiektów do wymagań ochrony przeciwpożarowej, w szczególności przy usuwaniu stanu zagrożenia życia ludzi, rozwiązania zamienne w stosunku do wymagań ochrony przeciwpożarowej stosuje się na podstawie zgody udzielonej w postanowieniu, o którym mowa w art. 6a ust. 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, bez wymogu uzyskiwania zgody na odstępstwo, o której mowa w ust. 2.

 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, (Dz.U.2019 r. poz. 1065. z późn. zm.)

[…]

§ 19 [Odległość od zabudowań]

Odległość stanowisk postojowych, w tym również zadaszonych, oraz otwartych garaży wielopoziomowych od: placu zabaw dla dzieci, boiska dla dzieci i młodzieży, okien pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi w budynku opieki zdrowotnej, w budynku oświaty i wychowania, w budynku mieszkalnym, w budynku zamieszkania zbiorowego, z wyjątkiem: hotelu, motelu, pensjonatu, domu wypoczynkowego, domu wycieczkowego, schroniska młodzieżowego i schroniska, nie może być mniejsza niż:

1) dla samochodów osobowych:

a) 7 m — w przypadku parkingu do 10 stanowisk postojowych włącznie,

b) 10 m — w przypadku parkingu od 11 do 60 stanowisk postojowych włącznie,

c) 20 m — w przypadku parkingu powyżej 60 stanowisk postojowych;

2) dla samochodów innych niż samochody osobowe:

a) 10 m — w przypadku parkingu do 4 stanowisk postojowych włącznie,

b) 20 m — w przypadku parkingu powyżej 4 stanowisk postojowych.

[…]

§ 40 [Miejsca zabaw dla dzieci]

W zespole budynków wielorodzinnych objętych jednym pozwoleniem na budowę należy, stosownie do potrzeb użytkowych, przewidzieć place zabaw dla dzieci i miejsca rekreacyjne dostępne dla osób niepełnosprawnych, przy czym co najmniej 30% tej powierzchni powinno znajdować się na terenie biologicznie czynnym, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.
Nasłonecznienie placu zabaw dla dzieci powinno wynosić co najmniej 4 godziny, liczone w dniach równonocy, w godzinach 10:00—16:00. W zabudowie śródmiejskiej dopuszcza się nasłonecznienie nie krótsze niż 2 godziny.
Odległość placów zabaw dla dzieci, boisk dla dzieci i młodzieży oraz miejsc rekreacyjnych od linii rozgraniczających ulicę, od okien pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi oraz od miejsc gromadzenia odpadów powinna wynosić co najmniej 10 m, przy zachowaniu wymogów § 19 ust. 1.

Opinia

Place zabaw i miejsca rekreacyjne należy odseparować od linii rozgraniczającej ulicę. Linia ta powinna być określona w MPZP, ULICP lub WZ. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, § 40 ust. 3, odległość pomiędzy placami zabaw dla dzieci, boiskami dla dzieci i młodzieży oraz miejscami rekreacyjnymi od linii rozgraniczających ulicę (…) powinna wynosić co najmniej 10 m.

Przesłanką dla takiej regulacji jest zapewnienie właściwych warunków zdrowotnych użytkownikom wymienionych miejsc, taka przesłanka przyświeca również określonej w § 19 ust. 1 odległości wymienionych wyżej miejsc od stanowisk postojowych.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że w przypadku trudności z ustaleniem linii rozgraniczających ulicę, trzeba kierować się praktyką zawodową i zasadami wiedzy technicznej mając na względzie najwyższe dobro użytkowników i mieszkańców.

Procedury i możliwości uzyskania odstępstwa w pełni reguluje zacytowany powyżej art. 9 Ustawy Prawo budowlane a zapoznanie się z jego treścią przybliża wyczerpująco postępowanie.

Należy zwrócić uwagę, że odstępstwo nie może powodować pogorszenia warunków zdrowotno—sanitarnych i użytkowych. Wśród koniecznych do spełnienia formalnych wymogów jest m.in. przedstawienie propozycji rozwiązań zamiennych. W odniesieniu do wystąpienia o odstępstwo od odległości pomiędzy placem zabaw a linią rozgraniczającą ulicę, rozwiązania zamienne powinny wykazać, że warunki zdrowotno—sanitarne użytkowników placu nie pogarszają się na skutek zbliżenia do pasa rozgraniczającego drogi. Z racji zapisów art. 9 — w przypadku odstępstw dotyczących wymagań higienicznych i zdrowotnych, a takim odstępstwem jest zbliżenie placu zabaw do linii rozgraniczających ulicę — należy uzyskać pozytywną opinię państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego w zakresie proponowanych rozwiązań.

Spełnienie wymogów art. 9 nie przesądza o udzieleniu odstępstwa przez właściwego ministra, uzyskanie odstępstwa jest kwestią uznaniową.

Ponadto nie jest możliwe uzyskanie odstępstwa określonego w art. 9 w odniesieniu do postępowania w sprawie rozpoczęcia i prowadzenia robót budowlanych z naruszeniem Ustawy Prawo budowlane.

(MBa, MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 23 czerwca 2022 r.

Treść pytania

Zwracam się z prośbą o wydanie opinii dotyczącej liczenia powierzchni zabudowy stosownie do zapisów Rozporządzenia z 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego. Zgodnie z § 14 ust. 4 lit „a” ww. rozporządzenia „...powierzchnię zabudowy budynku pomniejsza się o powierzchnię części zewnętrznych budynku, takich jak: tarasy naziemne i podparte słupami, gzymsy oraz balkony…”. W związku z powyższym zapisem proszę o opinię czy podparty słupem taras wystający na kondygnacji pierwszego piętra, gdzie na parterze pod tarasem zlokalizowany jest garaż podziemny przysypany ziemią i zagospodarowany od góry jako powierzchnia biologicznie czynna liczona jako 50%, wlicza się do powierzchni zabudowy całego budynku.

Podstawa prawna

[1] ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROZWOJU z dnia 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (na podstawie art. 34 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane)

Rozdział 1. Przepisy ogólne

§ 12. Powierzchnie budynku określa się zgodnie z zasadami zawartymi w Polskiej Normie dotyczącej określania i obliczania wskaźników powierzchniowych i kubaturowych wymienionej w załączniku do rozporządzenia, uwzględniając przepisy § 14 pkt 4 lit. a oraz § 20 ust. 1 pkt 4 lit. b.

Rozdział 2 Projekt zagospodarowania działki lub terenu

§ 14. Część opisowa projektu zagospodarowania działki lub terenu zawiera:

4) zestawienie:

a) powierzchni zabudowy projektowanych i istniejących obiektów budowlanych, przy czym powierzchnię zabudowy budynku pomniejsza się o powierzchnię części zewnętrznych budynku, takich jak: tarasy naziemne i podparte słupami, gzymsy oraz balkony

[2] POLSKA NORMA PN-ISO 9836

5.1.2. Powierzchnia zabudowy.

5.1.2.1. Przez powierzchnię zabudowy rozumie się powierzchnię terenu zajętą przez budynek w stanie wykończonym.

5.1.2.2. Powierzchnia zabudowy jest wyznaczana przez rzut pionowy zewnętrznych krawędzi budynku na powierzchnię terenu.

Do powierzchni zabudowy nie wlicza się:

• powierzchni obiektów budowlanych ani ich części nie wystających ponad powierzchnię terenu,
• powierzchni elementów drugorzędnych, np. schodów zewnętrznych, ramp zewnętrznych, daszków, markiz, występów dachowych, oświetlenia zewnętrznego,
• powierzchni zajmowanej przez wydzielone obiekty pomocnicze (np. szklarnie, altany, szopy)

[3] POLSKA NORMA PN-ISO 9836:2015-12. Właściwości użytkowe w budownictwie – Określenie i obliczanie wskaźników powierzchniowych i kubaturowych

5. Metody obliczeń według pomiarów w licu przegród budowlanych i wykaz wskaźników dotyczących przestrzennego kształtowania budynku.

5.1 Powierzchnie.

5.1.1 Zasady obliczeń.

5.1.1.1 Pole powierzchni poziomych i pionowych określa się zgodnie z wymiarami rzeczywistymi. Powierzchnię płaszczyzn nachylonych mierzy się na rzucie na umowną płaszczyznę, odpowiednią poziomą lub pionową. Do obliczeń zysku lub strat ciepła należy przyjmować rzeczywiste pola powierzchni przegród, a nie ich wymiary na rzucie.

5.1.1.2. Pole powierzchni podaje się w metrach kwadratowych z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.

5.1.2. Powierzchnia zabudowy.

5.1.2.1. Przez powierzchnię zabudowy rozumie się powierzchnię terenu zajętą przez budynek w stanie wykończonym.

5.1.2.2. Powierzchnia zabudowy jest wyznaczana przez rzut wymiarów zewnętrznych budynku na powierzchnię terenu.

Do powierzchni zabudowy nie zalicza się powierzchni:

• elementów budynku ani ich części nie wystających ponad powierzchnię terenu,
• elementów drugorzędnych budynku, np. schodów zewnętrznych, ramp i pochylni zewnętrznych, daszków, markiz, okapów dachowych, oświetlenia zewnętrznego,
• zewnętrznych obiektów pomocniczych, np. szklarni i przybudówek.

Opinia

Pytanie dotyczy powierzchni zabudowy dwóch elementów budynku, są to:

1. podparty słupem taras wystający na kondygnacji pierwszego piętra
2. garaż podziemny przysypany ziemią i zagospodarowany od góry jako powierzchnia biologicznie czynna liczona jako 50%, na parterze pod tarasem
   

Ad 1. Zgodnie z ROZPORZĄDZENIEM MINISTRA ROZWOJU z dnia 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego [1] powierzchnię zabudowy budynku pomniejsza się o powierzchnię części zewnętrznych budynku, takich jak: tarasy naziemne i podparte słupami, gzymsy oraz balkony. Zatem zgodnie z rozporządzeniem do powierzchni zabudowy budynku nie wlicza się powierzchni tarasu podpartego słupem.

Ad 2. Zgodnie z rozporządzeniem [1] § 12, Powierzchnie budynku określa się zgodnie z zasadami zawartymi w Polskiej Normie dotyczącej określania i obliczania wskaźników powierzchniowych i kubaturowych wymienionej w załączniku do rozporządzenia, uwzględniając przepisy § 14 pkt 4 lit. a oraz § 20 ust. 1 pkt 4 lit. b.

Natomiast zgodnie z załącznikiem nr 1 do rozporządzenia zapisy § 12 odnoszą się do normy PN-ISO 9836, przy czym odnośniki (*) wskazuje że należy stosować najnowszą normę opublikowaną w języku polskim. Aktualnie jest to norma PN-ISO 9836:2015-12.

Obie normy wymienione powyżej zgodnie stwierdzają, że do powierzchni zabudowy budynku nie wlicza się części budynku nie wystających ponad powierzchnię terenu. Zatem powierzchni podziemnego garażu przysypanego ziemią i zagospodarowanego od góry jako powierzchnia biologicznie czynna nie zalicza się do powierzchni zabudowy budynku o ile garaż ten nie wystaje ponad powierzchnię terenu.

Uwagi dodatkowe

W przypadku gdy zapisy MPZP, decyzji o WZ lub ULICP podają szczególne zasady określenia powierzchni zabudowy, należy je stosować w pierwszej kolejności. W takim wypadku, w zakresie spełnienia wymagań MPZP, decyzji o WZ lub ULICP mają one pierwszeństwo w stosunku do pozostałych aktów prawnych i norm.
Temat powierzchni zabudowy, w szczególności powierzchni zabudowy balkonów, jest przedmiotem opinii nr 127 Zespołu Rzeczoznawców przy Radzie Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP.

(K.St)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 19 kwietnia 2022 r

Treść pytania

Czy dwa budynki mieszkalne jednorodzinne w zabudowie bliźniaczej z lat 50-tych XX wieku to dwa budynki czy jeden budynek jednorodzinny dwulokalowy (jak interpretuje to krakowski WA)? Nadmieniam, że budynki oddzielone są od siebie jedną ścianą grubości 25 cm bez dylatacji. Równocześnie budynki położone są na oddzielnych działkach, posiadają oddzielne numery porządkowe i posiadają dwie księgi wieczyste oraz dwóch właścicieli. W latach kiedy przedmiotowe budynku zostały wzniesione obowiązujące prawo budowlane pozwalało na to, aby budynki w zabudowie bliźniaczej lub szeregowej nie były od siebie oddylatowane.

Podstawa prawna

[1] USTAWA PRAWO BUDOWLANE (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 z późn. zm.);

Art. 3. [Definicje]

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

2 a) budynku mieszkalnym jednorodzinnym — należy przez to rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku;

[2] POLSKA KLASYFIKACJA OBIEKTÓW BUDOWLANYCH- rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. (DZ.U. nr 112, poz. 1316) wraz ze zmianami z 2002 r. (Dz.U. nr 18, poz. 170)

I. OBJAŚNIENIA WSTĘPNE

Wprowadzenie
(…)

Polska Klasyfikacja Obiektów Budowlanych (PKOB) służy potrzebom statystyki działalności budowlanej, sporządzania sprawozdań budowlanych, spisów budowli i mieszkań, statystyki cen obiektów budowlanych oraz rachunków narodowych. Ponadto klasyfikacja służy do klasyfikowania obiektów budowlanych. Może być ona stosowana w trakcie zmiany zastosowania, renowacji, wyburzania, modernizacji obiektu budowlanego.

Pojęcia podstawowe
Budynki to zadaszone obiekty budowlane wraz z wbudowanymi instalacjami i urządzeniami technicznymi, wykorzystywane dla potrzeb stałych. Przystosowane są do przebywania ludzi, zwierząt lub ochrony przedmiotów (…). W przypadku budynków połączonych między sobą (np. domy bliźniacze lub szeregowe), budynek jest budynkiem samodzielnym, jeśli jest oddzielony od innych jednostek ścianą przeciwpożarową od fundamentu po dach. Gdy nie ma ściany przeciwpożarowej, budynki połączone między sobą uważane są za budynki odrębne, jeśli mają własne wejścia, są wyposażone w instalacje i są oddzielnie wykorzystywane.

[3] USTAWA z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami z późniejszymi zmianami ( Dz.U. 2021 poz. 1899)

Art. 93. Dopuszczalność podziału nieruchomości:

3 b. Jeżeli przedmiotem podziału jest nieruchomość zabudowana, a proponowany jej podział powoduje także podział budynku, granice projektowanych do wydzielenia działek gruntu powinny przebiegać wzdłuż pionowych płaszczyzn, które tworzone są przez ściany oddzielenia przeciwpożarowego usytuowane na całej wysokości budynku od fundamentu do przekrycia dachu. W budynkach, w których nie ma ścian oddzielenia przeciwpożarowego, granice projektowanych do wydzielenia działek gruntu powinny przebiegać wzdłuż pionowych płaszczyzn, które tworzone są przez ściany usytuowane na całej wysokości budynku od fundamentu do przekrycia dachu, wyraźnie dzielące budynek na dwie odrębnie wykorzystywane części.

[4] OPINIA PRAWNA autorstwa mgr. Piotra Konopki, Bruzda Konopka – Adwokaci

Opinia

Wymaganie wykonania na połączeniu dwóch budynków oddylatowanych ścian ma swoje źródło w art. 3 ust. 2a Prawa budowlanego, dodanym w nowelizacji ustawy z 2000 r. Zgodnie z definicją budynku jednorodzinnego musi on stanowić „konstrukcyjnie samodzielną całość”.

Odrębność budynków powstałych przed nowelizacją nie może zależeć od istnienia lub braku dwóch ścian na połączeniu budynków ani też od faktu występowania dylatacji szczelinowej, zważywszy, że rozwiązanie to upowszechniło się dopiero w drugiej połowie XX w. Wspólna ściana pomiędzy budynkami nie wyklucza ich odrębności.

Prezentowane tu stanowisko ZR znajduje oparcie w zapisach Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych, gdzie o samodzielności budynków takich jak domy bliźniacze lub szeregowe decyduje ich rozdzielona funkcja, odrębne instalacje, odrębne wejścia.

Również Ustawa o gospodarce nieruchomościami potwierdza takie rozumienie odrębności budynków, bowiem dopuszcza podział nieruchomości gruntowej poprzez ustanowienie granic nieruchomości przebiegających w płaszczyźnie ściany usytuowanej na całej wysokości budynku, którym zabudowana jest nieruchomość, dzieląc w ten sposób budynek od fundamentu po dach na dwie niezależne części.

,,Jeżeli – na gruncie obowiązujących uprzednio przepisów – możliwe było realizowanie samodzielnych budynków mieszkalnych jednorodzinnych w sposób inny niż współcześnie, tj. bez tzw. podwójnej ściany, a jednocześnie budynki te stały się przedmiotem obrotu cywilnoprawnego wraz z ich nieruchomościami (np. poprzez nabycie przez różnych właścicieli), to tym samym ich odrębność ma charakter definitywny i niezależny od zmieniających się w czasie przepisów prawa budowlanego. Przeciwny wniosek oznaczałby, że wraz z wejściem w życie nowelizacji prawa budowlanego w sytuacjach takich jak opisana we wstępie, dochodziłoby do swoistego zlania się odrębnych praw własności w jedno prawo, dwa budynki stawałyby się niejako automatycznie jednym budynkiem. Tak postawiona teza jest niemożliwa do zaakceptowania, nie tylko z punktu widzenia względu na racjonalność ustawodawcy, ale także z punktu widzenia konstytucyjnej ochrony prawa własności. Stanowiłoby to przejaw specyficznej formy wywłaszczenia, niestanowiącej jednak całkowitego odjęcia, ale przymusowej jego kolektywizacji.

Oznacza to, że odrębne w sensie wieczystoksięgowym nieruchomości, na których usytuowane są budynki mieszkalne jednorodzinne, pozostają samodzielnymi niezależnie od technicznego sposobu wykonania oddzielenia pomiędzy nimi. Przyjmując powyższe założenie, wszelkie roboty budowlane realizowane w ich obszarze winny być traktowane jako mające za przedmiot odrębne budynki mieszkalne jednorodzinne”.

(MB, GL, KSt)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 30 marca 2022 r.

Zapytanie dot. normy PN-ISO 9836:2015

1. Skoro w chwili obecnej zgodnie z obowiązującą treścią Prawa Budowlanego oraz Rozp. Ministra Rozwoju w sprawie szczegółowego zakresu formy i projektu budowlanego z dnia 11 września 2020. należy stosować obowiązkowo w/w normę, a powierzchnie powinny być wykazywane spójnie w projekcie budowlanym, umowie deweloperskiej, ewidencji budynków oraz w księdze wieczystej (Wyrok NSA z 24 lutego 2020 r., sygn. II OSK 3795/18 [...]) to czy w nadzorze autorskim, dokumentacji powykonawczej budynku, dokumentacji do wydzielenia samodzielnych lokali wykonywanych aktualnie powinno się zaktualizować jego powierzchnie powołując się na aktualną normę 2015? Czy można trzymać się tej wycofanej w ramach kontynuacji, aby nie wprowadzać rozbieżności?

2. W prezentacji arch. Piotra Żabickiego (KRIA) w odpowiedzi na pytanie pojawia się potwierdzenie, że powierzchnia na poddaszu o wys. poniżej 1,4 m jest pow. nieużyteczną za względów funkcjonalnych. Mam pytanie czy powierzchnia o wysokości poniżej 2,4 m jest także powierzchnią nieużyteczną? Tak wynika literalnie z treści pkt 5.1.11 normy, ale proszę o opinię.

3. Czy powierzchnię użytkową budynku w projekcie budowlanym powinno się liczyć zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rozwoju w sprawie szczegółowego zakresu formy i projektu budowlanego z 11 września 2020 (par 20 ust. 1.4 b) czy zgodnie z normą? Czy podać obie wartości wraz z podstawą prawną przeliczenia? Czy podając powierzchnię użytkową policzoną zgodnie z Rozporządzeniem można opisać, że część z niej to powierzchnia nieużytkowa ze względów funkcjonalnych lub konstrukcyjnych? Według normy powierzchnia użytkowa to de facto powierzchnia podłogi. Powierzchnia nieużyteczna to część powierzchni użytkowej wg normy (norma nic nie mówi o tym aby do powierzchni użytkowej nie wliczać w ogóle powierzchni poniżej 1,4 m, natomiast znowelizowane Rozporządzenie dot. formy projektu budowlanego jednoznacznie określa, że powierzchnię użytkową budynku należy liczyć zgodnie z par 20 ust. 1.4b) czyli poniżej 1,4 m w ogóle nie wliczać). Wynika z tego, że powierzchnia użytkowa o jakiej mowa w normie, to nie to samo co powierzchnia użytkowa o jakiej mowa w Rozporządzeniu. Podając obie wartości pod tą samą nazwą w projekcie budowlanym wprowadzamy chaos. Wydaje mi się, wskazane by było, aby Izba opublikowała jakiś wzór tabeli i podstawy prawnej określającej powierzchnie, jaki powinien znaleźć się w projekcie budowlanym.

Przykład: dla pomieszczenia o powierzchni podłogi 30 m², w którym mamy pochyły sufit oraz o powierzchnię 10 m2 powyżej 2,2 m (w tym 2 m2 pomiędzy 2,4 m a 2,2 m), 10 m2 pomiędzy 1,4 m i 2,2 m i 10 m2 poniżej 1,4 m, mamy:

a) stosując Rozporządzenie jako nadrzędne, powierzchnia użytkowa to 15 m²

b) stosując normę 2015 powierzchnia użytkowa to 30 m², w tym nieużyteczna ze względów funkcjonalnych (o wysokości poniżej 2,4 m) to 22 m².

c) czy poprawnie jest podać stosując jako podstawę prawną jednocześnie obydwa akty, że to pomieszczenie ma powierzchnię użytkową 15 m², w tym 7 m² powierzchnia nieużyteczna pod względem funkcjonalnym (z uwagi na wysokość poniżej 2,4 m),

4. Czy poprawnie jest stosować w projekcie budowlanych nazwę „powierzchnia podłogi”? Prześledziłam praktykę zawodową biur, które tworzą projekty typowe i ta nazwa pojawia się najczęściej (wartość liczbowa dla np. domu jednorodzinnego czy lokalu mieszkalnego jest spójna z powierzchnią użytkową liczoną zgodnie z normą PN-ISO 9836:2015)

5. Czy powierzchnia zabudowy geberitu toalety (spłuczka zabudowana w ścianie ograniczająca powierzchnię pomieszczenia od podłogi do wysokości 120 cm) jest powierzchnią użytkową i jednocześnie nieużyteczną ze względów funkcjonalnych? Czy usługowo-techniczną (jako instalacje?).

6. Czy powierzchnia natynkowej szafki rozdzielaczy centralnego ogrzewania w lokalu mieszkalnym (ograniczająca powierzchnię pomieszczenia od wys. 5 cm nad podłogą do wysokości 110 cm) jest powierzchnią użytkową i jednocześnie nieużyteczną ze względów funkcjonalnych? Czy techniczną (jako instalacje)? Chodzi o przeliczenie powierzchni lokalu na potrzeby uzyskania zaświadczenia o jego samodzielności.

Podstawa prawna

[1] USTAWA z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane art. 57.

Do zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego lub wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie inwestor jest obowiązany dołączyć:
[...]

2) oświadczenie kierownika budowy:

1a. W przypadku zawiadomienia o zakończeniu budowy lub złożenia wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie budynku mieszkalnego lub budynku z częścią mieszkalną, w oświadczeniu, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 lit. a, zamieszcza się informację o dokonaniu pomiarów powierzchni użytkowej budynku i poszczególnych lokali mieszkalnych, w sposób zgodny z przepisami rozporządzenia, o którym mowa w art. 34 ust. 6 pkt 1.

[2] USTAWA z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego art. 2 ust. 2

Obmiaru powierzchni użytkowej lokalu, o której mowa w ust. 1 pkt 7, dokonuje się w świetle wyprawionych ścian. Powierzchnię pomieszczeń lub ich części o wysokości w świetle równej lub większej od 2,20 m należy zaliczać do obliczeń w 100%, o wysokości równej lub większej od 1,40 m, lecz mniejszej od 2,20 m — w 50%, o wysokości mniejszej od 1,40 m pomija się całkowicie. Pozostałe zasady obliczania powierzchni należy przyjmować zgodnie z Polską Normą odpowiednią do określania i obliczania wskaźników powierzchniowych i kubaturowych
w budownictwie.

[3] USTAWA z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali art. 2 ust. 2, ust. 5, ust. 6

2. Samodzielnym lokalem mieszkalnym, w rozumieniu ustawy, jest wydzielona trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych. Przepis ten stosuje się odpowiednio również do samodzielnych lokali wykorzystywanych zgodnie z przeznaczeniem na cele inne niż mieszkalne

5. Lokale wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi zaznacza się na rzucie odpowiednich kondygnacji budynku, a w razie położenia pomieszczeń przynależnych poza budynkiem mieszkalnym — także na wyrysie z operatu ewidencyjnego; dokumenty te stanowią załącznik do aktu ustanawiającego odrębną własność lokalu.

6. W razie braku dokumentacji technicznej budynku, zaznaczeń, o których mowa w ust. 5, dokonuje się, zgodnie z wymogami przepisów prawa budowlanego, na koszt dotychczasowego właściciela nieruchomości, o ile strony umowy o ustanowienie odrębnej własności lokalu nie postanowiły inaczej.

[4] ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROZWOJU z dnia 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (na podstawie art. 34 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane)

Rozdział 1 Przepisy ogólne.

§ 12. Powierzchnie budynku określa się zgodnie z zasadami zawartymi w Polskiej Normie dotyczącej określania i obliczania wskaźników powierzchniowych i kubaturowych wymienionej w załączniku
do rozporządzenia, uwzględniając przepisy § 14 pkt 4 lit. a oraz § 20 ust. 1 pkt 4 lit. b.

Rozdział 3 Projekt architektoniczno-budowlany:

§ 20. 1. Część opisowa projektu architektoniczno-budowlanego zawiera:

[…]

b) zestawienie powierzchni, przy czym:

— powierzchnię użytkową budynku pomniejsza się o powierzchnię: przekroju poziomego wszystkich wewnętrznych przegród budowlanych, przejść i otworów w tych przegrodach, przejść w przegrodach zewnętrznych, balkonów, tarasów, loggii, schodów wewnętrznych i podestów w lokalach mieszkalnych wielopoziomowych, nieużytkowych poddaszy, – powierzchnię użytkową budynku powiększa się
o powierzchnię: antresol, ogrodów zimowych oraz wbudowanych, ściennych szaf, schowków i garderób,

— przy określaniu powierzchni użytkowej powierzchnię pomieszczeń lub ich części o wysokości w świetle równej lub większej od 2,20 m zalicza się do obliczeń w 100%, o wysokości równej lub większej od 1,40 m, lecz mniejszej od 2,20 m — w 50%, natomiast o wysokości mniejszej od 1,40 m pomija się całkowicie,

—przy określaniu zestawienia powierzchni użytkowej lokali mieszkalnych przez lokal mieszkalny należy rozumieć wydzielone trwałymi ścianami w obrębie budynku pomieszczenie lub zespół pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych,

Załącznik do rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 11 września 2020 r. (poz. 1609): WYKAZ POLSKICH NORM POWOŁANYCH W ROZPORZĄDZENIU

Opinia

Uwaga ogólna: Obowiązująca nowelizacja normy PN-ISO 9836 zawiera wiele wskaźników, które w praktyce projektowej i wykonawczej nie mają zastosowania. Należy do nich np. powierzchnia nieużyteczna, która stanowi część powierzchni użytkowej. Załącznik informacyjny A normy wskazuje cele, do których te wskaźniki mogą być przydatne. Nie ma potrzeby posługiwać się tymi parametrami przy tworzeniu dokumentacji podlegającej procedowaniu administracyjnemu.

1. Licząc powierzchnię dla różnych celów należy w pierwszej kolejności posługiwać się aktami prawnymi przypisanymi do tych celów. Cytowane przez pytającą uzasadnienie wyroku NSA w pełnym brzmieniu akapitu mówi:

Z przytoczonych przepisów prawa wynika, że kwestia wliczania powierzchni antresoli do powierzchni użytkowej lokalu nie jest uregulowana jednoznacznie. Nie powinno jednak ulegać wątpliwości, że jedno mieszkanie powinno mieć jedną powierzchnię: taką samą w projekcie budowlanym, umowie deweloperskiej, ewidencji budynków oraz w księdze wieczystej. Obecnie w zależności od celu, w jakim zachodzi potrzeba ustalenia powierzchni użytkowej lokalu, jej wielkość może się różnić.

Zatem nie ulega wątpliwości że sposób liczenia powierzchni użytkowej lokalu może się różnić w zależności od zastosowanej podstawy prawnej. Rodzi to szereg wątpliwości i trudności interpretacyjnych.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROZWOJU z dnia 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego określa sposób liczenia powierzchni użytkowej w projekcie budowlanym.

Przy oddawaniu do użytkowania budynków mieszkalnych i z częścią mieszkalną pomiar musi być zgodny ze stanem prawnym w dniu złożenia oświadczenia kierownika budowy.

2. Powierzchnia o wysokości poniżej 2,4 m jest także powierzchnią nieużyteczną, wynika to literalnie z tej normy. Zapis w normie w pkt 5.1.11g wskazuje na „część takiej powierzchni kondygnacji jest niedostępna do wysokości 2,4 m. ze względu na kolizję z wyeksponowanymi elementami budynku, takimi jak wzmocnienia antysejsmiczne, stężenia, pochyłe fragmenty ścian, czy skosy połaci dachowych w obrębie poddaszy itp., to taka część powierzchni kondygnacji jest powierzchnią nieużyteczną bud. ze względów funkcjonalnych”.

3. Powierzchnię użytkową w projekcie budowlanym liczymy zgodnie z rozporządzeniem. Rozporządzenie wskazuje sposoby liczenia np. skosów czy wnęk na szafy inaczej niż norma, ale nie wskazuje np. jednostek, które mamy stosować czy sposobu mierzenia. Czyli z normy wykorzystujemy te elementy, które nie zostały bezpośrednio wskazane w rozporządzeniu. Wynika to z faktu, że § 12 Rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego, mówiąc o stosowaniu nowej normy wprowadza jednocześnie wyłączenia: „Powierzchnie budynku określa się zgodnie z zasadami zawartymi w Polskiej Normie dotyczącej określania i obliczania wskaźników powierzchniowych i kubaturowych wymienionej w załączniku do rozporządzenia, uwzględniając przepisy § 14 pkt 4 lit. a oraz § 20 ust. 1 pkt 4 lit. b”. Wyłączenia te sprawiają, że ostatecznie to Rozporządzenie definiuje obowiązujący sposób obliczania powierzchni, a Norma przywołana jest w roli pomocniczej, uzupełniającej.
Z powyższego wynika, że właściwy jest wskazany przez pytającą przykład pierwszy (15 m2).

Podstawą prawną określającą sposób liczenia powierzchni jest ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROZWOJU z dnia 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego i nie wymaga to dodatkowej publikacji. Nie ma potrzeby wskazywania, która powierzchnia jest użyteczna gdyż ani Prawo Budowlane, ani rozporządzenie o zawartości projektu nie wymaga liczenia tego typu powierzchni. Nie wydaje się wskazanym tworzenie wzoru zestawienia powierzchni ponieważ przy wielkiej różnorodności projektowanych obiektów niemożliwym jest uzyskanie uniwersalnego schematu.

4. Zwyczajowo wskazywana „powierzchnia podłogi” jest bardzo pomocnym wskaźnikiem przy wycenie kosztów budowy, a szczególnie prac wykończeniowych. Jej wprowadzenie nie rodzi możliwości pomyłek (jak przy wprowadzaniu dwóch rodzajów pow. użytkowej) i wydaje się być dobrą praktyką choć nie wymaganą prawem. Oczywiście wprowadzanie tego parametru jako dodatkowego (pomocniczego) ma sens jedynie w takich projektach, gdzie ze względu na zasadę obliczania powierzchni różnica między powierzchnią użytkową, a podłogi występuje – np. poddasza.

5. Przestrzenie niedostępne, a takim jest obudowa mechanizmu spłuczki nie stanowi powierzchni użytkowej, a przy rozpatrywaniu kwestii obudowy nie sięgającej do sufitu decydująca jest zasada wynikająca z zapisów normy, że powierzchnie należy mierzyć na poziomie posadzki, która to zasada potwierdza, że obudowy tej nie wliczamy do powierzchni użytkowej.

6. Natynkowa szafka rozdzielaczy centralnego ogrzewania nie jest powierzchnią zajętą przez elementy zamykające i nie znajduje się na poziomie posadzki, wobec czego nie należy jej odejmować od powierzchni użytkowej, czyli jak pisze pytająca „jest powierzchnią użytkową”. Jest też powierzchnią nieużyteczną, tak jak miejsce na grzejnik czy wystający parapet ale ten fakt nie ma żadnego znaczenia dla celów wydzielenia lokalu.

(ŁS, KSt)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 21 lutego 2022 r.

