Przesunięte o rok Biennale Architektury w Wenecji otworzy się już 22 maja wraz z wyczekiwaną wystawą w Pawilonie Polskim „Trouble in Paradise” kuratorów z kolektywu PROLOG +1. Wystawa traktuje wieś jako samodzielny obszar badań i tam szuka odpowiedzi na temat przewodni tegorocznego biennale: Jak będziemy żyć razem? Autorzy projektu we współpracy z międzynarodowym gronem architektów i artystów, pokażą, że w czasach narastających lokalnych i światowych kryzysów obszary wiejskie są istotnym elementem budowania wspólnoty.
„Trouble in Paradise” to wielowątkowa opowieść o przyszłości wspólnotowego życia na wsi. To tam autorzy wystawy odnaleźli podstawę do dyskusji na temat tego, co wspólne i wyjścia poza podział na publiczne i prywatne. Refleksje na temat marginalizowanej problematyki rozległych obszarów wiejskich i postępującej migracji z miast na wieś dały impuls do stworzenia wizji przez zaproszone do projektu zespoły architektoniczne z Europy.
trailer wystawy w ramach biennalowego projektu Sneak Peak
© BiennaleChannel
Projektom towarzyszy pogłębiona analiza form pracy i zamieszkiwania na wsi, której efektem jest powstała we współpracy z polskimi artystami Panorama polskiej wsi. Studium przypadku Polski — kraju, w którym 93 procent powierzchni stanowią obszary wiejskie — umożliwia zrozumienie specyfiki postsocjalistycznej Europy Środkowo-Wschodniej oraz wskazanie problemów i propozycji ich rozwiązania w skali globalnej — czytamy w komunikacie prasowym Zachęty — Narodowej Galerii Sztuki, która jest organizatorem Pawilonu Polskiego.
przyszłość świata zależy od wsi
Kolektyw PROLOG +1 będący kuratorem wystawy tworzą: Mirabela Jurczenko, Bartosz Kowal, Wojciech Mazan, Bartłomiej Poteralski, Rafał Śliwa i Robert Witczak. Proponują oni, by szukać rozwiązań globalnych problemów w nowych sposobach organizacji obszarów wiejskich oraz badaniu rządzących nimi sił i procesów, nierozpoznanych dotąd przez architektów. Są przekonani, że przyszłość świata zależy od wsi, a miasta nie mogą bez niej istnieć. Ideą projektu jest dialog i skonfrontowanie doświadczeń, teorii, edukacji i praktyki z wielu miejsc, które pozwolą spojrzeć na wieś świeżym okiem.
kolektyw PROLOG +1: Rafał Śliwa, Robert Witczak, Bartosz Kowal, Wojciech Mazan, Mirabela Jurczenko i Bartłomiej Poteralski
fot.: Paweł Starzec
Metoda badawcza, jaką przyjął kolektyw PROLOG +1 ma na celu stworzenie nowych narzędzi do opisywania wsi, podzielonej na trzy etapy historycznego rozwoju: wczesnokapitalistyczny, socjalistyczny i późnokapitalistyczny. Etapy te są analizowane pod kątem trzech obszarów: terytorium, osady i domu, ze szczególnym uwzględnieniem projektów kolonizacyjnych realizowanych przez państwo polskie w ciągu ostatniego stulecia. Analiza to pozwoliła zbudować kuratorom wystawę podzieloną na dwie uzupełniające się nawzajem części: analityczną i projektową.
wystawa w Pawilonie Polskim
Po wejściu do Pawilonu Polskiego zostajemy otoczeni fotorealistyczną panoramą wsi, nadrukowaną na tkaninie i umieszczona na linii naszego wzroku. To część analityczna wystawy, przedstawiająca charakterystyczne elementy krajobrazu wiejskiego będące efektem zachodzących tam w ciągu stu lat procesów. Panorama została stworzona przez fotografów Michała Sierakowskiego i Pawła Starca oraz artystę Jana Domicza we współpracy z zespołem PROLOG +1. Instalacja umożliwia odbieranie obrazu na dwóch poziomach. Oglądanie jej z pewnej odległości daje wrażenie bycia w krajobrazie, natomiast obserwowanie z bliska pozwala na rozpoznawanie tworzących krajobraz form.
