Prawo

Treść zapytania

Przedmiotem inwestycji jest wymiana dźwigu zewnętrznego zbudowanego w duszy schodów zewnętrznej klatki schodowej w budynku mieszkalnym wielorodzinnym wpisanym do rejestru zabytków.

Wymiana wynika z defektów i dekapitalizacji samego urządzenia, a także wad użytkowych istniejącej obudowy z blachy i siatki na szkielecie stalowym. Nie bez znaczenia dla zakresu robót są także wymagania Dozoru Technicznego, który żąda dla nowego dźwigu bezpiecznej, pełnej obudowy i podgrzewania szybu. Modernizacja opiera się na założeniu robót remontowych, bo tylko takie są możliwe w starej geometrii podlegającego ochronie konserwatorskiej budynku. Nie ma bowiem miejsca na zapewnienie odległości przed drzwiami, szerokości przejść itp., a co za tym idzie spełnienia wymagań Warunków Technicznych. Tymczasem zdaniem organu wydającego pozwolenie na budowę inwestycja dotyczy przebudowy, a dowodem na to ma być przedłożony w dokumentacji projekt budowlany branży konstrukcyjnej, zawierający nową konstrukcję szybu windowego wraz z załączonymi m.in. obliczeniami statycznymi i wymiarowaniem nowych elementów konstrukcyjnych oraz fakt objęcia dokumentacją wykonanie robót związanych z uzupełnieniem, bądź wybiciem otworów w podszybiu i nadszybiu. Nadmieniam, że projekt budowlany zawiera ekspertyzę konstrukcyjną oraz obliczenia statyczne, potwierdzające proporcjonalnie niewielką zmianę obciążeń nie wymagającą nawet sprawdzenia podłoża czy korekty fundamentu. Oczywiście podlegał także weryfikacji przez projektantów sprawdzających.

Proszę zatem o ustosunkowanie się do rozbieżności w klasyfikacji przewidywanych robót budowlanych a także o zawarcie w opinii odpowiedzi na pytania:

1. Czy wymiana konstrukcji szybu dźwigu powoduje automatycznie zmianę klasyfikacji robót budowlanych z remontu na przebudowę?

2. Czy korekty geometrii otworów szybu stanowią podstawę do stwierdzenia, że inwestycja zmienia parametry użytkowe lub techniczne obiektu budowlanego (budynku)?

Podstawa prawna

1. Ustawa Prawo budowlane tj. z dnia 7 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333) (zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 11, Dz.U. z 2020 r. poz. 471) [Pb]

2. Ustawa o dozorze technicznym tj. z dnia 15 marca 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 667) (zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2255, Dz.U. z 2020 r. poz. 1339, Dz.U. z 2020 r. poz. 1086, Dz.U. z 2020 r. poz. 568, Dz.U. z 2018 r. poz. 2518) [DT]

3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie tj. z dnia 8 kwietnia 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1065) (zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2351, Dz.U. z 2020 r. poz. 1608) [WT]

Opinia

Kwestia prawidłowego zakwalifikowania robót budowlanych niezbędnych dla potrzeb wymiany istniejących dźwigów powinna być rozpatrywana w zgodzie z definicjami ustalonymi w prawie budowlanym.

Art. 3 [Słowniczek] Ilekroć w ustawie jest mowa o:

7 a) przebudowie — należy przez to rozumieć wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji; w przypadku dróg są dopuszczalne zmiany charakterystycznych parametrów w zakresie niewymagającym zmiany granic pasa drogowego;

8) remoncie — należy przez to rozumieć wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym;

9) urządzeniach budowlanych — należy przez to rozumieć urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki;

Dźwig stanowi urządzenie budowlane zapewniające prawidłowe funkcjonowanie budynku zgodnie z jego przeznaczeniem. Za funkcję transportową dźwigu odpowiada mechanizm ale do bezpiecznego działania w budynku niezbędna jest także obudowa tworząca szyb. Obudowa pełni rolę nie tylko bezpiecznego wydzielenia z otoczenia, lecz także konstrukcji przejmującej siły generowane przez samo urządzenie.