Treść pytania

Czy budowę 5 budynków mieszkalnych jednorodzinnych (po 2 lokale mieszkalne w każdym) w zabudowie szeregowej, gdzie każdy z budynków posiada własną konstrukcję – stanowi konstrukcyjnie samodzielną całość, a między budynkami zaprojektowano ścianę oddzielenia p.poż od fundamentu, aż po „dach” należy definiować jako zabudowę szeregową, czy – jak próbuje interpretować organ administracji archit.-bud. – wielorodzinną.

Podstawa prawna

[1] Ustawa – Prawo budowlane (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 z późn. zm.);

Art. 3. [Definicje]

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

2) budynku – należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;

2a) budynku mieszkalnym jednorodzinnym – należy przez to rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku.

Opinia

Przedstawione przez osobę pytającą materiały w postaci PZT, rzutów, przekrojów i elewacji nie pozostawiają wątpliwości, że przedmiotem projektu jest pięć jednorodzinnych budynków mieszkalnych w zabudowie szeregowej. Każdy z budynków stanowi samodzielną konstrukcyjnie całość, każdy zawiera dwa lokale mieszkalne. Lokale te w ramach każdego z budynków, usytuowane są względem siebie symetrycznie tak, że parter lokalu 1. sąsiaduje z parterem lokalu 2., piętro lokalu 1. sąsiaduje z piętrem lokalu 2. itd.

Jest to jedna z możliwości, jakie mogą być użyte przez projektanta sporządzającego projekt budynku jednorodzinnego dwulokalowego. Takie rozwiązanie mieści się w zacytowanych wyżej definicjach.

Opinia nr ZR 117 z 5 maja 2019 r., wprawdzie odnosząc się do zabudowy bliźniaczej, podejmowała kwestię usytuowania mieszkań – lokali – w budynku jednorodzinnym: (…) Zgodnie z artykułem 3. ustawy, jeśli w obrębie budynku „stanowiącego konstrukcyjnie samodzielną całość” znajdują się nie więcej niż dwa lokale mieszkalne albo jeden lokal mieszkalny i lokal użytkowy o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku, budynek ten jest budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym. Nie muszą być spełnione żadne inne warunki, aby taki budynek był budynkiem jednorodzinnym; w szczególności nie ma znaczenia, jak w stosunku do siebie usytuowane są dwa lokale: góra–dół, obok siebie, po przekątnej czy jakkolwiek inaczej – zawsze jest to jeden budynek mieszkalny jednorodzinny…”

Reasumując: nie ma przesłanek, aby przedstawiony projekt uznać za projekt budynku wielorodzinnego.

(MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 7 lutego 2022 r.

Treść pytania

Inwestycja dotyczy zmiany sposobu użytkowania lokalu mieszkalnego o pow. 60 m² na dwa gabinety stomatologiczne w kamienicy zlokalizowanej w strefie ochrony konserwatorskiej. Przed wejściem głównym do ww. kamienicy jest bariera dla osób niepełnosprawnych w postaci stopnia o wys. 10 cm.

Czy powyższy problem braku zapewnienia osobom niepełnosprawnym dostępu do planowanych gabinetów można rozwiązać w następujący sposób:

1. Poprzez budowę małej pochylni i uzgodnienie jej z zarządcą chodnika, konserwatorem zabytków, a także wymaga to uchwały wspólnoty mieszkaniowej. Występuje przy tym problem otwarcia drzwi przez osobę niepełnosprawną – konieczny jest montaż automatyki otwarcia drzwi.

A przy negatywnym stanowisku konserwatora zabytków, zarządcy chodnika lub wspólnoty mieszkaniowej:

2. Poprzez uzyskanie odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych (Prawo budowlane art. 9. ust. 1.)?

lub

3. Poprzez opracowanie ekspertyzy rzeczoznawcy (rzeczoznawców) dla spełnienia wymagań w sposób inny niż określony w Rozporządzeniu WT (§ 2. ust. 2.) i uzgodnienia jej z państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym?

Podstawa prawna

[1] Ustawa – Prawo budowlane (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 z późn. zm.);

Art. 5. 1. Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając:

[...]

4) niezbędne warunki do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, o których mowa w art. 1 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r. (Dz.U. z 2012 r. poz. 1169 oraz z 2018 r. poz. 1217), w tym osoby starsze;

Art. 9. 1. W przypadkach szczególnie uzasadnionych dopuszcza się odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych, o których mowa w art. 7. Odstępstwo nie może powodować zagrożenia życia ludzi lub bezpieczeństwa mienia, a w stosunku do obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego – ograniczenia dostępności dla potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami, o których mowa w ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, oraz nie może powodować pogorszenia warunków zdrowotno-sanitarnych i użytkowych, a także stanu środowiska, po spełnieniu określonych warunków zamiennych.

[2] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2019 r. poz. 1065 z późn.zm.);

§ 1. Rozporządzenie ustala warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i związane z nimi urządzenia, ich usytuowanie na działce budowlanej oraz zagospodarowanie działek przeznaczonych pod zabudowę, zapewniające spełnienie wymagań art. 5 i 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.

§ 2. 2. Przy nadbudowie, rozbudowie, przebudowie i zmianie sposobu użytkowania:

1) budynków o powierzchni użytkowej nieprzekraczającej 1000 m²,

[...]

– wymagania, o których mowa w § 1, mogą być spełnione w sposób inny niż określony w rozporządzeniu, stosownie do wskazań ekspertyzy technicznej właściwej jednostki badawczo-rozwojowej albo rzeczoznawcy budowlanego oraz do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, uzgodnionych z właściwym komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej lub państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym, odpowiednio do przedmiotu tej ekspertyzy.

[...]

4. Dla budynków i terenów wpisanych do rejestru zabytków lub obszarów objętych ochroną konserwatorską na podstawie ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ekspertyza, o której mowa w ust. 2, podlega również uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków.

[...]

§ 3. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

[...]

6) budynku użyteczności publicznej – należy przez to rozumieć budynek przeznaczony na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, w tym usług pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym, oraz inny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek użyteczności publicznej uznaje się także budynek biurowy lub socjalny;

[...]

§ 16. 1. Do wejść do budynku mieszkalnego wielorodzinnego, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej powinny być doprowadzone od dojść i dojazdów, o których mowa w § 14 ust. 1 i 3, utwardzone dojścia o szerokości minimalnej 1,5 m, przy czym co najmniej jedno dojście powinno zapewniać osobom niepełnosprawnym dostęp do całego budynku lub tych jego części, z których osoby te mogą korzystać.

2. Wymaganie dostępności osób niepełnosprawnych, o których mowa w ust. 1, nie dotyczy budynków na terenach zamkniętych, z wyjątkiem budynków, o których mowa w § 3 pkt 6.

[3] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2019 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Poz. 595);

§ 14. 3. Dopuszcza się lokalizowanie pomieszczeń, w których jest wykonywana praktyka zawodowa w lokalu mieszkalnym, pod warunkiem zapewnienia wyodrębnienia tego pomieszczenia od pomieszczeń innych użytkowników lokalu.

Opinia

Odpowiadając na zadane trzy pytania:

1. Przedmiotowy problem zapewnienia dostępu osobom niepełnosprawnym do planowanych gabinetów stomatologicznych z pewnością najlepiej jest rozwiązać przez budowę małej pochylni (z montażem automatyki otwarcia drzwi) i uzgodnienie jej z zarządcą chodnika, konserwatorem zabytków i uzyskaniem odpowiedniej uchwały wspólnoty mieszkaniowej.

Z kolei w przypadku negatywnego stanowiska konserwatora zabytków, zarządcy chodnika lub wspólnoty mieszkaniowej dla budowy małej pochylni dla niepełnosprawnych:

2. Nie można uzyskać odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych, gdyż zgodnie z art. 9. ust. 1. Prawo budowlane [1] uzyskane odstępstwo nie może powodować ograniczenia dostępności dla potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami, o których mowa w ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami.
3. Nie można również uzyskać odstępstwa od Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, gdyż nie leży to w kompetencjach tego urzędu. Według inspekcji sanitarnej urzędem właściwym do rozstrzygania zapewnienia dostępności dla osób niepełnosprawnych są: Wydział Architektury i organ Nadzoru Budowlanego.

Realizacja ww. odstępstwa powinna odbywać się na postawie § 2. ust. 2. Rozporządzenia MI [2], przy czym należy zauważyć, że w tym konkretnym przypadku wymienieni w Rozporządzeniu MI [2] obaj delegowani przepisem rzeczoznawcy – budowlany oraz do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych nie są właściwymi autorami takiej ekspertyzy technicznej, a generalnie niezwykle trudno jest znaleźć „sposób inny niż określony w rozporządzeniu” zapewnienia osobom niepełnosprawnym dostępu do pomieszczeń, albo są to rozwiązania bardzo kosztowne.

Ponadto kierując się zapisem art. 5 ust. 1 pkt 4 Prawo budowlane [1] „obiekt budowlany jako całość oraz poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając: niezbędne warunki do korzystania z obiektów użyteczności publicznej [...] przez osoby niepełnosprawne”.

W analizowanym przypadku mamy do czynienia ze zmianą sposobu użytkowania lokalu mieszkalnego na prywatną praktykę lekarską (w zakresie dwóch gabinetów stomatologicznych), przewidzianą do realizacji w budynku mieszkalnym. Gdyby jednak praktyka lekarska miała odbywać się w lokalu mieszkalnym, wówczas odnosząc się do lokalizacji i analizując zapisy rozporządzenia Ministra Zdrowia [3] z dnia 26 marca 2019 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz.U. z 2019 r. poz. 595) § 14. ust. 3 należy zauważyć, iż „dopuszcza się lokalizowanie pomieszczeń, w których jest wykonywana praktyka zawodowa w lokalu mieszkalnym”.

Zatem w przypadku indywidualnej prywatnej praktyki lekarskiej możliwe jest świadczenie usług medycznych w obiekcie mieszkalnym, który z założenia nie musi być dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych, gdyż nie jest to usługa publiczna, z której na mocy Ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych ma prawo skorzystać pacjent.

Jednocześnie zdaniem tutejszego Zespołu Rzeczoznawców należy dążyć do realizacji każdej inwestycji w poszanowaniu potrzeb osób niepełnosprawnych, jedynie na skutek ograniczeń wynikających ze ścisłej ochrony konserwatorskiej i braku możliwości technicznych należy analizować możliwość zapewnienia dostępności w innym sposób lub w innym miejscu.

(KR, KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 27 października 2021 r.

Treść pytania

Czy budowa „zjazdu” z drogi wewnętrznej wymaga — w świetle obowiązujących przepisów — uzyskania pozwolenia na budowę?

Stan prawny

Ustawa Prawo Budowlane (tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 1333, ze zm.) stanowi:

Art. 29.1. Nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę, natomiast wymaga zgłoszenia, o którym mowa
w art. 30, budowa:

11) zjazdów z dróg krajowych i wojewódzkich oraz zatok parkingowych na tych drogach;

Art. 29.2. Nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę oraz zgłoszenia, o którym mowa w art. 30, budowa:

11a) zjazdów z dróg powiatowych i gminnych oraz zatok parkingowych na tych drogach;

Ustawa o drogach publicznych ( Dz.U. z 2021 poz. 1376 ze zm.) stanowi:

Art. 1. Drogą publiczną jest droga zaliczona na podstawie niniejszej ustawy do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami określonymi w tej ustawie lub w innych przepisach szczególnych.

Art. 2.1. Drogi publiczne ze względu na funkcje w sieci drogowej dzielą się na następujące kategorie:

1) drogi krajowe;

2) drogi wojewódzkie;

3) drogi powiatowe;

4) drogi gminne.

Ulice leżące w ciągu dróg wymienionych w ust. 1 należą do tej samej kategorii co te drogi.

Art.4.

8) Zjazd — połączenie drogi publicznej z nieruchomością położoną przy drodze, stanowiące bezpośrednie miejsce dostępu do drogi publicznej w rozumieniu przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym;

Art. 8.1. Drogi, drogi rowerowe, parkingi oraz place przeznaczone do ruchu pojazdów, niezaliczone do żadnej
z kategorii dróg publicznych i nie zlokalizowane w pasie drogowym tych dróg są drogami wewnętrznymi.

Budowa, przebudowa, remont, utrzymanie, ochrona i oznakowanie dróg wewnętrznych oraz zarządzanie nimi należy do zarządcy terenu, na którym jest zlokalizowana droga, a w przypadku jego braku — do właściciela tego terenu.
Finansowanie zadań, o których mowa w ust. 2, należy do zarządcy terenu, na którym jest zlokalizowana droga, a w przypadku jego braku — do właściciela tego terenu.
Oznakowanie połączeń dróg wewnętrznych z drogami publicznymi oraz utrzymanie urządzeń bezpieczeństwa i organizacji ruchu, związanych z funkcjonowaniem tych połączeń, należy do zarządcy drogi publicznej.

Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (tekst jednolity z 29 stycznia 2016 r., poz. 124) oraz Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 1 sierpnia 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (w brzmieniu z 29 sierpnia 2019 r. poz. 1643) stanowi:

§ 1.1. Rozporządzenie określa warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i związane z nimi urządzenia budowlane oraz ich usytuowanie.

Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać autostrady płatne i drogowe obiekty inżynierskie oraz ich usytuowanie, określają przepisy odrębne.

Warunki techniczne, o których mowa w ust. 1, przy zachowaniu przepisów Prawa budowlanego, przepisów
drogach publicznych oraz przepisów odrębnych, a także ustaleń Polskich Norm zapewniają w szczególności:

[…]

§ 2. Przepisy rozporządzenia stosuje się przy projektowaniu, budowie oraz przebudowie dróg publicznych
i związanych z nimi urządzeń budowlanych, a także przy projektowaniu i budowie urządzeń niezwiązanych
z drogami publicznymi, sytuowanych w ich pasach drogowych.

§ 3. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

1) drodze — rozumie się przez to drogę publiczną;

12) zjeździe — rozumie się przez to część drogi na połączeniu z drogą nie będącą drogą publiczną lub na połączeniu drogi z dojazdem do nieruchomości przy drodze; zjazd nie jest skrzyżowaniem.

Opinia

Drogi wewnętrzne są zdefiniowane (w sposób bardzo ogólny) w art. 8 ust. 1 Ustawy o drogach publicznych, lecz nie podlegają przepisom tejże ustawy ani przepisom Rozporządzenia WT dla dróg publicznych, gdzie zjazd zdefiniowany jest jako połączenie drogi publicznej z nieruchomością położoną przy drodze. W obecnym stanie prawnym połączenie dróg wewnętrznych (które nie są drogami publicznymi) z nieruchomością nie może być więc definiowane jako zjazd i nie istnieje procedura administracyjna przewidziana do uzyskiwania decyzji lokalizacyjnych na połączenia dróg wewnętrznych z nieruchomością.

Połączenie drogi wewnętrznej z nieruchomością jest pasem terenu pomiędzy jezdnią istniejącej drogi wewnętrznej a granicą nieruchomości, i jako takie nie mieści się w definicji obiektu budowlanego, w związku z tym jego utwardzenie nie jest objęte koniecznością uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę. Każdy projekt obiektu kubaturowego powinien zawierać w części opisowej projektu zagospodarowania działki lub terenu informację o sposobie dostępu terenu inwestycji do drogi publicznej oraz w części rysunkowej ukazywać układ komunikacji wewnętrznej terenu (układ dróg wewnętrznych, dojazdów, bocznic kolejowych, parkingów, placów i chodników) przedstawiony nawiązując do istniejącej i projektowanej komunikacji zewnętrznej.

Połączenie z drogą wewnętrzną może zostać zrealizowane przez:

1. utwardzenie powierzchni gruntu na działkach budowlanych (np. z grysu) — takie roboty budowlane na podstawie art. 29 ust. 4 pkt 4 Ustawy Prawo budowlane nie wymagają decyzji o pozwoleniu na budowę oraz zgłoszenia.

2. budowę (lub rozbudowę) obiektu liniowego — jakim może być droga wewnętrzna, jeżeli będzie samodzielnie funkcjonować i zostanie zrealizowana z użyciem wyrobów budowlanych. (art. z kostki lub asfaltu) oraz będzie obejmować również połączenie pomiędzy jezdnią tej drogi a nieruchomością. Budowa takiego obiektu liniowego wymaga wówczas uzyskania pozwolenia na budowę.

Realizacja połączenia z drogą wewnętrzną powinno nastąpić w uzgodnieniu z zarządcą drogi (właścicielem działki po której przebiega droga wewnętrzna).

Procedury, które wprowadzane są przez samodzielne jednostki organizacyjne poszczególnych gmin, będące administratorem dróg wewnętrznych (o uregulowanym stanie prawnym, pozostających we władaniu gmin lub Skarbu Państwa) oraz wynikające z tych procedur obowiązki spoczywające na projektancie i inwestorze, jako że zróżnicowane w poszczególnych rejonach i często wątpliwe w zakresie prawnych podstaw, nie są przedmiotem tej opinii.

(OJ, WD, MB, GL, GJ)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 1 grudnia 2021 r.

Treść pytania

Czy opinia geotechniczna jest dokumentem wymaganym do zgłoszenia budynku garażowego do 35 m²?

Podstawa prawna

[1] Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych

Na podstawie art. 34 ust. 6 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623, z późn. zm. zarządza się, co następuje (…)

[2] Ustawa Prawo budowlane t.j. z dnia 7 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 z późn. zm.)

Art. 29. 1. Nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę, natomiast wymaga zgłoszenia, o którym mowa w art. 30, budowa: (…)

14) wolno stojących:

a) parterowych budynków gospodarczych,

b) garaży,

c) wiat — powierzchni zabudowy do 35 m², przy czym łączna liczba tych obiektów na działce nie może przekraczać dwóch na każde 500 m2 powierzchni działki;

Art. 30

1 b. Zgłoszenia budowy lub wykonywania innych robót budowlanych dokonuje się organowi administracji architektoniczno-budowlanej.

2. W zgłoszeniu należy określić rodzaj, zakres, miejsce i sposób wykonywania robót budowlanych oraz termin ich rozpoczęcia.

2 a. Do zgłoszenia należy dołączyć:

1) oświadczenie, o którym mowa w art. 32 ust. 4 pkt 2;

2) odpowiednie szkice lub rysunki — w zależności od potrzeb;

3) pozwolenia, uzgodnienia i opinie, których obowiązek dołączenia wynika z przepisów odrębnych ustaw, w szczególności decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, zgodnie z art. 72 ust. 3 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko;

4) projekt zagospodarowania działki lub terenu wraz z opisem technicznym instalacji, wykonany przez projektanta posiadającego odpowiednie uprawnienia budowlane w przypadku:

a) budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 9, 23 i 30, oraz

b) instalowania, o którym mowa w art. 29 ust. 3 pkt 3 lit. e;

5) projekt zagospodarowania działki lub terenu, wykonany przez projektanta posiadającego wymagane uprawnienia budowlane, w przypadku budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 27 i 28.

3. Projekt zagospodarowania działki lub terenu, w przypadku budowy instalacji gazowej, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 9 i 30, oraz instalowania, o którym mowa w art. 29 ust. 3 pkt 3 lit. e, uzgadnia się pod względem ochrony przeciwpożarowej. W przypadku instalowania, o którym mowa w art. 29 ust. 3 pkt 3 lit. e, stosuje się ponadto obowiązek zawiadomienia organów Państwowej Straży Pożarnej, o którym mowa w art. 56 ust. 1a

4 a. W zgłoszeniu przebudowy drogi w transeuropejskiej sieci drogowej należy ponadto przedstawić:

1) wynik audytu bezpieczeństwa ruchu drogowego, o którym mowa w art. 24 l ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych;

2) uzasadnienie zarządcy drogi, o którym mowa w art. 24 l ust. 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych.

4b. Do zgłoszenia budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1–4, należy dołączyć dokumenty, o których mowa w art. 33 ust. 2 pkt 1–4. Organ administracji architektoniczno-budowlanej po otrzymaniu zgłoszenia dokonuje jego sprawdzenia w zakresie, o którym mowa w art. 35 ust. 1.

4 c. Do zgłoszenia przebudowy, o której mowa w art. 29 ust. 3 pkt 1 lit. a, oraz instalowania, o którym mowa w art 29 ust. 3 pkt 3 lit. d, należy dołączyć dokumenty, o których mowa w art. 33 ust. 2 pkt 1, 2 i 4. Organ administracji architektoniczno-budowlanej po otrzymaniu zgłoszenia dokonuje jego sprawdzenia w zakresie, o którym mowa w art. 35 ust. 1.(…)

Opinia

Opinia odnosi się do stanu prawnego ustalonego Ustawą Prawo budowlane w wersji obowiązującej od 19 września 2020 roku.

Na podstawie art. 29 ust. 1 pkt 14 ustawy, budowa garażu o powierzchni do 35 m² należy do budów nie wymagających decyzji o pozwoleniu na budowę, natomiast wymagających zgłoszenia. Formalne wymogi dotyczące zgłoszenia budowy niewymagającej pozwolenia na budowę określone są w art. 30. Zgodnie z jego treścią w przypadku budowy garażu o powierzchni do 35 m² do zgłoszenia należy dołączyć wyłącznie:

• oświadczenie, o którym mowa w art. 32 ust. 4 pkt 2 (tj. oświadczenie o prawie do dysponowania terenem na cele budowlane);
• odpowiednie szkice lub rysunki — w zależności od potrzeb,

oraz

• pozwolenia, uzgodnienia i opinie, których obowiązek dołączenia wynika z przepisów odrębnych ustaw, w szczególności decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, zgodnie z art. 72 ust. 3 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

Tak więc, jako że obowiązek przedstawienia opinii geotechnicznej obiektu wynika z rozporządzenia wydanego na podstawie ustawy Prawo budowlane, nie zaś z „ustaw odrębnych”, nie ma podstawy prawnej do żądania dołączenia jej do zgłoszenia dokonanego na podst. art. 30 budowy wymienionej w art. 29 ust. 1 pkt 14 tej ustawy.

(MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 9 września 2021 r.

Treść pytania

Czy zmiana dostępności dla osób niepełnosprawnych w trakcie budowy budynku produkcyjno-magazynowego — kategoria obiektu XVIII jest zmianą istotną, czy nieistotną w świetle obowiązującej ustawy Prawo budowlane (art. 36 a ust. 5 pkt 3)?

Budynek został zaprojektowany z dostępnością dla osób niepełnosprawnych, natomiast w trakcie budowy inwestor odstąpił od zatwierdzonego projektu budowlanego i wybudowany budynek obecnie nie zapewnia dostępności dla osób niepełnosprawnych (bariery architektoniczne).

Czy w związku z powyższym inwestor przed odstąpieniem od zatwierdzonego projektu winien uzyskać zmianę decyzji o pozwoleniu na budowę (art. 36 a ust. 1).

Podstawa prawna

[1] Ustawa Prawo Budowlane t.j. z dnia 7 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 z późn. zmianami)

Art. 36 a. ust. 1 Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego lub innych warunków decyzji o pozwoleniu na budowę jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o zmianie pozwolenia na budowę wydanej przez organ administracji architektoniczno-budowlanej.

(…)

ust. 5. Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę stanowi odstąpienie w zakresie:

(…)

pkt 3) warunków niezbędnych do korzystania z obiektu budowlanego przez osoby niepełnosprawne, o których mowa w art. 1 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku 13 grudnia 2006 r., w tym osoby starsze;

Odpowiedzi

Zgodnie z art. 36 a ust. 5 pkt 3 Ustawy Prawo budowlane [1] odstąpienie od zatwierdzonego projektu architektoniczno-budowlanego w zakresie warunków niezbędnych do korzystania z obiektu budowlanego przez osoby niepełnosprawne jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o zmianie pozwolenia na budowę wydanej przez organ administracji architektoniczno-budowlanej. Nie ma tu żadnego znaczenia, czy dostępność osób niepełnosprawnych, w przypadku projektu budowlanego budynku produkcyjno-magazynowego przyjęto nadmiarowo, czy jest to zmiana wymogów ww. dostępności bez których obiekt nie może funkcjonować.

W każdym przypadku powyższe zmiany wymagają uzyskania decyzji o zmianie pozwolenia na budowę.

(KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 12 sierpnia 2021 r.

Treść pytania

1. Proszę o interpretację przepisów WT dotyczącą lokalizacji od granicy działki miejsca postojowego dla osoby niepełnosprawnej. Starostwo przy wydaniu pozwolenia na budowę kwestionuje usytuowanie miejsca postojowego jw. przy granicy działki twierdząc, że winno znajdować się w odległości 3 m od granicy działki, powołując się na § 19 WT. W wydanym Postanowieniu napisano, że zgodnie § 19 ust. 2 pkt 1a stanowiska postojowe, w tym także stanowisko dla osoby niepełnosprawnej winno być usytuowane w odległości min. 3 m od granicy z działką sąsiednią.

2. W dalszej części autor pytania — z faktu, że Ustawodawca nie wymienia w § 19 WT stanowisk dla osób niepełnosprawnych i ich wymaganej odległości od granicy działki sąsiedniej, a wymienia te stanowiska jedynie w § 20 WT, w kontekście zmniejszenia ich wymaganej odległości od okien budynków — niesłusznie wnioskuje, że Ustawodawca pozwala tym samym na sytuowanie stanowisk postojowych dla osób niepełnosprawnych w dowolnej odległości od granicy działki budowlanej, również przy samej granicy. Czy przy budynku jednorodzinnym z częścią usługową w parterze (mini żłobek) należy sytuować miejsce postojowe dla osoby niepełnosprawnej?

Podstawa prawna

[1] Ustawa Prawo Budowlane tj. z dnia 7 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 z późniejszymi zmianami)

Art. 3. 2a) (…) budynku mieszkalnym jednorodzinnym – należy przez to rozumieć budynek wolno stojący, albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych, albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku;

[2] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim winny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2019 r. poz. 1065- z późn. zm.)

§ 18. 1. Zagospodarowując działkę budowlaną, należy urządzić, stosownie do jej przeznaczenia i sposobu zabudowy, stanowiska postojowe dla samochodów użytkowników stałych i przebywających okresowo, w tym również stanowiska postojowe dla samochodów, z których korzystają osoby niepełnosprawne.

2. Liczbę stanowisk postojowych i sposób urządzenia parkingów należy dostosować do wymagań ustalonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, z uwzględnieniem potrzebnej liczby stanowisk, z których korzystają osoby niepełnosprawne.

§ 19. 1. Odległość stanowisk postojowych, w tym również zadaszonych, oraz otwartych garaży wielopoziomowych od: placu zabaw dla dzieci, boiska dla dzieci i młodzieży, okien pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi w budynku opieki zdrowotnej, w budynku oświaty i wychowania, w budynku mieszkalnym, w budynku zamieszkania zbiorowego, z wyjątkiem: hotelu, motelu, pensjonatu, domu wypoczynkowego, domu wycieczkowego, schroniska młodzieżowego i schroniska, nie może być mniejsza niż:

1) dla samochodów osobowych:

a) 7 m — w przypadku parkingu do 10 stanowisk postojowych włącznie,

b) 10 m — w przypadku parkingu od 11 do 60 stanowisk postojowych włącznie,

c) 20 m — w przypadku parkingu powyżej 60 stanowisk postojowych;

2) dla samochodów innych niż samochody osobowe:

a) 10 m — w przypadku parkingu do 4 stanowisk postojowych włącznie,

b) 20 m — w przypadku parkingu powyżej 4 stanowisk postojowych.

2. Stanowiska postojowe, w tym również zadaszone, oraz otwarte garaże wielopoziomowe należy sytuować na działce budowlanej w odległości od granicy tej działki nie mniejszej niż:

1) dla samochodów osobowych:

a) 3 m — w przypadku parkingu do 10 stanowisk postojowych włącznie,

b) 6 m — w przypadku parkingu od 11 do 60 stanowisk postojowych włącznie,

c) 16 m — w przypadku parkingu powyżej 60 stanowisk postojowych;

2) dla samochodów innych niż samochody osobowe:

a) 6 m — w przypadku parkingu do 4 stanowisk postojowych włącznie,

b) 16 m — w przypadku parkingu powyżej 4 stanowisk postojowych.

(…)

§ 20. Stanowiska postojowe dla samochodów osobowych, z których korzystają wyłącznie osoby niepełnosprawne, mogą być zbliżone bez żadnych ograniczeń do okien innych budynków. Miejsca te wymagają odpowiedniego oznakowania.

(…)

[3] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych jakie musi spełniać lokal, w którym ma być prowadzony żłobek lub klub dziecięcy z dnia 10 lipca 2014 r.
(Dz.U. z 2014 r. poz. 925) tj. z dnia 7 grudnia 2018 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 72).

Rozporządzenie określa wymagania lokalowe i sanitarne jakie musi spełniać lokal, w którym ma być prowadzony żłobek lub klub dziecięcy.

Odpowiedzi

Ad 1.

W § 19. Ust. 1 i Ust. 2 Rozporządzenia MI [2] zawarte są wymogi lokalizacji na działkach budowlanych wszystkich rodzajów miejsc postojowych dla wszelkich rodzajów samochodów. Przepis ten, obejmując wszystkie możliwe przypadki parkingów, zawiera również wymogi dotyczące lokalizacji stanowisk postojowych dla osób niepełnosprawnych mimo, że nie są one w nim literalnie wymienione (również odległości wymagane od granicy działki budowlanej).

Kolejny § 20. Rozporządzenia MI [2] w swej treści jedynie dopuszcza: zbliżenie stanowisk postojowych dla samochodów osobowych, z których korzystają wyłącznie osoby niepełnosprawne — bez żadnych ograniczeń do okien budynków. Nie należy z treści § 20. Rozporządzenia MI [2] wyciągać innych wniosków, niż te, które zostały w nim zapisane.

Wniosek:

Zgodnie § 19 ust. 2 pkt 1a Rozporządzenia MI [2] w przypadku parkingu do 10 stanowisk postojowych włącznie – stanowiska postojowe, w tym także stanowisko dla osoby niepełnosprawnej — winny być usytuowane w odległości min. 3 m od granicy z działką sąsiednią.

Ad 2.

Zgodnie z Art. 3.2a Ustawy Prawo Budowlane [1] — lokal użytkowy o powierzchni nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku mieszkalnego jednorodzinnego nie zmienia charakteru tego budynku.

Projektując zagospodarowanie każdej działki budowlanej, również działki na której przewidziana jest lokalizacja lub przebudowa istniejącego budynku jednorodzinnego z częścią usługową w parterze (np. mini żłobek), należy zgodnie z § 18. Ust 1. Rozporządzenia MI [2] urządzić, stosownie do jej przeznaczenia i sposobu zabudowy, stanowiska postojowe dla samochodów użytkowników stałych i przebywających okresowo w tym również stanowiska postojowe dla osób niepełnosprawnych.

Liczba stanowisk postojowych i sposób urządzenia parkingów zgodnie z § 18. Ust 2. Rozporządzenia MI [2] ma spełniać wymagania zawarte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, również w zakresie liczby stanowisk postojowych dla osób niepełnosprawnych. Jeżeli jednak w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, albo w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu nie są zawarte wymagania odnośnie liczby stanowisk postojowych i sposobu urządzenia parkingów – sama część usługowa budynku jednorodzinnego np. mini żłobek nie obliguje do wykonania parkingów.

Zgodnie z Rozporządzeniem MPiPS [3] — lokal dostosowany do funkcji żłobka, a w szczególności dla nie więcej niż 25 dzieci nie ma wymagań odnośnie dostępności dla niepełnosprawnych (np. drzwi, korytarz, toaleta itp.), a tym samym zgodnie z ww. Rozporządzeniem nie ma konieczności wykonywania miejsc postojowych dla osób niepełnosprawnych.

Z racji tego, że każda Inwestycja posiada indywidualne cechy, może wystąpić konieczność spełnienia innych przepisów, które nie zostały wymienione w niniejszej opinii.

Wniosek:

Z zapisów Ustawy Prawo Budowlane [1], Rozporządzenia MI [2] oraz Rozporządzenia MPiPS [3] nie wynika konieczność wykonywania miejsc postojowych dla osób niepełnosprawnych przy budynku jednorodzinnym z częścią usługową w parterze (mini żłobek).

W zakresie liczby stanowisk postojowych i sposobu urządzenia parkingów na działce należy spełnić wymagania zawarte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, albo w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu i ewentualnie wynikające z innych przepisów.

(KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 9 lipca 2021 r.

Treść pytania

Jaka jest definicja przebudowy? Czy Organ może kwestionować przyjęte w nazwie inwestycji pojęcie „przebudowy” ze względu na zbyt duży (wg organu) zakres wymiany substancji i sugerować rozbiórkę i odbudowę budynku?

Podstawa prawna

Rozporządzenie z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. z dnia 27 kwietnia 2012 r. z późniejszymi zm.)

Prawo Budowlane, Dz.U.2020.1333

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Zgodnie z art. 3 ust. 7a Ustawy Prawo Budowlane przez „przebudowę — należy rozumieć wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, takich jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji”. Definicję tę potwierdzają Wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego, w tym m.in. wyrok z dnia 25 stycznia 2013 r. II OSK 627/2012.

