Klimatyczne meble PRL – sprawdź, czy masz je w domu.

Okres PRL we wzornictwie i architekturze cechował się wyjątkowym bogactwem. To wtedy powstawały kultowe meble takich projektantów jak: Teresa Kruszewska czy Józef Chierowski. Przedmioty codziennego użytku, które były w niemal każdym domu, jeszcze niedawno uważano za bezwartościowe echo minionej epoki. Dziś te projekty, uznawane są za kultowe i stają się coraz trudniej dostępne, a moda na klimatyczny wystrój mieszkań z lat 50.–90. XX wieku powraca.

Ikony polskiego designu na każdym kroku

Niektórzy z nas nawet nie zdają sobie sprawy, że w ich rodzinnych domach co dzień siedzieli na stylowych meblach znanych projektantów, które obecnie pewnie są niezwykle rzadkie. Te przedmioty mają wartość nie tylko materialną, ale przede wszystkim sentymentalną. Starszemu pokoleniu mogą kojarzyć się one z beztroskim dzieciństwem i ciepłem rodzinnego domu, trochę młodszym z feriami spędzonymi u babci. Dziś z powodzeniem możemy zaprojektować przestrzeń w naszych mieszkaniach i domach w stylu przewodnim „Post-PRL". Jest to z pewnością styl wyjątkowy i ponadczasowy. Jeśli jednak nie chcemy przeprowadzać gruntownej metamorfozy, możemy ukradkiem przemycić kawałki tego stylu w dodatkach. Świetną sprawą jest również wzbogacenie przestrzeni o stylowy fotel w przykuwającym wzrok kolorze tapicerki.

Akcja renowacja!

Renowacja starych mebli ma same dobre strony. Po pierwsze jest to ocalenie od zapomnienia jakiejś cząstki naszej historii, dobytku szerokiego grona zdolnych projektantów i zakładów, z których większość pewnie już nie istnieje. Gdyby nie przedmioty, które na stałe wpisały się do kanonu polskiego wzornictwa i są nadal użytkowane, pewnie wiele osób zapomniałoby o tym wspaniałym dorobku. Po drugie w duchu wszechobecnego nacisku na re-use i zero waste możemy dzięki odświeżeniu koloru drewna, ponownej impregnacji lub wymianie tapicerki cieszyć się tym samym meblem przez następnych kilkadziesiąt lat. Stare, ale odnowione meble mają coraz więcej zwolenników i dlatego powstaje coraz więcej miejsc i firm, które zajmują się tą wspaniałą inicjatywą, przywracając dawną świetność pięknym polskim meblom.

Muszelka, Aga, Hałas...

Niewielu z nas kojarzy te nazwy, ale polski PRL to nie tylko kultowa niekoniecznie atrakcyjna i toporna meblościanka. Wiele mebli z tamtego okresu było wykonywanych ze świetnych materiałów i posiadało unikatowe wzornictwo, a poprzez wysoką dbałość o to, aby każdy mebel był przede wszystkim użyteczny i praktyczny są to meble po prostu – wygodne i ponadczasowe.

Kultowy model Fotela Typ - 366 w dwóch wersjach wykończenia

Fotel tapicerowany typ 366

Rok: 1959
Autor projektu: Józef Marian Chierowski
Producent: Dolnośląskie Fabryki Mebli w Świebodzicach (do 1970 roku), Głuchołaskie Fabryki Mebli- Głuchołazy, Świdnicki Ośrodek Przemysłu Meblarskiego (od 1970 roku), Olsztyńskie Fabryki Mebli – Zakład w Pieckach

To najprawdopodobniej jeden z najpopularniejszych i najbardziej znanych krzeseł polskiego designu z okresu PRL. Produkowano go przez 20 lat, podczas których pojawił się w niebagatelnej liczbie prawie miliona sztuk! Modny fotel był także wybierany często do aranżacji wnętrz w polskich kultowych filmach tamtego okresu jak np. Święta wojna z 1965 roku (reż. Julian Dziedzina) czy Och Karol z 1985 w reżyserii Romana Załuskiego.

