Co zagraża koncertom, wydarzeniom plenerowym i turystyce, stawiając przed organizatorami i uczestnikami nowe wyzwania związane z ekstremalnymi warunkami pogodowymi? Zmiany klimatyczne. Chcemy czy nie, musimy przeformatować pewne rozwiązania.
Zmiany klimatyczne wpływają na rzeczywistość w wielu aspektach, stwarzając nowe ryzyka i wyzwania. Rosnące temperatury i ekstremalne zjawiska pogodowe stają się coraz częstsze, co wpływa na to, jakie przestrzenie i wydarzenia plenerowe stają się niedostępne[1]. W 2023 roku co najmniej 29 koncertów i festiwali muzycznych na całym świecie było dotkniętych zjawiskami pogodowymi[2], a w przypadku dwóch z nich doszło do śmierci widzów[3].
fala na koncercie
Poważnym problemem są wypadki związane z upałami. W listopadzie 2022 roku 23-letnia fanka zmarła z powodu wyczerpania cieplnego na koncercie Taylor Swift w Rio de Janeiro, gdzie odczuwalna temperatura osiągnęła 59°C, a uczestnikom nie zapewniono dostępu do wody[4]. Podobne incydenty miały miejsce podczas innych wydarzeń, takich jak koncert Eda Sheerana w Pittsburghu, gdzie 17 fanów trafiło do szpitala z powodu problemów związanych z upałem.
Inne ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak ulewny deszcz, grad i burze, również zakłócają wydarzenia na świeżym powietrzu. Wspomniana już Taylor Swift była zmuszona przekładać swój koncert w Argentynie z powodu ulewnych deszczy. Organizatorzy festiwalu Tomorrowland w Brazylii musieli za to odwołać występy drugiego dnia z powodu burz. W marcu tłumy fanów zapełniły Bayfront Park w Miami, aby wziąć udział w pierwszym dniu festiwalu muzycznego Ultra EDM. Potem zaczęła się ulewa, która szybko zamieniła się w miejscowe podtopienie.
polacy nie gęsi, swoje koncerty mają
Na naszej rodzimej scenie plenerowej także mamy przypadki gwałtownych zjawisk pogodowych. Zeszłoroczny koncert w Żywcu Męskiego Grania został przerwany z powodu nadciągającej burzy. Konieczna była ewakuacja tuż przed finałowym koncertem. Szerokim echem odbiły się także wydarzenia na Open'er Festival 2022. Przez województwo pomorskie przechodziła nawałnica, na otwartym terenie widać było gromadzące się ciemne chmury, gwałtowny wiatr zrywał części, organizatorzy przypominali zaś, by nie dotykać metalowych elementów. Ewakuacja, której wiele osób zarzucała średnią sprawność, była szeroko komentowana[5]. Straż pożarna tego dnia odnotowała 772 interwencje związane z nawałnicami[6].
Sam przemysł muzyczny przyczynia się do zmiany klimatu poprzez emisje pochodzące z transportu oraz energochłonne systemy nagłośnienia i oświetlenia. Niektóre festiwale pracują nad zmniejszeniem swojego wpływu na środowisko poprzez zakaz stosowania jednorazowych tworzyw sztucznych, promowanie transportu publicznego i kompensowanie emisji. W miarę nasilania się zmian klimatycznych organizatorzy wydarzeń plenerowych będą musieli jednak nadać priorytet środkom bezpieczeństwa i dostosować swoje praktyki, aby zapewnić bezpieczeństwo uczestników i wykonawców w obliczu coraz bardziej ekstremalnych warunków pogodowych[7].
Widząc te niepokojące dane, należy wziąć pod uwagę czy nie powinno się przeformułować pewnych rozwiązań, na przykład tak podstawowego, jak dostęp do wody pitnej, do stacji nawadniających i schładzających. Chociaż zwykło myśleć się o letnich festiwalach jako o przestrzeniach otwartych, warto rozważyć instalowanie zacienionych obszarów czy przesunięcia terminów wystąpień na daty nieco mniej upalne. Na pewno zaś poprawie musi ulec komunikacja na temat warunków pogodowych i potencjalnych zagrożeń czy opracowywanie lepszych planów ewakuacji na wypadek ekstremalnych warunków pogodowych.
cena zwiedzania
Lato to także czas wakacyjnych wyjazdów. Ostatnio zamknięto kilka atrakcji turystycznych i zabytków z powodu ekstremalnych fal upałów. Akropol w Atenach, najsłynniejszy starożytny zabytek Grecji, był zamknięty w godzinach 12:00–17:00 z powodu temperatur sięgających 48°C na skalistym zboczu[8]. Zamknięcie to wprowadzono w tym roku wcześniej niż zwykle ze względu na bezprecedensową falę upałów. Po wyjątkowo upalnych dniach Akropol bywa zamknięty na cały dzień ze względu na nadmierne nagrzanie kamiennych powierzchni.
18 czerwca zmarł piąty w tym miesiącu turysta z powodu wysokich temperatur w Grecji[9]. Szóstą ofiarą upałów w Grecji został niestety Niemiecki turysta, co najmniej trzech innych turystów na wyspiarskich częściach państwa jest uznanych za zaginionych[10]. A to dopiero początek lata. Greckie Ministerstwo Kultury ogłosiło te zamknięcia jako środek zapobiegawczy mający na celu ochronę odwiedzających przed ekstremalnymi upałami. Miasta Europy Południowej prawdopodobnie staną w obliczu jednej katastrofy klimatycznej po drugiej[11]. W całej Grecji wybuchają pożary, a władze starają się je powstrzymać. Wczesne nadejście fali upałów w połączeniu z suchą zimą doprowadziło do bardzo trudnego sezonu pożarowego.