Żaden przepis prawa nie określa, jaki procent istniejących ścian musi pozostać, aby można było nazwać planowane zamierzenie budowlane „przebudową”. Natomiast nie ulega wątpliwości, że rozbiórka obiektu oznacza jego całkowity demontaż z fundamentami włącznie. Zatem, jeśli nie następuje całkowita rozbiórka obiektu, wówczas mamy do czynienia z jego przebudową.

W przypadku gdy przebudowa połączona jest równocześnie z nadbudową, rozbudową budynku, wówczas wspomniane w definicji charakterystyczne parametry budynku mogą ulec zmianie. Wobec braku jednoznacznej definicji ustawowej to uprawniony projektant po wnikliwej analizie ma kompetencje wskazać, czy planowane zamierzenie stanowi przebudowę budynku oraz, czy jest to powiązane z rozbudową, nadbudową budynku.

Nakładanie obowiązku zamieszczania dodatkowych analiz, wyjaśnień, które nie są wskazane w Rozporządzeniu w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego, pomimo załączenia stosownego oświadczenia, o którym mowa w art. 20 ustawy Prawo budowlane, można uznać za „biurokratyczne załatwianie sprawy”, o którym mowa w Kpa art. 227. Organy administracji publicznej nie mogą nakładać na obywatela obowiązków, jeśli nie wynika to wprost z przepisów prawa. Art. 35 ust. 1 prawa budowlanego określa kompetencje Organu w zakresie sprawdzenia dokumentacji przed wydaniem decyzji pozwolenia na budowę. Kompetencje te nie obejmują kwalifikacji planowanych robót budowlanych.

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Treść zapytania

Przedmiotem inwestycji jest wymiana dźwigu zewnętrznego zbudowanego w duszy schodów zewnętrznej klatki schodowej w budynku mieszkalnym wielorodzinnym wpisanym do rejestru zabytków.

Wymiana wynika z defektów i dekapitalizacji samego urządzenia, a także wad użytkowych istniejącej obudowy z blachy i siatki na szkielecie stalowym. Nie bez znaczenia dla zakresu robót są także wymagania Dozoru Technicznego, który żąda dla nowego dźwigu bezpiecznej, pełnej obudowy i podgrzewania szybu. Modernizacja opiera się na założeniu robót remontowych, bo tylko takie są możliwe w starej geometrii podlegającego ochronie konserwatorskiej budynku. Nie ma bowiem miejsca na zapewnienie odległości przed drzwiami, szerokości przejść itp., a co za tym idzie spełnienia wymagań Warunków Technicznych. Tymczasem zdaniem organu wydającego pozwolenie na budowę inwestycja dotyczy przebudowy, a dowodem na to ma być przedłożony w dokumentacji projekt budowlany branży konstrukcyjnej, zawierający nową konstrukcję szybu windowego wraz z załączonymi m.in. obliczeniami statycznymi i wymiarowaniem nowych elementów konstrukcyjnych oraz fakt objęcia dokumentacją wykonanie robót związanych z uzupełnieniem, bądź wybiciem otworów w podszybiu i nadszybiu. Nadmieniam, że projekt budowlany zawiera ekspertyzę konstrukcyjną oraz obliczenia statyczne, potwierdzające proporcjonalnie niewielką zmianę obciążeń nie wymagającą nawet sprawdzenia podłoża czy korekty fundamentu. Oczywiście podlegał także weryfikacji przez projektantów sprawdzających.

Proszę zatem o ustosunkowanie się do rozbieżności w klasyfikacji przewidywanych robót budowlanych a także o zawarcie w opinii odpowiedzi na pytania:

1. Czy wymiana konstrukcji szybu dźwigu powoduje automatycznie zmianę klasyfikacji robót budowlanych z remontu na przebudowę?

2. Czy korekty geometrii otworów szybu stanowią podstawę do stwierdzenia, że inwestycja zmienia parametry użytkowe lub techniczne obiektu budowlanego (budynku)?

Podstawa prawna

1. Ustawa Prawo budowlane tj. z dnia 7 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333) (zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 11, Dz.U. z 2020 r. poz. 471) [Pb]

2. Ustawa o dozorze technicznym tj. z dnia 15 marca 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 667) (zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2255, Dz.U. z 2020 r. poz. 1339, Dz.U. z 2020 r. poz. 1086, Dz.U. z 2020 r. poz. 568, Dz.U. z 2018 r. poz. 2518) [DT]

3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie tj. z dnia 8 kwietnia 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1065) (zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2351, Dz.U. z 2020 r. poz. 1608) [WT]

Opinia

Kwestia prawidłowego zakwalifikowania robót budowlanych niezbędnych dla potrzeb wymiany istniejących dźwigów powinna być rozpatrywana w zgodzie z definicjami ustalonymi w prawie budowlanym.

Art. 3 [Słowniczek] Ilekroć w ustawie jest mowa o:

7 a) przebudowie — należy przez to rozumieć wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji; w przypadku dróg są dopuszczalne zmiany charakterystycznych parametrów w zakresie niewymagającym zmiany granic pasa drogowego;

8) remoncie — należy przez to rozumieć wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym;

9) urządzeniach budowlanych — należy przez to rozumieć urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki;

Dźwig stanowi urządzenie budowlane zapewniające prawidłowe funkcjonowanie budynku zgodnie z jego przeznaczeniem. Za funkcję transportową dźwigu odpowiada mechanizm ale do bezpiecznego działania w budynku niezbędna jest także obudowa tworząca szyb. Obudowa pełni rolę nie tylko bezpiecznego wydzielenia z otoczenia, lecz także konstrukcji przejmującej siły generowane przez samo urządzenie.

Postęp techniczny powoduje, że każdy nowy dźwig, chociaż mający takie same parametry techniczne i funkcjonalne, posiada nieco odmienne od poprzedniego szczegółowe wymagania techniczno-ruchowe (np. inną geometrię prowadnic oraz otworów technologicznych), co wiąże się z wprowadzeniem w obudowie i konstrukcji szachtu dostosowujących korekt. Finalnie szyb musi być kompatybilny z dźwigiem zgodnie z wymaganiami Dozoru Technicznego.

Dla prawidłowego zakwalifikowania do remontu lub przebudowy robót budowlanych towarzyszących wymianie dźwigu kluczowym jest ustalenie czy zmiana urządzenia i jego obudowy wpływa na parametry obsługiwanego przez dźwig budynku oraz czy prace odtwarzają stan pierwotny.

Zgodnie z definicją ze Słownika Języka Polskiego PWN odtworzyć — odtwarzać oznacza przywrócić czemuś dawny wygląd lub stan albo stworzyć coś na nowo według zachowanych fragmentów, wzorów itp.

Definicja remontu dopuszcza podczas odtwarzania stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym. Słowo „inny” oznacza w języku polskim „nie ten” lub „różny” (sjp pwn), co wiąże się nieuchronnie z odmiennością. Prawo budowlane uznało zatem za dopuszczalne użycie wyrobów odbiegających cechami od pierwowzoru, czyli ich zmianę. Remont stanowią zatem roboty budowlane, polegająca nie tylko na naprawianiu oryginalnych elementów istniejących lub dosztukowaniu fragmentów uszkodzonych, lecz także na pełnej ich wymianie na nowe, spełniające dotychczasową rolę w obiekcie.
Ustawodawca nie wyłączył przy tym żadnego elementu obiektu budowlanego z zakresu remontu. Wynika z tego, że także wymiana elementów konstrukcyjnych i ich wykonanie z użyciem wyrobów budowlanych odmiennych od pierwowzoru nie wyklucza zakwalifikowanie robót budowlanych do remontu.

Zakres dopuszczalnych różnic wprowadzonych w ramach remontu ogranicza definicja przebudowy, której wyznacznikiem jest zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego. A contrario — jeżeli w wyniku robót budowlanych nie następuje zmiana parametrów technicznych lub użytkowych obiektu, roboty budowlane nie stanowią przebudowy.

Niezmienność parametrów powinna opierać się w pierwszej kolejności na tożsamości lokalizacyjnej. Nie można za odtworzenie stanu istniejącego uznać nawet wiernej rekonstrukcji w innym miejscu. Za dopuszczalne natomiast należy uznać niewielkie zmiany geometrii wynikające z odmienności wyrobów budowlanych użytych podczas odtwarzania elementów, o ile tylko modyfikacja gabarytów nie wpływa na wymagane przepisami parametry funkcjonalne obiektu. Jeżeli użycie innych niż w pierwowzorze wyrobów budowlanych w obudowie urządzenia nie zmienia w budynku jego statyki, parametrów pożarowych, akustycznych, termicznych itp., to modyfikację, wynikającą z dostosowania do wymogów urządzenia, nie należy interpretować jako zmianę parametrów technicznych samego obiektu budowlanego.

W przedmiotowym przypadku wymiana obudowy przeprowadzana jest metodą demontowania starych elementów i montażu nowych, a praca szybu, jak dotychczas, jest oparta na szkielecie obudowy opartym na istniejącym fundamencie.

Nie przewiduje się zmian w statycznym oddziaływaniu szybu na budynek. Roboty budowlane są przewidywane w duszy schodów, poza przestrzenią komunikacyjną, a zatem nie mają wpływy na parametry użytkowe budynku. Parametry funkcjonalne urządzenia, w tym ilość przystanków i wysokość podnoszenia, także nie ulegają zmianie.

Obliczenia statyczne wykonane zgodnie z współczesnymi normami potwierdzają bezpieczeństwo ludzi i mienia. Jak wynika z powyższego projektowane roboty nie wprowadzają zmiany parametrów technicznych i użytkowych w obiekcie. Prace odtwarzają stan pierwotny i przywracają bezpieczne działanie urządzenia technicznego niezbędnego do funkcjonowania budynku mieszkalnego. Zgodnie z powyższym, nie istnieją racjonalne przesłanki przemawiające za zakwalifikowaniem inwestycji w inny sposób niż remont.

(WD)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 22 lutego 2021 r.

Treść pytania

Zwracam się z prośbą o wydanie opinii odnośnie do prawidłowości przyjętych rozwiązań dot. usytuowania elementów budynku w zbliżeniu do działki sąsiedniej.

Przedmiotem postępowania jest rozstrzygnięcie, czy zaprojektowane przekrycie tarasu w formie pergoli w odległości ok. 1,80 m od sąsiedniej działki, jest zgodne z przepisami, czy nie. Projekt zakłada budowę tarasu, postawionego częściowo na kondygnacji podziemnej, a częściowo jako wspornik. Przedmiotowy taras ograniczony jest balustradami pełnymi oraz ażurowym belkowaniem w formie pergoli. Dodatkowo od strony działki sąsiedniej, przestrzeń między słupami podtrzymującymi belkowanie, a górną krawędzią balustrady wypełniona została profilami aluminiowymi tworzącymi ażurową przesłonę. W celu zobrazowania problemu, przesyłam w załączniku rysunek przedstawiający sytuację.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane Dz. U. 1994 Nr 89 poz. 414

§ 3

Ilekroć w ustawie jest mowa o: […] budynku — należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;

§ 12

1. […] budynek na działce budowlanej należy sytuować w odległości od granicy tej działki w odległości nie mniejszej niż:

— 4 m — w przypadku budynku zwróconego ścianą z oknami lub drzwiami w stronę tej granicy;
— 3 m — w przypadku budynku zwróconego ścianą bez okien i drzwi w stronę tej granicy.

[…]

Odległość od granicy działki budowlanej nie może być mniejsza niż:
— 1,5 m do okapu lub gzymsu zwróconego w stronę tej granicy, a także do balkonu, daszku nad wejściem, galerii, tarasu, schodów zewnętrznych, rampy lub pochylni (…)
— 4 m do okna umieszczonego w dachu zwróconego w stronę tej granicy.

Definicja pergoli zawarta w Słowniku Wyrazów Obcych PWN, pod red. prof. Jana Tokarskiego:

Pergola stanowi budowlę ogrodową składająca się z jednego lub dwóch rzędów słupków podtrzymujących poziomą konstrukcję kratową, oplecioną pnącymi roślinami.

Definicja pergoli zawartą w Encyklopedia PWN:

Pergola, łac. pergula, staropol. perguła, konstrukcja wznoszona nad alejką ogrodową, składająca się z podpór podtrzymujących poziomą kratownicę pokrytą pnączami;

Definicja tarasu zawarta w słowniku języka polskiego pod redakcją prof. Stanisława Dubisza:

Taras to odkryta, płaska część budynku otoczona balustradą umieszczona na parterze (często połączona schodami z ogrodem), na piętrze lub płaskim dachu

Zespół Rzeczoznawców przedstawia swoje stanowisko

Skupiając się na podstawowym pytaniu należy przede wszystkim ocenić, czy projektowany element jest „budynkiem” i czy mamy w tym wypadku do czynienia ze „ścianą z oknami” lub „ścianą bez okien”.

Odpowiedź brzmi: nie.

W odniesieniu do przedstawionego przypadku zaprojektowany element:

— jest częścią budynku,
— porównując jego charakter z opisem z normy właściwości użytkowe w budownictwie, należy go zaliczyć do części budynku, które są ograniczone elementami budowlanymi (np. balustradami, osłonami zabezpieczającymi, poręczami), lecz nie są przekryte, na przykład balkony.

Charakterystyka techniczno—przestrzenna tego obiektu wypełnia więc warunki określone w § 12 ust. 6 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych:

odległość od granicy działki budowlanej nie może być mniejsza niż:
1) 1,5 m od okapu lub gzymsu zwróconego w stronę tej granicy, a także balkonu, daszku nad wejściem do galerii, tarasu, schodów zewnętrznych, rampy lub pochylni — z wyjątkiem pochylni przeznaczonej dla osób niepełnosprawnych.

Na koniec trzeba dodać, że dopóki przegrody nie zostaną zamknięte ścianami i dachem rozwiązanie należy traktować jako poprawne. Równocześnie konieczne jest zapewnienie wszystkich wymogów dotyczących przesłaniania i nasłonecznia w odniesieniu do zaprojektowanego elementu w relacji zarówno względem budynku inwestora, jak i działek i budynków sąsiednich.  

(KD, MT, MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 20 stycznia 2021 r.

Treść pytania

Jak w kontekście „nowego” rozporządzenia w sprawie zakresu i formy projektu budowlanego należy podejść do zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe o pojemności do 10m³ realizowanych przy budynkach mieszkalnych jednorodzinnych: 

1. Czy występowanie tych urządzeń w projekcie zagospodarowania terenu wymaga uczestnictwa projektanta branży sanitarnej przy opracowaniu tego elementu projektu budowlanego, a tym samym jego podpisu na stronie tytułowej?

2. Czy w związku z tym, że realizacja takich urządzeń wymaga jedynie zgłoszenia, którego dokonanie nie wymaga posiadania żadnych uprawnień, to można założyć, że mogą one być objęte projektem zagospodarowania terenu podpisanym jedynie przez architekta?

3. Jeżeli odpowiedź na pytanie nr 2 jest twierdząca, to czy rysunek szczegółowy zbiornika (przekroje i rzut) powinien być dołączony do projektu zagospodarowania terenu czy architektoniczno-budowlanego?

4. Czy w przypadku objęcia zbiorników zamierzeniem budowlanym polegającym na budowie budynku powinny one być wyszczególnione w nazwie tego zamierzenia na stronie tytułowej? Czyli np. „Budynek mieszkalny jednorodzinny z bezodpływowym zbiornikiem na nieczystości ciekłe".

5. Jeżeli uczestnictwo projektanta branżowego jest konieczne, to czy można takie zbiorniki wykluczyć z projektu, uzyskać pozwolenie na budowę samych budynków, a zbiorniki wykonać na podstawie zgłoszenia?

Podstawa prawna

Ustawa z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 z 3 sierpnia 2020 r.):

Art. 29

1. Nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę, natomiast wymaga zgłoszenia, o którym mowa w art. 30, budowa:
[…]

6) zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe o pojemności do 10 m³;

5. Inwestor zamiast dokonania zgłoszenia dotyczącego budowy, o której mowa w ust. 1, lub robót budowlanych, o których mowa w ust. 3, może wystąpić z wnioskiem o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Odpowiadając kolejno na zadane pytania, Zespół Rzeczoznawców wydaje następującą opinię:

Ad 1. Występowanie w projekcie zagospodarowania terenu zbiorników na nieczystości ciekłe o pojemności do 10 m³wymaga uczestnictwa projektanta branży sanitarnej przy opracowywaniu tego elementu projektu budowlanego, a tym samym jego podpisu na stronie tytułowej oraz na rysunku projektu zagospodarowania terenu.

Ad 2. W przypadku, gdy zbiornik na nieczystości ciekłe o pojemności do 10 m³byłby realizowany odrębnym opracowaniem (zgodnie z art. 29, ust. 1, pkt 6, Ustawy Prawo Budowlane), to należy taką informację zawrzeć w legendzie do części graficznej projektu zagospodarowania terenu wraz z wrysowaną lokalizacją ww. urządzenia na tym projekcie. Należy w opisie projektu zagospodarowania terenu zamieścić informację o tym, że objęty odrębnym opracowaniem zbiornik na nieczystości ciekłe o pojemności do 10 m³ zostanie zrealizowany przed przystąpieniem do użytkowania budynku. W powyższej sytuacji nie jest wymagany podpis projektanta instalacji sanitarnych.

Ad 3. Jeśli realizacja zbiornika jest objęta odrębnym opracowaniem to do projektu nie trzeba dołączać jego szczegółowych rysunków. Jeśli jest częścią opracowania, to rysunki powinny być dołączone do projektu zagospodarowania terenu. W zależności od przyjętej technologii realizacji zbiornika opracowanie winno zawierać rysunek szczegółowy lub kartę techniczną gotowego wyrobu podpisaną przez projektanta branży sanitarnej.

Ad 4. W przypadku objęcia zbiorników zamierzeniem budowlanym powinny one być wyszczególnione w nazwie inwestycji (np. budynek mieszkalny z instalacją kanalizacji sanitarnej ze szczelnymi zbiornikami wybieralnymi).

Ad 5. Zbiorniki na nieczystości ciekłe można wykluczyć z projektu i wykonać je na podstawie zgłoszenia, ale ich lokalizacja powinna być przestawiona na części graficznej projektu zagospodarowania terenu — zgodnie z odpowiedzią udzieloną w punkcie 2.

Podsumowując, nie jest wymagane objęcie projektem budowlanym zbiorników na nieczystości ciekłe o pojemności do 10 m³. Zgodnie z art. 29 ust. 1. pkt 6. Ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane, budowa zbiorników na nieczystości ciekłe o pojemności do 10 m³„nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę, natomiast wymaga zgłoszenia”, niemniej w myśl art. 29 ust. 6 ww. ustawy Inwestor, zamiast dokonania zgłoszenia budowy może wystąpić z wnioskiem o wydanie decyzji o pozwolenie na budowę.

(EK)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 22 grudnia 2020 r.

Treść pytania

Zwracam się do Państwa z prośbą o wyjaśnienie wątpliwości co do interpretacji przepisów dotyczących obszaru oddziaływania obiektu w ustawie Prawo Budowlane (Dz.U. 2020 poz. 1333) i rozporządzeniu wydanym na podstawie tej ustawy, Warunków Technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2019 poz. 1065). Zgodnie z Ustawą Prawo Budowlane art. 3 pkt 20 obszar oddziaływania obiektu definiujemy jako „teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zabudowie tego terenu.”, natomiast wg § 12. ust. 5 Rozporządzenia o Warunkach Technicznych „Usytuowanie budynku na działce budowlanej w sposób, o którym mowa w ust. 2-4, powoduje objęcie sąsiedniej działki obszarem oddziaływania obiektu w rozumieniu art. 3 pkt 20 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.”

Proszę o wyjaśnienie, czy projektując budynek w granicy działki (zgodnie z planem miejscowym), przy istniejącej ścianie bez okien budynku sąsiedniego, jednak nie przekraczając wysokości budynku sąsiedniego oraz w żaden sposób nie ograniczając możliwości zabudowy działki sąsiedniej, czy można uznać zgodnie z Ustawą Prawo Budowlane (jako przepisu prawa rangi wyższej w stosunku do Rozporządzenia Warunki techniczne), iż działka sąsiednia nie będzie w obszarze oddziaływania projektowanego obiektu, nawet jeśli ten będzie zlokalizowany jest w granicy z tą działką?

Stan prawny

[1]. Ustawa z 7 lipca 1994 r. PRAWO BUDOWLANE (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 z 3 sierpnia 2020 r.):

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) obiekcie budowlanym — należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;

(...)

20) obszarze oddziaływania obiektu — należy przez to rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zabudowie tego terenu.

Art. 4. Każdy ma prawo zabudowy nieruchomości gruntowej, jeżeli wykaże prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, pod warunkiem zgodności zamierzenia budowlanego z przepisami.

Art. 5. ust. 1. Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając:

9) poszanowanie, występujących w obszarze oddziaływania obiektu, uzasadnionych interesów osób trzecich, …

Art. 20. ust. 1. Do podstawowych obowiązków projektanta należy:

1c) określenie obszaru oddziaływania obiektu;

Art. 28. ust. 2. Stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu.

[2] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Dz.U. 2019.1065 z uwzględnieniem zmian zawartych w rozporządzeniu Ministra Rozwoju z dnia 16 września 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Dz.U. poz. 1608 z 18.09.2020 r.

§ 1. Zakres rozporządzenia

Rozporządzenie ustala warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i związane z nimi urządzenia, ich usytuowanie na działce budowlanej oraz zagospodarowanie działek przeznaczonych pod zabudowę, zapewniające spełnienie wymagań art. 5 i 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.

§ 2.

§ 12. Odległość od granicy z sąsiednią działką budowlaną

W zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej, uwzględniając przepisy odrębne oraz przepisy § 13, 19, 23, 36, 40, 60 i 271–273, dopuszcza się:

1) budowę budynku ścianą bez okien i drzwi bezpośrednio przy granicy działki budowlanej lub w odległości mniejszej niż określona w ust. 1 pkt 2, lecz nie mniejszej niż 1,5 m, na działce budowlanej o szerokości 16 m lub mniejszej;

2) nadbudowę budynku istniejącego, usytuowanego w odległości mniejszej niż określona w ust. 1 od granicy tej działki budowlanej, o nie więcej niż jedną kondygnację, przy czym w nadbudowanej ścianie, zlokalizowanej w odległości mniejszej niż 4 m od granicy, nie może być okien i drzwi;

3) budowę budynku gospodarczego lub garażu o długości nie większej niż 6,5 m i wysokości nie większej niż 3 m bezpośrednio przy granicy działki budowlanej lub w odległości nie mniejszej niż 1,5 m ścianą bez okien i drzwi.

Usytuowanie budynku na działce budowlanej w sposób, o którym mowa w ust. 2–4, powoduje objęcie sąsiedniej działki obszarem oddziaływania obiektu w rozumieniu art. 3 pkt 20 ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.

Opinia

Określenie obszaru oddziaływania obiektu, czego konsekwencją jest udzielenie właścicielom nieruchomości przymiotu stron w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę, jest na tyle budzącym wątpliwości problemem, że dotychczas Zespół Rzeczoznawców przy Radzie Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP sporządził na ten temat trzy opinie, które zapewne nie były w stanie rozwiać wszelkich wątpliwości jakie problem ten budzi.

Opinia nr 70 — Obszar oddziaływania [link]

Opinia nr 147 — Obszar oddziaływania obiektu [link]

Opinia nr 177 — Oddziaływanie [link]

Problem ten był poruszamy również w wielu innych opiniach jako temat powiązany z ich treścią.

Pytanie dotyczy sytuacji, czy można — będąc w zgodzie z obowiązującymi przepisami — wyeliminować z kręgu stron właściciela budynku, przy którego ścianie usytuowanej w granicy, powstać ma projektowany budynek.

Wydaje się, że trudno o bardziej zainteresowanego faktem budowy w sąsiedztwie niż strona, w której granicy sąsiad planuje budynek przylegający do jej budynku — niezależnie czy wysokość planowanego budynku przekracza wysokość istniejącego czy też jej nie przekracza. Chociażby fundament wykonany w bezpośrednim sąsiedztwie fundamentu istniejącego będzie oddziaływał na ten istniejący, w stopniu zależnym od rodzaju gruntu, od obciążeń itd.

Paragraf 1 WT określa zakres rozporządzenia oraz definiuje jako konieczne dla spełnienia wymagań art. 5 i 6 ustawy Prawo budowlane właśnie stosowanie się do warunków technicznych określonych tym rozporządzeniem. Warunki techniczne w § 12. w ustępach 2 do 4 przedstawiając sytuacje, w których sąsiednia działka- z uwagi na sytuowany w konkretny sposób budynek- ma zostać objęta obszarem oddziaływania „w rozumieniu art. 3 pkt 20 ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane”.

Tym samym Ustawodawca uznał, że określone sytuacje sytuowania budynku na działce budowlanej „z definicji” powodują włączenie właściciela sąsiedniej działki w krąg stron postępowania.

Nie ma możliwości — stosując się do obecnie obowiązujących przepisów prawa – uznać, że sąsiad z budynkiem w granicy nie jest w kręgu stron uczestniczących w postępowaniu.

Można również dodać, że istnieją sposoby działania, które określane są mianem „dobrej praktyki”. Jest to w różnych aspektach życia społecznego bardzo użyteczne narzędzie i choć trudne do zdefiniowania, to intuicyjnie na ogół zrozumiałe.

Dobrą praktyką, na pewno nie pozostającą w kolizji z obowiązującymi przepisami, będzie objęcie sąsiada w opisanym przypadku obszarem oddziaływania.

(MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 23 listopada 2020 r.

Treść pytania

Proszę o odpowiedź na pytanie, czy. wg nowego prawa budowlanego (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333) projektowane wraz z obiektem urządzenia mogą wpływać na wyznaczenie obszaru oddziaływania inwestycji. Do organu administracji architektoniczno-budowlanej złożony został projekt budowlany wraz z wnioskiem o wydanie decyzji pozwolenia na budowę dla inwestycji pn.: „Budowa budynku mieszkalnego jednorodzinnego, budowa przydomowej oczyszczalni ścieków oraz budowa studni”. Osoba prowadząca w urzędzie powyższe postępowanie wskazała konieczność poszerzenia obszaru oddziaływania do 30 m od projektowanej oczyszczalni ścieków, a tym samym objęcie sąsiednich działek obszarem oddziaływania projektowanego obiektu.

Podstawa prawna

[1]. USTAWA z dnia 7 lipca 1994 r. PRAWO BUDOWLANE (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 z dnia 3 sierpnia 2020 r.):

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) obiekcie budowlanym – należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;

(...)

20) obszarze oddziaływania obiektu – należy przez to rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zabudowie tego terenu.

(...)

Art. 4. Każdy ma prawo zabudowy nieruchomości gruntowej, jeżeli wykaże prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, pod warunkiem zgodności zamierzenia budowlanego z przepisami.

Art. 5. ust. 1. Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając:

(...)

9) poszanowanie, występujących w obszarze oddziaływania obiektu, uzasadnionych interesów osób trzecich, …

(...)

Art. 20. ust. 1. Do podstawowych obowiązków projektanta należy:

(...)

1c) określenie obszaru oddziaływania obiektu;

(...)

Art. 28. ust. 2. Stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu.
(…)

Art. 34. ust 3. Projekt budowlany zawiera:

1) projekt zagospodarowania działki lub terenu sporządzony na aktualnej mapie do celów projektowych lub jej kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem przez projektanta, obejmujący:

(...)

e) informację o obszarze oddziaływania obiektu;

(...)

[2]. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Dz.U. 2019.1065 z późniejszymi zmianami Dz.U. 20.1608 z dn. 16.09.2020 r.

§ 31. ust. 1. Odległość studni dostarczającej wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi, niewymagającej, zgodnie z przepisami dotyczącymi ochrony ujęć i źródeł wodnych, ustanowienia strefy ochronnej, powinna wynosić — licząc od osi studni — co najmniej:

1) do granicy działki – 5 m;

(...)

4) do najbliższego przewodu rozsączającego kanalizacji indywidualnej, jeżeli odprowadzane są do niej ścieki oczyszczone biologicznie w stopniu określonym w przepisach dotyczących ochrony wód – 30 m;

(...)

§ 36. ust. 1. Odległość pokryw i wylotów wentylacji ze zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe, dołów ustępów nieskanalizowanych o liczbie miejsc nie większej niż 4 i podobnych urządzeń sanitarno-gospodarczych o pojemności do 10 m³ powinna wynosić co najmniej:

1) od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi oraz do magazynów produktów spożywczych — 15 m;

2) od granicy działki sąsiedniej, drogi (ulicy) lub ciągu pieszego — 7,5 m.

Ust. 2. W zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej odległości, o których mowa w ust. 1, powinny wynosić co najmniej:

1) od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi — 5 m, przy czym nie dotyczy to dołów ustępowych w zabudowie jednorodzinnej;

2) od granicy działki sąsiedniej, drogi (ulicy) lub ciągu pieszego — 2 m.

Odległości pokryw i wylotów wentylacji z dołów ustępów nieskanalizowanych o liczbie miejsc większej niż 4 oraz zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe i kompostowników o pojemności powyżej 10 m³ do 50 m³ powinny wynosić co najmniej:

1) od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń wymienionych w ust. 1 pkt 1 — 30 m;

2) od granicy działki sąsiedniej — 7,5 m;

3) od linii rozgraniczającej drogi (ulicy) lub ciągu pieszego — 10 m.

(…)

§ 37. Przepływowe, szczelne osadniki podziemne, stanowiące część przydomowej oczyszczalni ścieków gospodarczo-bytowych, służące do wstępnego ich oczyszczania, mogą być sytuowane w bezpośrednim sąsiedztwie budynków jednorodzinnych, pod warunkiem wyprowadzenia ich odpowietrzenia przez instalację kanalizacyjną co najmniej 0,6 m powyżej górnej krawędzi okien i drzwi zewnętrznych w tych budynkach.

[3]. Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego Dz.U. 2020 r. poz. 1609;

§ 14. Część opisowa projektu zagospodarowania działki lub terenu zawiera:

8) informację o obszarze oddziaływania obiektu.

§ 18. Informacja o obszarze oddziaływania obiektu zawiera:

1) wskazanie przepisów prawa, w oparciu o które dokonano określenia obszaru oddziaływania obiektu;

2) zasięg obszaru oddziaływania obiektu przedstawiony w formie opisowej lub graficznej albo informację, że obszar oddziaływania obiektu mieści się w całości na działce lub działkach, na których został zaprojektowany.

Opinia

W związku z problemami w interpretacji pojęcia „obszaru oddziaływania obiektu” ukazały się już dwie opinie Zespołu Rzeczoznawców przy Radzie Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP.

Są to: opinia nr 70 [link] i opinia nr 147 [link].

Problem ten był poruszamy również w wielu innych opiniach jako temat powiązany z treścią tych opinii.

Niniejsza opinia uzupełnia powyższe wcześniejsze opinie w zakresie „obszaru oddziaływania obiektu” projektowanych wraz z obiektem urządzeń na przykładzie przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków biorąc pod uwagę przede wszystkim przypadek wymienionej w pytaniu zabudowy jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej.

Warunki lokalizacji przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków wynikają z rozporządzenia Ministra Infrastruktury [2] oraz innych przepisów odrębnych i zarówno dla przedmiotowej działki, jak i działek sąsiednich wynoszą one:

Odległość od pokryw i przewodów wentylacyjnych ze zbiorników o pojemności do 10 m³ osadnika przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków:

• od studni na cele pitne (bez strefy ochronnej) — min. 15 m;
• od pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi — min. 5 m;
• od granicy działki, drogi lub ciągu pieszego — min. 2 m;

Odległość od pokryw i przewodów wentylacyjnych ze zbiorników o pojemności do powyżej 10 m³ do 50 m³ osadnika przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków:

• od studni na cele pitne (bez strefy ochronnej) — min. 15 m;
• od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi oraz do magazynów produktów spożywczych — min. 30 m;
• od granicy działki sąsiedniej — min. 7,5 m;
• od linii rozgraniczającej drogi (ulicy) lub ciągu pieszego — min. 10 m.

Odległość od drenażu rozsączającego przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków:

• od studni na cele pitne (bez strefy ochronnej) — min. 30m;
• od pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi — min. 5 m;
• od granicy działki, drogi lub ciągu pieszego — min. 2 m;
• od drzew i krzewów — min. 3 m.

Zgodnie z art. 3. pkt 1) i pkt 20) obszarem oddziaływania projektowanego obiektu oraz projektowanych wraz z nim urządzeń i instalacji jest teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zabudowie tego terenu. W zależności od wielkości strefy oddziaływania może być to ograniczenie zabudowy działki własnej lub działki sąsiedniej. Ograniczenie to, dla terenów niezabudowanych oznacza wykluczenie lub częściowe wykluczenie możliwości lokalizacji zabudowy lub urządzeń budowlanych, natomiast dla terenów zabudowanych, dodatkowo oznacza zmianę warunków użytkowania określonych w przepisach techniczno-budowlanych (w czasie przeprowadzania analizy).