Niezwykle ponadczasowy design fotela "Zajączek"

Fotel „Zajączek”

Autor projektu: Nie zachowały się żadne dowody, które mogłyby jednoznacznie potwierdzić, kto był autorem wzoru.
Producent: Dolnośląskie Fabryki Mebli w Świebodzicach, od 1970 roku Gościcińska Fabryka Mebli

Fotel typ 300-177 nazywany jest obecnie „zajączek” lub „bunny”, produkowany był obok kultowego modelu 366 od początku lat 60. do połowy 80. XX wieku

Popularne krzesło "Aga"

Krzesło AGA

Rok: 1976
Autor projektu: Józef Marian Chierowski
Producent: Wielkopolskie Fabryki Mebli Zakład w Chodzieży oraz przypuszczalnie w innych wersjach w Dolnośląskich Fabrykach Mebli w Świebodzicach i Fabryce Mebli Giętych w Jasienicy

Kolejny kultowy projekt – Krzesło AGA dotąd jest częstym domownikiem. Jego charakterystyczną cechą są podwójne nogi przymocowane do stelaża widocznymi śrubami. Według tego pierwowzoru produkowanych było w późniejszych czasach wiele podobnych modeli np. jak „ODRODZENIE”, które miało lamówkę wytwarzaną z tworzywa sztucznego. Nic w tym dziwnego – te krzesła były niezwykle wygodne i poręczne.

Kultowy model krzesła "Muszelka"

Krzesło „Muszelka”

Rok: 1969
Autor projektu: Wacław Leśniewski
Producent: Słupski Ośrodek Przemysłu Meblarskiego, Bydgoskie Fabryki Mebli, Rzemieślnicza Spółdzielnia Zaopatrzenia i Zbytu Usług Budowlanych, Meblarska Spółdzielnia Pracy „Zjednoczenie”

Krzesło — typ 1020 nazywane często „muszelką” posiada widoczny na pierwszy rzut oka otwór w dolnej części oparcia o charakterystycznym kształcie. Powstała także druga wersja tego projektu nazwana „1020 B” / „Jerzy B” odróżniająca się od pierwszej wersji między innymi kształtem przekroju nóg.

Niezwykle filigranowe krzesła Prof. Hałasa

Krzesło typ 200-190

Rok: ok. 1966
Autor projektu: Rajmund Teofil Hałas
Producent: Olsztyńskie Fabryki Mebli, Paczkowskie Fabryki Mebli, Głuchołaskie Fabryki Mebli

Krzesło — typ 200-190 jest niezwykle eleganckie. Wygląda stabilnie, jest wygodne, a na dodatek nie zajmuje wiele miejsca. Jego projektant — Rajmund Teofil Hałas był artystą i profesorem uniwersyteckim oraz autorem kilku innych projektów, które uważane są dziś za ikony designu PRL jak np. regał o zmiennych wysokościach z 1959 roku.

Gięte siedziska krzeseł typu A- 6150

Krzesło typ A-6150

Rok: połowa lat 60. ubiegłego wieku.
Producent: Zakłady Mebli Giętych – Radomsko (FAMEG)

To niezwykłe krzesło zachwyca swoją prostotą. Tapicerka była wykonywana z dwóch zszytych ze sobą kawałków tkaniny. Wygodny kształt elementu siedziskowo-oparciowego osiągnięto dzięki wykorzystaniu giętej sklejki liściastej.

Odnowione krzesło "Skoczek"

Skoczek

Rok: 1965
Autor projektu: Juliusz Kędziorek
Producent: Zamojskie Fabryki Mebli

Krzesło GFM-57, które zyskało jeden z najbardziej znanych przydomków wśród polskich mebli- „skoczek” to wyjątkowa ikona polskiego designu. Był to jeden z najlepszych wzorów projektanta i podobno został zaprojektowany na fali popularności skoków narciarskich.

Polski design na własne oczy

Świetną okazją do zapoznania się z klimatem tych przedmiotów jest odwiedzenie wystaw w Muzeum Narodowym w Krakowie pt. „Przedmioty. Galeria Designu Polskiego XX i XXI wieku” oraz „Przekroje. Galeria architektury polskiej XX i XXI wieku” znajdujące się w Kamienicy Szołayskich, oddziale MNK. Ciekawostką jest również to, że wystawy są zapowiedzią dalszego rozwoju działalności muzeum w tym kierunku. W dawnym Hotelu Cracovia ma w przyszłości powstać nowy oddział muzeum.

Na wystawie można zobaczyć eksponaty od czasów Młodej Polski, przez modernizm i awangardę w II RP, czasy PRL, po współczesność. Osobne sale poświęcone zostały sztuce plakatu i modzie. Wybrane ramy czasowe pozwalają docenić osiągnięcia twórców pierwszych polskich stowarzyszeń projektantów na przełomie XIX i XX wieku (Towarzystwo Polska Sztuka Stosowana, Warsztaty Krakowskie), a jednocześnie podkreślić, że kluczowe znaczenie ma dziś dla nas dorobek XX wieku oraz dekad transformacji po 1989 roku.

— Muzeum Narodowe w Krakowie