Szymon Ciupiński, absolwent Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej postanowił przywrócić życie opuszczonym strukturom Lazzaretto Vecchio — unikatowego założenia na wodach Laguny Weneckiej, które przez stulecia służyło jako lazaret, a później koszary. Projekt zespołu obiektów kultury otrzymał nagrodę główną w ogólnopolskim konkursie Architektura Betonowa.
Nagrodzona praca dyplomowa pt. „Lazzaretto Vecchio — wyspa kina na Lagunie Weneckiej” została przygotowana pod kierunkiem dr. Marka Lambera z Katedry Architektury Użyteczności Publicznej, Podstaw Projektowania i Kształtowania Środowiska. Szymon Ciupiński stworzył koncepcję całego zespołu obiektów związanych z kinematografią, wpisując je w istniejącą zabudowę wyspy Lazzaretto Vecchio będącej częścią Laguny Weneckiej.
Lazzaretto Vecchio to wyspa będąca częścią Laguny Weneckiej
© Szymon Ciupiński
historia weneckiej wyspy
Wenecka wyspa to miejsce o niezwykłej historii, które od XV w. służyło jako strefa kwarantanny, gdy Europa zaczęła mierzyć się z dżumą. Powstał tam także jeden z pierwszych na świecie lazaretów leczących pacjentów z chorobami zakaźnymi. W kolejnych stuleciach Lazzaretto Vecchio wykorzystywano jako magazyn towarowy, a następnie koszary gwardii wojskowej i magazyny broni. W drugiej połowie XX w. mieściło się tam miejskie schronisko dla psów, zamknięte w 1995 roku. Od tego czasu wyspa pozostaje niezagospodarowana i trwają dyskusje dotyczące możliwych kierunków jej rewitalizacji.
wyspa kina
Szymon Ciupiński zaproponował przywrócenie świetności wyspie poprzez wprowadzenie obiektów poświęconych kinematografii mających wspomagać działanie pobliskich terenów Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Wenecji. Budynki mają być poszerzeniem działalności imprezy o instytucję Weneckiej Szkoły Filmowej, Muzeum Kinematografii i Archiwum Nośników Filmowych. Ciekawym elementem jest kino otwierające się na wody laguny i zapraszające osoby postronne do udziału w seansach.
autor zaproponował budowę Weneckiej Szkoły Filmowej
© Szymon Ciupiński
Jak mówi młody architekt:
Dziś, w obliczu tendencji wypierającej masową turystykę spod znaku monstrualnych wycieczkowców dobijających do brzegów starego miasta, Wenecja stopniowo przekształcana jest w miasto kultury i artyzmu, kojarzonego coraz mocniej z Biennale Sztuki i Architektury, oraz Międzynarodowym Festiwalem Filmowym.
Ważnym aspektem projektu było zachowanie szczerości konstrukcji i materiału, wyróżniającego się od istniejących zabudowań. Autor odniósł się do historycznych podziałów, skali i formy budynków wyspy. Na wyspie zachowały się dawne magazyny towarów, budynek zarządcy i pozostałości klasztoru z centralnym wirydarzem, a także pozbawione zadaszenia mury innych obiektów, porastane obecnie roślinnością. Wprowadzone funkcje to mieszkania studenckie w miejscu dawnych izb kwarantanny, muzeum kinematografii w magazynach towarowych, biblioteka w miejscu zburzonego kościoła i monument mieszczący prochy ofiar dżumy wybudowany w obrysie wojskowej prochowni.
nowe obiekty nawiązują do historycznej skali, podziałów i zabudowy wyspy
© Szymon Ciupiński
szkoła filmowa na Lagunie Wenckiej
Główny budynek szkoły stanowiłby domknięcie wirydarza dawnego klasztoru i łączył średniowieczną zabudowę ze współczesnymi technikami budowlanymi. Studenci korzystaliby tam z sal dydaktycznych, mniejszych sal zajęciowych, laboratoriów komputerowych do obróbki materiałów filmowych oraz nagrywania i obrabiania dźwięku, a także sal wykładowo-projektowych. Na wyspie stanąłby także akademik z 16 pokojami dla 32 lokatorów i czterema apartamentami dla gości z zewnątrz i wizytujących profesorów. Wejścia do nich prowadziłyby ze wspólnej galerii. W kompleksie znalazłaby się także biblioteka z przestrzeniami do nauki i spotkań oraz układem półek umiejscowionych wzdłuż traktów komunikacyjnych.
jedyne takie kino
Budynek kina został zaprojektowany przez architekta jako swoista wizytówka całego założenia i jego najbardziej reprezentatywna przestrzeń, łącząca lagunę z wyspą.
Kluczowym wytrychem funkcjonalno-formalnym jest w tym przypadku przekrój budynku zdradzający pryncypium całości — wyniesioną ponad wysokość murów salę kinową, umożliwiającą podziwianie krajobrazu Wenecji przez widzów oczekujących na projekcję filmu, koncert, spotkanie autorskie lub wykład. Ta bezcenna panorama zastępowałaby tak uciążliwe dla wielu reklamy wyświetlane przed większością seansów w multipleksach. W momencie rozpoczęcia wydarzenia potężne okiennice wykonane z kratownic obłożonych dwustronnie cienką warstwą płyt z betonu zbrojonego zostałyby szczelnie zamknięte, zapewniając odpowiednie warunki prezentacyjne wewnątrz sali — opowiada autor.
zamiast reklam, w oczekiwaniu na seans widzowie podziwiają panoramę Wenecji
© Szymon Ciupiński
Drugą korzyścią płynącą z systemu otwierającego tylną ścianę kina jest umożliwienie projekcji filmu tak, by był widoczny zarówno w środku budynku, jak i od strony laguny, zapewniając niezapomniane doznania estetyczne wszystkim tym, którzy w danym momencie przepływaliby w okolicy. Taki efekt mógłby zostać osiągnięty przez szereg nakładających się pod kątem projektorów schowanych w grubości ściany. Takie systemy są stosowane podczas wyświetlania skomplikowanych wizualizacji na stadionowych koncertach m.in. Rogera Watersa, U2, czy Metallicy. Kino zostałoby połączone przeszklonym przejściem z budynkiem Archiwum Nośników Filmowych, co pozwalałoby na bezpieczny transport zabytkowych kopii filmów i ich odtworzenie w ramach pokazów specjalnych.
w hołdzie historii
Szymon Ciupiński wykorzystał jako główny materiał konstrukcyjny barwiony w masie beton zbrojony, który kolorystyką odpowiadałby barwom dotychczasowej architektury wyspy. Beton, będąc głównym materiałem widocznym na zewnątrz i w środku budynków zapewnia „szczerość” konstrukcji, jednocześnie wyróżniając się na tle starych, ceglanych zabudowań. Materiał jest formowany w taki sposób, aby stanowić translację skali i formy obiektów obecnych na wyspie.
W ramach pracy podjęto próbę zmierzenia się z obszernym programem funkcjonalnym aplikowanym we wrażliwym historycznie miejscu. Oddając hołd pozostałościom po wyrazistych strukturach przestrzennych, wprowadzony został nowy organizm adaptujący się do ram wyznaczonych przez wypadkową form historycznie występujących na terenie wyspy, współczesne możliwości technologiczno-budowlane oraz wrażliwość na odwieczne dogmaty rządzące sztuką projektową — podsumowuje architekt.
Więcej o konkursie Architektura Betonowa 2020 poczytacie tutaj.