Wnioski

Wobec powyższego — jeżeli lokalizacja osadnika przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków lub lokalizacja drenażu rozsączającego oczyszczalni ścieków jw., jest zgodna z obowiązującymi przepisami, ale uniemożliwia zabudowę sąsiedniej działki (w sposób zgodny z przepisami) — np.: nie można zlokalizować na sąsiedniej działce studni w odległości 5 m od granicy działki ponieważ trzeba ją odsunąć o 30m od drenażu rozsączającego przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków sąsiada, albo niemożliwa jest lokalizacja budynku mieszkalnego ze ścianą z oknami w odległości 4 m od granicy działki — w takim przypadku projektowane urządzenia budowlane wpływają na wyznaczenie obszaru oddziaływania inwestycji i należy sąsiednią działkę objąć obszarem oddziaływania, a tym samym właściciel sąsiedniej działki staje się stroną w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę. Jeśli natomiast lokalizacja projektowanego obiektu, urządzeń i instalacji nie powoduje żadnych ograniczeń w zabudowie działki sąsiedniej, wtedy nie można zdefiniować sąsiedniej działki jako objętej obszarem oddziaływania projektowanej inwestycji.

(KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 12 listopada 2020 r.

Treść pytania 1

Czy zmiana z klasy D na klasę E odporności pożarowej, dla projektowanego budynku PM który jest dobudowywany do istniejącej hali przemysłowej, gdzie nie zmieni się sposób użytkowania ww. dobudowy – stanowi nieistotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego tej dobudowy? 

Równocześnie ze zmianą klasy odporności pożarowej budynku planowane są następujące zmiany projektowe: 

1. Zmiana zaprojektowanych pierwotnie słupów konstrukcji stalowej hali na słupy żelbetowe (zmiana nie wymagana przepisami stanowiąca poprawę bezpieczeństwa ppoż. zgodnie z decyzją inwestora); 

2. Zabezpieczenie konstrukcji stalowej dachu do klasy odporności ogniowej R15 (jw. zgodnie z decyzją inwestora);

3. Rezygnacja ze ściany oddzielenia przeciwpożarowego na styku części istniejącej hali z częścią dobudowaną;

4. Inne zmiany konieczne do wprowadzenia wynikające z ww. zmiany klasy odporności pożarowej budynku;

Treść pytania 2 z opinii nr 109:

Niniejsza opinia aktualizuje również opinię nr 109 z dnia 28 stycznia 2019 r., pod kątem wymogów przepisów obowiązujących od 19.09.2020 r. – odpowiadając na zadane wówczas następujące pytanie:

Czy dopuszcza się zakwalifikowanie jako nieistotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego zmiany polegającej na zmianie projektowanych elementów wpływających na ochronę przeciwpożarową budynku, m.in.

1. Rodzaju materiału, sposobu oddzielenia i gabarytów elementów stanowiących elementy oddzielenia przeciwpożarowego;

2. Powierzchni elementów napowietrzających i oddymiających;

3. Rozwiązań systemowych, tras prowadzenia przewodów, lokalizacji elementów systemowych dla dźwiękowego systemu ostrzegawczego, systemu sygnalizacji pożarowej;

w sytuacji, kiedy projektowane zmiany nie pogarszają warunków ochrony przeciwpożarowej budynku, a także posiadają uzgodnienie z rzeczoznawcą do spraw ochrony pożarowej?

Podstawa prawna

[1]. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333):

Art. 36a. ust. 1. Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego lub innych warunków decyzji o pozwoleniu na budowę jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o zmianie pozwolenia na budowę wydanej przez organ administracji architektoniczno-budowlanej.

[...]

ust. 5. Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę stanowi odstąpienie w zakresie: 

1) projektu zagospodarowania działki lub terenu, w przypadku zwiększenia obszaru oddziaływania obiektu poza działkę, na której obiekt budowlany został zaprojektowany; 

2) charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego dotyczących: 

a) powierzchni zabudowy w zakresie przekraczającym 5%, 

b) wysokości, długości lub szerokości w zakresie przekraczającym 2%, 

c) liczby kondygnacji; 

3) warunków niezbędnych do korzystania z obiektu budowlanego przez osoby niepełnosprawne, o których mowa w art. 1 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r., w tym osoby starsze; 

4) zmiany zamierzonego sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części; 

5) ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, innych aktów prawa miejscowego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu; 

6) wymagającym uzyskania lub zmiany decyzji, pozwoleń lub uzgodnień, które są wymagane do uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę lub do dokonania zgłoszenia: 

a) budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1–4, lub 

b) przebudowy, o której mowa w art. 29 ust. 3 pkt 1 lit. a, oraz instalowania, o którym mowa w art. 29 ust. 3 pkt 3 lit. d; 

7) zmiany źródła ciepła do ogrzewania lub przygotowania ciepłej wody użytkowej, ze źródła zasilanego paliwem ciekłym, gazowym, odnawialnym źródłem energii lub z sieci ciepłowniczej, na źródło opalane paliwem stałym. 

5a. (uchylony)

5b. Przepisów ust. 5: 

1) pkt 1 nie stosuje się do urządzeń budowlanych oraz obiektów małej architektury; 

2) pkt 6 nie stosuje się w zakresie odstąpienia od: 

a) projektowanych warunków ochrony przeciwpożarowej, jeżeli odstąpienie zostało uzgodnione pod względem ochrony przeciwpożarowej, 

b) wymagań zawartych w pozwoleniu właściwego konserwatora zabytków wydanego na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, jeżeli odstąpienie zostało uzgodnione z właściwym wojewódzkim konserwatorem zabytków, 

c) projektowanych warunków higienicznych i zdrowotnych, jeżeli odstąpienie zostało uzgodnione z właściwym państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym.

6. Projektant dokonuje kwalifikacji zamierzonego odstąpienia od zatwierdzonego projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego, lub innych warunków decyzji o pozwoleniu na budowę, a w przypadku uznania, że jest ono nieistotne, jest obowiązany zamieścić w projekcie zagospodarowania działki lub terenu lub projekcie architektoniczno-budowlanym odpowiednie informacje (rysunek i opis) dotyczące tego odstąpienia. Nieistotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego, lub innych warunków decyzji o pozwoleniu na budowę nie wymaga uzyskania decyzji o zmianie pozwolenia na budowę oraz ponownego zgłoszenia. 

Art. 36b.

1. Wprowadzanie zmian w projekcie technicznym dotyczących rozwiązań, które podlegały uzgodnieniom, wymaga ponownego uzyskania tych uzgodnień. 

2. Odstąpienie od projektu technicznego jest dopuszczalne po dokonaniu przez projektanta zmian w tym projekcie oraz sprawdzeniu tych zmian przez projektanta sprawdzającego, o ile to sprawdzenie jest wymagane. 

3. Kierownik budowy okazuje aktualny projekt budowlany na każde żądanie organu nadzoru budowlanego.

[2]. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Dz.U. 2019.1065 z późniejszymi zmianami Dz.U. 20.1608 z dn. 16.09.2020 r.

W zakresie przepisów Rozporządzenia Warunki Techniczne [2] dotyczących zarówno ochrony przeciwpożarowej, jak i innych przepisów które powinny być spełnione w związku ze zmianami wprowadzanymi do projektu budowlanego.

[3]. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej Dz.U. z 2020 r. poz. 961, 1610.

Art. 6. ust. 2. Autorzy dokumentacji projektowej są obowiązani zapewnić jej zgodność z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej.

Art. 6b. Projekt zagospodarowania działki lub terenu, projekt architektoniczno-budowlany oraz projekt techniczny, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, obiektu budowlanego istotnego ze względu na konieczność zapewnienia ochrony życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem oraz projekt urządzenia przeciwpożarowego wymagają uzgodnienia z rzeczoznawcą pod względem zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej, zwanego dalej „uzgodnieniem”.

[4]. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów Dz.U. 2010 nr 109 poz. 719.

§ 3. ust. 1. Urządzenia przeciwpożarowe w obiekcie powinny być wykonane zgodnie z projektem uzgodnionym przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, a warunkiem dopuszczenia do ich użytkowania jest przeprowadzenie odpowiednich dla danego urządzenia prób i badań, potwierdzających prawidłowość ich działania.

[5]. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej Dz.U. 2015 poz. 2117.

Całość Rozporządzenia.

Oraz inne Rozporządzenia dotyczące ochrony przeciwpożarowej istotne dla zmian wprowadzanych w projekcie budowlanym.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Zmiany dotyczące projektowanych warunków ochrony przeciwpożarowej nie stanowią istotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego jeżeli odstąpienie zostało uzgodnione pod względem ochrony przeciwpożarowej z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych zgodnie z art. 6b Ustawy [3], oraz Rozporządzeniami [4] i [5].

Dotyczy to nie tylko zmian klasy odporności pożarowej dla budynku (w tym również dla budynku PM i dalszych zmian w projekcie budowlanym z tego wynikających), użytych materiałów, rozwiązań technicznych, sposobu oddzielenia stref pożarowych i dymowych, powierzchni elementów napowietrzających i oddymiających, przyjętych konkretnych rozwiązań systemowych, tras prowadzenia przewodów oraz lokalizacji elementów dla dźwiękowego systemu ostrzegawczego i systemu sygnalizacji pożarowej, ale także modyfikacji, które wiążą się z takimi zagadnieniami jak np. podział na strefy pożarowe, sposób ewakuacji, wyposażenie w zasadnicze urządzenia i pomieszczenia związane z ochroną pożarową (np. zbiorniki z wodą ppoż. i pompownią, dźwigi ratownicze, systemy napowietrzania i oddymiania itp.) – wszystkie wymienione powyżej elementy zostały podane przykładowo.

Powyższe zmiany projektowe nie stanowią istotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego, pod warunkiem spełnienia dla nich wszelkich przepisów Rozporządzenia Warunki Techniczne [2] dotyczących zarówno ochrony przeciwpożarowej, jak i innych przepisów które powinny być spełnione w związku z wprowadzanymi zmianami – np.: należy sprawdzić możliwość usunięcia ściany oddzielenia przeciwpożarowego pomiędzy budynkiem istniejącej hali i budynkiem rozbudowy, biorąc pod uwagę wymogi ochrony przeciwpożarowej dla całości istniejącej hali wraz z rozbudową i PZT, a także sprawdzić spełnienie wymogów odległości przeprojektowywanych części budynku od granicy działki oraz od obiektów sąsiadujących na własnej i na sąsiednich działkach, drogi przeciwpożarowe itp. (również podane przykładowo). 

Równocześnie przy wprowadzaniu powyższych zmian należy spełnić inne wymogi art. 36a Ustawy Prawo budowlane [1] dotyczące np. ewentualnej zmiany: obszaru oddziaływania obiektu, charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego oraz zgodności zmian z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, innych aktów prawa miejscowego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu itp.

Do decyzji projektanta należy kwalifikacja wprowadzonych zmian w stosunku do zapisów prawa budowlanego i ocena konieczności uzyskania decyzji o zmianie pozwolenia na budowę.

Powyższe uzgodnienie z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych jest potwierdzeniem prawidłowości przyjętych rozwiązań, analogicznie jak uzyskanie takiego uzgodnienia na etapie powstawania projektu budowlanego.

Uwaga: Niniejsza opinia została opracowana zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym w październiku 2020 r.

(KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 12 października 2020 r.

Treść zapytania

Pytanie dotyczy wniosku o zmianę pozwolenia na budowę w zakresie wykonania muru oporowego przy realizacji budynku mieszkalno-usługowego. Organ administracji architektoniczno-budowlanej w postanowieniu nałożył obowiązek na Inwestora do przedłożenie projektu zamiennego na całość opracowania wraz z realizowanym budynkiem. Cyt. czy wymagania Starostwa są słuszne skoro inwestor nie wykonał żadnych istotnych odstępstw w realizowanym budynku a jedynie planuje wykonać dodatkowo mur oporowy?

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (jednolity tekst Dz.U. z 2018 r. poz. 1202, 1276, 1496, 1669, 2245, z 2019 r. poz. 51):

Zgodnie z art. 36a ust. 1 ustawy Prawo budowlane (Dz.U. z 2020 r., poz. 1333) cyt. „Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego lub innych warunków decyzji o pozwoleniu na budowę jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o zmianie pozwolenia na budowę wydanej przez organ administracji architektoniczno-budowlanej”.

Art. 36a ust. 3 ww. ustawy Prawo budowlane określa w sposób jednoznaczny i czytelny wymogi dotyczące kompletności wniosku w sprawie zmiany decyzji o pozwoleniu na budowę, cyt. W postępowaniu w sprawie zmiany decyzji o pozwoleniu na budowę, przepisy art. 32–35 stosuje się odpowiednio do zakresu tej zmiany.

Opinia

Zmiana decyzji o pozwoleniu na budowę i zatwierdzenie projektu budowlanego zamiennego może być wydane po przeprowadzeniu postępowania w oparciu o przepisy zawarte w art. 32–35 ustawy Prawo budowlane, które określają: warunki wydania pozwolenia na budowę, zakres przedmiotowy pozwolenia na budowę, załączniki do wniosku o pozwolenie na budowę, wymagane elementy, zakres sprawdzania spełnienia wymagań przez organ administracji architektoniczno-budowlanej.

Jak wskazano powyżej, w przypadku projektu budowlanego zamiennego powyższe przepisy stosuje się odpowiednio do zakresu zmian objętych wnioskiem o zatwierdzenie projektu budowlanego zamiennego. W związku z powyższym wniosek o zmianę pozwolenia na budowę winien obejmować właściwie skonstruowane podanie, z wyszczególnieniem zmian istotnych (zgodnie z dyspozycją art. 36a Prawa budowlanego) wraz z dokumentacją projektową obejmującą te elementy projektu budowlanego, które ulegają zmianie w stosunku do projektu budowlanego zatwierdzonego ostateczną decyzją o pozwoleniu na budowę czyli w tym przypadku projekt muru oporowego wraz projektem zagospodarowania terenu w oparciu o zaktualizowaną mapę do celów projektowych.

W postępowaniu w sprawie zmiany decyzji o pozwoleniu na budowę, wymaganie przez organ administracji architektoniczno-budowlanej kompletu pełnobranżowej dokumentacji projektowej, w której zmianie ulegają jedynie elementy zagospodarowania terenu, jest niezgodne z zapisami art. 36a ust. 3 ustawy Prawo budowlane.

(EK)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 22 września 2020

Treść zapytania

Proszę o odpowiedź na pytanie, czy w przypadku odstąpienia w sposób nieistotny od zatwierdzonego projektu budowlanego wykonanie odpowiednich rysunków i opisów dokonanych zmian jest obowiązkiem:

1) projektanta, na podstawie art. 36a ust. 6 obowiązującego Prawa budowlanego,

czy

2) kierownika budowy, na podstawie art. 3 pkt 14 i art. 22 pkt 2 i pkt 8 obowiązującego Prawa budowlanego, natomiast projektant tylko je autoryzuje swoim podpisem.

Podstawa prawna

USTAWA z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane Dz.U. 1994 Nr 89 poz. 414 (z późn. zm.)

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

Pkt 14) dokumentacji powykonawczej – należy przez to rozumieć dokumentację budowy z naniesionymi zmianami dokonanymi w toku wykonywania robót oraz geodezyjnymi pomiarami powykonawczymi;

(…)

Art. 22. Do podstawowych obowiązków kierownika budowy należy:

Pkt 2) prowadzenie dokumentacji budowy;

Pkt 8) przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego;

(…)

Art. 36a. ust. 1. Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o zmianie pozwolenia na budowę wydanej przez organ administracji architektoniczno-budowlanej.

Ust. 6. Projektant dokonuje kwalifikacji zamierzonego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę, a w przypadku uznania, że jest ono nieistotne, obowiązany jest zamieścić w projekcie budowlanym odpowiednie informacje (rysunek i opis) dotyczące tego odstąpienia. Nieistotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę nie wymaga uzyskania decyzji o zmianie pozwolenia na budowę.

Uwaga: Niniejsza opinia została opracowana zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym w sierpniu 2020 r.

Opinia

Zgodnie z art. 22 pkt 8 Ustawy Prawo Budowlane opracowanie dokumentacji powykonawczej stanowi obowiązek kierownika budowy. Opracowywana jest ona na rysunkach zatwierdzonego projektu budowlanego, w oparciu o który zostało uzyskane pozwolenie na budowę. W dokumentacji powykonawczej zaznaczone są wszystkie zmiany, które zostały wprowadzone w trakcie realizacji inwestycji. W związku z tym, zazwyczaj, rysunki i opisy dokonanych zmian dotyczących odstąpienia w sposób nieistotny od zatwierdzonego projektu budowlanego, również wykonuje kierownik budowy posługując się rysunkami i opisem ww. dokumentacji powykonawczej. Natomiast kwalifikację istotnego i nieistotnego odstąpienia realizacji od zatwierdzonego projektu budowlanego zgodnie z art. 36a. ust. 6. Ustawy Prawo Budowlane dokonuje projektant, który jest zobowiązany podpisać się pod rysunkami i opisami nieistotnego odstąpienia.

Wnioski

Jest sprawą umowną, kto opracowuje rysunki i opisy zmian odstąpienia w sposób nieistotny od zatwierdzonego projektu budowlanego — może wykonać je zarówno projektant, jaki kierownik budowy. Natomiast kwalifikację istotnego i nieistotnego odstąpienia realizacji od zatwierdzonego projektu budowlanego dokonuje projektant, który jest zobowiązany podpisać się pod rysunkami i opisami nieistotnego odstąpienia.

(KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 18 sierpnia 2020

Treść pytania

W związku z wykluczeniem przez Zamawiającego – Lotnicze Pogotowie Ratunkowe – naszej firmy z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego polegającego na opracowaniu dokumentacji projektowo-kosztorysowej budowy Krajowego Centrum Monitorowania Ratownictwa Medycznego, z racji rzekomego niespełnienia kryterium doświadczenia projektantów […], uprzejmie proszę o potwierdzenie, że budynki garaży wielopoziomowych (np. garaż podziemny przy Muzeum Narodowym w Krakowie) są budynkami użyteczności publicznej.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane Dz.U. 1994 Nr 89 poz. 414 ze zm. (Dz.U. 1994 Nr 89 poz. 414)

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

[…]

2) budynku – należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2019 poz. 1065)

§ 3. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

[…]

6) budynku użyteczności publicznej – należy przez to rozumieć budynek przeznaczony na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, w tym usług pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym, oraz inny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek użyteczności publicznej uznaje się także budynek biurowy lub socjalny;

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Garaże – obiekty budowlane trwale związane z gruntem, posiadające fundamenty, dach oraz wydzielone z przestrzeni przegrodami budowlanymi – spełniają wszystkie warunki, aby można było zakwalifikować je do budynków. Ogólnodostępne garaże – czy to nadziemne, czy podziemne, jak przytoczony w pytaniu garaż podziemny przy Muzeum Narodowym w Krakowie, pełnią funkcje związane z obsługą pasażerów w transporcie drogowym, a zatem zaliczają się do grupy budynków użyteczności publicznej w rozumieniu § 3 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Zamawiający w sposób krzywdzący nie uznał doświadczenia projektantów, którzy wykazali się projektami garaży miejskich, w tym garażu podziemnego przy Muzeum Narodowym. Przedmiotowy garaż, podobnie jak pozostałe przedstawione przez ubiegającego się o udzielenie zamówienia publicznego, usytuowany jest w przestrzeni publicznej oraz służy ogółowi: mieszkańcom i turystom. Skoro tak, to sądzić by można, że Zamawiający nawet intuicyjnie – bez znajomości zapisów przywołanego rozporządzenia – nie powinien mieć wątpliwości co do doświadczenia projektantów w zakresie sporządzenia projektów budynków użyteczności publicznej. 

(MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 28 maja 2020

Treść pytań

1. jaka jest definicja budynku mieszkalnego jednorodzinnego?

2. jaka jest definicja budynku mieszkalnego jednorodzinnego dwulokalowego?

3. czy w budynku jednorodzinnym dwulokalowym każdy lokal musi mieć własną księgę wieczystą?

4. Nasz Inwestor nie widzi konieczności podziału domu na 2 lokale — co mamy mu radzić?

Podstawa prawna

Ustawa Prawo budowlane z dnia 7 lipca z 1994 r. (Dz.U. z 2019 r., poz. 1186)

Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1422 z późn. zm.)

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

1. Definicja budynku mieszkalnego jednorodzinnego znajduje się w ustawie Prawo budowlane (Dz.U. z 2019 r., poz. 1186) – Art. 3 pkt 2a), cyt.:

2a) budynku mieszkalnym jednorodzinnym — należy przez to rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku.

Budynek opisany w pytaniu czyli: dwukondygnacyjny — na parterze będzie 1 mieszkanie, a na piętrze ma 2-gie, cyt. Będą zatem 2 kuchnie — jedna na parterze, druga na piętrze. Będą też schody łączące obie kondygnacje i jedno wejście do budynku.

Tak zaprojektowany budynek mieści się w definicji budynku mieszkalnego jednorodzinnego (zgodnie z Prawem budowlanym).

2. Definicja budynku mieszkalnego jednorodzinnego dwulokalowego.

Takiej definicji budynku mieszkalnego jednorodzinnego dwulokalowego nie ma wprost w przepisach prawa.

Natomiast kiedy budynek jest dwulokalowy — określa definicja „mieszkania” zawarta w § 3 pkt 9) Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1422 z późn. zm.), cyt.:

9) mieszkaniu — należy przez to rozumieć zespół pomieszczeń mieszkalnych i pomocniczych, mający odrębne wejście, wydzielony stałymi przegrodami budowlanymi, umożliwiający stały pobyt ludzi i prowadzenie samodzielnego gospodarstwa domowego

Z powyższego wynika — aby lokal był lokalem mieszkalnym musi posiadać : pomieszczenia mieszkalne oraz pomieszczenia pomocnicze. Definicje powyższych są również zawarte w warunkach technicznych, tj. cyt.:

10) pomieszczeniu mieszkalnym — należy przez to rozumieć pokoje w mieszkaniu, a także sypialnie i pomieszczenia do dziennego pobytu ludzi w budynku zamieszkania zbiorowego;

11) pomieszczeniu pomocniczym — należy przez to rozumieć pomieszczenie znajdujące się w obrębie mieszkania lub lokalu użytkowego służące do celów komunikacji wewnętrznej, higieniczno-sanitarnych, przygotowywania posiłków, z wyjątkiem kuchni zakładów żywienia zbiorowego, a także do przechowywania ubrań, przedmiotów oraz żywności.

Zatytułowanie projektu budowlanego jako: projekt budynku jednorodzinnego jest wystarczające z punktu widzenia obowiązujących przepisów.

Odnośnie zapytania nr 3 i 4 — do Inwestora należy decyzja czy dokona wydzielenia lokali mieszkalnych i założy odrębne księgi wieczyste.

 
(EK)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 20 kwietnia 2020 r.

Treść zapytania

Zwracam się z prośbą o stwierdzenie zgodności z obowiązującymi przepisami wymagania do uzupełnienia dokumentacji projektowej, nałożonego w postanowieniu wysłanym przez Organ AAB. Proszę o opinię czy wymaganie nałożone w postanowieniu, w świetle opisanej poniżej sytuacji — jest zgodne z obowiązującymi przepisami prawa oraz przytoczonymi definicjami z obowiązującego MPZP.

Opis sytuacji:

Zaprojektowano budynek mieszkalny wielorodzinny, z garażem podziemnym oraz naziemnymi miejscami parkingowymi przy budynku.
Łączny bilans zaprojektowanych miejsc parkingowych jest zgodny z wymaganiami określonymi w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego i wynosi łącznie 81 MP (z czego 61 MP znajduje się w garażu podziemnym i 20MP na poziomie terenu przy budynku.)

Zgodnie z wymaganiami obowiązującego na działce Planu Miejscowego — 4% ogółu zaprojektowanych miejsc parkingowych mają stanowić stanowiska postojowe dla pojazdów zaopatrzonych w kartę parkingową. Dodatkowo Plan Miejscowy definiuje pojęcie miejsca dla pojazdów zaopatrzonych w kartę parkingową jako:

„miejsce postojowe dla pojazdów zaopatrzonych w kartę parkingową — miejsce postojowe spełniające wszystkie wymogi przepisów odrębnych dotyczących miejsca postojowego dla osób niepełnosprawnych, zlokalizowane w częściach wspólnych nieruchomości na poziomie terenu lub w budynku na kondygnacjach dostępnych dla osób niepełnosprawnych. Miejsca na poziomie terenu należy lokalizować w sposób umożliwiający osobom niepełnosprawnym najdogodniejszy dostęp do budynku: na styku z utwardzonym dojściem (o odpowiednim pochyleniu) lub dojazdem do wejścia zapewniającego osobom niepełnosprawnym dostęp do budynku, w miejscu zapewniającym najkrótszą drogę do tego wejścia;”

W związku z powyższym w ramach 20 MP zaprojektowanych na poziomie terenu przy budynku — 4 miejsca są przeznaczono dla osób niepełnosprawnych. W garażu podziemnym — zaprojektowano tylko i wyłącznie zwykłe miejsca parkingowe (bez niepełnosprawnych). Budynek wyposażony jest w windy zapewniające dostęp dla osób niepełnosprawnych na wszystkie kondygnacje budynku, w tym do kondygnacji podziemnej — z halą garażową.

Wydział Architektury, w postanowieniu do uzupełnienia dokumentacji nałożył obowiązek, cytat:

„W garażu należy przewidzieć stanowiska postojowe dla samochodów osobowych z których mogą korzystać osoby niepełnosprawne i które spełniają warunki określone w §104 ust. 4 — zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo budowlane w związku z §54 ust. 2 (w związku z zapewnieniem osobom niepełnosprawnym dostępu do garażu podziemnego, należy przewidzieć miejsca postojowe dostosowane do potrzeb tych osób)”.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ( Dz. U. 2017. 1073 t.j.):

Art. 15.
2. W planie miejscowym określa się obowiązkowo […]

6) zasady kształtowania zabudowy oraz wskaźniki zagospodarowania terenu, maksymalną i minimalną intensywność zabudowy jako wskaźnik powierzchni całkowitej zabudowy w odniesieniu do powierzchni działki budowlanej, minimalny udział procentowy powierzchni biologicznie czynnej w odniesieniu do powierzchni działki budowlanej, maksymalną wysokość zabudowy, minimalną liczbę miejsc do parkowania w tym miejsca przeznaczone na parkowanie pojazdów zaopatrzonych w kartę parkingową i sposób ich realizacji […]

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (stan prawny na 1 stycznia 2018 r.)

§ 54. [Dźwigi osobowe]

2. W budynku mieszkalnym wielorodzinnym […] wyposażanym w dźwigi, należy zapewnić dojazd z poziomu terenu i dostęp na wszystkie kondygnacje użytkowe osobom niepełnosprawnym

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane Dz. U. 1994 Nr 89 poz. 414 z późn. zm.:

Art. 35.
1. Przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę lub odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego organ administracji architektoniczno-budowlanej sprawdza:

1) zgodność projektu budowlanego z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i innymi aktami prawa miejscowego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu, a także wymaganiami ochrony środowiska, w szczególności określonymi w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, o której mowa w art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko;

2) zgodność projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi;

3) kompletność projektu budowlanego i posiadanie wymaganych opinii, uzgodnień, pozwoleń i sprawdzeń oraz informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, oraz zaświadczenia, o którym mowa w art. 12 ust. 7;

[…]

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Artykuł 15 ust.2. Ustawy o planowaniu przestrzennym sformułował zasady określania ilości miejsc do parkowania w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. W mpzp ma zostać określona minimalna ilość miejsc do parkowania, w tej ilości znaleźć się muszą miejsca dla osób niepełnosprawnych (dla pojazdów zaopatrzonych w kartę parkingową). Plan ma za zadanie również określić sposób realizacji miejsc postojowych.

Plan miejscowy, na podstawie którego wykonany został projekt budynku mieszkalnego wielorodzinnego z garażem podziemnym oraz miejscami parkingowymi przy budynku, określił bardzo precyzyjnie zarówno ilość miejsc postojowych dla pojazdów zaopatrzonych w kartę parkingową jak i ich usytuowanie (czego w wielu innych planach miejscowych się nie znajdzie — np. w krakowskim MPZP „Łobzów-Rejon ulic Łokietka i Wrocławskiej”, Uchwała nr XCIV2465/18 z dnia 7. lutego 2018 r., mamy tajemnicze określenie „stanowiska na kartę parkingową”, nie jest doprecyzowane co takie określenie znaczy i gdzie mają się te „stanowiska na kartę parkingową” znaleźć). Takie stanowiska postojowe, zgodnie z zapisem przedmiotowego planu, mają znaleźć się „[…] w częściach wspólnych nieruchomości na poziomie terenu lub w budynku na kondygnacjach dostępnych dla osób niepełnosprawnych […]”.

Zaprojektowano stanowiska na kartę parkingową w ilości i w lokalizacji zgodnej z MPZP, na poziomie terenu, przy budynku.

MPZP nie zobligował projektanta do zapewnienia miejsc postojowych dla osób niepełnosprawnych akurat w garażu podziemnym, jak uważa Wydział Architektury, domagając się uzupełnienia dokumentacji. Owszem, warunki techniczne nakazują „[…] w budynku mieszkalnym wielorodzinnym wyposażanym w dźwigi, […] zapewnić dojazd z poziomu terenu i dostęp na wszystkie kondygnacje użytkowe osobom niepełnosprawnym […]”, a zatem również na kondygnację podziemną z garażem. Zapewnienie dostępu do garażu nie oznacza obowiązku zaprojektowania miejsc postojowych dla osoby niepełnosprawnej właśnie w garażu, skoro zostały zaprojektowane na terenie. Podobnie: zapewnienie dostępu do wszystkich kondygnacji nadziemnych nie oznacza obowiązku zaprojektowania na każdej z tych kondygnacji ani miejsc postojowych ani też mieszkań przystosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych. Taka wykładnia przepisów byłaby nieuprawnionym ich rozszerzeniem.

Na koniec należy stwierdzić, że sprawdzanie struktury miejsc postojowych w garażu podziemnym nie mieści się w określonych w Art. 35 ust. 1 pkt 1,2 i 3 Prawa budowlanego kompetencjach Wydziału Architektury.

 
(MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 07 marca 2020 r.

Treść zapytania

[…] Organy administracji architektoniczno – budowlanej podchodzą sceptycznie do projektów przewidujących realizację antresol, uznając, że takie rozwiązanie prowadzi do nieuzasadnionej intensyfikacji zabudowy oraz negatywnie wpływa na odbiór przestrzenny budynku, w którym przewidziano antresole. […] Wskazując równocześnie za konieczne spełnienie cech i parametrów antresoli z zgodnych z wyrokiem [przypis autora] Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 15 lipca 2016 roku, sygn. II SA/Kr 99/16 oraz z dnia 25 listopada 2016 roku, sygn. II SA/Kr 1057/16).

W związku z powyższym wnoszę o zajęcie przez Małopolską Okręgową Izbę Architektów stanowiska w kwestii zakresu dopuszczalnej ingerencji organów administracji architektonoczno-budowlanej w rozwiązania projektowe przewidujące zastosowanie w budynku mieszkalnym wielorodzinnym antresol oraz wyliczania intensywności zabudowy dla budynków z antresolami. W szczególności wnoszę o zajęcie stanowiska, czy organ administracji architektoniczno-budowlanej może odmówić zatwierdzenia projektu budowlanego przewidującego wykonanie antresol, jeżeli zawarte w projekcie budowlanym rozwiązania projektowe pozostają w zgodzie z obowiązującymi przepisami prawa.

W załączeniu przedkładam rozwiązanie projektowe, które spotyka się ze sprzeciwem ze strony organów administracji architektoniczno- budowlanej.

Podstawa prawna

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2019 poz. 1065)

§ 3. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

16) kondygnacji — należy przez to rozumieć poziomą część budynku, zawartą pomiędzy powierzchnią posadzki na stropie lub najwyżej położonej warstwy podłogowej na gruncie a powierzchnią posadzki na stropie lub warstwy osłaniającej izolację cieplną stropu, znajdującego się nad tą częścią budynku, przy czym za kondygnację uważa się także poddasze z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi oraz poziomą część budynku stanowiącą przestrzeń na urządzenia techniczne, mającą średnią wysokość w świetle większą niż 2 m; za kondygnację nie uznaje się nadbudówek ponad dachem, takich jak maszynownia dźwigu, centrala wentylacyjna, centrala klimatyzacyjna, obudowa wyjścia z klatki schodowej, kotłownia lub inne pomieszczenia techniczne;

[…]

19) antresoli — należy przez to rozumieć górną część kondygnacji lub pomieszczenia znajdującą się nad przedzielającym je stropem pośrednim o powierzchni mniejszej od powierzchni tej kondygnacji lub pomieszczenia, niezamkniętą przegrodami budowlanymi od strony wnętrza, z którego jest wydzielona;

[…]

§ 5. 1. Nie uważa się za przeznaczone na pobyt ludzi pomieszczeń, w których:

1) łączny czas przebywania tych samych osób jest krótszy niż 2 godziny w ciągu doby, a wykonywane czynności mają charakter dorywczy bądź też praca polega na krótkotrwałym przebywaniu związanym z dozorem oraz konserwacją maszyn i urządzeń lub utrzymaniem czystości i porządku;

2) mają miejsce procesy technologiczne niepozwalające na zapewnienie warunków przebywania osób stanowiących ich obsługę, bez zastosowania indywidualnych urządzeń ochrony osobistej i zachowania specjalnego reżimu organizacji pracy;

3) jest prowadzona hodowla roślin lub zwierząt, niezależnie od czasu przebywania w nich osób zajmujących się obsługą.

