25 czerwca br. w gmachu warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych odbyła się konferencja „Laboratorium Dostępności”, podczas której przedstawiciele różnych środowisk związanych z projektowaniem budynków, ich stawianiem oraz zarządzaniem nimi dyskutowali o tym, jak sprawić, by wszyscy — niezależnie od wieku czy poziomu sprawności — mogli żyć pełnią życia i korzystać z dobrodziejstw otaczającego nas świata.
Smutne statystyki
W latach 2015–2019 Fundacja Integracja przeprowadziła 185 audytów dostępności architektonicznej budynków. Okazuje się, że dla osób z niepełnosprawnością ruchową dostępnych było jedynie 49 procent badanych obiektów, a największym problemem były nieprawidłowe parametry recepcji, kasy, punktu obsługi klienta, które występowały aż w blisko 43 procent budynków.
Jak podaje fundacja, zdecydowanie gorzej było w kwestii dostępności dla osób z niepełnosprawnością wzroku — do ich potrzeb dostosowane było zaledwie 35 procent budynków, a w 60 procent z nich brakowało oznaczeń krawędzi stopni.
Zdecydowanie najgorzej było z dostępnością dla osób z niepełnosprawnością słuchu — usługa tłumacza języka migowego dostępna była tylko w 7 procent budynków, a pętla indukcyjna... jedynie w 3 procent obiektów.
Zebrane przez fundacje dane wskazują na to, że nasza przestrzeń stanowi barierę dla osób z różnymi niepełnosprawnościami, co prowadzi do ich wykluczenia nie tylko z możliwości korzystania z pewnych usług, ale i z rynku pracy.
Biznes po nowemu
Podejście do projektowania i tworzenia przestrzeni z myślą o potrzebach różnych grup użytkowników staje się powoli standardem wśród firm z branży budowlanej i deweloperskiej, a coraz więcej z nich podejmuje współpracę z Fundacją Integracja, na przykład firma Skanska.
Jest to kwestia podejścia, które od lat mamy zakorzenione w naszej filozofii — mówił o projektowaniu uniwersalnym Adam Targowski, menedżer ds. zrównoważonego rozwoju w firmie Skanska. — Nie tworzymy naszych inwestycji na tu i teraz, ale z myślą o przyszłości.
Przyjazne centra handlowe
Jednymi z pozytywnych przykładów tego, jak wielki biznes wprowadza w życie zasady projektowania uniwersalnego, są centra handlowe.
Temat dostępności jest nam od początku bardzo bliski. Ucząc się potrzeb osób z niepełnosprawnością, starszych, rodzin z dziećmi, pozyskujemy informacje i wdrażamy je w nowo powstających budynkach — tłumaczył Marek Ćwiek z firmy Apsys — Pomaga to w wyciąganiu tych osób z domu. Widzimy to za sprawą coraz większej liczby osób z niepełnosprawnością odwiedzających nasze centra handlowe.
Ustawa o dostępności
Projektowanie uniwersalne stało się nie tylko elementem strategii biznesowych, ale też polityki państwa. Jak poinformowała Magdalena Olszewska, przedstawicielka Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju, stworzona w zeszłym roku Ustawa o dostępności w dniu konferencji została przyjęta przez Radę Ministrów.
Ustawa ta zakłada między innymi obowiązek dostosowania obiektów przez podmioty publiczne oraz możliwość zdobycia certyfikatu dostępności przez firmy. Ponadto ma powstać tzw. fundusz windowy, który ma służyć walce ze zjawiskiem tzw. więźniów czwartego piętra poprzez udzielanie preferencyjnych pożyczek na dostosowanie budynków. Co więcej, Ustawa o dostępności ma służyć także transferowi wiedzy z organizacji pozarządowych zajmujących się dostępnością do instytucji publicznych czy do przedsiębiorstw prywatnych. Ta wiedza wymaga jednak uporządkowania i przede wszystkim rzetelności.
Rusza Integracja LAB
Podczas konferencji Fundacja Integracja otworzyła nowe centrum kompetencyjne o nazwie Integracja LAB, które ma służyć badaniu dostępności usług i produktów, a także gromadzeniu i weryfikacji wiedzy na ten temat. Na czele Integracji LAB stanął ekspert ds. dostępności architektonicznej, Kamil Kowalski.
