Wszystko, co musisz wiedzieć o fotowoltaice|PdD

Ruszamy z nowym cyklem #PONIEDZIAŁEKZEKSPERTEM, w którym będziemy rozwiewać Wasze wątpliwości na tematy związane z budową i urządzaniem wnętrz. W dzisiejszym artykule rozmawiamy o fotowoltaice z Maciejem Drobczykiem z firmy IBC SOLAR Poland.

Maciej Drobczyk – Ekspert w zakresie projektowania instalacji fotowoltaicznych z uwzględnieniem korzyści w długo i krótkofalowej perspektywie, specjalista od bezpieczeństwa instalacji PV, dostępnych form dofinansowań inwestycji PV dla prosumentów i firm oraz wyboru odpowiednich rozwiązań PV w zależności od oceny kwalifikowalności dachu, oraz warunków otoczenia. W IBC SOLAR Poland obejmuje stanowisko Country Managera, pracując z klientami biznesowymi, prowadząc szkolenia z autorskiego oprogramowania do projektowania instalacji PV Manager oraz wspierając merytorycznie instalatorów i partnerów. Ekspert inicjatywy merytorycznej „fotowoltaika na dachach płaskich” stowarzyszenia DAFA.

Odpowiednio dobrana instalacja zawsze się opłaca

Jakie zaszły zmiany w rozliczaniu produkowanej energii i czy są one korzystne dla odbiorcy?

Maciej Drobczyk: Wejście w życie nowelizacji ustawy o OZE z 1 kwietnia 2022 roku wprowadziło dosyć istotne zmiany w rozliczaniu produkowanej energii. Osoby, które założyły instalację fotowoltaiczną po 31 marca, obowiązuje rozliczenie na zasadzie net-billingu. Co to oznacza? W tym przypadku energia elektryczna nie będzie tak jak wcześniej oddawana i odbierana, a sprzedawana i kupowana od operatora według określonych stawek. Z kolei osoby, które posiadały własną instalację PV jeszcze przed wejściem w życie nowelizacji, to jest przed 31 marca 2022 roku, mogą przez kolejne 15 lat korzystać z wcześniejszych zasad, tzw. net-meteringu.

W związku z wprowadzonymi zmianami system upustów, który jest rozliczany metrycznie w kilowatogodzinach (net-metering), został zastąpiony nowym, polegającym na rozliczaniu pieniężnym w złotówkach (net-billing).

Zgodnie z nową formą rozliczenia wyprodukowane nadwyżki energii są sprzedawane do sieci, a brakująca energia musi zostać kupiona od dostawcy. Na szczęście nie zniechęciło to przyszłych prosumentów do zakupu paneli fotowoltaicznych, tylko zainspirowało do inwestycji w kompleksowe rozwiązania. Coraz częściej nasi klienci decydują się na rozszerzenie instalacji PV o pompę ciepła czy magazyn energii. Wszystko po to, aby jak najlepiej wykorzystać zieloną energię w swoim domu i nie być w pełni zależnym od dostawcy prądu.

Ile kosztuje założenie fotowoltaiki w domu jednorodzinnym w 2023 roku?

Maciej: Każdy projekt instalacji fotowoltaicznej powstaje z myślą o indywidualnych potrzebach przyszłego prosumenta. Dlatego tak ważne jest, żebyśmy odpowiednio dopasowali wielkość systemu do zapotrzebowania energetycznego dla danego gospodarstwa, co z kolei przekłada się na to, jakie koszty trzeba będzie ponieść w danym przypadku. Warto podkreślić, że na końcową cenę wpływa wiele czynników. Mam na myśli na przykład wielkość systemu oraz wybrane komponenty, doświadczenie i wiedzę instalatora czy nawet region Polski, w którym budujemy instalację. Przyjmuje się, że średni koszt, który musimy ponieść za 1 kWp instalacji to około 5 000 zł.

Warto podkreślić, że jest to jedynie bazowa kwota. Musimy zatem podejść do tematu kompleksowo i przeanalizować cały kosztorys jeszcze przed podjęciem decyzji o montażu fotowoltaiki. Fakt, że sama inwestycja jest kosztowna, jednak korzyści płynących z korzystania z zielonej energii jest na tyle dużo, że opłaca się instalować moduły PV w gospodarstwie. Ponadto dzięki dostępnym ulgom i dofinansowaniom instalacji, nie tylko możemy zaoszczędzić, ale i podnieść wartość nieruchomości.

Jak otrzymać dofinansowanie na fotowoltaikę?