2. Przepis ust. 1 nie narusza przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

[…]

§ 72. 1. Wysokość pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi powinna odpowiadać wymaganiom określonym w poniższej tabeli, jeżeli przepisy odrębne, w tym dotyczące pomieszczeń pracy i pomieszczeń służby zdrowia, nie określają innych wymagań.

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane Dz. U. 1994 Nr 89 poz. 414

Art. 35. 1. Przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę lub odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego organ administracji architektoniczno-budowlanej sprawdza:

1) zgodność projektu budowlanego z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i innymi aktami prawa miejscowego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu, a także wymaganiami ochrony środowiska, w szczególności określonymi w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, o której mowa

w art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko;

2) zgodność projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi;

3) kompletność projektu budowlanego i posiadanie wymaganych opinii, uzgodnień, pozwoleń i sprawdzeń oraz informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, oraz zaświadczenia, o którym mowa w art. 12 ust. 7;

4) wykonanie — w przypadku obowiązku sprawdzenia projektu, o którym mowa w art. 20 ust. 2, także sprawdzenie projektu – przez osobę posiadającą wymagane uprawnienia budowlane i legitymującą się aktualnym na dzień opracowania projektu — lub jego sprawdzenia — zaświadczeniem, o którym mowa w art. 12

ust. 7;

5) (uchylony)

2. (uchylony)

3. W razie stwierdzenia naruszeń, w zakresie określonym w ust. 1, organ administracji architektoniczno-budowlanej nakłada postanowieniem obowiązek usunięcia wskazanych nieprawidłowości, określając termin ich usunięcia, a po jego bezskutecznym upływie wydaje decyzję o odmowie zatwierdzenia projektu i udzielenia pozwolenia na budowę.

4. W razie spełnienia wymagań określonych w ust. 1 oraz w art. 32 ust. 4, organ administracji architektoniczno-budowlanej nie może odmówić wydania decyzji o pozwoleniu na budowę.

5. Organ administracji architektoniczno-budowlanej wydaje decyzję o odmowie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na budowę, jeżeli na terenie, którego dotyczy projekt zagospodarowania działki lub terenu, znajduje się obiekt budowlany, w stosunku do którego orzeczono nakaz rozbiórki.

6. W przypadku gdy organ administracji architektoniczno-budowlanej nie wyda decyzji w sprawie pozwolenia na budowę:

1) w terminie 65 dni od dnia złożenia wniosku o wydanie takiej decyzji albo

2) w zakresie realizacji inwestycji kolejowej, w terminie 45 dni od dnia złożenia wniosku o wydanie takiej decyzji — organ wyższego stopnia wymierza temu organowi, w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie, karę w wysokości 500 zł za każdy dzień zwłoki. Wpływy z kar stanowią dochód budżetu państwa.

6a. Przepisu ust. 6 nie stosuje się do pozwolenia na budowę wydawanego dla przedsięwzięcia podlegającego ocenie oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko albo ocenie oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000.

7. Karę uiszcza się w terminie 14 dni od dnia doręczenia postanowienia, o którym mowa w ust. 6. W przypadku nieuiszczenia kary, o której mowa w ust. 6, podlega ona ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

8. Do terminu, o którym mowa w ust. 6, nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa do dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony, albo z przyczyn niezależnych od organu.

Opinia

Poruszana sprawa jest skomplikowana. Wynika to przede wszystkim z faktu, że wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 15 lipca 2016 roku, sygn. II SA/Kr 99/16 oraz z dnia 25 listopada 2016 r. jest wykorzystywany do wszystkich spraw, w których projektant/inwestor zastosował antresole. Wspomniany wyrok odwołuje się z kolei do innego wyroku sądu w Lublinie, a tamten do innego orzecznictwa, które w jakimś zakresie dotyczyło zastosowania antresoli. Tropiąc dalej, można dojść do źródła stosowanej w tym orzecznictwie interpretacji definicji antresoli. Niestety tekst źródłowy, powielany wielokrotnie, mylnie wskazuje dopuszczalny sposób stosowania antresol. Logika w nim zastosowana prowadzi do sytuacji, w której możliwe jest stosowanie wyłącznie „antresol pomieszczenia”, mimo iż definicja z §3. WT wprowadza również pojęcie „antresoli kondygnacji”. Wcześniejsza opinia MPOiA na ten temat (nr 139) zwraca uwagę na konieczność szerszego spojrzenia na ten element przestrzenny z uwzględnieniem aspektów historycznych, ekonomicznych, społecznych, urbanistycznych, konstrukcyjnych, bezpieczeństwa itd. Można przypuszczać, że część wyroków miało na celu pohamowanie deweloperów, ale stosowanie ich jako podstawy oceny wszystkich projektów z antresolami jest klasycznym przykładem „wylania dziecka z kąpielą”. Kluczowym pojęciem wprowadzonym w przyjętej przez niektóre sądy i urzędy interpretacji (a nie w samej definicji antresoli wg WT) jest wymóg „jednoprzestrzenności” wnętrza, z którego wydzielona została antresola oraz niedopuszczenie zrealizowania jej (choćby częściowo) nad wydzielonym pomieszczeniem. Taka interpretacja stoi w oderwaniu od historycznych przykładów zastosowania antresol, jak i od logiki projektowej. Najczęściej spotykane zastosowanie antresoli to: kościoły, teatry, kina, stadiony, amfiteatry, galerie handlowe, czasami biura, hale produkcyjne, mieszkania i domy jednorodzinne. Można uznać, że zasadnicza ich większość, a w niektórych wypadkach wszystkie obiekty w/w typów posiadają antresole, które nie wpisują się w interpretację stosowaną w przytoczonym na wstępie wyroku. Konsekwentne stosowanie w/w wyroku doprowadziłoby do konkluzji, że mamy do czynienia z obiektami o większej ilości kondygnacji niż było to przyjęte wcześniej. Idąc dalej, organy nadzoru budowlanego i komendy straży pożarnej powinny uznać, że mają do czynienia z obiektami o zupełnie innej kategorii zagrożenia ludzi, a to z kolei podważało by zastosowane rozwiązania w zakresie dróg pożarowych, wydzielenia klatki schodowej lub powinny mieć one inną klasę zagrożenia pożarowego. Absurdalnym wydaje się założenie, że np. położenie przedsionka względem chóru kościelnego (pod nim) zmienia ilość kondygnacji w obiekcie.

Załączony poniżej rysunek przedstawia typowe zastosowanie antresoli. Takie same rozwiązanie znajdujemy w obiektach kilkusetletnich. Pewne jest, że nikt z projektantów tych obiektów nie spodziewał się że ktoś w przyszłości (np. w 2016 roku) uzna ich dzieło za obiekt wielokondygnacyjny.

Absolutnie konieczne jest przyjęcie, że wyobraźnia architekta pozwala na kreowanie przestrzeni w sposób, który w żaden sposób nie uda się ująć w sztywne ramy tworzone bez w/w szerokiego kontekstu i przygotowania. Praktyka pokazuje (choćby na przykładzie omawianej sprawy), że uznanie jednego wyroku sądowego jako dogmat w każdej innej dotyczącej tego samego zagadnienia nie sprawdza się.

Wyroków sądowych odnoszących się przepisów budowlanych jest mnóstwo, a znaczna ich część nadaje nowe znacznie przepisom i pojęciom stosowanym od dziesięcioleci a czasami od setek lat. Te nowe interpretacje przepisów często są zaskakujące, szczególnie dla osób stosujących je na co dzień od lat. Przykładem takiej sytuacji może być inny wyrok WSA w Krakowie w sprawie I SA/Kr 496/09, gdzie w uzasadnieniu Sąd stwierdza, że: „z technicznego punktu widzenia dach to nic innego jak więźba dachowa oraz poszycie (...) i aby dach mógł być za taki uważany, powinien posiadać obydwa niezbędne w/w elementy”. Istnieje niezliczona ilość przekryć, gdzie nie zastosowano żadnej więźby. Takich budynków są tysiące. Czy teraz należy uznać, że obiekty takie ze względu na brak więźby nie mają dachu, a więc nie są budynkami?

Wracając do głównego wątku, projektant dostosował się nie tylko do definicji antresoli, ale także do wyroku, który dla organów administracji budowlanej jest aktualnie stosowaną wykładnią przepisów.

Stosowane orzecznictwo w szczególny, techniczny sposób ogranicza i utrudnia możliwość stosowania antresoli, nie odnosząc się w żaden sposób do celu w jakim celu ograniczenie i utrudnienie jest stosowane. Ten cel wydaje się jednak oczywisty: ograniczyć intensywność projektowanych budynków w sytuacji, kiedy miejscowe prawo właśnie takie ograniczenie zawiera. Tutaj powstaje pytanie czy osoby sporządzające i uchwalające prawo miejscowe celowo stosują ograniczenia w zakresie intensywności lub ilości kondygnacji mając świadomość, że istnieje takie rozwiązanie jak antresola? Należy założyć, że tak.

Przepisy prawa miejscowego powinny być tworzone z rozmysłem, po głębokich analizach i weryfikacjach, w oparciu o obowiązujące prawo i przepisy. Wg tych samych reguł powinien działać projektant, a więc człowiek wykonujący zawód zaufania społecznego. Architekci zobowiązani są tak wykonywać swój zawód, aby być tego zaufania godnymi.

Mamy zaufanie do lekarza leczącego jednego pacjenta, który zajmuje się chorym (leczy go), ale także chroni osoby, na które mógłby on lekarz lub pacjent przenieść chorobę (dla dobra ogółu społeczeństwa, społeczności lokalnej itd.). Podobnie mamy zaufanie do policjanta zwalczającego przestępczość, że w ramach swoich uprawnień np. do posiadania broni, nie użyje jej ze szkodą dla osób postronnych.

Powinniśmy też mieć zaufanie do architektów, którzy tworząc przestrzeń i zabudowę na zlecenie jednego klienta/dewelopera, nie „zepsują” przestrzeni wspólnej. Wykorzystywanie niedoskonałych definicji i wyroków sądów w interesie swojego klienta może w rażących przypadkach takie zaufanie skutecznie podważyć. Nietrafiony wyrok podany na wstępie w nieudolny sposób utrudnił stosowanie antresoli. Można domniemywać, że miał na celu ograniczenia wielkości budynku, co w konkretnym przypadku mogło być działaniem uzasadnionym. Żaden przepis nie zabrania stosowania antresoli, zgodnie z jej definicją, a równocześnie antresola nie jest przepisami ograniczona w zakresie powierzchni, kubatury i wysokości podobnie jak maszynownia dźwigu, lub nadszybie. Stosując syntezę przepisów i zasad można powiedzieć, że antresola to rodzaj niewydzielonego pomieszczenia lub powierzchni pomocniczej, zależnej i uzupełniającej główną funkcję budynku, pomieszczenia głównego (np. z którego jest dostępna).

Tak samo jak to, że maszynownia dźwigu nie jest ograniczona co do kubatury (a jej wysokości nie wlicza się nawet do wysokości budynku) nie zmienia faktu, że nadużyciem społecznego zaufania byłoby zaprojektowanie maszynowni dźwigu, która stanowiłaby blisko 50% kubatury dużego budynku. Trudno jest jednoznacznie określić jaką część budynku może stanowić antresola, tak samo jak trudno takie ograniczenie wyznaczyć dla nadszybia, jednak trzeba uznać że antresole z całą pewnością nie powinny stanowić blisko 50% kubatury budynku mieszkalnego. Przekroczono niepisane normy życia społecznego i w ocenie MPOiA ten sposób wykonywania zawodu zdecydowanie podważa zaufanie do architektów.

Ponadto należy dodać, że w omawianym przypadku mamy do czynienia ze znamionami nieuczciwej konkurencji. Nie można zgodzić się, by projektant, a wraz z nim inwestor działali wbrew powszechnie stosowanych normom. Istnienie rywalizacja (konkurencja) na polu jakości architektury, wydajności projektów, kosztów budowy itd., nie zmienia to faktu, że pewne rozwiązania należy uznać za niedopuszczalne właśnie ze względu na status zawodu zaufania publicznego. Tego typu rozwiązań możemy niestety zaobserwować wiele, np. absurdalnie małe place zabaw, za małe śmietniki, budynki niedostępne dla niepełnosprawnych po demontażu urządzeń podnośnych już po odbiorze budynku itp.

Organ administracji budowlanej będący strukturą samorządu terytorialnego powinien stać na straży ogólnie pojętego dobra publicznego i wobec ewidentnego przekroczenia norm życia społecznego powinien odpowiednio reagować. W konkretnych przypadkach często tylko sąd może określić gdzie leży granica, która została (bądź nie została) przekroczona. Natomiast jeśli zostałby wydany wyrok, w którym sąd by taką granicę wyznaczył, to nie powinien być on stosowany jako wytyczna dla organów administracji budowlanej we wszelkich innych sprawach dotyczących podobnego zagadnienia. Jeżeli sąd wyznaczyłby ograniczenie skali antresoli w odniesieniu do wielkości kondygnacji lub do całego budynku wielorodzinnego to nie oznacza to, że taką samą zasadę należałoby przyjąć dla antresol na widowniach, w teatrach lub w budynku jednorodzinnym.

Pomimo iż rozwiązanie projektowe będące punktem wyjścia dla tej opinii może być (przy zastosowaniu przytoczonej interpretacji) uznane za zgodne z przepisami, to jednak w ocenie MPOiA stoi w sprzeczności zasadami norm życia społecznego i równocześnie w sprzeczności z rolą architekta jako zawodu zaufania społecznego. Stanowi ono przykład wykorzystania styku nieprecyzyjnych przepisów prawa budowlanego w relacji do wskaźników zastosowanych w prawie miejscowym, tak aby zrealizować obiekt którego skala przekracza w sposób znaczący (blisko dwukrotny) przewidywane dla danego terenu gabaryty zabudowy.

(KD)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 20 lutego 2020 r.

Treść zapytania

1. Czy projektowana rozbudowa instalacji tryskaczowej wewnątrz użytkowanego budynku wymaga pozwolenia na budowę?

2. Czy projektowana przebudowa instalacji tryskaczowej wewnątrz użytkowanego budynku wymaga pozwolenia na budowę?

3. Czy projektowana rozbudowa instalacji sprężonego powietrza wewnątrz użytkowanego budynku wymaga pozwolenia na budowę?

4. Czy projektowana przebudowa instalacji sprężonego powietrza wewnątrz użytkowanego budynku wymaga pozwolenia na budowę?

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane Dz.U. 1994 Nr 89 poz. 414 (z późn. zm.)

Art. 3.
Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) obiekcie budowlanym — należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;

6) budowie — należy przez to rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego;

7a) przebudowie — należy przez to rozumieć wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji; […]

[…]

Art. 28.
1. Roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniem art. 29–31.

[…]

Art. 29.
1. Pozwolenia na budowę nie wymaga budowa:

27) instalacji elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych, klimatyzacyjnych i telekomunikacyjnych wewnątrz użytkowanego budynku;

[…]

2. Pozwolenia na budowę nie wymaga wykonywanie robót budowlanych polegających na:

1a) przebudowie obiektów, o których mowa w ust. 1;

9) urządzeniach przeciwpożarowych — należy przez to rozumieć urządzenia (stałe lub półstałe, uruchamiane ręcznie lub samoczynnie) służące do zapobiegania powstaniu, wykrywania, zwalczania pożaru lub ograniczania jego skutków, a w szczególności: stałe i półstałe urządzenia gaśnicze i zabezpieczające, urządzenia inertyzujące, urządzenia wchodzące w skład dźwiękowego systemu ostrzegawczego i systemu sygnalizacji pożarowej, w tym urządzenia sygnalizacyjno-alarmowe, urządzenia odbiorcze alarmów pożarowych i urządzenia odbiorcze sygnałów uszkodzeniowych, instalacje oświetlenia ewakuacyjnego, hydranty wewnętrzne i zawory hydrantowe, hydranty zewnętrzne, pompy w pompowniach przeciwpożarowych, przeciwpożarowe klapy odcinające, urządzenia oddymiające, urządzenia zabezpieczające przed powstaniem wybuchu i ograniczające jego skutki, kurtyny dymowe oraz drzwi, bramy przeciwpożarowe i inne zamknięcia przeciwpożarowe, jeżeli są wyposażone w systemy sterowania, przeciwpożarowe wyłączniki prądu oraz dźwigi dla ekip ratowniczych;

[…]

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. nr 109, poz. 719)

§ 3.
1. Urządzenia przeciwpożarowe w obiekcie powinny być wykonane zgodnie z projektem uzgodnionym przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, a warunkiem dopuszczenia do ich użytkowania jest przeprowadzenie odpowiednich dla danego urządzenia prób i badań, potwierdzających prawidłowość ich działania.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Z cytowanych powyżej zapisów Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (z późn. zm.) wynika, że:

Zgodnie z Art. 3 Ustawy PB „obiektem budowlanym” są (m.in.) instalacje zapewniające możliwość użytkowania obiektu takiego jak budynek, budowla bądź obiekt małej architektury, zgodnie z jego przeznaczeniem. Do instalacji tych zaliczają się również instalacje tryskaczowe oraz instalacje sprężonego powietrza. Z kolei „rozbudowa” obiektu budowlanego równoznaczna jest z „budową” obiektu budowlanego, a „przebudowę” stanowi „wykonywanie robót budowlanych w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego”.

Art. 28. Ust. 1. zawiera wymóg rozpoczęcia wszelkich robót budowlanych (z zastrzeżeniem art. 29–31) jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę.

W Art. 29. Ust. 1. pkt 27) z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę zwolniona została budowa (a tym samym i rozbudowa) instalacji: elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych, klimatyzacyjnych i telekomunikacyjnych wewnątrz użytkowanego budynku, a w Art. 29. Ust. 2. pkt 1a) również przebudowa obiektów, o których mowa w ust. 1.

W Art. 29. Ust. 1. pkt 27) zawarto wyliczenie enumeratywne instalacji wewnętrznych, oznaczające zawarte w akcie prawnym wyliczenie, zawierające wszystkie i zarazem jedyne dopuszczalne elementy. Nie znajdują się wśród nich instalacje tryskaczowe oraz instalacje sprężonego powietrza co oznacza, że zarówno projektowana ich rozbudowa jak i przebudowa wymagają uzyskania pozwolenia na budowę.

Ponadto projekt instalacji tryskaczowej, która jest wymieniona w § 2. Ust. 1 pkt. 9 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. nr 109, poz. 719) jako urządzenie przeciwpożarowe wymaga zgodnie z § 3. Ust. 1 ww. Rozporządzenia uzgodnienia przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych. Warunkiem dopuszczenia do użytkowania tej instalacji jest wykonanie jej na podstawie ww. uzgodnionego projektu oraz przeprowadzenie odpowiednich prób i badań, potwierdzających prawidłowość jej działania.

(KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 26 lutego 2020 r.

Treść zapytania

Czy organ administracji architektoniczno-budowlanej, na etapie sprawdzania projektu budowlanego, poprzedzającego wydanie pozwolenia na budowę, w postanowieniu, może żądać zmiany obszaru oddziaływania obiektu, określonego przez projektanta?

Podstawa prawna

Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. 1960 nr 30 poz. 168 t.j. Dz.U.2020 poz. 256)

Art. 28.
Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

Art. 10 §1.
Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania […].

Ustawa Prawo Budowlane (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414)

Art. 28.
2. Stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu.

Art. 3.
Ilekroć w ustawie jest mowa o:

20) obszarze oddziaływania obiektu — należy przez to rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu w tym zabudowy tego terenu.

Art. 20.
1. Do podstawowych obowiązków projektanta należy:

1) określenie obszaru oddziaływania obiektu;

Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego

§ 13a.
Informacja o Obszarze Oddziaływania Obiektu zawiera:

2) wskazanie przepisów prawa, w oparciu o które dokonano określenia obszaru oddziaływania obiektu;

3) zasięg obszaru oddziaływania obiektu przedstawiony w formie opisowej lub graficznej albo informację, że obszar oddziaływania obiektu mieści się w całości na działce lub działkach, na których został zaprojektowany.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Zagadnienie określenia zasięgu obszaru oddziaływania obiektu łączy się w sposób bezpośredni z ustanowieniem kręgu stron w postępowaniu o pozwolenie na budowę. Zgodnie z art. 28 pkt 2 Prawa Budowlanego, oprócz Inwestora, stronami w postępowaniu są właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się
w obszarze oddziaływania obiektu.

Pojęcie Strony w postępowaniu administracyjnym związane jest nierozłącznie z posiadaniem interesu prawnego związanego z przedmiotem postępowania. W szczególnym przypadku postępowania o pozwolenie na budowę, interes prawny strony (sąsiada) tożsamy jest z ograniczeniem możliwości zagospodarowania w tym zabudowy terenu sąsiadującego z terenem inwestycji. Warto zwrócić uwagę, że w podpisanym niedawno przez Sejm i Senat projekcie nowelizacji Ustawy zmianie ulegnie m.in. definicja obszaru oddziaływania obiektu poprzez wykreślenie słowa „zagospodarowaniu”.

Poza szczególnym przypadkiem opisanym w § 12.5. Rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie gdzie, usytuowanie budynku w granicy działki lub w odległości 1,5 m od tej granicy skutkuje automatycznym włączeniem sąsiedniej działki do obszaru oddziaływania, wszystkie inne przypadki należy rozpatrywać indywidualnie.

Istotą określenia obszaru oddziaływania obiektu, jest zatem stwierdzenie czy projektowana inwestycja będzie w jakikolwiek sposób ograniczać możliwość zagospodarowania — w szczególności zabudowania — działek sąsiadujących z terenem inwestycji.

Warto zwrócić uwagę, że nierzadko pojęcie oddziaływania zdefiniowane w Prawie Budowlanym jako ograniczenie możliwości zabudowy sąsiedniego terenu, utożsamiane jest w sposób nieuprawniony z oddziaływaniem zdefiniowanym w Kodeksem Cywilnym jako immisje, które można w skrócie zdefiniować jako oddziaływanie polegające na uciążliwości wynikających z samego faktu sąsiedztwa z sąsiednią nieruchomością. Na przykład fakt zacieniania sąsiedniej niezabudowanej działki budowlanej, na której nie mogą powstać budynki mieszkalne, można uznać jako immisję, ale nie jako ograniczenie możliwości usytuowania hipotetycznego budynku, który zgodnie z przepisami odrębnymi, nie będzie wymagał dostępu do światła słonecznego.

Ważnym aspektem związanym z określeniem obszaru oddziaływania obiektu jest wymóg wskazania przepisów prawa w oparciu, o które dokonano jego wyznaczenia, a także wymóg przedstawienia zasięgu tego obszaru. Może się bowiem okazać, że fakt oddziaływania na sąsiednią działkę budowlaną jest bezsporny, lecz jego zasięg kończy się w pasie terenu niemożliwym do zabudowy z innych obiektywnych przyczyn.

Należy podkreślić, iż ustalenie obszaru oddziaływania obiektu może być procesem złożonym i wielowątkowym wymagającym odpowiedniego rozeznania uwarunkowań związanych z możliwością zabudowy sąsiednich działek budowlanych. Zgodnie z zapisami zawartymi w art. 20 pkt 1 Ustawy Prawo budowlane ustalenie obszaru oddziaływania należy do podstawowych obowiązków Projektanta. Oznacza to, że przy ustalaniu kręgu stron w postępowaniu o pozwolenie na budowę organ administracji architektoniczno–budowlanej, co do zasady powinien opierać się na informacji dostarczonej przez projektanta. Niemniej jednak, zgodnie z art. 10 § 1. KPA cyt: Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania.

Zdaniem autora niniejszej opinii, oznacza to, że jeżeli organ nie zgadza się z wnioskami zamieszczonymi przez projektanta w „Informacji o Obszarze Oddziaływania Obiektu”, może zmienić zakres oddziaływania poprzez włączenie lub usunięcie z kręgu stron właścicieli, użytkowników wieczystych lub zarządców sąsiednich nieruchomości, jednakże powinien wówczas wskazać przesłankę, w oparciu o którą dokonał zmiany.

(MK)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 25 lutego 2020 r.

Treść zapytania

Czy zasięg strefy technicznej od wałów przeciwpowodziowych (obejmujący pasy terenu położone w odległości 50 m od strony odpowietrzanej stopy wału) należy nanosić na mapę do celów projektowych w rzeczywistej pomierzonej odległości czy zgodnie z rysunkiem MPZP?

W planie miejscowym w Krakowie „Płaszów-Rybitwy” jest zapis (par 4 ust 7), iż strefa 50 m od stopy wału jest elementem ustaleń rysunku planu. W rysunku planu miejscowego strefa techniczna sięga 10 m dalej niż rzeczywista odległość od stopy.

Podstawa prawna

Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym — Dz.U.2018.0.1945 t.j. — Ustawa z dd. 27 marca 2003 o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

Art.14. (…) plan jako akt prawa miejscowego

1. W celu ustalenia przeznaczenia terenów (…) rada gminy podejmuje uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (…)

8. Plan miejscowy jest aktem prawa miejscowego

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2018 r. poz. 1202; zm.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1276 i poz. 1496.)

Art. 35 ust. 1 .

Przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę lub odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego organ administracji architektoniczno-budowlanej sprawdza:

1) zgodność projektu budowlanego z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego

3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 21 lutego 1995 r. w sprawie rodzaju i zakresu opracowań geodezyjno-kartograficznych oraz czynności geodezyjnych obowiązujących w budownictwie (Dz. U. z 1995 r. Nr 25, poz. 133)

§ 6 ust. 1

Treść mapy do celów projektowych, poza elementami stanowiącymi treść mapy zasadniczej łącznie z granicami władania (własności) nieruchomości (działek), powinna zawierać:

1) opracowane geodezyjnie linie rozgraniczające tereny o różnym przeznaczeniu, linie zabudowy oraz osie ulic, dróg itp., jeżeli zostały ustalone w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub w decyzji o ustaleniu warunków zabudowy i zagospodarowania terenu,

[...]

3) usytuowanie innych obiektów i szczegółów wskazanych przez projektanta, zgodnie z celem wykonywanej pracy. 

4. UCHWAŁA NR LXI/859/12 RADY MIASTA KRAKOWA z dnia 21 listopada 2012 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru,,Płaszów-Rybitwy”

§ 4.7.Elementy ustaleń rysunku planu:

[…]

5) strefa techniczna od wałów przeciwpowodziowych — obejmująca pasy terenu położone w odległości 50 m od strony odpowietrznej stopy wału.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Pierwsza i druga z cytowanych regulacji określają konieczność zgodności z zapisami właściwego planu miejscowego projektu budowlanego, przedkładanego urzędowi do zatwierdzenia.

Integralną częścią każdego MPZP jest rysunek planu, na którym w sposób graficzny przedstawione są ustalenia zawarte w tekście planu. Często problematyczne jest,,ręczne” przenoszenie przez projektanta informacji z rysunku planu na projekt zagospodarowania terenu.

Projektant, zamawiając mapę do celów projektowych, ma prawo — zgodnie z trzecią cytowaną regulacją (Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 21 lutego 1995 r. w sprawie rodzaju i zakresu opracowań geodezyjno-kartograficznych)- wymagać od sporządzającego mapę geodety naniesienia ustaleń planu, takich jak linie rozgraniczające obszary, linie zabudowy. Standardowo geodeta nanosi informacje udostępnione numerycznie. Jeśli nawet wyznaczenie na mapie zasadniczej pasa strefy technicznej nie mieści się w zapisach punktu 1 § 6 ust. 1, można uznać, że dotyczy go punkt 3 tego paragrafu (,, inne obiekty i szczegóły wskazane przez projektanta”). Geodeta kalibruje wówczas planszę i rysuje to, co potrzebne jest projektantowi, robi to w sposób maksymalnie precyzyjny.

Odnosząc się do zadanego pytania i do konkretnego planu, należy stwierdzić, ze przedmiotowa linia wyznaczona na rysunku planu, niezależnie od części opisowej, jest obowiązująca i najlepiej będzie, jeśli zgodnie z powyższymi wyjaśnieniami naniesie ją geodeta. Autor opinii pokusił się jednak o - w miarę ograniczonych do komputera możliwości — sprawdzenie rozbieżności zasygnalizowanej w nadesłanym pytaniu. I tak, na ile pomiar na rysunku pobranym z portalu miejskiego jest precyzyjny, wydaje się, że strefa techniczna została wyznaczona w odległości zapisanej w tekście planu, czyli pięćdziesiąt metrów od zaznaczonej na mapie podstawy skarpy (jeśli tak rozumieć,,odpowietrzną stopę wału”). Ilustruje to załączony poniżej fragment rysunku planu, wyskalowany na podstawie widocznej siatki krzyży.

(MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 31 stycznia 2020 r.

Treść zapytania

Temat: Budowa toalety dla osób niepełnosprawnych w budynku szkoły.

Czy budowa w/w nowego pomieszczenia sanitarnego (toaleta dla osób niepełnosprawnych) wewnątrz budynku, wymaga zmiany sposobu użytkowania, a tym samym uzyskania decyzji o warunkach zabudowy i mapy do celów projektowych?

Podstawa prawna

Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003r.(Dz. U. z 2018r. poz. 1945 z późn. zm.)

Ustawa Prawo budowlane z dnia 7 lipca z 1994r.(Dz.U.2017.0.1332)

Opinia

Zgodnie z art. 50 ust. 2 pkt 1, 2 Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:

Cyt.„Nie wymagają wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego roboty budowlane:

1) polegające na remoncie, montażu lub przebudowie, jeżeli nie powodują zmiany sposobu zagospodarowania terenu i użytkowania obiektu budowlanego oraz nie zmieniają jego formy architektonicznej i nie naruszają ustaleń planu miejscowego, a w przypadku jego braku — nie oddziałują szkodliwie na środowisko oraz nie są zaliczone do przedsięwzięć wymagających przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, w rozumieniu przepisów o ochronie środowiska, albo

2) niewymagające pozwolenia na budowę”.

Zgodnie z art. 29 ust. 2 pkt 1aa, ust. 4 pkt 1,2 Ustawy Prawo budowlane:

Cyt.„2. Pozwolenia na budowę nie wymaga wykonywanie robót budowlanych polegających na:

1aa) przebudowie budynków, innych niż budynki, o których mowa w ust. 1, z wyłączeniem ich przegród zewnętrznych oraz elementów konstrukcyjnych, a także z wyłączeniem przebudowy, której projekt budowlany wymaga uzgodnienia pod względem ochrony przeciwpożarowej.

4. Roboty budowlane, o których mowa w ust. 1 i 2, wykonywane:

1) przy obiekcie budowlanym wpisanym do rejestru zabytków — wymagają pozwolenia na budowę,

2) na obszarze wpisanym do rejestru zabytków — wymagają dokonania zgłoszenia, o którym mowa w art. 30 ust. 1 — przy czym do wniosku o pozwolenie na budowę oraz do zgłoszenia należy dołączyć pozwolenie właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków wydane na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Budowa nowego pomieszczenia sanitarnego dla osób niepełnosprawnych w istniejącym budynku użyteczności publicznej — szkoły dot. robót budowlanych wewnątrz budynku, niezmieniających istniejącego zagospodarowania działki oraz użytkowania obiektu, zatem uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy nie jest wymagane.

Kwestia ewentualnego uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę lub zgłoszenia winna nastąpić po uprzedniej analizie i sprawdzeniu, czy zakres projektowanych robót oraz obiekt, w którym te roboty będą wykonywane nie naruszają w.w. zapisów art. 29 Ustawy Prawo Budowlane.

(EK)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 29 listopada 2019 r.

Treść zapytania

Proszę o informację czy w związku z budową przyłącza wodociągowego np. do domu jednorodzinnego należy fakt po uzgodnieniu trasy w wodociągach zgłaszać w starostwie, pomimo iż w projekcie budowlanym ww. przyłącz jest opisany wg. odrębnego opracowania na podstawie art. 29 a prawa budowlanego ?

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2018 r. poz. 1202; zm.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1276 i poz. 1496.)

Art. 29 ust. 1 pkt 20

(Pozwolenia na budowę nie wymaga budowa:) przyłączy: elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych, cieplnych i telekomunikacyjnych.

Art. 29a

Budowa przyłączy, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 20 oraz stacji ładowania, w rozumieniu art. 2 pkt 27 ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych wymaga sporządzenia planu sytuacyjnego na kopii aktualnej mapy zasadniczej lub mapy jednostkowej przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartografii. Do budowy, o której mowa w ust. 1, stosuje się przepisy prawa energetycznego albo o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się, jeżeli inwestor dokonał zgłoszenia, o którym mowa w art. 30.

