Jak wnętrza filmów i seriali inspirują projektantów? |PdD

Najlepsze filmy potrafią przenieść widza w czasie i przestrzeni. Choć można to przypisać aktorom, efektom specjalnym i intrygującemu scenariuszowi, scenografia również odgrywa w tym ważną rolę. Architektka Joanna Kulczyńska-Dołowy opowiada nam o filmach, których plany zdjęciowe zainspirowały jej pracę.

Joanna Kulczyńska-Dołowy – architektka zajmująca się zespołem projektów wnętrz w rodzinnej firmie Kulczyński Architekt. pracownia specjalizująca się w projektach architektonicznych, urbanistycznych i projektach wnętrz została założona niemal trzydzieści lat temu przez jej ojca, architekta Bogdana Kulczyńskiego. W ciągu niemal trzech dekad działalności w pracowni powstało wiele projektów, które na stałe wpisały się w krajobraz Warszawy i nie tylko, ale też zostały docenione w konkursach architektonicznych, np. Centrum Olimpijskie wraz z założeniem biurowym Athina Park, Europejskie Centrum Bajki w Pacanowie, apartamentowce Finale Apartments. Pracownia Kulczyński Architekt ma na koncie rewitalizacje i adaptacje istniejących budynków, np. Fabryka Trzciny, Dom Handlowy Mysia 3, Smolna 40, projekty prywatnych budynków mieszkalnych oraz wnętrz.

Gra na emocjach

Podobnie jak architektura, scenografia może wywołać określone emocje i stworzyć nastrój poprzez wykorzystanie perspektywy, przestrzeni, proporcji, światła, koloru i detali.

– Zwłaszcza dla pokolenia wychowującego się w XX wieku, telewizja i kino stały się poniekąd oknem na zachodni świat. Dzięki nim mogliśmy obserwować nie tylko odmienne zwyczaje, ale także robiącą wrażenie scenografię, tak inną od wnętrz, które widywaliśmy na co dzień. Myślę, że wielu współczesnych architektów do dziś wspomina produkcje, dzięki którym zakochali się w swojej profesji – marząc o projektowaniu tak samo spektakularnych przestrzeni. Jestem też przekonana, że nie byłyby to jedynie wielkie hollywoodzkie dzieła. Sama, z własnego dzieciństwa z uśmiechem wspominam kreskówkę „Jetsonowie”, która od najmłodszych lat rozbudzała moją wyobraźnię i poszerzała horyzonty funkcjonalności. – wyjaśnia Joanna Kulczyńska-Dołowy.

2001: Odyseja Kosmiczna

Kubrick był znany ze swojej skrupulatności i dbałości o szczegóły. Na potrzeby filmu „2001: Odyseja Kosmiczna” starał się stworzyć wyjątkowy świat epoki kosmicznej. Po obejrzeniu filmów science-fiction z wczesnych lat 60. reżyserowi zależało na realistycznej scenografii. Jego głównym celem było przewidywanie przyszłego postępu technologicznego. Należy pamiętać, że podczas gdy Kubrick i jego załoga projektowali wygląd przyszłości, NASA pracowała gorączkowo nad Programem Apollo, mającym wysłać człowieka na Księżyc. Plany w „2001: Odysei kosmicznej” musiały nadążać za postępem technologicznym, inaczej wizja projektowa okazałaby się przestarzała i błędna. Filmowe panele przełączników, systemy wyświetlania i sprzęt komunikacyjny we wnętrzach statków kosmicznych zostały zaprojektowane przez zespół Kubricka złożony z astronomów, ekspertów aeronautyki i inżynierów lotniczych, aby zapewnić najwyższy poziom technicznego realizmu.

„2001: Odyseja Kosmiczna” zrobiła na mnie olbrzymie wrażenie swoim minimalizmem, tak innym od znanych filmów sci-fi obfitujących w ekstrawaganckie efekty i scenografię. Warto zauważyć, że sam Kubrick o swojej sztuce powiedział kiedyś: „To nie jest wiadomość, którą kiedykolwiek staram się wyrazić słowami”. Oglądanie filmu jest doświadczeniem niewerbalnym – tylko 40 minut z dwugodzinnej produkcji zawiera dialogi. Jako wizualny gawędziarz, Stanley Kubrick przedkłada w swoich pracach obrazy nad słowa – wyjaśnia Joanna Kulczyńska-Dołowy.