Postęp techniczny powoduje, że każdy nowy dźwig, chociaż mający takie same parametry techniczne i funkcjonalne, posiada nieco odmienne od poprzedniego szczegółowe wymagania techniczno-ruchowe (np. inną geometrię prowadnic oraz otworów technologicznych), co wiąże się z wprowadzeniem w obudowie i konstrukcji szachtu dostosowujących korekt. Finalnie szyb musi być kompatybilny z dźwigiem zgodnie z wymaganiami Dozoru Technicznego.

Dla prawidłowego zakwalifikowania do remontu lub przebudowy robót budowlanych towarzyszących wymianie dźwigu kluczowym jest ustalenie czy zmiana urządzenia i jego obudowy wpływa na parametry obsługiwanego przez dźwig budynku oraz czy prace odtwarzają stan pierwotny.

Zgodnie z definicją ze Słownika Języka Polskiego PWN odtworzyć — odtwarzać oznacza przywrócić czemuś dawny wygląd lub stan albo stworzyć coś na nowo według zachowanych fragmentów, wzorów itp.

Definicja remontu dopuszcza podczas odtwarzania stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym. Słowo „inny” oznacza w języku polskim „nie ten” lub „różny” (sjp pwn), co wiąże się nieuchronnie z odmiennością. Prawo budowlane uznało zatem za dopuszczalne użycie wyrobów odbiegających cechami od pierwowzoru, czyli ich zmianę. Remont stanowią zatem roboty budowlane, polegająca nie tylko na naprawianiu oryginalnych elementów istniejących lub dosztukowaniu fragmentów uszkodzonych, lecz także na pełnej ich wymianie na nowe, spełniające dotychczasową rolę w obiekcie.
Ustawodawca nie wyłączył przy tym żadnego elementu obiektu budowlanego z zakresu remontu. Wynika z tego, że także wymiana elementów konstrukcyjnych i ich wykonanie z użyciem wyrobów budowlanych odmiennych od pierwowzoru nie wyklucza zakwalifikowanie robót budowlanych do remontu.

Zakres dopuszczalnych różnic wprowadzonych w ramach remontu ogranicza definicja przebudowy, której wyznacznikiem jest zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego. A contrario — jeżeli w wyniku robót budowlanych nie następuje zmiana parametrów technicznych lub użytkowych obiektu, roboty budowlane nie stanowią przebudowy.

Niezmienność parametrów powinna opierać się w pierwszej kolejności na tożsamości lokalizacyjnej. Nie można za odtworzenie stanu istniejącego uznać nawet wiernej rekonstrukcji w innym miejscu. Za dopuszczalne natomiast należy uznać niewielkie zmiany geometrii wynikające z odmienności wyrobów budowlanych użytych podczas odtwarzania elementów, o ile tylko modyfikacja gabarytów nie wpływa na wymagane przepisami parametry funkcjonalne obiektu. Jeżeli użycie innych niż w pierwowzorze wyrobów budowlanych w obudowie urządzenia nie zmienia w budynku jego statyki, parametrów pożarowych, akustycznych, termicznych itp., to modyfikację, wynikającą z dostosowania do wymogów urządzenia, nie należy interpretować jako zmianę parametrów technicznych samego obiektu budowlanego.

W przedmiotowym przypadku wymiana obudowy przeprowadzana jest metodą demontowania starych elementów i montażu nowych, a praca szybu, jak dotychczas, jest oparta na szkielecie obudowy opartym na istniejącym fundamencie.

Nie przewiduje się zmian w statycznym oddziaływaniu szybu na budynek. Roboty budowlane są przewidywane w duszy schodów, poza przestrzenią komunikacyjną, a zatem nie mają wpływy na parametry użytkowe budynku. Parametry funkcjonalne urządzenia, w tym ilość przystanków i wysokość podnoszenia, także nie ulegają zmianie.

Obliczenia statyczne wykonane zgodnie z współczesnymi normami potwierdzają bezpieczeństwo ludzi i mienia. Jak wynika z powyższego projektowane roboty nie wprowadzają zmiany parametrów technicznych i użytkowych w obiekcie. Prace odtwarzają stan pierwotny i przywracają bezpieczne działanie urządzenia technicznego niezbędnego do funkcjonowania budynku mieszkalnego. Zgodnie z powyższym, nie istnieją racjonalne przesłanki przemawiające za zakwalifikowaniem inwestycji w inny sposób niż remont.

(WD)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 22 lutego 2021 r.