Chociaż Grecja podjęła działania w celu ochrony turystów, niektórzy eksperci twierdzą, że wiele krajów europejskich nie jest odpowiednio przygotowanych na skutki zmiany klimatu dla turystyki. Sytuacja ta uwydatnia rosnące wyzwania, przed którymi stoją popularne kierunki turystyczne, związane z przystosowaniem się do coraz bardziej ekstremalnych warunków pogodowych. Naukowcy twierdzą, że można przewidzieć te wydarzenia z cztero- do pięciotygodniowym wyprzedzeniem, ale większość miast nie ma strategii, które pozwoliłyby się na nie przygotować.
śmiercionośna Mekka
Poważny wpływ na niedawną pielgrzymkę Hadż do Mekki miała ekstremalna fala upałów, która spowodowała ogromną liczbę zgonów i uwypukliła rosnące zagrożenie zmianami klimatycznymi dla dużych zgromadzeń i wydarzeń religijnych[12].
Podczas tegorocznej pielgrzymki zginęło co najmniej 1300 pielgrzymów, z czego ponad połowę ofiar stanowili pielgrzymi niezarejestrowani[13]. Temperatury w Mekce wzrosły do ponad 51,8°C, tworząc warunki nie do zniesienia dla około 1,8 miliona uczestników[14]. Ekstremalne upały stwarzały szczególne wyzwania dla starszych pielgrzymów oraz tych nieposiadających odpowiedniej dokumentacji lub dostępu do oficjalnych ośrodków, w których można było się schłodzić[15].
najbardziej nagrzany teren
Badania wskazują, że temperatury w Arabii Saudyjskiej rosną w tempie 0,4°C na dekadę na obszarze, na którym odprawiane są rytuały Hadż. Tendencja ta jest znacznie wyższa niż średnia światowa. Badanie z 2019 roku przewiduje, że zmiany klimatyczne w nadchodzących dziesięcioleciach podniosą stres cieplny pielgrzymów do niebezpiecznego poziomu[16]. Opracowany przez Climate Central wskaźnik zmiany klimatu sugeruje, że nadmiar gazów cieplarnianych spowodował, że występowanie takich ekstremalnych zjawisk pogodowych w regionie jest co najmniej pięciokrotnie większe[17].
Rząd Arabii Saudyjskiej wdrożył pewne środki w celu ograniczenia zagrożeń związanych z ciepłem, takie jak powłoki chłodzące powierzchnię i świadczenie usług medycznych. Eksperci podkreślają jednak potrzebę opracowania bardziej kompleksowych strategii, obejmujących: poprawę infrastruktury chłodniczej wzdłuż szlaków pielgrzymkowych, ulepszone techniki zarządzania tłumem, lepsze zakwaterowanie i wsparcie dla starszych pielgrzymów, zajęcie się problemem nieuprawnionych pielgrzymów, którzy nie mają dostępu do podstawowych usług.
plan na przyszłość
Tragiczne wydarzenia tegorocznego rozpoczynającego się lata wskazują na pilną potrzebę podjęcia środków adaptacyjnych, aby zapewnić bezpieczeństwo w organizacji dużych zgromadzeń, ale i turystyki w ocieplającym się świecie. W miarę nasilania się zmian klimatycznych wydarzenia religijne, wiece polityczne, festiwale muzyczne i wydarzenia sportowe staną przed coraz większymi wyzwaniami związanymi z ekstremalnymi upałami.
Magdalena Milert
[1] https://www.bloomberg.com/news/features/2024-06-14/climate-change-means-summer-concerts-face-new-risks-from-severe-weather
[2] https://insideclimatenews.org/news/31032024/todays-climate-music-festivals-extreme-weather/
[3] https://scroll.in/article/1062713/extreme-weather-disrupts-outdoor-concerts-and-parties-poses-existential-threat-for-events-industry
[4] https://www.bbc.com/news/world-latin-america-67578895
[5] https://wiadomosci.onet.pl/trojmiasto/opener-festival-2022-ewakuowany-wszystkie-koncerty-zostaly-przerwane/hce055w
[6] https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1273011%2Cewakuacja-publicznosci-na-opener-festival-2022-intensywne-deszcze-zmusily
[7] https://theconversation.com/not-burning-drowning-why-outdoor-festivals-like-burning-man-are-reeling-from-extreme-weather-212864
[8] https://www.theguardian.com/world/2023/jul/15/acropolis-greece-closed-heatwave-48c
[9] https://www.wionews.com/world/greeces-summer-tragedia-record-heat-wave-ignites-wildfires-closes-acropolis-and-claims-tourists-lives-733883
[10] https://www.dw.com/en/fatal-heat-wave-sweeps-greece-claims-more-lives/a-69485803
[11] https://skift.com/2024/06/18/fifth-tourist-dies-in-greek-heatwave-can-european-destinations-do-more-to-prepare/
[12] https://www.washingtonpost.com/world/2024/06/23/hajj-heat-saudi-arabia-pilgrims/
[13] https://www.nbcnews.com/science/environment/deaths-hajj-pilgrimage-heat-rcna158996
[14] https://www.carbonbrief.org/daily-brief/death-toll-from-heat-at-hajj-pilgrimage-in-saudi-arabia-passes-900/
[15] https://www.nytimes.com/2024/06/25/world/australia/record-heat-deaths-events.html
[16] https://www.nbcnews.com/news/world/1000-dead-hajj-saudi-arabia-heat-wave-rcna158468
[17] https://www.axios.com/2024/06/24/hajj-heat-deaths-saudi-arabia-climate-health-risks