2001: Odyseja Kosmiczna (1968, USA, Wielka Brytania) reż. Stanley Kubrick

Adwokat diabła

Ten dramat sądowy z nadprzyrodzonym zwrotem akcji zyskał swoją popularność nie tylko dzięki znakomitym występom gwiazdorskiej obsady. Uwagę widzów przyciąga również dobrze przemyślana starannie stworzona scenografia. Bogactwo planów zdjęciowych stanowi idealną symbolikę dla głównego tematu produkcji – próżności. Kreacja wyjątkowego świata bogatych i uprzywilejowanych mieszkańców Nowego Jorku była sporym wyzwaniem. Choć styl miasta jest powszechnie znany, scenograf, Bruno Rubeo, chciał zestawić go ze sceneriami charakterystycznymi dla postaci Johna Miltona. Twórcy nie chcieli przedstawiać bohatera jako mężczyzny z normalnym życiem i zwykłym mieszkaniem. Plan zdjęciowy został zaprojektowany tak, by w pełni uchwycić tajemniczość Miltona.

- „Adwokat diabła” świetnie gra kontrastami w scenografii. Twórcy w spektakularny sposób zestawiają ze sobą wnętrza proste, industrialne, na pierwszy rzut oka wręcz puste, z apartamentami ociekającymi blichtrem i bogactwem, jak np. penthouse dewelopera Alexandra Cullena, należący w rzeczywistości do Donalda Trumpa – opisuje Joanna Kulczyńska-Dołowy.

Adwokat diabła (1997, USA, Niemcy), reż. Taylor Hackford

Seks w Wielkim Mieście

W latach 90. na ekranach telewizorów zadebiutowała produkcja, która nie tylko podbiła serca widzów, ale również odmieniła sposób patrzenia na scenografię seriali. W „Seksie w Wielkim Mieście” Nowy Jork tętni życiem, zachwycając ekstrawaganckimi przestrzeniami i luksusowymi apartamentami. Jednym z nich jest mieszkanie Aleksandra Petrovsky'ego. Jego dwupiętrowy loft w centrum miasta wyróżniał się wyrafinowanym stylem i był wystarczająco przestronny, by pomieścić fortepian, motocykl i pracownię artystyczną.

- W serialu „Seks w Wielkim Mieście” postać Petrovsky”ego grał Michaił Barysznikow, rosyjski tancerz baletowy i choreograf. W wywiadach mówił później, że na planie czuł się tak jak w domu – był pod takim wrażeniem przestrzeni, że osobiście przyniósł obrazy ze swojej prywatnej kolekcji, aby powiesić je na ścianach. Mieszkanie jest też pełne pereł designu XX wieku, np. foteli zaprojektowanych przez Charlesa Eamesa – dodaje architektka.

Seks w Wielkim Mieście (1998-2004, USA) reż. Darren Star

Mad Men

Akcja serialu Matthew Weinera rozgrywa się w latach 60. XX wieku, a jej miejscem jest firma reklamowa przy Madison Avenue. Atrakcyjność produkcji jest głęboko zakorzeniona w nieskazitelnie zaprojektowanych planach zdjęciowych. Fabuła serialu to opowieść o Nowym Jorku w stanie entropii. Weinerowi zależało nie tyle na odtworzeniu stylistyki epoki, lecz pokazaniu prawdziwych i wiarygodnych wnętrz.

- Biuro Dona, głównego bohatera serialu, to doskonały przykład nowoczesnego projektu z lat 60.: ponadczasowego i wielofunkcyjnego. Scenografowie świetnie uchwycili nowoczesno-retro estetykę tego okresu uwzględniając we wnętrzu kultowe meble z epoki. Fabuła produkcji obejmuje 10 lat, od roku 1960 do 1970 – twórcy zadbali o to, by w projektach podkreślić kulturowy przewrót, jaki przechodziła w tym czasie Ameryka – łącząc nowoczesne meble z połowy stulecia z kolorowymi i jasnymi dziełami sztuki, tkaninami, aby wizualnie uchwycić zmianę gustu estetycznego późnych lat 60. – zauważa Joanna Kulczyńska-Dołowy.

Mad Men (2007-2015, USA) reż. Matthew Weiner

Dom nad jeziorem

Widowiskowy dom położony nad jeziorem jest miejscem kluczowym dla fabuły filmu z Sandrą Bullock i Keanu Reevesem. Konstrukcja z klonem pośrodku wnętrza została zbudowana na potrzeby produkcji na Maple Lake w Willow Springs w stanie Illinois. Miejsce to okazało się idealną scenografią dla powstającego filmu – naturalnym, spokojnym i romantycznym otoczeniem. Tytułowy dom zaprojektował brytyjski architekt, Nathan Crowley.

- Scenografia „Domu nad jeziorem” jest jednocześnie jednym z najważniejszych elementów fabuły filmu. Wnętrza nie są zaprojektowane przypadkowo – są połączeniem nieprzemijającej klasyki i nowoczesnego sznytu, urządzone w stylu, który swoje uzasadnienie znajduje w przedstawionej historii. – podsumowuje Joanna Kulczyńska-Dołowy.