Opinia

Zgodnie z przytoczonymi powyżej zapisami ustawy Prawo budowlane określone przyłącza, w tym wodociągowe, można realizować z lub bez zgłoszenia do właściwego organu administracji architektoniczno- budowlanej. Wybór trybu postępowania jest autonomiczną decyzją Inwestora. Aby zrealizować przyłącz zgodnie z procedurą opisaną w art. 29 a ustawy Prawo budowlane, czyli bez zgłoszenia, należy:

• Sporządzić plan sytuacyjny na kopii mapy zasadniczej lub jednostkowej przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartografii,
• W przypadku budowy przyłącza wodnego należy przestrzegać zapisów o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków,
• Uzyskać pozytywną opinię miejscowego przedsiębiorstwa wodociągowo- kanalizacyjnego w zakresie przyjętych rozwiązań projektowych, w tym uzgodnienie trasy oraz innych parametrów przyłącza,
• Nie jest potrzebne później dokonywanie zgłoszenia, o którym mowa w art. 30 ust. 1 pkt 1a.

Podobny sposób rozumowania znajduje się w interpretacji Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z roku 2015 dostępnej tutaj.

(JW)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 02 października 2019 r.

Treść zapytania

Opierając się na OPINII nr ZR 109 Zespołu rzeczoznawców przy Radzie Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP, na zapisach Prawa Budowlanego zgodnie z Ustawą Prawo Budowlane domniemam, że można uznać za nieistotne odstępstwo od zatwierdzonego projektu budowlanego zmiany polegające na zmianie elementów wpływających na ochronę pożarową budynku, m. in.:

1. zmiana w zakresie rozmieszczenia i lokalizacji hydrantów,
2. zmiana w zakresie instalacji sygnalizacji pożaru i sposobu powiadamiania o pożarze, sposobu napowietrzania i oddymiania,
3. zmiana podziału na strefy pożarowe, określenie nowych zasad kształtowania przegród, zmiana tras prowadzenia przewodów, lokalizacji systemów DSO i wszelkich związanych z zabezpieczeniem pożarowym budynku.
   

Zakres opracowania zabezpieczenia pożarowego po zmianie dotyczy całego budynku. Projekt zmian został sporządzony zgodnie z przepisami prawa, nie pogarszając warunków ochrony pożarowej budynku oraz został uzgodniony przez uprawnionego rzeczoznawcę do spraw ochrony pożarowej i uzyskano dla zmiany odstępstwo od warunków technicznych u Małopolskiego Komendanta Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej. Projekt obecnie realizowany zgodnie z pozwoleniem na budowę posiadał stosowną ekspertyzę pożarową uzgodnioną przez uprawnionego rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń pożarowych oraz odstępstwo od warunków technicznych zatwierdzone przez MKWPSP.

Proszę o opinię, czy mogę uznać zmiany wg powyższego opisu za nieistotne i zastosować rysunki zamienne do projektu z obecnym pozwoleniem na budowę, czy będę jednak musiała przeprowadzić procedurę uzyskania zmiany pozwolenia na budowę na podstawie projektu zamiennego?

Ważnym aspektem w tej sprawie jest interpretacja Nadzoru Budowlanego (PINB) z Chrzanowa, który staje na stanowisku, że zmiany w zakresie ochrony p.poż. są bezwzględnie zmianami istotnymi. Nie podano mi stanowiska w odniesieniu do konkretnego zapisu prawnego, tylko jako informację ogólną.

Podstawa prawna

Dz. U. 1994 Nr 89 poz. 414

USTAWA z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane1 Dz. U. 1994 Nr 89 poz. 414 z póź. zm.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej (Dz. U. z 2009 r. Nr 178, poz. 1380, z późn. zm.

Opinia

Tematyka dotycząca określenia wysokości budynku została poruszona już w opinii nr ZR 109 z dnia 14. 03. 2018r. W/w opinię można by nieco rozwinąć i zwrócić uwagę m.in. na różnicę pomiędzy uzgodnieniem projektu budowlanego przez rzeczoznawcę do spraw p.poż a spełnieniem cech projektowanego obiektu, które wskazują na konieczność uzgadniania takiego projektu budowlanego. Jeżeli w obiekcie, w którym nie ma konieczności dokonywania wspomnianego uzgodnienia dokonano zmian w zakresie rozwiązań dot. bezpieczeństwa pożarowego — to zmiany takie w żaden sposób nie wymuszają konieczności pozyskania zamiennego pozwolenia na budowę i nie jest równocześnie potrzebne w tego typu uzgodnienie.

Natomiast opisana w pytaniu sytuacja jest inna i równocześnie klarowna. Mamy tu do czynienia z sytuacją opisaną wprost w artykule art. 36a pkt 5 a czyli nie ma tu istotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego. Co wynika nie tylko z literalnego brzmienia zapisów ustawy jak i też celowości zapisów.

Poniżej szczegółowa analiza zapisów art. 36a w nawiązaniu do zadanego pytania.

art. 36a.

1. Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o zmianie pozwolenia na budowę wydanej przez organ administracji architektoniczno-budowlanej.

1a. Istotne odstąpienie od projektu budowlanego złożonego wraz ze zgłoszeniem budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1a — tj. parterowych budynków gospodarczych o powierzchni zabudowy do 35 m²,

2b — tj. wolno stojących parterowych budynków stacji transformatorowych i kontenerowych stacji transformatorowych o powierzchni zabudowy do 35 m²;

i 19a tj — sieci:

a) elektroenergetycznych obejmujących napięcie znamionowe nie wyższe niż 1 kV,

b) wodociągowych,

c) kanalizacyjnych,

d) cieplnych,

e) telekomunikacyjnych,

lub przebudowy, o której mowa w art. 29 ust. 2 pkt 1b tj. — przebudowie przegród zewnętrznych oraz elementów konstrukcyjnych budynków mieszkalnych jednorodzinnych, o ile nie prowadzi ona do zwiększenia dotychczasowego obszaru oddziaływania tych budynków; wobec którego organ administracji architektoniczno-budowlanej nie wniósł sprzeciwu, jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o pozwoleniu na budowę dotyczącej całego zamierzenia budowlanego.

2. Organ administracji architektoniczno-budowlanej uchyla decyzje o pozwoleniu na budowę, w przypadku wydania decyzji, o której mowa w art. 51

ust. 1 pkt 3. tj. w przypadku istotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę — nakłada, określając termin wykonania, obowiązek sporządzenia i przedstawienia projektu budowlanego zamiennego, uwzględniającego zmiany wynikające z dotychczas wykonanych robót budowlanych oraz — w razie potrzeby — wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem; przepisy dotyczące projektu budowlanego stosuje się odpowiednio do zakresu tych zmian.

1a. W przypadku istotnego odstąpienia od projektu budowlanego z naruszeniem art. 36a ust. 1a, przepisy ust. 1 pkt. 3 oraz ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio.

3. W postępowaniu w sprawie zmiany decyzji o pozwoleniu na budowę, przepisy art. 32–35 stosuje się odpowiednio do zakresu tej zmiany.

4. (uchylony)

5. Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę stanowi odstąpienie w zakresie:

1) projektu zagospodarowania działki lub terenu, z wyjątkiem urządzeń budowlanych oraz obiektów małej architektury; — NIE WYSTĘPUJE

2) charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego: kubatury, powierzchni zabudowy, wysokości, długości, szerokości i liczby kondygnacji obiektu budowlanego, z zastrzeżeniem ust. 5a; — NIE WYSTĘPUJE

3) zapewnienia warunków niezbędnych do korzystania z obiektu budowlanego przez osoby niepełnosprawne, o których mowa w art. 1 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r., w tym osoby starsze; — NIE WYSTĘPUJE

4) zmiany zamierzonego sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części; — NIE WYSTĘPUJE

5) ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, innych aktów prawa miejscowego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu; — NIE WYSTĘPUJE

6) wymagającym uzyskania lub zmiany uzgodnień lub pozwoleń, które są wymagane do uzyskania pozwolenia na budowę lub dokonania zgłoszenia:

a) budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1a, 2b i 19a, lub

b) przebudowy, o której mowa w art. 29 ust. 2 pkt 1b. – TAK

5a. Nie jest istotnym odstąpieniem od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę zmiana wysokości, szerokości lub długości obiektu budowlanego niebędącego obiektem liniowym, jeżeli odstąpienie łącznie spełnia następujące warunki:

1) nie przekracza 2% wysokości, szerokości lub długości obiektu budowlanego określonych w projekcie budowlanym; — TAK

2) nie zwiększa obszaru oddziaływania obiektu; — TAK

3) nie mieści się w zakresie odstępstw, o których mowa w ust. 5 pkt 3–6, z wyjątkiem odstępstwa od projektowanych warunków ochrony przeciwpożarowej, jeżeli odstępstwo zostało uzgodnione z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych; — dokonano uzgodnienia i uzyskano dla zmiany odstępstwo od warunków technicznych u Małopolskiego Komendanta Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej — TAK

4) nie narusza przepisów techniczno-budowlanych — TAK

6. Projektant dokonuje kwalifikacji zamierzonego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę, a w przypadku uznania, że jest ono nieistotne, obowiązany jest zamieścić w projekcie budowlanym odpowiednie informacje (rysunek i opis) dotyczące tego odstąpienia. Nieistotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę nie wymaga uzyskania decyzji o zmianie pozwolenia na budowę.

(KD, WD)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 25 września 2019 r.

Treść zapytania

Zwracam się z prośbą o wydanie opinii odnośnie przyjętego nazewnictwa dotyczącego kształtu dachu. Przedmiotem sporu ze starostwem jest to, czy dach czterospadowy na którym występuje uskok wysokości w ścianie oddzielenia pożarowego, jest dalej dachem czterospadowym.

Przedmiotem postępowania są dwa budynki mieszkalne w zabudowie bliźniaczej. Przedmiotowe budynki składane są jednym pozwoleniem na budowę. Plan przestrzenny dopuszcza dachy dwu i czterospadowe.

Dach przedstawiony w załączniku spełnia dokładnie każdy zapis z definicji dachu czterospadowego:
„Dach czterospadowy, zwany również dachem czteropołaciowym lub brogowym[1] — dach o dwóch przeciwległych połaciach podłużnych w kształcie trapezu i dwóch przeciwległych połaciach bocznych w kształcie trójkąta. W przeciwieństwie do dachu dwuspadowego — w dachu czterospadowym nie występują trójkątne ściany zwane szczytami”.

Starostwo twierdzi, że należy wyrównać wysokość kalenic by przedmiotowy dach był dachem czterospadowym. Niestety z kilku względów głównie użytkowych nie możemy tego zrobić i jeśli starostwo nie zmieni sposobu interpretacji będziemy musieli na życzenie inwestora przerobić ten dach na dwuspadowy, co wpłynie niekorzystnie na formę budynku. Budynek jest wąski i wysoki, a dach dwuspadowy jeszcze to wrażenie spotęguje.

Dlatego zależy nam na zajęciu stanowiska czy przedstawiony w załączniku dach jest dachem czterospadowym.

Podstawa prawna

Słownik budowlany: Podstawowe pojęcia i terminy stosowane w budownictwie. Wersja: 01 z dnia 15.03.2016 r.

Dach czterospadowy

Inaczej nazywany brogowym, którego tworzą dwie połacie boczne o rzucie trójkąta oraz przylegające do nich dwie połacie podłużne trapezowe. Ten rodzaj konstrukcji dachowej jest bardzo często stosowany w dostępnych na rynku projektach gotowych domów, jak i wśród projektów indywidualnych. Dach czterospadowy chętnie projektowany jest w bardziej ekskluzywnych domkach jednorodzinnych, często z droższym, w porównaniu np. z dachem dwuspadowym. Decydując się na projekt domu z dachem czterospadowym warto ten czynnik ekonomiczny wziąć pod uwagę.

Wikipedia:

Dach czterospadowy, zwany również dachem czteropołaciowym lub brogowym — dach o dwóch przeciwległych połaciach podłużnych w kształcie trapezu i dwóch przeciwległych połaciach bocznych w kształcie trójkąta. W przeciwieństwie do dachu dwuspadowego – w dachu czterospadowym nie występują trójkątne ściany zwane szczytami.

Dachami czterospadowymi określa się również dachy o bardziej złożonym kształcie (np. przy występowaniu w obrysie budynku takich elementów jak ryzality, skrzydła). Wówczas poszczególne części budynku nakryte są osobnymi dachami o układzie czterospadowym, z kalenicami na jednym poziomie.

Dach czterospadowy należy odróżniać od podobnego do niego dachu namiotowego, który pozbawiony jest kalenicy. W dachu czterospadowym zawsze występuje kalenica równoległa do okapów dłuższych połaci.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Ze względu na brak definicji w warunkach technicznych, należy się posłużyć definicjami ogólnodostępnymi w literaturze fachowej z zakresu budownictwa.

Porównując definicje podane w Słowniku budowlanym i Wikipedii z załączonymi w pytaniu ilustracjami, należy stwierdzić:

— kalenice w budynkach bliźniaczych są równoległe do dłuższych boków tych budynków;

— połacie podłużne mają kształt trapezów;

— skrajne połacie boczne mają kształt trójkątów.

Ze względu na fakt, że są to budynki bliźniacze, z zasady nie mogą występować na styku budynków połacie dachowe, co nie zmienia charakteru tych dachów jako czterospadowych. Niewielki w skali zabudowy uskok nie może decydować o sposobie niezakwalifikowania całości rozwiązania przestrzennego, jako dachu czterospadowego, zgodnego z zapisami planu przestrzennego.

 
(WD)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 23 maja 2019 r.

Dotyczy

Zasadności wymagania przez organ administracji architektoniczno-budowlanej objęcia jednym wnioskiem o pozwolenie na budowę, postępowań towarzyszących inwestycji kubaturowej, lub zasadności wymagania zrealizowania tych procedur przed złożeniem przedmiotowego wniosku, zamiast realizować je jako odrębne etapy: na podstawie odrębnych postępowań o pozwolenie na budowę (np. przebudowa sieci, usunięcie kolizji), postępowań zgłoszeniowych (np. budowa przyłączy i innych obiektów budowlanych), realizacji ww. na podstawie umów (np. z gestorami mediów, zarządcą drogi).

Treść zapytania

Zwracam się z prośbą o wyjaśnienie zagadnień związanych z zabudową obostrzeń i uziemienia na słupach energetycznych — w świetlne stanowiska GINB z znak: DPR/Inn/074/59/2010. Czy można w/w wykonać wg. odrębnego postępowania administracyjnego (podobnie jak przyłącza, zjazdy itp), bez konieczności obejmowania wnioskiem w trakcie procedury o pozwolenie na budowę budynku — przy założeniu, że wszelkie niezbędne do tego dokumenty są uzyskane od zarządcy sieci.

Wyjaśnienie problemu

Na terenie, na którym projektujemy jest bardzo dużo sieci średniego i wysokiego napięcia i w trakcie projektowania budynków, bardzo często elektrownia wymaga, aby zostały założone na słupach obostrzenia lub uziemienia. Generalnie podobnie jak w przypadku budowy przyłączy jest to wykonywane na podstawie wewnętrznych regulacji elektrowni i bieżącego utrzymania sieci, przez co nie ma wymogu uzyskania zgłoszenia ani pozwolenia na budowę. Tak jest to przyjmowane w większości Starostw. Natomiast starostwo w Nowym Tagu od pewnego czasu wymaga, aby te roboty zostały objęte wnioskiem o pozwolenie na budowę, ponieważ inaczej nie chcą wydawać pozwolenia na budowę i nie można tego wyłączyć z postępowania.

Problem nie wynika z braku chęci lub możliwości, ale ze względu na długotrwałe procedury w elektrowni (ostatnia sprawa trwa od czerwca 2018 roku). Przedłożyłam do starostwa wyjaśnienie GINB, natomiast starostwo uznało, że jest to „stare” pismo i nie będą go honorować, kazali mi przedłożyć informację z elektrowni (nie wiem dlaczego, skoro nie jest to organ opiniodawczy), ale również takie pismo dostarczyłam.

Ostatnio jednak stwierdzili, że nie uzyskam pozwolenia na budowę budynku do czasu kiedy obejmiemy wnioskiem przebudowę sieci jaką jest zabudowa obostrzeń i uziemienia, lub nie zostanie to fizycznie wykonane w terenie i postępowanie jest zawieszone.

Wniosek o pozwolenie na budowę przedmiotowego budynku został złożony do starostwa w czerwcu 2018 r. i obecnie nadal sprawa nie jest rozwiązana i nie widać końca, a tak naprawdę w innych starostwa przedłożenie uzgodnienia z elektrownią, warunków przebudowy i ewentualnie podpisanego porozumienia jest sprawą wystarczającą.

Tak na marginesie całym problemem jest słowo „przebudowa”, które pojawia się w uzgodnieniu z elektrownią, ponieważ w elektrowni twierdzą, że tak naprawdę to nie jest przebudowa tylko bieżące utrzymanie sieci, ale że taki mają wzór, to inaczej nie mogą napisać. Natomiast starostwo twierdzi, że skoro jest napisane „przebudowa” to trzeba to objąć wnioskiem — i kręcimy się w kółko już prawie rok.

Takich sytuacji, jak pisałam wcześniej jest bardzo dużo i bardzo utrudnia naszą pracę, więc składam prośbę o pomoc.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2018 r. poz. 1202, z pózn zm.)

Art. 6.
Dla działek budowlanych lub terenów, na których jest przewidziana budowa obiektów budowlanych lub funkcjonalnie powiązanych zespołów obiektów budowlanych, należy zaprojektować odpowiednie zagospodarowanie, zgodnie z wymaganiami art. 5 ust. 1–2b, zrealizować je przed oddaniem tych obiektów (zespołów) do użytkowania oraz zapewnić utrzymanie tego zagospodarowania we właściwym stanie techniczno-użytkowym przez okres istnienia obiektów (zespołów) budowlanych.

Art. 3.
Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) obiekcie budowlanym — należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;

3) budowli — należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych, elektrowni wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową;

3a) obiekcie liniowym — należy przez to rozumieć obiekt budowlany, którego charakterystycznym parametrem jest długość, w szczególności droga wraz ze zjazdami, linia kolejowa, wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i, umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna, wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable w niej zainstalowane nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

W odpowiedzi na zapytanie dotyczące zasadności żądania przez Starostwo Nowotarskie jednoczesnego lub wcześniejszego ze złożeniem wniosku o pozwolenie na budowę budynku, zgłoszenia robót budowlanych dotyczących innych obiektów budowlanych jak np. obiekty liniowe, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia kablowa nadziemna i, umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna kanalizacja kablowa etc. lub konieczności zrealizowania procedury zgłoszenia, lub zawarcia dla realizacji robót umów z gestorami sieci lub zarządcą drogi, wyjaśniamy:

Z cytowanych wyżej zapisów wynika, że zarówno rozwiązania projektowe, jak i wszelkie opinie, decyzje, a tym bardziej umowy z gestorami poszczególnych sieci, zarządcami dróg, itp., nie są objęte koniecznością dołączenia do wniosku pozwolenia na budowę, nie mogą być przez przedstawicieli Starostwa żądane przy składaniu wniosku o pozwolenie na budowę budynku.

Jest dobrą wolą i wyłączną decyzją projektanta wybór, czy do projektu wymagającego uzyskania pozwolenia na budowę dołącza elementy zagospodarowania i uzbrojenia terenu, mogące być objęte innymi procedurami. Przedłożenie do wiadomości organu warunków realizacji tych robót jest wystarczające.

Argument o braku możliwości użytkowania obiektu bez uprzedniej realizacji procedur administracyjnych czy też w ich wyniku, przebudowy innych obiektów budowlanych czy też wykonania instalacji wraz z ich ewentualnym podłączeniem do sieci jest na etapie uzyskiwania decyzji o pozwolenie na budowę bezzasadny.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, ten zakres realizacji inwestycji jest niezbędny na etapie uzyskiwania pozwolenia na użytkowanie.

Uwaga podobna problematyka została opisana i wyjaśniona także w opinii nr 11.

 
(PC)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 07 maja 2019 r.

Treść zapytania

Zaprojektowaliśmy budynek bliźniaczy, w którym każda część bliźniaka ma 2 mieszkania. Jedna część bliźniaka od drugiej jest od dylatowana. Mamy więc łącznie układ czterech mieszkań w dwóch przylegających do siebie budynkach w zabudowie bliźniaczej. Wejście do każdego z mieszkań znajduje się w parterze. Starostwo poddaje pod wątpliwość powyższe rozwiązania twierdząc, iż cytując: „wprawdzie zabudowa nie jest szeregowa, ale wygląda jak szeregowa”. 

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane wraz z późniejszymi zmianami

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o: 

[…]

3) budynku mieszkalnym jednorodzinnym – należy przez to rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku;

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Zgodnie z artykułem 3 p. 3 ustawy, jeśli w obrębie budynku „stanowiącego konstrukcyjnie samodzielną całość” znajdują się nie więcej niż dwa lokale mieszkalne albo jeden lokal mieszkalny i lokal użytkowy o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku, jest budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym. Nie muszą być spełnione żadne inne warunki, aby taki budynek był budynkiem jednorodzinnym; w szczególności nie ma znaczenia, jak w stosunku do siebie usytuowane są dwa lokale: góra-dół, obok siebie, po przekątnej czy jakkolwiek inaczej – zawsze jest to jeden budynek mieszkalny jednorodzinny.

W art. 3 p. 3 przedstawiono również sposoby usytuowania wzajemnego budynków mieszkalnych jednorodzinnych (rodzaje możliwych relacji przestrzennych pomiędzy budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi): [przez budynek mieszkalny jednorodzinny należy rozumieć] „budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej”.

Brak jest „legalnych definicji” budynku w zabudowie bliźniaczej, jak również każdego innego z wymienionych rodzajów zabudowy, jednak wprost z treści art. 3 p.3 ustawy wynikają przesłanki czyniące te definicje oczywistymi.

Jeżeli dwa budynki mieszkalne są budynkami jednorodzinnymi, tzn. posiadają zapisane w ustawie cechy budynku jednorodzinnego oraz przylegają do siebie i do żadnego innego budynku mieszkalnego jednorodzinnego, to na podstawie art. 3 p. 1 ustawy prawo budowlane oba te budynki są budynkami mieszkalnymi w zabudowie bliźniaczej. Nie ma znaczenia sposób rozwiązania funkcjonalno-przestrzennego któregokolwiek z tych budynków (np. sposób wejścia do znajdujących się w tym budynku samodzielnych lokali czy sposób rozłożenia lokali w budynku), ani też relacja wzajemna obu budynków (czy np. jest to, czy też nie „ten sam budynek w odbiciu lustrzanym”, czy budynki są tej samej, czy też różnej wysokości, ile – w ramach ilości możliwej zgodnej z przepisami prawa- lokali ma każdy z nich itp.)

(MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 05 maja 2019 r.

Treść zapytania

Zwracam się z prośbą o wydanie opinii potwierdzającej zgodność z obowiązującymi przepisami przyjętego rozwiązania projektowego i potwierdzenie, że w przedmiotowym przypadku projektowane są dwa niezależne wolnostojące budynki mieszkalne jednorodzinne (oznaczone na szkicu numerami 1 i 2).

Budynki są zlokalizowane na jednej działce inwestycyjnej. W każdym z budynków wydzielono po dwa lokale mieszkalne, w taki sposób, że jeden lokal znajduje się na parterze (oznaczone na szkicu jako 1A i 2A), a drugi na wyższej kondygnacji (oznaczone na szkicu jako 1B i 2B). Wejścia do lokali parterowych zaprojektowano bezpośrednio z poziomu terenu, natomiast wejścia do lokali powyżej zapewniono poprzez element zagospodarowania terenu w postaci schodów zewnętrznych — schody te posiadają konstrukcję samonośną, są oddylatowane od budynków i tym samym nie stanowią części żadnego z nich — są elementem zagospodarowania terenu. Tym samym, projektowane budynki należy traktować jako dwa niezależne, wolnostojące budynki jednorodzinne.

W związku z faktem, że schody zewnętrzne stanowią element zagospodarowania terenu i nie są częścią żadnego z budynków nie ma przeciwwskazań aby obsługiwały więcej niż jeden budynek — przez analogię
np. do chodnika lub pochylni, które również jako elementy zagospodarowania terenu mogą zapewniać dostęp do kilku budynków.

Obsługa dwóch budynków przez jeden element zagospodarowania terenu w postaci chodnika, pochylni czy też schodów zewnętrznych nie stanowi podstawy do zakwalifikowania zabudowy jako bliźniaczej —
w rzeczywistości zabudowa stanowi dwa wolnostojące budynki mieszkalne jednorodzinne.

Na etapie zatwierdzania projektu budowlanego i uzyskiwania decyzji o pozwoleniu na budowę Urząd (Wydziału Architektury i Urbanistyki Urzędu Miasta Krakowa) zakwestionował przyjęte rozwiązanie, twierdząc iż przedmiotowa zabudowa nie ma charakteru zabudowy wolnostojącej.

Uprzejmie proszę o potwierdzenie zgodności wyżej opisanego rozwiązania w opinii, której treść umożliwi skuteczne uzyskanie Decyzji o Pozwoleniu na budowę.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane wraz z późniejszymi zmianami.

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o :

1) obiekcie budowlanym — należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;

2 a) budynku mieszkalnym jednorodzinnym — należy przez to rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych stanowiący konstrukcyjnie samodzielna całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku;

9) urządzeniach budowlanych — należy przez to rozumieć urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

§ 213 Wymagania dotyczące klasy odporności pożarowej budynków określone w § 212 oraz dotyczące klas odporności ogniowej elementów budynków i rozprzestrzeniania ognia przez te elementy określone
w § 216, z zastrzeżeniem § 271 ust. 8a, nie dotyczą budynków:

1) do 3 kondygnacji włącznie: mieszkalnych: jednorodzinnych, zagrodowych i rekreacji indywidualnej, z zastrzeżeniem § 217 ust.2.

§ 273.

1. Odległość między ścianami zewnętrznymi budynków położonych na jednej działce budowlanej nie ustala się, z zastrzeżeniem § 249 ust. 6, jeżeli łączna powierzchnia wewnętrzna tych budynków nie przekracza najmniejszej dopuszczalnej powierzchni strefy pożarowej wymaganej dla każdego ze znajdujących się na tej działce rodzajów budynków.

Opinia

Przedstawione na załączniku graficznym rozwiązanie dwóch domów jednorodzinnych z wydzielonymi dwoma lokalami mieszkalnymi, rozdzielonymi między sobą zewnętrznymi schodami oddylatowanymi, należy rozpatrywać wielowątkowo.

1) Zgodnie z zapisami zawartymi w Art. 3 ust. 1 i Art. 3 ust. 2a Prawa budowlanego budynki posiadające instalacje zapewniające możliwość użytkowania obiektu oraz stanowiące konstrukcyjnie samodzielne całości, spełniają wymagania dla budynków mieszkalnych jednorodzinnych. Nadmienić należy, że z definicji obiektu mieszkalnego usunięto zapis
o konieczności posiadania w nim urządzeń budowlanych.

2) Definicja zawarta w Art. 3 ust. 9 Prawa budowlanego wymienia, co należy rozumieć pod pojęciem urządzeń budowlanych, używając sformułowania: „zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak…”. Słowo „jak” oznacza, że wymienione przykłady nie stanowią zbioru zamkniętego.

3) § 213 i 273 Warunków technicznych dopuszczają dowolną odległość pomiędzy projektowanymi budynkami zlokalizowanymi na jednej działce, jeżeli nie przekraczają dopuszczalnych wielkości powierzchni stref pożarowych.

Z punktu widzenia spełnienia przez projektowane budynki wymagań dotyczących stanowienia konstrukcyjnie samodzielnych całości z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektów zgodnie z ich przeznaczeniem oraz brakiem wymogu zachowania minimalnych odległości pomiędzy tymi obiektami, ze względu na zachowanie przepisów dotyczących bezpieczeństwa pożarowego, budynki te spełniają wymagania stawiane dla budynków mieszkalnych jednorodzinnych wolnostojących.

Rozwiązanie z zastosowaniem wspólnych dla dwóch budynków zewnętrznych schodów o własnej niezależnej konstrukcji nie może być jednak uznane za prawidłowe, gdyż nie jest to element zagospodarowania terenu, tylko integralna, wspólna część dla dwóch budynków, zapewniająca jedyny dostęp do lokali mieszkalnych na piętrach budynków oznaczonych na rzutach symbolami 1 i 2 oraz 3 i 4.

Tak więc należy przyjąć, że projektowane rozwiązanie nie można uznać za zabudowę jednorodzinną wolnostojącą i bliźniaczą, lecz jako szczególny przypadek zabudowy wielorodzinnej.

(WD, MB, KS, PC)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 21 marca 2019 r.

Treść zapytania

Zwracam się z prośbą o poradę prawną dotyczącą lokalizacji i budowy/instalacji platformy dla niepełnosprawnych, która zlokalizowana ma być przy wejściu do budynku prywatnej przychodni lekarskiej.

Platforma ma powstać w związku z koniecznością zapewnienia dostępu dla niepełnosprawnych — poziom parteru istniejącego budynku jest wyniesiony ponad poziom terenu o ok. 90 cm. Ponadto, przy obiekcie brak jest możliwości budowy pochylni dla niepełnosprawnych w miejscu głównego wejścia. Dla zamierzenia wybrana została platforma typu Kali B przelotowa. Inwestycja będzie zlokalizowana w województwie śląskim.

Zgodnie z ustawą Prawo budowlane, roboty budowlane jako takie podlegają wcześniejszemu uzyskaniu pozwolenia na budowę. Zgodnie z art. 29, zawarty jest katalog robót budowlanych i obiektów, które nie wymagają pozwolenia na budowę — jest to katalog zamknięty. W artykule tym nie jest zawarta platforma dla niepełnosprawnych. Ponadto art. 30 ww. ustawy określa roboty budowlane i obiekty, które wymagają zgłoszenia organowi (np. Starostwu). Na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 3 lit. b można stwierdzić, iż roboty budowlane polegające na instalowaniu urządzeń powyżej 3 m na obiektach budowlanych wymaga co najmniej zgłoszenia organowi. Powyższy typ platformy oraz sama inwestycja nie wymagałaby instalacji tego urządzenia o wysokości większej niż 3 m, jeśli by traktować platformę jako urządzenie. Niestety, ten typ platformy może wymagać wykonania fundamentu, co mieści się jako obiekt budowlany wymagający pozwolenia na budowę.

Reasumując — w przypadku budowy platformy na własnym fundamencie, nie połączoną z obiektem istniejącym, bezwzględnie należy wcześniej uzyskać pozwolenie na budowę. W przypadku instalacji takiego urządzenia np. na ścianie istniejącego obiektu (lub kotwiąc do spocznika schodów, albo też instalując ją w inny sposób na obiekcie) — roboty budowlane nie wymagają nawet zgłoszenia organowi.

W związku z powyższym, zwracam się z prośbą o poradę prawną w tej nurtującej mnie sprawie.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane z późniejszymi zmianami.

Art. 3.
Ilekroć w ustawie jest mowa o :

1) obiekcie budowlanym — należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;

2) budynku — należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;

3) budowli — należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową;

9) urządzeniach budowlanych — należy przez to rozumieć urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki.

Art. 29.
1. Pozwolenia na budowę nie wymaga budowa:

18) pochylni przeznaczonych dla osób niepełnosprawnych;

Art. 30.
1. Zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej wymaga, z zastrzeżeniem art. 29 ust. 3 i 4:²²⁾

1)²³⁾ budowa, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1 lit. b-d, pkt 1a-2b, 3, 3a, 9, 11, 12, 14, 16, 19, 19a, 20b oraz 28.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Definicja zawarta w Art. 3 pkt 1 stanowi, iż przez obiekt budowlany należy rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem. W definicji tej nie umieszczono urządzeń technicznych i budowlanych, związanych z obiektem budowlanym. Punkt 9 cytowanego artykułu wymienia urządzenia budowlane związane z budynkiem jako zbiór otwarty poprzez zastosowanie zwrotu: „jak” i wyliczenie przykładów tych urządzeń. W związku z tym platformę dla osób niepełnosprawnych należy traktować jako urządzenie techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, nie wymagające bezpośredniego związania z budynkiem. Biorąc pod uwagę fakt, że w celu umożliwienia dostępu dla osób niepełnosprawnych do budynków i przestrzeni publicznych, zwolnione zostały z konieczności uzyskania pozwolenia na budowę, a nawet zgłoszenie organowi administracji architektonicznej, zgodnie z Art. 29. 1 pkt 18) i Art. 30. 1 pkt 1 pochylnie dla osób niepełnosprawnych.

