Dagmara Pasińska, absolwentka Politechniki Łódzkiej podjęła temat współczesnego nomadyzmu i colivingu na przykładzie malutkiej, włoskiej wsi Bussolino. Chcąc powstrzymać inwazyjną turystykę weekendową, stworzyła projekt nowego miejsca do życia, pracy i odpoczynku nie tylko dla jego stałych mieszkańców.
Włoska wieś Bussolino znajduje się w Gminie Gassino Torinese. Jest to teren o dużym znaczeniu historycznym oraz kulturowym, charakteryzujący się wyjątkowym krajobrazem. Wieś znajduje się w pobliżu wzgórz Turynu w dolinie górnego biegu rzeki Pad. Miejscowość liczy około 600 mieszkańców, choć większość z nich odwiedza ją wyłącznie w weekendy i święta.
wieś Bussolino ma duże znaczenie historyczne i kulturowe oraz jest atrakcją turystyczną
© Dagmara Pasińska
jak zapobiec wyludnianiu małych miast?
Celem Dagmary Pasińskiej było stworzenie koncepcji urbanistycznej, która uwzględnia właściwości krajobrazu i kultury oraz kontekst społeczno-gospodarczy. Projekt rewitalizacji mający na uwadze kwestie polityczne związane z wyludnieniem małych miast oraz agresywną turystyką, uwzględnia nowy program dla istniejących obiektów — wychodzący naprzeciw współczesnym potrzebom. Głównym założeniem autorki było wprowadzenie nowych użytkowników do wsi, co oznacza powiększenie grupy mieszkańców Bussolino. Projekt Dagmary to praca magisterska wykonana na Wydziale Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska Politechniki Łódzkiej, pod kierunkiem dr. Marii Dankowskiej.
projekt rewitalizacji ożywi włoską wieś
© Dagmara Pasińska
Jak tłumaczy autorka:
Koncepcja jest oparta na coraz bardziej popularnej idei wyjazdów w jedno miejsce na dłużej, w kontrze do krótkich wypadów, które mają bardzo zły wpływ na lokalne społeczności wspomnianych miejsc. Zasada ta polega na zżyciu się z miejscem — turysta nie jest jedynie użytkownikiem i gościem, a współgospodarzem. Jest to próba zatrzymania inwazyjnej weekendowej turystyki, która powoduje eksploatowanie przestrzeni przy jednoczesnym osłabieniu lokalnej społeczności. Aby zapobiegać temu i innym podobnym procesom, jakie zachodzą w małych miejscowościach o potencjale turystycznym, projekt zakłada nowe funkcje, dzięki którym, przestrzeń nie jest traktowana jak skansen tylko jak wieś — miejsce do życia.
koncepcja urbanistyczna uwzględnia właściwości krajobrazu i kultury oraz kontekst społeczno-gospodarczy
© Dagmara Pasińska
Nowa forma użytkowania przestrzeni o potencjale turystycznym jest związana z dodatkową funkcją mieszkaniową. Styl życia polegający na dłuższym wyjeździe jest coraz częściej stosowany, dzięki dostępowi do Internetu, popularyzacji pracy zdalnej oraz ludzi poszukujących alternatywy dla życia w miastach. Architektka za cel postawiła sobie stworzenie miejsca, gdzie można pracować, odpoczywać i przebywać w przyjaznym środowisku w otoczeniu natury. Jest to przeniesienie idei rezydencji artystycznej oraz cohousingu i colivingu do skali wsi. W ten sposób buduje się lokalność, współpraca i współdzielenie przestrzeni.
włoska wieś może być miejscem dla współczesnych nomadów
© Dagmara Pasińska
przestrzeń do pracy i życia dla wszystkich
Obiekty w Bussolino, które zostaną objęte rewitalizacją oraz te nowo wybudowane, mają zapewnić miejsce do pracy i życia dla przyjezdnych, jaki i przestrzeń wspólną oraz tereny publiczne dla lokalnej społeczności. Ideą koncepcji urbanistycznej jest wykreowanie przestrzeni spójnej formalnie i programowo w skali makro i mikro. Nowa tożsamość urbanistyczna zostaje ubrana w tradycyjną szatę architektoniczną.
autorka zaproponowała stworzenie wielofunkcyjnego układu budynków
© Dagmara Pasińska
Architektka założyła rewitalizację obiektów położonych w ścisłym centrum układu urbanistycznego wsi poprzez nadanie im nowych funkcji. Autorka zaproponowała stworzenie wielofunkcyjnego układu budynków, których forma i plan, nawiązują do historycznej tkanki. W projekcie zostały również przywrócone dawne funkcje, takie jak produkcja wina, która spowoduje powrót do upraw na pobliskich wzgórzach. Dodatkowo program został rozbudowany o strefy wspólne: kuchnie, atelier, ogrody, rampy i przestrzenie mieszkaniowe dla przyjezdnych, artystów i rękodzielników. Rozmieszczenie proponowanych izb nawiązuje do tradycyjnego układu ścian oraz korytarzowej komunikacji wewnętrznej.
program wsi zostanie rozbudowany o strefy wspólne
© Dagmara Pasińska
Bussolino, jest typowym miasteczkiem wypoczynkowym, gdzie wille i prywatne ogrody, ograniczają możliwość korzystania z natury, pozostawiając ją w rękach prywatnych. W związku z tym architektka postanowiła dodać nowe przestrzenie publiczne, tak by stały się one miejscem kontaktu z naturą i otoczeniem.
kryzys ekologiczny a projektowanie
Projektowanie w epoce ekologicznego kryzysu XXI wieku powinno być skierowane w stronę urbanistyki krajobrazowej, która ma na celu tworzenie środowiska egalitarnego oraz ukazania harmonijnej roli wszystkich elementów przestrzeni — zarówno istniejących, jak i nowych. Tworzenie w kontekście małych układów urbanistycznych wymaga kompleksowej analizy oddającej obraz problematyki miejsca, która jest wyjściową zmienną do rozpoczęcia projektu. W momencie zrozumienia i zdefiniowania tożsamości, można odnieść się do pozyskanej wiedzy na wielu płaszczyznach, wyróżniając skalę lokalną, urbanistyczną i architektoniczną, by w konsekwencji opracować detal — tłumaczy Dagmara Pasińska.
Rozwój małych miejscowości oraz ich strategiczne planowanie jest bardzo ważnym tematem nie tylko dla architektów i urbanistów, ale również znajduje odzwierciedlenie w działaniach podejmowanych na poziomie polityki regionalnej i globalnej. Dzięki małej skali wsi Bussolino autorka mogła przeprowadzić działania projektowe równolegle na trzech polach, co zaowocowało unikatowym doświadczeniem komplementarności.
dawna pocztówka z Bussolino
fot.: Dagmara Pasińska
Różnice w percepcji każdej ze skali stają się wskazaniem dla współczesnej myśli projektowej, która w gąszczu wyborów powinna działać strategicznie, a nie intuicyjnie. Wykorzystując strategię zrównoważonego rozwoju w procesie rewaloryzacji, można zadbać o zachowanie cennego dziedzictwa kulturowego i naturalnego tak, by tworzyć koncepcje urbanistyczne, które uwzględniają właściwości krajobrazu i kultury w kontekście rozwoju społeczno-gospodarczego — dodaje architektka.
