Klinika Psychiatryczna w Tampere,
projekt: C.F. Møller Architects
W fińskim mieście Tampere, przy Szpitalu Uniwersyteckim, w styczniu 2024 roku otwarto nowoczesną klinikę psychiatryczną. Projekt, zrealizowany przez duńskie biuro C.F. Møller Architects we współpracy z fińską firmą ARCO Architecture Company, powstał na obrzeżach istniejącego kompleksu szpitalnego, w sąsiedztwie terenów zielonych. Lokalizacja ta nie jest przypadkowa – bliskość lasów sosnowych i możliwość korzystania z przestrzeni na świeżym powietrzu odgrywają istotną rolę w opiece psychiatrycznej, wspierając proces leczenia pacjentów.
Klinika psychiatryczna w Tampere — wizualizacja
© C.F. Møller Architects, ARCO Architecture
zastępstwo dla historycznego obiektu
Nowa placówka przejęła funkcje ponad 120-letniego szpitala psychiatrycznego w Pitkäniemi, który wcześniej należał do firmy Nokia. Klinika w Tampere oferuje 180 łóżek rozmieszczonych w specjalistycznych jednostkach, takich jak oddział ratunkowy, psychotyczny, kryzysowy, somatopsychiatryczny, neuropsychiatryczny, zaburzeń nastroju, neuromodulacji, leczenia uzależnień, psychiatrii sądowej oraz poradnia. Taka różnorodność umożliwia dostosowanie opieki do indywidualnych potrzeb pacjentów, uwzględniając zarówno ich stan zdrowia, jak i etap terapii.
Klinika psychiatryczna w Tampere — w projekcie wykorzystano głównie cegłę i drewno
fot. Wellu Hamalainen © C.F. Møller Architects
elastyczna struktura wspierająca leczenie i pracę
Architektura kliniki została zaprojektowana z myślą o funkcjonalności i komforcie zarówno pacjentów, jak i personelu. Budynek wyróżnia się elastycznym układem, który pozwala na tworzenie przestrzeni o różnym charakterze: prywatnych, społecznych i publicznych. Wewnętrzne i zewnętrzne strefy odpowiadają na potrzeby pacjentów psychiatrycznych, ułatwiając im stopniową adaptację do codziennego życia i rzeczywistości poza placówką.
Klinika psychiatryczna w Tampere — schemat połączenia poszczególnych brył budynku
© C.F. Møller Architects
Kompleks składa się z trzech budynków w kształcie litery U, ułożonych w pierścień wokół centralnych dziedzińców. Te zamknięte przestrzenie pełnią funkcję bezpiecznych stref, gdzie odbywają się aktywności, wizyty i działania integracyjne. Każdy oddział oferuje indywidualne pokoje z dostępem do światła dziennego i widokiem na otaczającą naturę – elementy uznawane za kluczowe w procesie zdrowienia.
Klinika psychiatryczna w Tampere — przekrój podłużny
© C.F. Møller Architects
efektywność i bezpieczeństwo w codziennym użytkowaniu
Struktura obiektu została zaprojektowana z myślą o optymalizacji pracy personelu. Oddziały są połączone parami, dzieląc wspólne zaplecze techniczne i administracyjne, co zwiększa efektywność operacyjną. Okrągły układ budynków oraz pionowe węzły komunikacyjne skracają odległości między poszczególnymi strefami, ułatwiając szybkie przemieszczanie się i zapewniając dobrą widoczność w obrębie placówki. Taki układ wspiera bezpieczeństwo pacjentów i personelu, jednocześnie zachowując przejrzystość przestrzeni.
Klinika psychiatryczna w Tampere — rzut piętra
© C.F. Møller Architects
architektura zakorzeniona w lokalnym kontekście
Projekt czerpie inspirację z industrialnego dziedzictwa Tampere, widocznego w wykorzystaniu cegły i drewna jako głównych materiałów. Te elementy harmonizują z naturalnym otoczeniem, tworząc spójną estetykę, która łączy tradycję z nowoczesnością. Zieleń wokół kliniki, w tym lasy sosnowe i przypominające ogród dziedzińce, wzmacnia terapeutyczny charakter miejsca. Balkony przy każdym oddziale oraz odosobnione przestrzenie zewnętrzne zapewniają pacjentom bezpośredni kontakt z naturą, co jest integralną częścią koncepcji leczniczej.
Klinika psychiatryczna w Tampere
fot. Wellu Hamalainen © C.F. Møller Architects
zrównoważone rozwiązania i naturalne światło
Duży nacisk położono na wykorzystanie naturalnego oświetlenia, co zmniejsza zapotrzebowanie na sztuczne źródła światła i poprawia jakość wnętrz. W projekcie wykorzystano także meble z poprzedniego szpitala w Pitkäniemi, co nie tylko wprowadza element ciągłości kulturowej, ale również ogranicza wpływ inwestycji na środowisko. Takie podejście łączy funkcjonalność z odpowiedzialnością ekologiczną.
Klinika psychiatryczna w Tampere — naturalne oświetlenie poprawia jakoś wnętrz
fot. Wellu Hamalainen © C.F. Møller Architects
krajobraz jako element terapii
Kluczowym założeniem projektu jest integracja architektury z krajobrazem. Otoczenie kliniki – lasy sosnowe i starannie zaprojektowane przestrzenie zewnętrzne – wspiera pacjentów w procesie zdrowienia, oferując spokój i możliwość wyciszenia. Bezpośredni dostęp do zieleni, zarówno z pokoi, jak i wspólnych dziedzińców, podkreśla ideę, że natura jest nieodłącznym wsparciem w leczeniu psychiatrycznym.
Klinika psychiatryczna w Tampere — wizualizacja
© C.F. Møller Architects, ARCO Architecture
podsumowanie: Przestrzeń dla ludzi
Klinika psychiatryczna w Tampere to przykład architektury, która łączy potrzeby pacjentów, personelu i lokalnego kontekstu. Elastyczna struktura, dostęp do natury i zrównoważone rozwiązania tworzą środowisko sprzyjające terapii i pracy. Projekt pokazuje, jak dobrze zaplanowana przestrzeń może wspierać zdrowie psychiczne, oferując jednocześnie funkcjonalność i harmonię z otoczeniem.
Oprac.: Anastazja Dżupina
Ilustracje udostępnione dzięki uprzejmości pracowni C.F. Møller Architects.