Każdy z elementów widocznych na panoramie niesie ze sobą informację. W obiektach zapisana jest historia sposobów życia i pracy na wsi, a także procesów, które na przestrzeni lat utrwaliły fragmentaryczność krajobrazu wiejskiego. Wieś, do tej pory uznawana za peryferium, przestanie nim być, kiedy przestaniemy uznawać miasto za centrum. Wieś nie jest hierarchicznym, lecz horyzontalnym bytem, co zrozumiemy, przyglądając się jej krajobrazowi. Zauważymy wtedy sylwetki na horyzoncie i zadamy sobie pytanie, czy są one zagrożeniem dla raju — tłumaczą członkowie PROLOG +1.
zaproszone zespoły stworzyły m.im. modele architektoniczne, kolaże i rysunki
© archiwum organizatorów
mięzynarodowa współpraca
Część projektową tworzy sześć zespołów architektonicznych z Europy: Atelier Fanelsa (Niemcy), GUBAHÁMORI + Filip + László Demeter (Węgry), KOSMOS (Rosja, Szwajcaria, Austria), Rural Office for Architecture (Wielka Brytania), RZUT (Polska) i Traumnovelle (Belgia). Wszystkim zaproszonym architektom bliska jest praca badawcza w zakresie architektury i nauk pokrewnych oraz tworzenie projektów na podstawie praktyki uwspólniania. Za punkt wyjścia każdy zespół postawił sobie analizę jednego z proponowanych obszarów (terytorium, osada, dom), aby następnie rozszerzyć projekt na pozostałe, tworząc całościowy obraz wsi. Efektem ich pracy są modele architektoniczne, kolaże i rysunki prezentowane w pawilonie na tle panoramy.
Różnorodność punktów widzenia i zestawienie odmiennych perspektyw spaja refleksja na temat skutków eksploatacji terytorium wiejskiego, klęsk klimatycznych czy globalnych kryzysów — także tych, których wpływ na los planety i obszarów wiejskich dopiero poznamy — dodają organizatorzy.
architekci zostali poproszeni o analizę proponowanych obszarów
© archiwum organizatorów
Wystawa zostanie otwarta 22 maja br., a równolegle na stronie Pawilonu Polskiego zostanie uruchomiona specjalnie przygotowana wersja online projektu.
Wydarzeniu towarzyszy wydawnictwo, które uzupełnia wystawę o podstawy teoretyczne, ukazując złożoną problematykę wsi zarówno w skali globalnej, jak i w specyficznym polskim kontekście. Zaproszeni autorzy: badacze, socjologowie, architekci i fotografowie kwestionują stereotypowe rozumienie obszarów wiejskich i analizują występujące tam zjawiska i trendy.
Trouble in Paradise na 17. Międzynarodowej Wystawie Architektury — La Biennale di Venezia
data: 22 maja do 22 listopada br., Wenecja
kuratorzy: PROLOG +1 (Mirabela Jurczenko, Bartosz Kowal, Wojciech Mazan, Bartłomiej Poteralski, Rafał Śliwa i Robert Witczak)
zespoły architektoniczne: Atelier Fanelsa, GUBAHÁMORI + Filip + László Demeter, KOSMOS Architects, Rural Office for Architecture, RZUT, Traumnovelle
autorzy Panoramy polskiej wsi: Jan Domicz, Michał Sierakowski, Paweł Starzec, PROLOG +1
autorzy Glosariusza (online): Michał Sierakowski, Paweł Starzec, Wiktoria Wojciechowska, Patrycja Wojtas, PROLOG +1
identyfikacja wizualna wystawy, projekt graficzny książki: zespół wespół
organizator: Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki
komisarz Pawilonu Polskiego: Hanna Wróblewska, dyrektor Zachęty — Narodowej Galerii Sztuki
biuro Pawilonu Polskiego: Ewa Mielczarek, Joanna Waśko
Udział Polski w 17. Międzynarodowej Wystawie Architektury w Wenecji finansuje Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu Rzeczypospolitej Polskiej. Wystawę w Pawilonie Polskim wspiera Instytut Adama Mickiewicza i Instytut Polski w Rzymie. Książka dofinansowana przez Miasto Wrocław.