Kiedy kilkanaście lat temu zaczynałem współpracę z Integracją, wybudowanie pochylni przed budynkiem było wielkim wyzwaniem. Dziś jesteśmy w zupełnie innym miejscu — mówimy o pętlach indukcyjnych, ścieżkach dotykowych, tłumaczach języka migowego on-line — tłumaczył Kamil Kowalski. — Świadomi ilości pytań, na które musimy znaleźć odpowiedzi, powołaliśmy Integrację LAB — dodał.
Partnerami nowego działu Integracji są Wydział Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Centralny Instytut Ochrony Pracy oraz Instytut Wzornictwa Przemysłowego.
Architekci też się uczą
Jak podaje fundacja, jednym z wyzwań, które stoją przed Integracją LAB, jest praca ze środowiskiem projektantów i architektów. Choć można powoli mówić o modzie na projektowanie uniwersalne, nadal powstają budynki, które niekoniecznie są przyjazne wszystkim użytkownikom.
Certyfikat podnosi atrakcyjność
Ważnym czynnikiem wpływającym na popularyzację projektowania uniwersalnego są zmiany zachodzące na rynku pracy i coraz większa otwartość na zatrudnianie osób z różnymi niepełnosprawnościami. Firmy, np. skandynawskie, wręcz wymagają, by wynajmowane przez nie w Polsce powierzchnie były dostępne. Takie zapotrzebowanie powoduje coraz większe zainteresowanie, choćby certyfikatem Integracji „Obiekt bez barier”.
Certyfikat zwiększa wartość budynku, potwierdza on, że nasz budynek spełnia najwyższe standardy — powiedziała Magdalena Błądek, zastępca dyrektora w firmie Colliers International, do której należy biurowiec Warsaw Financial Center, który w dniu uruchomienia Integracji LAB otrzymał wspomniany certyfikat „Obiekt bez barier”.
Mieszkanie dla każdego...
Spotkaliśmy się z Piotrem Pawłowskim i rozmawialiśmy o tym, dlaczego my nie możemy niwelować tych barier już na etapie projektowania i bardzo dziwiłam się, że nikt wcześniej nie podjął takiej współpracy. Nie istniały takie standardy — mówiła Agnieszka Karwala, project manager w firmie Skanska Residential Development Poland, która tworzyła Holme House, pierwszy budynek mieszkalny nagrodzony Certyfikatem „Obiekt bez barier”. — Nie był to droższy projekt, a samo projektowanie uniwersalne się opłaca — powiedziała o tym projekcie Agnieszka Karwala.
Takie myślenie staje coraz bardziej powszechne wśród deweloperów, którzy chętniej sięgają po wiedzę ekspertów od dostępności. Dzięki niej nawet codzienne życie mieszkańców może być łatwiejsze.
Przykładem mogą być włączniki światła. Po co my je robimy na takiej wysokości? Czy nie lepiej byłoby umieszczać je niżej? Przecież to będzie dobre także dla osób, które są sprawne, ale na przykład niosą siatki ze sklepu. Wystarczy wyrwać się z przyjętych schematów — mówiła Magdalena Reńska, członek Zarządu i dyrektor zarządzająca firmy Euro Styl S.A.
... i na zawsze
Nasze społeczeństwo się starzeje i na pewnym etapie życia większość ludzi staje się w jakimś stopniu osobami z niepełnosprawnością. Wówczas to, co stworzono jako udogodnienie na przykład dla osób na wózkach, służy każdemu.
Mieszkanie, które projektowane jest dla osób z niepełnosprawnością, staje się na pewnym etapie życia mieszkaniem przyjaznym dla każdego — zauważył architekt Michał Badowski z pracowni HRA Architekci.
To dobrze, żebyśmy myśleli o mieszkaniu tak, by pięknie starzało się razem ze swoim mieszkańcem. Jak dobre wino — podsumował prowadzący ostatni panel dyskusyjny Robert Więckowski z Fundacji Kultury Bez Barier.
oprac. red.
na podstawie informacji prasowej
Ilustracje dzięki uprzejmości lustracje dzięki uprzejmości Fundacji Integracja