Maciej: Obecnie możemy skorzystać z kilku rządowych programów, takich jak: Mój Prąd, który obejmuje dofinansowanie instalacji PV dla osób fizycznych i przedsiębiorstw oraz dla gospodarstw jednoosobowych, Czyste Powietrze, które dotyczy dotacji m.in. na wymianę źródeł ciepła, instalację kolektorów słonecznych i pomp ciepła, a także Prosument, który zawiera dopłaty do systemów OZE. W tegorocznej, piątej edycji programu Mój Prąd wprowadzono również dotację do montażu pomp ciepła i kolektorów słonecznych do podgrzewania ciepłej wody użytkowej, dzięki czemu możemy uzyskać jeszcze większe wsparcie na nowopowstałą instalację fotowoltaiczną.

W celu przystąpienia do programu trzeba wykonać kilka kroków, w tym przygotować niezbędną dokumentację, a następnie złożyć wniosek o dofinansowanie. Przy wyborze dostawcy fotowoltaiki dobrze postawić na tego, który przeprowadzi nas przez ten wymagający proces. Mamy wtedy gwarancję, że niczego nie pominiemy i dostarczymy komplet wymaganych materiałów, a sama instalacja będzie zamontowana poprawnie.

Energię pozyskaną z paneli fotowoltaicznych możemy wykorzystać do podgrzewania wody

Kiedy fotowoltaika się nie opłaca?

Maciej: Odpowiednio dobrana instalacja zawsze będzie się opłacać. Prawidłowo zaprojektowana instalacja PV zagwarantuje wysokie osiągi wyprodukowanej energii, co z kolei przełoży się na szybszy zwrot poniesionych kosztów. Dla przykładu omówmy dwie różne metody kalkulacji opłacalności takiej inwestycji.

Pierwsza metoda zakłada, że 1 kWp (kilowatopik) instalacji PV kosztuje 5 000 zł, a wydajność systemu pozwala na wygenerowanie około 1 000 kWh (kilowatogodzin) energii elektrycznej rocznie. Przy założeniu, że instalacja będzie działać przez 15 lat, całkowita ilość wyprodukowanej energii wyniesie 15000 kWh. Biorąc pod uwagę aktualne ceny, wartość tej wyprodukowanej energii odpowiada 15 000 zł. W sytuacji, gdy gospodarstwo zużywa 4 000 kWh rocznie, instalacja o mocy 5 kWp – która kosztuje 25 000 zł – będzie w stanie wygenerować rocznie 5 000 kWh energii elektrycznej. Zakładając, że połowę z tej energii będziemy mogli wykorzystać na bieżąco, rachunki za prąd zmniejszą się o około 2 500 zł rocznie, co skróci czas zwrotu inwestycji do mniej więcej 10 lat. Dodatkowo możliwość sprzedaży nadwyżki energii do sieci pozwala uzyskać dodatkowy zysk w wysokości około 1 000 zł rocznie. Dzięki temu wykorzystanie instalacji o mocy 5 kWp jest w stanie zwrócić koszty inwestycji w około 7 lat, a z uwzględnieniem dofinansowań i ulg podatkowych czas ten może skrócić się nawet do 5 lat.

Druga metoda kalkulacji przyjmuje, że 1 kWp instalacji fotowoltaicznej kosztuje 5 000 zł, a instalacja ta będzie działać przez 20 lat, co pozwoli na wygenerowanie łącznie 20 000 kWh energii elektrycznej. Jednocześnie możemy określić, że koszt 1 kWh zakupionego od dostawcy waha się w granicach złotówki, a koszt wyprodukowanego 1 kWh energii z instalacji fotowoltaicznej wynosi 0,25 zł (na podstawie kosztu instalacji i ilości energii wyprodukowanej w ciągu jej 20-letniego działania). Zakładając degradację modułów i mniejsze uzyski w kolejnych latach, wciąż mieścimy się w średniej cenie 0,30 zł za 1 kWh. Wartość oszczędności generowanych przez 1 kWh energii wyprodukowanej przez instalację wynosi zatem 0,70 zł. Dodatkowo każda 1 kWh oddana do sieci spłaca się, ponieważ cena sprzedaży energii waha się w granicach 0,30 – 0,50 zł. Ostatecznie, przy założeniu autokonsumpcji na poziomie 50%, 1 kWp instalacji fotowoltaicznej generuje około 350 zł oszczędności (0,70 zł x 500 kWh) oraz około 150 zł zysku ze sprzedaży energii (0,30 zł x 500 kWh), co daje łącznie około 500 zł każdego roku. W ten sposób, przy obecnych cenach energii, czas zwrotu inwestycji wynosi 10 lat.

Mieszkając w bloku również możesz skorzystać z fotowoltaiki

Czy za pomocą fotowoltaiki można podgrzewać wodę?