Montaż platformy dla osób niepełnosprawnych należy traktować jako urządzenie nie wymagające uzyskania pozwolenia na budowę a raczej jako urządzenie wymagające zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej. Fakt konieczności wykonania własnego fundamentu nie jest kryterium decydującym, gdyż pozwolenia na budowę obiektów budowlanych z własnym fundamentem nie wymaga szereg obiektów, wyszczególnionych w Art. 29. 1 pkt: 1a,2, 2a, 2b, 2c, 2d, 4, 5, 6, 7, 8, 13.

 
(WD)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 13 marca 2019 r.

Treść zapytania

Nawiązując do artykułu na stronie internetowej Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii na temat przygotowania projektu budowlanego zamiennego, chciałbym uzyskać informację czy zgodnie z artykułem 36a Ustawy Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. (Dz. U. Nr 89, poz. 414) dopuszcza się kwalifikację jako nieistotne odstępstwo od zatwierdzonego projektu budowlanego zmiany polegające na zmianie elementów wpływających na ochronę pożarową budynku, m. in.:

1. Rodzaju materiału, sposobu oddzielenia i gabarytów elementów stanowiących elementy oddzielenia pożarowego;

2. Powierzchni elementów napowietrzających i oddymiających;

3. Rozwiązań systemowych, tras prowadzenia przewodów, lokalizacji elementów systemowych dla dźwiękowego systemu ostrzegawczego, systemu sygnalizacji pożarowej,

w sytuacji, kiedy projektowane zmiany nie pogarszają warunków ochrony pożarowej budynku, a także posiadają uzgodnienie z uprawnionym rzeczoznawcą do spraw ochrony pożarowej?

Uprzejmie proszę o odniesienie się do informacji publicznej przedstawionej na stronie portalu Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii (data dostępu: 19.01.2019, godz. 12:00, adres łącza: https://www.biznes.gov.pl/pl/publikacje/2777-przygotowanie-projektu-budowlanego-zamiennego zgodnie, z którą cytuję:

[…] Dopuszczalne jest odstąpienie od projektowanych warunków ochrony przeciwpożarowej — ale pod warunkiem, że zostało ono uzgodnione z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. PRAWO BUDOWLANE (Dz. U. z 2018 r. poz. 1202 z późn. zm.):

Art. 36a.
1. Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o zmianie pozwolenia na budowę wydanej przez organ administracji architektoniczno-budowlanej.
[...]
5. Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę stanowi odstąpienie w zakresie:

1) projektu zagospodarowania działki lub terenu, z wyjątkiem urządzeń budowlanych oraz obiektów małej architektury;

2) charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego: kubatury, powierzchni zabudowy, wysokości, długości, szerokości i liczby kondygnacji obiektu budowlanego, z zastrzeżeniem ust. 5a;

3) zapewnienia warunków niezbędnych do korzystania z obiektu budowlanego przez osoby niepełnosprawne, o których mowa w art. 1 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r., w tym osoby starsze;

4) zmiany zamierzonego sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części;

5) ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, innych aktów prawa miejscowego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu;

6) wymagającym uzyskania lub zmiany uzgodnień lub pozwoleń, które są wymagane do uzyskania pozwolenia na budowę lub dokonania zgłoszenia:

a) budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1a, 2b i 19a, lub

b) przebudowy, o której mowa w art. 29 ust. 2 pkt 1b.

5a. Nie jest istotnym odstąpieniem od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę zmiana wysokości, szerokości lub długości obiektu budowlanego niebędącego obiektem liniowym, jeżeli odstąpienie łącznie spełnia następujące warunki:

1) nie przekracza 2% wysokości, szerokości lub długości obiektu budowlanego określonych w projekcie budowlanym;

2) nie zwiększa obszaru oddziaływania obiektu;

3) nie mieści się w zakresie odstępstw, o których mowa w ust. 5 pkt 3–6, z wyjątkiem odstępstwa od projektowanych warunków ochrony przeciwpożarowej, jeżeli odstępstwo zostało uzgodnione z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych;

4) nie narusza przepisów techniczno-budowlanych.

6. Projektant dokonuje kwalifikacji zamierzonego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę, a w przypadku uznania, że jest ono nieistotne, obowiązany jest zamieścić w projekcie budowlanym odpowiednie informacje (rysunek i opis) dotyczące tego odstąpienia. Nieistotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę nie wymaga uzyskania decyzji o zmianie pozwolenia na budowę.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Zmiany dotyczące projektowanych warunków ochrony przeciwpożarowej nie są istotnym odstąpieniem od zatwierdzonego projektu budowlanego jeżeli zostaną uzgodnienie z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych.

Dotyczy to nie tylko zmian użytych materiałów, technicznych rozwiązań sposobu oddzielenia stref pożarowych i dymowych, powierzchni elementów napowietrzających i oddymiających, przyjętych konkretnych rozwiązań systemowych, tras prowadzenia przewodów oraz lokalizacji elementów dla dźwiękowego systemu ostrzegawczego i systemu sygnalizacji pożarowej (o ile spełniają warunki techniczne jakim powinny odpowiadać budynki), ale także modyfikacji, które wiążą się z takimi zagadnieniami jak np. podział na strefy pożarowe, sposób ewakuacji, wyposażenie w zasadnicze urządzenia i pomieszczenia związane z ochroną pożarową (np. zbiorniki z wodą ppoż. i pompownią, dźwigi ratownicze, systemy napowietrzania i oddymiania, itp.).

Uzgodnienie z rzeczoznawcą ds. ppoż. jest potwierdzeniem prawidłowości przyjętych rozwiązań, analogicznie jak uzyskanie takiego uzgodnienia na etapie powstawania projektu budowlanego.

Do decyzji projektanta należy kwalifikacja wprowadzonych zmian w stosunku do zapisów prawa budowlanego i ocena konieczności uzyskania decyzji o zmianie pozwolenia na budowę.

 
(WD, PC, MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 28 stycznia 2019 r.

Treść zapytania

Jak należy kwalifikować „zadaszoną osłonę miejsca z pojemnikami na odpady stałe”, opisaną w § 22 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia warunki techniczne — jako budynek, obiekt budowlany (rodzaj wiaty) czy budowlę? Czy taka zadaszona osłona musi respektować obowiązującą bądź nieprzekraczalną linię zabudowy wyznaczoną w decyzjach WZ i Planach Miejscowych, jeśli ich zapisy nie zawierają szczegółowych wytycznych?

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane wraz z późniejszymi zmianami (stan na dzień 20.09.2018 r.)

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1). Obiekcie budowlanym — należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych.

4). Obiekcie małej architektury — należy przez to rozumieć niewielkie obiekty, a w szczególności:

kultu religijnego jak: kapliczki, krzyże przydrożne, figury;
posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej;
użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymania porządku jak: piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie wraz z późniejszymi zmianami (stan na 01.01.2018 r.)

§ 22.1. Na działkach należy przewidzieć miejsca na pojemniki służące do czasowego gromadzenia odpadów stałych, z uwzględnieniem możliwości ich segregacji.

Miejscami, o których mowa w ust. 1 mogą być:
1. zadaszone osłony lub pomieszczenia ze ścianami pełnymi bądź ażurowymi.
2. utwardzone place do ustawienia kontenerów z zamykanymi otworami wrzutowymi...

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Zgodnie z cytowanymi wyżej definicjami zawartymi w prawie budowlanym zadaszona osłona z miejscami na odpadki stałe jest obiektem budowlanym zaszeregowanym do kategorii: obiekty małej architektury służące utrzymaniu porządku.

Linie zabudowy, zarówno obowiązujące, jak i nieprzekraczalne dotyczą z definicji tylko budynków, a nie budowli i obiektów małej architektury. Tak więc zadaszona osłona, o ile szczegółowe zapisy decyzji warunków zabudowy lub planu miejscowego nie stanowią inaczej, nie podlega ograniczeniu liniami zabudowy. Wątpliwości mogą dopiero powstać w przypadku zadaszonej osłony ze ścianami pełnymi, gdyż wtedy obiekt taki zaczyna spełniać zapisy Prawa budowlanego zawarte w Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

2. Budynku — należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem,
wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach.

W takim przypadku, pomimo że śmietnik jest obiektem małej architektury, jest również budynkiem i w takim przypadku lokalizacja jego winna uwzględniać obowiązujące i nieprzekraczalne linie zabudowy.

(W.D.)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 03 stycznie 2019 r.

Treść zapytania

Jakie informacje powinna zawierać „nazwa obiektu budowlanego”, używana w projekcie budowlanym. Zdarza się, że organy administracji architektoniczno budowlanej oczekują, że nazwa zawierać będzie informacje o zastosowanych rozwiązaniach projektowych w tym instalacjach czy zakresie inwestycji.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2018 r. poz. 1202; zm.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1276 i poz. 1496.)

Art. 3. [Definicje]

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) obiekcie budowlanym - należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;

Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 Kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. 2018 poz. 1935)

§ 3. 1. Na stronie tytułowej projektu budowlanego należy zamieścić:

1) nazwę, adres i kategorię obiektu budowlanego oraz jednostkę ewidencyjną, obręb i numery działek ewidencyjnych, na których obiekt jest usytuowany;

§ 4. 1. Na rysunkach wchodzących w skład projektu budowlanego należy umieścić metrykę projektu zawierającą: 1) nazwę i adres obiektu budowlanego;

§ 7. 2. Z projektu budowlanego zawierającego obiekty budowlane lub ich części niejawne, służące obronności i bezpieczeństwu państwa, powinny być wyłączone części projektu zawierające układy funkcjonalne, technologiczne, parametry techniczne, dane o wyposażeniu oraz inne mogące ujawnić charakter, przeznaczenie i nazwę obiektu budowlanego. Zakres wyłączenia określa inwestor zgodnie z odrębnymi przepisami dotyczącymi ochrony informacji niejawnych oraz umowami i porozumieniami międzynarodowymi.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Zapisy Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego nie zawierają żadnych wytycznych dotyczących metodologii nadawania nazwy obiektowi budowlanemu i nie zobowiązują projektanta, aby nazwa obiektu budowlanego używana w projekcie budowlanym zawierała jakiekolwiek szczegółowe informacje.

Nadanie nazwy jest więc kompetencją projektanta i należy do jego wyłącznej decyzji. Do ewentualnego pomysłu wzbogacania nazwy o informacje na temat rozwiązań projektowych, instalacji, czy zakresu inwestycji, należy podchodzić z dużą ostrożnością. Pamiętać należy bowiem, że szereg rozwiązań może być zmienianych, zgodnie z przepisami prawa budowlanego, kwalifikując modyfikacje jako nieistotne odstępstwo od zatwierdzonego projektu budowlanego.

Zgodnie z definicją obiektu budowlanego określoną w Prawie budowlanym, pojęcie obiektu budowlanego obejmuje komplet składowych, w tym także instalacje. Jedynymi kryteriami konstytuującymi obiekt jako taki jest jego wzniesienie z użyciem wyrobów budowlanych oraz wyposażenie zapewniające możliwość użytkowania zgodnie z przeznaczeniem. Zadaniem nazwy jest zatem wyłącznie nadanie miana określającego charakteru obiektu, a nie szczegółowy zapis rozwiązań i elementów składowych zastępujących sam projekt.

Na marginesie:

Podkreślić należy, że zakres sprawdzenia projektu budowlanego wg. Art. 35 ust 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r. poz. 1409, z późn. zm.) nie obejmuje sprawdzenia nazwy.

Art. 35.

1) Przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę lub odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego organ administracji architektoniczno-budowlanej sprawdza:

zgodność projektu budowlanego z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i innymi aktami prawa miejscowego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu, a także wymaganiami ochrony środowiska, w szczególności określonymi w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, o której mowa w art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko;

zgodność projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi;

kompletność projektu budowlanego i posiadanie wymaganych opinii, uzgodnień, pozwoleń i sprawdzeń oraz informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, oraz zaświadczenia, o którym mowa w art. 12 ust. 7;

wykonanie — w przypadku obowiązku sprawdzenia projektu, o którym mowa w art. 20 ust. 2, także sprawdzenie projektu — przez osobę posiadającą wymagane uprawnienia budowlane i legitymującą się aktualnym na dzień opracowania projektu — lub jego sprawdzenia — zaświadczeniem, o którym mowa w art. 12 ust. 7;

spełnienie wymagań określonych w art. 60 ust. 1 pkt 1–3 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości (Dz. U. poz. 1529 i 2161 oraz z 2018 r. poz. 756) — w przypadku inwestycji na nieruchomości

wchodzącej w skład Zasobu Nieruchomości, o którym mowa w tej ustawie, oddanej w użytkowanie wieczyste lub sprzedanej w trybie określonym w art. 53 ust. 1 lub 2 tej ustawy, przeznaczonej na wynajem o czynszu najmu określonym zgodnie z przepisami rozdziału 7 tej ustawy, zwanej dalej „inwestycją KZN”.

Poza brakiem podstawy prawnej nie dostrzegamy także praktycznego uzasadnienia dla rozbudowywania nazwy obiektu, gdyż nawet monstrualnie rozbudowane określenia nie opiszą wyczerpująco skomplikowanych systemów i robót budowlanych tworzących współczesne obiekty.

Informacja dodatkowa

Wymagany zakres i forma projektu budowlanego, zostały omówione przy okazji formułowania Komunikatu nr MP 03 Rady Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP (20160303_MP 03_projekt budowlany) dotyczącego: zakresu projektu budowlanego — podlegającego zatwierdzeniu, w kontekście Ustawy Prawo budowlane oraz Rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego.

Opracowanie przygotowane przez: Radę Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów wraz z Zespołami: Rzeczoznawców, Warunków Wykonywania Zawodu oraz Zespołem ds. Legislacji, przy współpracy z Małopolską Okręgową Izbą Inżynierów oraz Wydziałem Infrastruktury Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego zostało opublikowane 3 marca 2016 r.

link do komunikatu

(PC, GL)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 15 października 2018 r.

Treść zapytania

Zwracam się z uprzejmą prośbą o udzielenie informacji jak należy zakwalifikować szlabany projektowane na obszarze istniejących parkingów oraz jak należy zakwalifikować szlabany projektowane na obszarze działek drogowych, stanowiących drogi gminne, widniejące w wykazie dróg publicznych.

Podstawa prawna

Ustawa Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. wraz z późniejszymi zmianami:

§ 29.1 Pozwolenia na budowę nie wymaga budowa:

11. c) urządzenia instalowane w pasie drogowym dróg publicznych, wraz z fundamentami, konstrukcjami wsporczymi oraz przynależnymi elementami wyposażenia:

a) służących do zarządzania drogami, w tym do wdrażania inteligentnych systemów transportowych,
b) służących do zarządzania ruchem drogowym, w tym urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego.

23) ogrodzeń.

Opinia

Z cytowanych artykułów Prawa budowlanego należy wnioskować, że bez względu na zakwalifikowanie szlabanów jako elementów ogrodzenia lub urządzenia służącego do zarządzania drogami, nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia na budowę. Obie grupy budów nie są też wymienione w § 30, stanowiącym jakie rodzaje budów wymagają zgłoszenia organowi administracji arcitektoniczno-budowlanej.

W przypadku realizacji na obszarze nie będącym własnością Inwestora należy uzyskać zgodę jego zarządcy lub właściciela.

(WD)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 14 września 2018 r. 

Treść zapytania

Zwracam się z prośbą o pomoc w rozstrzygnięciu wątpliwości związanych z § 60 w związku z projektowanym przeze mnie zespołem dwóch budynków mieszkalnych wielorodzinnych.

Projektowane budynki wielorodzinne mają wysokość 16,50 m (wymóg MPZP : 15.00-20.00m), usytuowane są w odległości 14,20-15,00 m od domów jednorodzinnych, odległość jest zgodna z §13 (nie występuje przesłanianie).

Czy jako projektant mam obowiązek wykonać linijkę słońca dla domów jednorodzinnych ?

Interpretując § 13, 57 i 60 WT uważam, że ponieważ domy jednorodzinne są wystarczająco nasłonecznione od strony wschodniej i południowej, częściowe zacienienie od strony zachodniej przez projektowane budynki jest dopuszczalne.

Czy to właściwa interpretacja ?

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. (z późniejszymi zmianami) Prawo Budowlane

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

20) obszarze oddziaływania obiektu — należy przez to rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu, w tym zabudowy, tego terenu.

Art. 20. 1. Do podstawowych obowiązków projektanta należy:
[…]

1c) określenie obszaru oddziaływania obiektu;

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (stan prawny na 1 stycznia 2018 r.).

§ 60. Minimalny czas nasłonecznienia pomieszczeń

1. Pomieszczenia przeznaczone do zbiorowego przebywania dzieci w żłobku, klubie dziecięcym, przedszkolu, innych formach opieki przedszkolnej oraz szkole, z wyjątkiem pracowni chemicznej,
fizycznej i plastycznej, powinny mieć zapewniony czas nasłonecznienia wynoszący co najmniej 3 godziny w dniach równonocy w godzinach 8,00—16,00, natomiast pokoje mieszkalne — w godzinach 7:00—17:00.

2. W mieszkaniach wielopokojowych wymagania ust. 1 powinny być spełnione przynajmniej dla jednego pokoju.

Opinia

Zgodnie z Ustawą Prawo Budowlane projektant powinien określić obszar oddziaływania projektowanej inwestycji, a to czy zacienia ona zarówno sąsiednie działki, jak i sąsiednie, położone na nich budynki, jest jedną z przesłanek do uznania ich właścicieli za strony w postępowaniu. Obowiązek określenia obszaru oddziaływania spoczywa na projektancie również w przypadku, kiedy inwestycja sąsiaduje z domami jednorodzinnymi.

Dom jednorodzinny należy traktować jako mieszkanie wielopokojowe (jedno lub dwa). Zgodnie z przytoczonym paragrafem 60 warunków technicznych należy zapewnić co najmniej jednemu pokojowi w mieszkaniu wielopokojowym minimum trzygodzinny czas nasłonecznienia w dniach równonocy, w godzinach 7.00 do 17.00.

W praktyce: jeśli jesteśmy w stanie rozpoznać i z całą pewnością wykazać, że sąsiadujący z inwestycją dom jednorodzinny posiada prawidłowo naświetlony pokój od strony przeciwległej do tej na którą oddziałujemy, należy sporządzając linijkę słońca pokazać w jaki sposób zacieniamy działkę jaki i ściany z oknami sąsiadującego domu, stwierdzając równocześnie, że od strony, na którą nasza inwestycja nie oddziałuje, pokój w sąsiadującym budynku ma naświetlenie właściwe. Jeśli nie mamy możliwości rozpoznania rzutów budynków sąsiadujących z inwestycją, należy zapewnić właściwe godziny nasłonecznienia oknom, na które cień rzuca nasza inwestycja.

(MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 14 lipca 2018 r.

Treść zapytania

Proszę o pomoc w wyjaśnieniu przepisów prawa budowlanego i interpretację MPOIA w poniższych kwestiach:

• Czy zgodnie z prawem budowlanym przebudowa niskiego budynku żłobka samorządowego w zakresie elementów konstrukcyjnych tj. ściany nośnej poprzecznej i podłużnej wymaga uzyskania dla całego budynku pozwalanie na użytkowanie po zakończeniu budowy?
• Czy zgodnie z prawem budowlanym przebudowa niskiego budynku żłobka samorządowego w zakresie elementów konstrukcyjnych tj. ściany nośnej poprzecznej i podłużnej wymaga uzgodnienia projektu takiej przebudowy przez:
  • Państwową Inspekcję Sanitarną
  • Państwową Straż Pożarną

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. O opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2018 r. poz. 603, 650);

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (jednolity tekst Dz. U. 2017.1332 z późn. zmianami):

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych jakie musi spełniać lokal, w którym ma być prowadzony żłobek lub klub dziecięcy (dz. U. z 2014 r. poz. 925)

Opinia

Z informacji zawartych we wniosku wynika, że przedsięwzięciem objęto część pomieszczeń funkcjonującego żłobka samorządowego, w którym z izolatki i gabinetu pielęgniarskiego proponuje się wydzielić salę rehabilitacyjną. Przedłożony zastany układ pomieszczeń pozwala stwierdzić, iż obiekt był dostosowany do nieaktualnego już rozporządzenia Ministra Zdrowia, z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej, kiedy to żłobki były włączone w przepisy regulujące wymagania dla obiektów służby zdrowia.

Obowiązujące obecnie przepisy prawa dotyczące wymagań dla żłobka to: Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. O opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2018 r. poz. 603, 650) oraz rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych jakie musi spełniać lokal, w którym ma być prowadzony żłobek lub klub dziecięcy (dz. U. z 2014 r. poz. 925).

Projektant w swoim wniosku nie określił celowości wydzielenia pomieszczenia sali rehabilitacyjnej oraz przewidywanych jej użytkowników (czy wydziela się ją dla innego podmiotu, czy będzie stanowić uzupełnienie funkcji dla dzieci). Zważywszy, że ww. akty prawne nie wymagają sali rehabilitacyjnej dla dzieci oraz stanowią równocześnie o bezwzględnym utrzymaniu samodzielności lokalu żłobka (bez wprowadzania innych funkcji), rozwiązanie przedstawione może być podstawą do wymagania uzgodnienia takiej przebudowy pod względem przepisów sanitarno-higienicznych i przeciwpożarowych.

Ponadto zgodnie z art.5 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2017 poz. 1332 z późn. zm.) „obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając wymagania […] bezpieczeństwa pożarowego, wymagania higieny, zdrowia i środowiska”.

Wskazane we wniosku pytanie dotyczące uzyskania decyzji pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego jest konsekwencją procedowania decyzji pozwolenia na budowę, która to decyzja, biorąc pod uwagę zapisy ww. Prawa budowlanego w rzeczonym przypadku może okazać się niezbędna.

(KR)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 23 maja 2018 r.

Treść zapytania

Zwracam się z prośbą o podanie informacji jaka jest data graniczna kiedy można było wydzielać 4 lokale mieszkalne w budynku mieszkalnym jednorodzinnym?

Opinia

W dniu 11 września 2017 r. weszła w życie Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości, która wprowadziła zmiany m. in. do Ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali.
Wprowadzone zapisy uzależniły możliwość wyodrębnienia lokali mieszkalnych od zgodności z planem miejscowym / warunkami zabudowy, pozwoleniem na budowę / zgłoszeniem i pozwoleniem na użytkowanie. Zmiany te są jednak jedynie uszczelnieniem prawa.

Datą graniczną obowiązywania jednoznacznych przepisów jest 11 marca 2003 r., kiedy to w Ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane doprecyzowano maksymalną ilość lokali w budynku jednorodzinnym jako 2.
Wcześniejsze przepisy nie wskazywały wprost na możliwość wydzielania w budynku jednorodzinnym większej liczby lokali mieszkalnych np. 4, jednak nie formułowały również bezpośrednich ograniczeń.

Podstawa prawna

USTAWA z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2018 r. poz. 716)

Art. 2. ust. 1a. Ustanowienie odrębnej własności samodzielnego lokalu mieszkalnego następuje zgodnie z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo treścią decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz zgodnie z pozwoleniem na budowę albo skutecznie dokonanym zgłoszeniem, i zgodnie z pozwoleniem na użytkowanie. Odrębną nieruchomość w budynku mieszkalnym jednorodzinnym mogą stanowić co najwyżej dwa samodzielne lokale mieszkalne.

USTAWA z dnia 27 marca 2003 r. o zmianie ustawy — Prawo budowlane oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. 2003 nr 80 poz. 718)

Art. 1. W ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. — Prawo budowlane (Dz.U. z 2000 r. Nr 106, poz. 1126, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:
(...)
w art. 3:

a) po pkt. 2 dodaje się pkt. 2a w brzmieniu:

„2a) budynku mieszkalnym jednorodzinnym — należy przez to rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku.”,

(...)
Art. 9. Ustawa wchodzi w życie po upływie 2 miesięcy od dnia ogłoszenia, z tym że przepisy art. 1 pkt 50, w części dotyczącej obowiązku przeprowadzania kontroli, wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2004 r.

(PC, IP)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Treść zapytania

Przedkładam zapytanie do ekspertów w zakresie oceny dwóch postępowań w urzędzie Starostwa w Wadowicach. W załączniku przedkładam postanowienia dot. przedmiotowych spraw.

1. Pierwsze zagadnienie i moje zapytanie dot. słuszności wezwania mnie do wykonania ekspertyzy zabezpieczeń pożarowych w sytuacji, gdy projekt obejmuje jedynie zmianę sposobu użytkowania i jest w formie zgłoszeniowej.
   Czy w związku z powyższym, iż budynek faktycznie jest położony od strony północnej w odległości 1,8 m od granicy, wymagane jest dostosowanie ścian okien oraz innych rozwiązań zamiennych — które w tym przypadku na pewno w ekspertyzie rzeczoznawcy ds. pożarowych się znajdą? Przedmiotowy budynek obecnie funkcjonuje jako usługowo — mieszkalny, przedmiotowe pomieszczenia mają charakter mieszkalny.
2. Drugie zagadnienie dotyczy postanowienia, w którym wzywa się mojego drugiego inwestora do przedłożenia decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach — dla inwestycji polegającej na budowie namiotu — obiektu tymczasowego przeznaczonego do składowania palet i wózków widłowych. Nadmienię, że przeznaczenie obiektu w dokumentacji zgłoszeniowej jest opisane. Czy przedłożenie w takim przypadku decyzji środowiskowej jest zasadne?
   Państwa z prośbą o interpretację zapisu dotyczącego konieczności wykonania ekspertyzy technicznej stanu konstrukcji budynku zawartego w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Stan prawny

Ad 1.

Ustawa Prawo budowlane z dnia 7 lipca z 1994 r. (Dz.U.2017.0.1332 art. 71 pkt 2)

„Zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części wymaga zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej. W zgłoszeniu należy określić dotychczasowy i zamierzony sposób użytkowania obiektu budowlanego lub jego części.

Do zgłoszenia należy dołączyć:

[…]

5) w przypadku zmiany sposobu użytkowania, o której mowa w ust. 1 pkt 2 — ekspertyzę techniczną, wykonaną przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności”.

[…]

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie wraz z późniejszymi zmianami:

§ 2
2. „Przy nadbudowie, rozbudowie, przebudowie i zmianie sposobu użytkowania… — wymagania, o których mowa w § 1, mogą być spełnione w sposób inny niż określony w rozporządzeniu, stosownie do wskazań ekspertyzy technicznej właściwej jednostki badawczo — rozwojowej albo rzeczoznawcy budowlanego oraz do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, uzgodnionych z właściwym komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej lub państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym, odpowiednio do przedmiotu tej ekspertyzy”

§ 271
„Odległość między zewnętrznymi ścianami budynków” i wynikające z treści przepisy.

Ad. 2

Ustawa z dnia 03.10.2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko

art. 71 ust.1 i art. 72 ust. 5
„…dla danego przedsięwzięcia wydaje się jedną decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach. Jedną decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach wydaje się także w przypadku, gdy dla danego przedsięwzięcia jest wymagane uzyskanie więcej niż jednej z decyzji… lub gdy wnioskodawca uzyskuje odrębne decyzje dla poszczególnych etapów realizacji
przedsięwzięcia”.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie i przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko

§ 3 ust. 1
Do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko zalicza się następujące rodzaje przedsięwzięć: pkt 52 zabudowa przemysłowa lub magazynowa wraz z towarzyszącą jej infrastrukturą, o powierzchni zabudowy nie mniejszej niż:

a) 0,5 ha…oraz

b) 1ha…”.

Opinia

Ad 1.

W świetle obowiązujących przepisów Ustawy Prawo budowlane oraz Rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (zacytowanych wyżej) planowana inwestycja winna zawierać opracowanie w zakresie wymaganym przepisami prawa przede wszystkim z uwzględnieniem stanowiska rzeczoznawcy budowlanego oraz do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, które określą ewentualną konieczność sporządzenia ekspertyzy p.poż i uzgodnienia jej z właściwym komendantem wojewódzkim PSP.

Ad 2.

Odnośnie zagadnienia dot. przedłożenia decyzji środowiskowej w kontekście nałożonego postanowienia Starosty Wadowickiego przedłożenie ww. decyzji może być wymagane po wyjaśnieniu funkcji istniejących już obiektów. Dopiero analiza pełnych wyjaśnień dot. istniejących i projektowanych obiektów w świetle cytowanej wyżej ustawy i rozporządzenia określi czy projektowana inwestycja mieści się w zakresie potrzeby uzyskania decyzji środowiskowej.

Załączniki

1. opinia Ministerstwa Budownictwa z 2007 r.
2. opinia Ministerstwa Infrastruktury z 2003 r.
3. analiza prawidłowych rozwiązań
4. Neufert s. 176

(EK)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 18 maja 2018 r.

Treść zapytania

Zwracam się z pytaniem dotyczącym szerokości spocznika schodów w budynku użyteczności publicznej, określonej na podstawie tabeli w par. 68 warunków technicznych. Czy minimalną szerokość użytkową — 1,5m dla spocznika należy zachować w jednym kierunku czy we wszystkich kierunkach przy klatce schodowej dwubiegowej łamanej lub dwubiegowej prostej? Załączam opinie dwóch ministerstw w tej sprawie.

Podstawa prawna

— Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. 2017, poz. 1332 z późn. zm.),
— Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.).

Opinia

Parametry określone w tabeli § 68 ust. 1 WT ustalają minimalne szerokości użytkowe spocznika. § 68 WT nie wskazuje jednak, który z wymiarów spocznika rozumiany jest jako jego szerokość.

Nowsza z opinii wydana przez Ministerstwo Budownictwa Departament Regulacji Rynku Budowlanego i Procesu Inwestycyjnego, Nr 1363, znak: BB-3o-022-1/07 z dn. 28.03.2007 wprost wskazuje, że co najmniej jeden z wymiarów spocznika powinien nie być mniejszy niż 1,50m.

Z całą pewnością rozwiązanie to nie zostało wykluczone w regulacjach § 68 WT. Nie bez znaczenia jest również fakt, że regulacje dot. parametrów spocznika nie uległy zmianie nie tylko w okresie pomiędzy wydawanymi opiniami, ale i do dzisiaj.

W praktyce i literaturze fachowej spotkać można różnorodne rozwiązania. Podkreślić należy jednak, że przyjęcie prawidłowego i najwłaściwszego dla konkretnego przypadku projektowego, należy do wyłącznej kompetencji projektanta i jest jego decyzją.

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane
Art. 20.
1. Do podstawowych obowiązków projektanta należy:

1) opracowanie projektu budowlanego w sposób zgodny z wymaganiami ustawy, ustaleniami określonymi w decyzjach administracyjnych dotyczących zamierzenia budowlanego, obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej;

 
(PC, MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 07 maja 2018 r.

Treść zapytania

Czy ze względu na brak obowiązującego na danym terenie planu miejscowego oraz brak danych co do wydanych dla sąsiednich działek decyzji WZ, należy podczas wyznaczania obszaru oddziaływania obiektu uwzgledniać potencjalną przyszła zabudowę tych działek? Jeżeli tak, to na podstawie jakich wskaźników powierzchniowych, funkcji obiektu, jego wysokości itp.? […]

Stan prawny

Ustawa z dnia 7 lipca 1994r. (z późniejszymi zmianami) Prawo budowlane

Art. 3.
Ilekroć w ustawie jest mowa o:

20) obszarze oddziaływania obiektu — należy przez to rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu, w tym zabudowy, tego terenu.

Art. 4.
Każdy ma prawo zabudowy nieruchomości gruntowej, jeżeli wykaże prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, pod warunkiem zgodności zamierzenia budowlanego z przepisami.

Art. 28.
2. Stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu.

Opinia

Definicja obszaru oddziaływania dotyczy terenu zarówno zagospodarowanego jak i niezagospodarowanego — obiekt budowlany oddziałuje na działkę — czyli działka znajduje się w obszarze oddziaływania — jeśli obiekt ten przez swoje zaistnienie wprowadzi ograniczenia w zagospodarowaniu tej działki, w tym w jej zabudowie.

Jeśli projektowany budynek ograniczy sposób zabudowy działki, działka ta powinna znaleźć się w obszarze oddziaływania. W ten sposób, poprzez umożliwienie właścicielowi nieruchomości gruntowej udziału w postępowaniu jako stronie, zabezpiecza się egzekwowanie przez niego prawa własności jakim jest sformułowane w Art.4. PB prawo do zabudowy własnej nieruchomości.

Na załączonym w pytaniu schemacie działki sąsiadujące z inwestycją wydają się być objęte oddziaływaniem projektowanego budynku. Właściciele tych działek powinni być stronami w postępowaniu.

Również ograniczenie dotychczasowego czasu nasłonecznienia sąsiada, spowodowane projektowanym budynkiem, pomimo że nadal normatywne, kwalifikuje do objęcia sąsiada obszarem oddziaływania.

Zacienienie sąsiada na fragmencie niezabudowanym wymaga analizy na ile fragment ten możliwy jest do zabudowy, czyli na ile występuje „ograniczenie w zagospodarowaniu, w tym zabudowy”, tego terenu — od wyniku analizy zależeć będzie dokonana przez projektanta kwalifikacja.

 
(M.B.)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 11 lutego 2018 r.