Maciej: Jak najbardziej możemy wykorzystać energię pozyskaną z paneli fotowoltaicznych do podgrzewania wody w naszym gospodarstwie domowym. W sprzedaży dostępne są grzałki, które uruchamiamy dzięki sterownikowi czasowemu, kiedy instalacja PV generuje energię elektryczną. Istnieją też bardziej rozwinięte systemy, które automatycznie przeznaczają nadprodukowaną energię na ogrzewanie ciepłej wody użytkowej. W podobny „inteligentny” sposób możemy połączyć pompę ciepła z instalacją PV i podgrzewać wodę wtedy, gdy mamy energię ze słońca. Co ciekawe, tego typu rozwiązania, oparte o domowy system zarządzania energią (HEMS), są objęte dodatkowym dofinansowaniem rządowego programu Mój Prąd.

Jak ogrzać dom za pomocą fotowoltaiki?

Maciej: Podobnie jak przy podgrzewaniu wody dzięki instalacji PV, obecnie do dyspozycji mamy kilka rozwiązań, które możemy wykorzystać do ogrzewania naszego gospodarstwa. Te prostsze polegają na instalacji kotła elektrycznego lub grzałki, które wykorzystują energię wyprodukowaną przez fotowoltaikę do ogrzewania wody CO lub CWU. Innym możliwym rozwiązaniem jest montaż mat grzejnych, sterowanych w pełni inteligentnie na zasadach zarządzania energią HEMS – podobnie jak przy wykorzystaniu grzałek. Jednak jedną z najczęściej wybieranych opcji jest montaż pompy ciepła. Możemy wtedy, w mniej lub bardziej zaawansowany sposób, połączyć to urządzenie z instalacją PV, co przełoży się na maksymalne wykorzystanie nadwyżek wyprodukowanej energii pochodzącej ze słońca.

Instalacja fotowoltaiczna oczyszcza się samoistnie

Czy można zamontować fotowoltaikę na balkonie?

Maciej: Oczywiście, istnieje możliwość instalacji paneli fotowoltaicznych na balkonie. Co ciekawe, w sprzedaży są dostępne nawet gotowe zestawy do samodzielnego montażu. W takiej sytuacji musimy skorzystać z pomocy osoby z odpowiednimi uprawnieniami, która podłączy taką instalację PV do domowej sieci i dokona wszelkich formalności. Należy jednak pamiętać, żeby zawsze wybierać produkty od sprawdzonych producentów. Wówczas mamy pewność, że panele są wykonane z wysokiej jakości komponentów, co przełoży się na ich codzienne funkcjonowanie.

Ze względu na niewielkie powierzchnie balkonów, moc instalacji nie będzie zbyt duża, dlatego jednostkowy koszt montażu będzie relatywnie wyższy niż przy dużych systemach PV. Mimo tego, obserwując obecną sytuację na rynku nieruchomości, w tym liczbę mieszkań i dostępnych balkonów, a przede wszystkim rosnące zapotrzebowanie na takie rozwiązania, coraz więcej firm decyduje się na wprowadzenie tego typu usług do swojej oferty.

Jak utrzymać fotowoltaikę w czystości?

Maciej: Z założenia instalacja fotowoltaiczna oczyszcza się samoistnie i nie trzeba w ten proces ingerować. Wpływa na to sposób ułożenia paneli, a dokładniej ich montaż pod określonym kątem, który zazwyczaj wynosi więcej niż 5 stopni, przez co część zanieczyszczeń po prostu spada na ziemię. Dodatkowymi czynnikami, które mają wpływ na samooczyszczanie modułów, są specjalna powłoka hydrofobowa ograniczająca przywieranie zanieczyszczeń, a także opady atmosferyczne, ponieważ skutecznie usuwają nagromadzone zanieczyszczenia, w tym pyłki i kurze.

Jednak gdy zdecydujemy się na mycie paneli we własnym zakresie, należy pamiętać o kilku zasadach. Nie jest wskazane, żeby czyścić instalację PV, gdy panele są rozgrzane, starajmy się więc wybierać te pory dnia, kiedy słońce nie świeci zbyt mocno. Dodatkowo powinniśmy unikać ostrych przedmiotów i agresywnej chemii, a do spłukiwania używać wyłącznie wody zdemineralizowanej. Każdorazowe mycie modułów może prowadzić do uszkodzeń bądź zaniku warstwy hydrofobowej, co może skutkować gorszym odprowadzaniem wody. Jeśli jednak widzimy potrzebę wyczyszczenia naszej instalacji PV, możemy skorzystać z pomocy specjalistów. Na rynku działają firmy, które oferują takie usługi.