Treść zapytania

1. Proszę o informację czy przy składaniu wniosku o pozwolenie na budowę do projektu architektoniczno-budowlanego termomodernizacji istniejącego budynku wysokiego należy załączyć charakterystykę energetyczną?

2. Czy przepisy wchodzące w życie od 01.10.2018 zmieniają obowiązujące obecnie przepisy w sprawie zakresu lub formy projektu termomodernizacji budynków wysokich?

3. Czy przepisy wchodzące w życie od 01.10.2018 zmieniają współczynniki zawarte w warunkach technicznych w załączniku 2.1 (2. Wymagania izolacyjności cieplnej i inne wymagania związane z oszczędnością energii, 2.1 Izolacyjność cieplna przegród).

Stan prawny

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. (z późniejszymi zmianami) Prawo budowlane

Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie wraz z późniejszymi zmianami

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 27.02.2015 r., w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej.

Opinia

1. W świetle obowiązujących przepisów ustawy Prawo budowlane (art. 34 ust. 3 pkt 2) oraz Rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (§ 11 ust. 2) — do projektu budowlanego termomodernizacji istniejącego budynku wysokiego należy załączyć charakterystykę energetyczną opracowaną na podstawie art. 15 ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków. Charakterystykę energetyczną sporządza się na podstawie metodologii, o której mowa w przepisach Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 27.02.2015 r., w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej.

2. Wchodzące w życie 01.01.2018 r. znowelizowane Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie — nie zmieniają obowiązujących przepisów dot. zakresu lub formy projektu.

3. Przepisy obowiązujące od 01.01.2018 r. dot. warunków technicznych wprowadzają zmiany w Dziale X „Oszczędność energii i izolacyjność cieplna” odnośnie wskaźnika EP na potrzeby ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody oraz na potrzeby chłodzenia.

 
(EK)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 13 grudnia 2017 r .

Treść zapytania

Czy zmiana ilości mieszkań po wprowadzonych zmianach legislacyjnych będzie zmianą istotną w świetle obowiązujących przepisów Prawa budowlanego?

W odpowiedzi przedstawiamy nasze stanowisko:

Stan prawny

Prawo budowlane. Dz.U.2016.290 j.t. z dnia 2016.03.08 USTAWA z dnia 7 lipca 1994 r. stanowi:

Art. 36a.
[Istotne i nieistotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę; decyzja o zmianie pozwolenia na budowę]

Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę stanowi odstąpienie w zakresie:

5) ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, innych aktów prawa miejscowego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu;

Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego wraz z późniejszymi zmianami stanowi:

§.11.
1. Projekt architektoniczno-budowlany obiektu budowlanego powinien zawierać zwięzły opis techniczny oraz część rysunkową.

2. Opis techniczny, o którym mowa w ust.1, sporządzony z uwzględnieniem par.7, powinien określać:

1) przeznaczenie i program użytkowy obiektu budowlanego oraz, w zależności od rodzaju obiektu, jego charakterystyczne parametry techniczne, w szczególności: kubaturę, zestawienie powierzchni, wysokość, długość, szerokość i liczbę kondygnacji;

2) w stosunku do budynku mieszkalnego jednorodzinnego i lokal mieszkalnych — zestawienie powierzchni użytkowych obliczanych według Polskiej Normy, o której mowa w par.8 ust.2 pkt 9, z uwzględnieniem następujących zasad:

a) przez lokal mieszkalny należy rozumieć wydzielone trwałymi ścianami w obrębie budynku pomieszczenie lub zespół pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspakajaniu ich potrzeb mieszkaniowych,

Ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (wersja od: 11 września 2017 r.) stanowi:

Art.2.
[Samodzielny lokal mieszkalny, lokal o innym przeznaczeniu]

1. Samodzielny lokal mieszkalny, a także lokal o innym przeznaczeniu, zwane dalej „lokalami”, mogą stanowić odrębne nieruchomości.

1a. Ustanowienie odrębnej własności samodzielnego lokalu mieszkalnego następuje zgodnie z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo treścią decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz zgodnie z pozwoleniem na budowę albo skutecznie dokonanym zgłoszeniem i zgodnie z pozwoleniem na użytkowanie. Odrębną nieruchomość w budynku mieszkalnym jednorodzinnym mogą stanowić co najwyżej dwa samodzielne lokale mieszkalne.

Opinia

Ustawa Prawo Budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. (z późn. zm.) wymienia w Art. 36a. punkty, które stanowią istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę.

Zmiana wprowadzona w Ustawie o własności lokali z dnia 11 września 2017 r., zawarta w art.2 ust.1a, definiuje sposób możliwości wydzielania odrębnych własności lokali w oparciu zarówno o zapisy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jak i o uzyskane pozwolenie na budowę, skutecznie dokonane zgłoszenie oraz zgodność z pozwoleniem na użytkowanie.

W świetle powyższych przepisów należy sprawdzić, czy planowana zmiana — zwiększenie lub zmniejszenie ilości mieszkań jest zgodna z:
— ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego;
— innymi aktami prawa miejscowego;
— decyzją o WZ;
— decyzją o pozwoleniu na budowę;
— skutecznie dokonanym zgłoszeniem;
— pozwoleniem na użytkowanie;

w zakresie wymienianej w tych przepisach i dokumentach ilości lokali w budynku oraz wymienionej tam towarzyszącej im infrastruktury lub ilości miejsc postojowych przypisanych do mieszkań itp. (np. czy utrzymany jest wskaźnik ilości miejsc postojowych określony w planie miejscowym), oraz czy planowana zmiana nie narusza innych punktów Art. 36a Ustawy Prawo Budowlane.

Wniosek

Przy spełnieniu powyższych przepisów oraz przy zgodności końcowej ilości mieszkań po zmianach z ww. dokumentami zmiana ilości lokali mieszkalnych, zarówno w postaci ich dzielenia jak i ich łączenia, nie stanowi zmiany istotnej dla budynku wielorodzinnego jak i jednorodzinnego. W budynku jednorodzinnym dopuszczalna jest zmiana jedynie w ramach dwóch lokali określonych dla tego rodzaju budynków w Ustawie Prawo Budowlane — łączenie dwóch lokali mieszkalnych w jeden lub dzielenie jednego lokalu na dwa nie stanowi zmiany istotnej.Kolejną kwestią jest sprawdzenie czy planowana zmiana ilości mieszkań nie narusza przepisów techniczno-budowlanych zawartych w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie — np. czy wydzielone mieszkania będą spełniały przepisy w zakresie nasłonecznienia, przesłaniania itp.

 
(KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 14 listopada 2017 r.

Treść pytań

1. Jak liczyć powierzchnię „do sprzedaży”, określaną np. w karcie mieszkań stanowiącej załącznik do umowy deweloperskiej, w domach jednorodzinnych i w lokalach mieszkalnych — na poddaszach z pochyłym sufitem. Pytanie wynika z rozbieżności w istniejących przepisach?

2. Czy uwaga do tabeli określającej wysokość pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi w § 72.1. warunków technicznych: (…) Przestrzeni o wysokości poniżej 1,9 m nie zalicza się do odpowiadającej przeznaczeniu danego pomieszczenia) ma wpływ na powierzchnię co najmniej jednego pokoju w mieszkaniu, określoną w § 94 ust.2. tychże warunków jako nie mniejszą niż 16 metrów kwadratowych?

Stan prawny

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie wraz z późniejszymi zmianami stanowi:

§ 72.1.
Wysokość pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi powinna odpowiadać wymaganiom określonym w poniższej tabeli, jeżeli przepisy odrębne, w tym dotyczące pomieszczeń pracy i pomieszczeń służby zdrowia, nie określają innych wymagań:

Rodzaj pomieszczenia (sposób użytkowania) minimalna wysokość w świetle [m]

Pokoje w bud. mieszk. oraz sypialnie 1-4 osobowe w bud. zamieszkani zbiorowego 2,5*

Pokoje na poddaszu w bud. jednorodz. i mieszkalnych zagrodowych oraz w budynkach rekreacji indywidualnej 2,2*

Przy stropach pochyłych jest to wysokość średnia liczona między największą a najmniejszą wysokością pomieszczenia, lecz nie mniejszą niż 1,9m. Przestrzeni o wysokości poniżej 1.9m nie zalicza się do odpowiadającej przeznaczeniu danego pomieszczenia.

Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego wraz z późniejszymi zmianami stanowi:

§ 11.

1. Projekt architektoniczno-budowlany obiektu budowlanego powinien zawierać zwięzły opis techniczny oraz część rysunkową.

2. Opis techniczny, o którym mowa w ust. 1, sporządzony z uwzględnieniem § 7, powinien określać:

2) w stosunku do budynku mieszkalnego jednorodzinnego i lokali mieszkalnych — zestawienie powierzchni użytkowych obliczanych według Polskiej Normy, o której mowa w par.8 ust.22 pkt 9, z uwzględnieniem następujących zasad:

a) przez lokal mieszkalny należy rozumieć wydzielone trwałymi ścianami w obrębie budynku pomieszczenie lub zespół pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajani ich potrzeb mieszkaniowych,

b) powierzchnię pomieszczeń lub ich części o wysokości w świetle równej lub większej od 2,20m należy zaliczać do obliczeń w 100%, o wysokości równej lub większej od 1,40m, lecz mniejszej od 2,20m – w 50%, natomiast o wysokości mniejszej od 1,40m pomija się całkowicie.

Opinia

1.Przepisy dotyczące określania minimalnych wysokości pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi zawarte w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynku i ich usytuowanie podają ogólne ich zasady. Nie dotyczą one zasad obliczania powierzchni, a w cytowanym § 72.1 wyraźnie zaznaczono: „…jeżeli przepisy odrębne (…) nie określają innych wymagań…”

Zawarte w Rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego zasady obliczania powierzchni użytkowych w budynkach mieszkalnych i lokalach użytkowych należy traktować jako przepisy odrębne. Zasady zawarte w pierwszym z cytowanych rozporządzeń dotyczą ustalenia wysokości pokoi w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych, zamieszkania zbiorowego jednorodzinnych, mieszkalnych zagrodowych i rekreacji indywidualnej, natomiast określone w drugim cytowanym rozporządzeniu służą do określenia sposobu obliczania powierzchni użytkowej lokali mieszkalnych.

Tak więc przy obliczaniu powierzchni „do sprzedaży” lokali mieszkalnych w budynkach jednorodzinnych i wielorodzinnych należy się kierować ustaleniami zawartymi w rozporządzeniu w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego.

Do karty mieszkań stanowiącej załącznik do Umowy deweloperskiej należy wpisać informację : „Pomiaru powierzchni dokonano zgodnie z obowiązującymi przepisami: Rozporządzeniem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego wraz z późniejszymi zmianami oraz Polską Normą: PN ISO — 9836: 1997.”

2. W odniesieniu do warunku zapewnienia w mieszkaniu co najmniej jednego pokoju o powierzchni minimalnej nie mniejszej niż 16 metrów kwadratowych, określenie przestrzeni o wysokości poniżej 1,9 m jako nieodpowiadającej przeznaczeniu danego pomieszczenia w świetle zasad obliczania powierzchni użytkowej przedstawionych w Rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego — nie wpływa na sposób obliczenia tej powierzchni, należy obliczać ją zgodnie ze wspomnianymi zasadami.

W będącym obowiązywać prawdopodobnie od 1. 01. 2018 roku nowym Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Budownictwa, zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, warunek dotyczący pokoju 16-metrowego zastąpiony zostanie minimalną powierzchnią użytkową mieszkania ( 25 metrów kwadratowych). Tutaj również obowiązujące będą — o ile te zapisy nie ulegną zmianie — zasady obliczania powierzchni użytkowej zawarte w Rozporządzeniu (…) w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego.

(MB,WZ,MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 2 listopada 2017 r.

Treść zapytania

W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego w następujący sposób zdefiniowano nieprzekraczalną linię zabudowy: „należy przez to rozumieć linię, poza którą nie można sytuować nowych bądź rozbudowywanych budynków lub ich części”.

Czy możliwe jest wysunięcie poza tak zdefiniowaną linię zabudowy garażu podziemnego należącego do projektowanego budynku? Kondygnacja podziemna w całości usytuowana jest pod powierzchnią terenu i umożliwia wykonanie na jej stropie warstwy jezdne drogi wewnętrznej, a także zrealizowanie powierzchni biologicznie czynnej i naturalną wegetację roślin.

W odpowiedzi przedstawiamy nasze stanowisko

Linia zabudowy jest terminem z zakresu planowania przestrzennego ustalanym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Podobnie jak powierzchnia zabudowy, nieprzekraczalna linia zabudowy, jak i obowiązująca linia zabudowy są parametrami urbanistycznym i nie należy odnosić ich do obiektów podziemnych i podziemnych części budynków, chyba że wymóg taki został jednoznacznie określony.

Stan prawny

Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym [Dz. U. 2017. 1073 t.j.)

Art. 1. 1. Ustawa określa:

1) zasady kształtowania polityki przestrzennej przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej,

2) zakres i sposoby postępowania w sprawach przeznaczania terenów na określone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy — przyjmując ład przestrzenny i zrównoważony rozwój za podstawę tych działań.

2. W planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uwzględnia się zwłaszcza:

1) wymagania ładu przestrzennego, w tym urbanistyki i architektury;

2) walory architektoniczne i krajobrazowe;

[...]

Art. 2. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

„ładzie przestrzennym” ? należy przez to rozumieć takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne;

Opinia

Z przytoczonych przepisów wynika, że planowanie przestrzenne to dbanie o przestrzeń, tj. wszystko, co zlokalizowane jest na powierzchni ziemi i ponad nią. Części podziemnie nie wywierają bezpośredniego wpływu na ład przestrzenny.

Zgodnie z § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie sposobu ustalania wymagań dotyczących nowej zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. z 2003 nr 164 poz. 1588), „ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o: cechach zabudowy i zagospodarowania terenu — należy przez to rozumieć w szczególności gabaryty, formę architektoniczną obiektów budowlanych, usytuowanie linii zabudowy oraz intensywność wykorzystania terenu”. W §4 ust. 1

Rozporządzenie określa sposób wyznaczenia linii zabudowy: „obowiązującą linię nowej zabudowy na działce objętej wnioskiem wyznacza się jako przedłużenie linii istniejącej zabudowy na działkach sąsiednich”. Z powyższego wynika, że linia zabudowy odnosi się do obiektów nadziemnych i tak powinna być rozumiana.

Art 4. Prawa Budowlanego definiuje jedno z podstawowych praw tj. zasadę wolności budowlanej, która przyznaje każdemu, kto wykaże prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane prawo zabudowy nieruchomości gruntowej, pod warunkiem zgodności zamierzenia z przepisami. Z tego względu ingerencja administracji architektoniczno — budowlanej w procesy inwestycyjno — budowlane, powinna być precyzyjnie i w sposób wyczerpujący określona w przepisach prawa, tak aby poza tym uregulowanym zakresem inwestor mógł swobodnie kształtować procesy budowlane. Wykładnia przepisów w jakikolwiek sposób ograniczających podstawową zasadę wolności budowlanej powinna być ścisła a wszelkie wątpliwości powinny być rozstrzygane na korzyść inwestora. Skoro więc obowiązujące przepisy, w tym ustalenia miejscowego planu nie wprowadzają zakazu sytuowania części podziemnej budynku poza linią zabudowy, to nie ma podstaw, aby narzucać inwestorowi tego rodzaju ograniczenie.

Przedmiotowy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w definicji nieprzekraczalnej linii zabudowy nie odnosi się bezpośrednio do podziemnych kondygnacji budynku i nie ogranicza możliwości ich sytuowania.

Wobec powyższego wysunięcie poza nieprzekraczalną linię zabudowy kondygnacji podziemnej w całości usytuowanej pod powierzchnią terenu i umożliwiającej wykonanie na jej stropie warstw drogowych czy powierzchni biologicznie czynnej jest dopuszczalne.

Nie ma podstaw w tym wypadku, by ograniczenia wprowadzone nieprzekraczalną linią zabudowy traktować rozszerzająco na części podziemne budynku. Mogłoby to bowiem doprowadzić do innych ograniczeń jak np. formowania fundamentów czy elementów infrastruktury.

(P.C.)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Treść zapytania

Zwracam się z prośbą o wydanie opinii na temat zmiany pozwolenia na budowę ze zmienionym zakresem wniosku. Zgodnie z art. 36a Prawa budowlanego Inwestor zamierza złożyć wniosek o zmianę decyzji pozwolenia na budowę z powiększonym zakresem inwestycji. Jednakże Wydział Architektury i Urbanistyki w Krakowie (niepisanym prawem) nie przyjmuje wniosków o zmianę pozwolenia na budowę z powiększonym zakresem. Tutejszy urząd zgodnie z ustawą wyraża zgodę na zmianę zakresu wniosku, ale pod warunkiem zmniejszenia jego zakresu (Nie zwiększenia!). Na jakiej podstawie prawnej, jeżeli dopuszcza jakąkolwiek zmianę zakresu to tylko „w jedna stronę”. Jest to sprzeczne z obowiązującymi przepisami Prawa budowlanego oraz naraża inwestora na bardzo długie przestoje w procesie budowlanym, koszty i działalność firmy w utrudnionych warunkach. Przeprowadzono na tym terenie już 8 postępowań ( WZ, PnB) i wskazane przez Urząd są jeszcze 3, co można by było zakończyć jedną procedurą. Ze względu na złożoność opisanej w piśmie inwestycji i jej realnie niemożliwy podział, jedynym słusznym rozwiązaniem jest procedura zmiany pozwolenia na budowę z rozszerzonym zakresem wniosku.

Stan prawny

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r Prawo Budowlane z późniejszymi zmianami

Art. 36a.
[Istotne i nieistotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę; decyzja o zmianie pozwolenia na budowę]

1. 49 Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o zmianie pozwolenia na budowę wydanej przez organ administracji architektoniczno-budowlanej.

1a. 50 Istotne odstąpienie od projektu budowlanego złożonego wraz ze zgłoszeniem budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1a, 2b i 19a, lub przebudowy, o której mowa w art. 29 ust. 2 pkt 1b, wobec którego organ administracji architektoniczno-budowlanej nie wniósł sprzeciwu, jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o pozwoleniu na budowę dotyczącej całego zamierzenia budowlanego.

2. 51 Organ administracji architektoniczno-budowlanej uchyla decyzje o pozwoleniu na budowę, w przypadku wydania decyzji, o której mowa w art. 51 ust. 1 pkt 3.

3. W postępowaniu w sprawie zmiany decyzji o pozwoleniu na budowę, przepisy art. 32-35 stosuje się odpowiednio do zakresu tej zmiany.

4. (uchylony).

5. 52 Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę stanowi odstąpienie w zakresie: projektu zagospodarowania działki lub terenu;
charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego: kubatury, powierzchni zabudowy, wysokości, długości, szerokości i liczby kondygnacji obiektu budowlanego, z zastrzeżeniem ust. 5a; zapewnienia warunków niezbędnych do korzystania z obiektu budowlanego przez osoby niepełnosprawne; zmiany zamierzonego sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części;
ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, innych aktów prawa miejscowego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu;
wymagającym uzyskania lub zmiany opinii, uzgodnień i pozwoleń, które są wymagane do uzyskania pozwolenia na budowę lub do dokonania zgłoszenia:

a) budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1a, 2b i 19a, lub
b) przebudowy, o której mowa w art. 29 ust. 2 pkt 1b.

5a. 53 Nie jest istotnym odstąpieniem od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę zmiana wysokości, szerokości lub długości obiektu budowlanego niebędącego obiektem liniowym, jeżeli odstąpienie łącznie spełnia następujące warunki: nie przekracza 2% wysokości, szerokości lub długości obiektu budowlanego określonych w projekcie budowlanym;
nie zwiększa obszaru oddziaływania obiektu;
nie mieści się w zakresie odstępstw, o których mowa w ust. 5 pkt 3-6, z wyjątkiem odstępstwa od projektowanych warunków ochrony przeciwpożarowej, jeżeli odstępstwo zostało uzgodnione z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych;
nie narusza przepisów techniczno-budowlanych.

6. 54 Projektant dokonuje kwalifikacji zamierzonego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę, a w przypadku uznania, że jest ono nieistotne, obowiązany jest zamieścić w projekcie budowlanym odpowiednie informacje (rysunek i opis) dotyczące tego odstąpienia. Nieistotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę nie wymaga uzyskania decyzji o zmianie pozwolenia na budowę.

Opinia

Zakres zmian dopuszczalnych w projekcie zatwierdzanym w ramach procedury określonej w Art. 36a Prawa Budowlanego jest przedmiotem rozbieżnych interpretacji ze strony urzędów, podatność na różne rozumienie prawa potwierdzają też rozbieżne wyroki sądów. Wg opracowania z 16.11.2015 r. z zakresu dopuszczalnych zmian istotnych pozwolenia na budowę w ramach procedury określonej w art. 36a, sporządzonego przez Kancelarię Adwokacką, adwokat Piotr Konopka, na zlecenie Rady MPOIA:

,, (…) Brak jest zgodności poglądów co do tego, jaki może być dopuszczalny zakres zmian pierwotnego pozwolenia na budowę (a tym samym planowanego przedsięwzięcia) w ramach zmiany tej decyzji na podstawie art. 36a Pr. Bud.

a. Według pierwszego poglądu, który roboczo można nazwać restrykcyjnym, pozwolenie na budowę w sposób konkretny wiąże co do zakresu możliwej do zrealizowania inwestycji, a zatem zmiana tego pozwolenia nie może doprowadzić do modyfikacji charakterystycznych cech obiektu — musi być zachowana tożsamość obiektu oznaczonego w pozwoleniu na budowę i obiektu objętego zamierzonymi odstępstwami (opracowanie przytacza wyroki sądów: WSA w Krakowie z 2013 r. sygn. akt II SA/Kr 535/13; NSA z 2004 r. sygn. akt OSK 594/04; NSA z 2012 r. sygn. akt II OSK 2563/10)

b. Według drugiego poglądu, który roboczo można nazwać liberalnym, pozwolenie na budowę w ogóle nie wiąże co do zakresu zmian w ramach procedury określonej w art. 36a Pr. Bud., a zatem wskutek zmiany pozwolenia na budowę może dojść do powstania zupełnie innego obiektu. (opracowanie cytuje fragment wywodu A. Ostrowskiej zawartego w monografii Pozwolenie na budowę, LexisNexis 2012)

c. Według poglądu trzeciego -—umiarkowanego — decyzja zmieniająca powinna nawiązywać do pierwotnego pozwolenia na budowę, a zatem powstały obiekt może różnić się charakterystycznymi parametrami i właściwościami od obiektu objętego pierwotnym pozwoleniem na budowę, nie powinien jednak stanowić zupełnie innego obiektu.

Scenariusz, przyjęty jako właściwy z punktu widzenia obowiązujących przepisów, zgodnie z którym w ramach procedury decyzji o zmianie pozwolenia na budowę może dojść do powstania zupełnie innego obiektu, wymagającego np. uzyskania przez Inwestora nowych opinii i uzgodnień, w tym decyzji o warunkach zabudowy, czy też może nastąpić poszerzenie terenu w stosunku do pierwotnego zakresu objętego pozwoleniem na budowę, pozwala na prowadzenie inwestycji w sposób racjonalny oraz odpowiadający zmieniającym się potrzebom inwestora.

Ten pogląd — roboczo nazwany w przytoczonej wyżej opinii prawnej – liberalnym, jest spójny z argumentacją zawartą w monografii Pozwolenie na budowę, LexisNexis 2012 (A. Ostrowska):

,,Jeżeli zatem zmiany, które zawnioskował inwestor we wniosku o zmianę pozwolenia na budowę, są na tyle daleko idące, że prowadzą do powstania zupełnie innego obiektu, odpowiednie do zakresu wnioskowanej zmiany stosowanie przepisów art. 32-35, o którym mowa w art. 36a ust. 3, oznacza stosowanie ich wprost. W tym przypadku konieczne jest przeprowadzenie ponownej oceny dokumentacji, w tym projektu, całego zamierzenia inwestycyjnego.

Stąd, jeżeli zmiana jest przykładowo na tyle daleko idąca, że wymaga uzyskania nowej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu bądź złożenia ponownie oświadczenia o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane czy też uzyskania opinii, uzgodnień, pozwoleń oraz innych dokumentów wymaganych przepisami szczególnymi, to organ żąda tych dokumentów od inwestora w ramach postępowania wszczętego z wniosku o zmianę pozwolenia na budowę.

W związku z powyższym zasadne jest odstąpienie od stanowiska wyrażonego kilkakrotnie przez sądy administracyjne, zgodnie z którym decyzja zmieniająca wydana na podstawie art. 36a ust. 1 pr. bud. musi nawiązywać w swej treści do decyzji o pozwoleniu na budowę, której przedmiot rozstrzygnięcia zmienia, przez co wnioskowane zmiany pozwolenia na budowę nie mogą doprowadzić do powstania zupełnie nowego obiektu, pozbawionego charakterystycznych parametrów i właściwości obiektu zatwierdzonego w "pierwotnym" pozwoleniu na budowę, choćby jego przeznaczenie było podobne, a nawet identyczne. A zatem zmiana pozwolenia na budowę w trybie art. 36a pr. bud. jest dopuszczalna również wówczas, gdy nie zostanie zachowana tożsamość obiektu oznaczonego w pozwoleniu na budowę i obiektu, który powstałby po zrealizowaniu proponowanych odstępstw. Jak już wyżej wskazano, żaden przepis ustawy — Prawo budowlane nie wprowadza ograniczenia co do częstotliwości czy zakresu możliwych zmian zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę, nakazując jedynie w postępowaniu w sprawie zmiany decyzji o pozwoleniu na budowę odpowiednie do zakresu tej zmiany stosowanie art. 32-35. W przypadku kilkakrotnej zmiany decyzji o pozwoleniu na budowę ustalenie, czy dany obiekt, po uwzględnieniu wszystkich zmian, jest nadal tym samym obiektem budowlanym, co objęty „pierwotnym" projektem, może być w praktyce niewykonalne.”

Zawężenie możliwości zatwierdzenia projektu budowlanego w ramach procedury zmiany decyzji pozwolenia na budowę do obiektu,,tożsamego”, usytuowanego w identycznych (lub mniejszych) jak pierwotny projekt zagospodarowania granicach, stanowi niekorzystną dla inwestora interpretację Prawa Budowlanego, jest działaniem nieracjonalnie narażającym go na wymierne straty a takie stanowisko — czego dowodzą wyżej przytoczone wyroki sądów i rozważania — nie wynika ściśle z litery prawa lecz z jego niejednoznaczności. Urząd, który odmawia prawa do zmiany decyzji pozwolenia na budowę, wskazując równocześnie ścieżkę polegającą na dokończeniu i oddaniu do użytkowania obiektu po to, by w ten sposób,,uwolnić” teren spod działania niechcianej decyzji a następnie procedować,,nowe”, już odpowiadające nowym potrzebom pozwolenie, zdaje się nie rozumieć istotnych cech procesu inwestycyjnego.

(M.B.)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 30 maja 2017 r.

Treść zapytania

Czy wiaty o powierzchni 50 m² można usytuować tylko i wyłącznie na działce o powierzchni przekraczającej 1000 m², analogicznie czy budynek gospodarczy można sytuować na działce, której powierzchnia przekracza 500 m²? Czy powierzchnia działki nie ma tutaj znaczenia? Czy wiatę o powierzchni do 500 m² zlokalizowaną w granicy można budować bez zezwolenia?

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane z późniejszymi zmianami

Art.29.
1. Pozwolenia na budowę nie wymaga budowa;

2) wolno stojących parterowych budynków gospodarczych w tym garaży, altan oraz przydomowych ganków i oranżerii (ogrodów zimowych) o powierzchni zabudowy do 35 m², przy czym łączna liczba tych obiektów nie może przekraczać dwóch na każde 500 m² powierzchni działki;

2c) wiat o powierzchni zabudowy do 50 m², sytuowanych a działce, na której znajduje się budynek mieszkalny lub przeznaczonej pod budownictwo mieszkaniowe, przy czym łączna liczba wiat na działce nie może przekraczać dwóch na każde 1000 m² powierzchni działki;

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (wraz z późniejszymi aktualizacjami)

§ 12.
4. W zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej, uwzględniając przepisy odrębne oraz przepisy § 13, 19, 23, 36, 40 ,60 i 271-273, dopuszcza się:

3) sytuowanie budynku gospodarczego lub garażu o długości nie większej niż 6,5 m i wysokości nie większej niż 3m bezpośrednio przy granicy działki budowlanej lub w odległości nie mniejszej niż 1,5 m ścianą bez okien i drzwi.

Opinia

Prawo budowlane w artykule 29.1. wymienia rodzaje inwestycji, które nie wymagają uzyskania pozwolenia na budowę, a wymienione ustępach art.29.1.2 i art.29.1.2c, zgodnie z art.30.1., nie wymagają również zgłoszenia właściwemu organowi.

Z zapisów cytowanych ustępów nie wynika, czy można bez zgłoszenia realizować po jednym z wymienionych obiektów na połowie określonej powierzchni, to znaczy jeden budynek gospodarczy o powierzchni do 35 m² na działce o powierzchni powyżej 250 m² i wiatę o powierzchni do 50 m² na działce o powierzchni powyżej 500 m².

Tym niemniej zarówno budynki gospodarcze, garaże, altany i wiaty można realizować na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę, bez względu na ich wielkość oraz powierzchnię działki. Natomiast warunki techniczne w aktualnym brzmieniu nie dopuszczają lokalizacji wiat bezpośrednio przy granicy z sąsiednią działką budowlaną, gdyż obiekty wymienione w par.12.4.3. dotyczą wyłącznie budynków gospodarczych i garaży.

(WD, MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Treść zapytania

W związku ze zmianami w Prawie Budowlanym zjazdy z dróg krajowych, wojewódzkich, powiatowych i gminnych wymagają jedynie zgłoszenia. Ustawodawca nie przewidział wśród nich dróg wewnętrznych. Czy w związku z tym zjazd z drogi wewnętrznej wymaga pozwolenia na budowę?

Stan prawny

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane z późniejszymi zmianami stanowi:

Art.29.
1. Pozwolenia na budowę nie wymaga budowa:

11) zjazdów z dróg krajowych i wojewódzkich oraz zatok parkingowych na tych drogach;

11a) zjazdów z dróg powiatowych i gminnych oraz zatok parkingowych na tych drogach;

Art.30.
1. Zgłoszenia właściwemu organowi wymaga, z zastrzeżeniem art.29 ust.3 i 4;

1) budowa, o której mowa w ust.1.pkt. […] 11 [...].

Ustawa o drogach publicznych (Dz.U. 2016.1440 z dnia 2016.09.09):

Art.1.
Drogą publiczną jest droga zaliczona na podstawie niniejszej ustawy do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami określonymi w tej ustawie lub w innych przepisach szczególnych.

Art.2.
1. Drogi publiczne ze względu na funkcje w sieci drogowej dzielą się na następujące kategorie:

1. drogi krajowe

2. drogi wojewódzkie

3. drogi powiatowe

4. drogi gminne

Art.4.
8. Zjazd — połączenie drogi publicznej z nieruchomością położoną przy drodze, stanowiące bezpośrednie miejsce dostępu do drogi publicznej w rozumieniu przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym;

Art.8.
1. Drogi, drogi rowerowe, parkingi oraz place przeznaczone do ruchu pojazdów, niezaliczone do żadnej z kategorii dróg publicznych i nie zlokalizowane w pasie drogowym tych dróg są drogami wewnętrznymi.

Art.8.
4. Oznakowanie połączeń dróg wewnętrznych z drogami publicznymi oraz utrzymanie urządzeń bezpieczeństwa i organizacji ruchu, związanych z funkcjonowaniem tych połączeń, należy do zarządcy drogi publicznej.

Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie:

§ 3.
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

1. drodze — rozumie się przez to drogę publiczna;

12) zjeździe — rozumie się przez to część drogi na połączeniu z drogą nie będącą drogą publiczną lub na połączeniu drogi z dojazdem do nieruchomości przy drodze; zjazd nie jest skrzyżowaniem;

Opinia

Jak wynika z cytowanych powyżej definicji, a w szczególności § 3.12. rozporządzenia MTiGM, przez zjazd rozumie się połączenie dróg wewnętrznych oraz nieruchomości bezpośrednio jedną z kategorii dróg publicznych — oraz, zgodnie z art.4.8 i art.8.1 ustawy o drogach publicznych przez zjazdy rozumie się wyłącznie połączenia dróg wewnętrznych oraz nieruchomości z drogami publicznymi. Tak więc wszelkie połączenia nieruchomości z drogami wewnętrznymi wraz z parkingami i ścieżkami rowerowymi zakwalifikowane są do tej samej kategorii — drogi wewnętrzne.

W świetle obowiązujących przepisów, zapisy zawarte w Prawie budowlanym związane z procedurami przewidzianymi dla zjazdów nie obejmują zjazdów z dróg wewnętrznych. Wobec powyższego budowa zjazdu z drogi wewnętrznej wymaga pozwolenia na budowę.

 
(AW,IP, WD, EK)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.