Dzięki projektom studenckim dawna ceglana szkoła w Białymstoku przemieni się w kulturalne centrum i miejsce spotkań. Nowi właściciele zabytkowego budynku to właśnie kształcącym się na Wydział Architektury Politechniki Białostockiej przyszłym architektom powierzyli zadanie stworzenia nowej koncepcji zagospodarowania.
Szkoła Tarbut, mieszcząca się przy ulicy Lipowej 41D w Białymstoku, to jeden z najlepiej zachowanych przykładów „białostockiej szkoły muratorskiej”. To styl, którym zwyczajowo określa się budynki z żółtej i czerwonej cegły wznoszone na przełomie XIX i XX wieku.
Pod względem formy zadaniem było wypracowanie właściwych relacji pomiędzy zabytkowym obiektem oraz nową częścią, która nie powinna przytłoczyć Szkoły Tarbut a raczej stanowić dla niego tło przy jednoczesnym wypracowaniu istotnego powiększenia powierzchni użytkowej. Stąd min. w nagrodzonym projektach propozycje umieszczenia w rozbudowanej części trzech kondygnacji – na innych poziomach niż dwa poziomy korpusu głównego Szkoły Tarbut. Z innych ciekawych rozwiązań zaproponowanych w nagrodzonych pracach to zamknięcie przestrzeni pół-dziedzińca szklaną konstrukcją oranżerii i adaptacja tej kilkukondygnacyjnej przestrzeni na funkcje reprezentacyjne (w tym gastronomiczne) pełniące rolę głównego holu, którego nie było a adaptowanym obiekcie
— tłumaczy prowadzący zajęcia, dr arch. Piotr Trojniel.
konkurs "Nowy koncept starej szkoły Tarbut"
fot.: Dariusz Piekut
jak przemieni się dawna szkoła?
Przed II wojną światową w budynku mieściła się powszechna szkoła hebrajska prowadzona przez organizację Tarbut. W latach 80. ubiegłego wieku była to siedziba Specjalnej Zasadniczej Szkoły Zawodowej. W 2023 roku spółka Lukanova Construction odkupiła ją od Miasta Białystok, a teraz zorganizowała konkurs na nowy koncept jej zagospodarowania dla studentów. W ramach konkursu powstało 18 prac.
Bardzo chcielibyśmy zrobić w tym budynku szkołę prywatną, natomiast w ogóle przeznaczeniem tego budynku jest oświata, ale moim zdaniem oświata to są również centra twórcze, centra kultury, galerie sztuki, pewne miejsca spotkań wielopokoleniowych. Żebyśmy mogli spędzać deszczowe wieczory nie siedząc w domu, a odwiedzając miejsce, gdzie spotkamy swoich sprzymierzeńców, zaczniemy jakiś dialog albo nauczymy się czegoś
— o celu projektu opowiada Elena Łukanowa, prezes Lukanova Construction.
pierwsza nagroda w konkursie
Pierwszą nagrodę w konkursie zajęła praca autorstwa Mateusza Suszko oraz Wojciecha Gryko. Dzięki ich projektowi, który kształtem wpasowuje się w lokalną urbanistykę, dawna szkoła Tarbut, zamieni się w nowe miejsce spotkań dla lokalnej społeczności. Na parterze nowej bryły budynku znajdzie się kawiarnia.
nagroda I - plansza I
proj.: Mateusz Suszko, Wojciech Gryko
nagroda I - plansza I
proj.: Mateusz Suszko, Wojciech Gryko
Chcieliśmy, aby nowa bryła była tłem dla zabytkowej zabudowy, która przetrwała mimo wielu przeszkód. Zaprojektowaliśmy ryzalit, który w swoim kształcie nawiązuje do zadaszenia we frontowej ścianie budynku
– tłumaczy Wojciech Gryko, student VI semestru architektury.
Autorzy zwycięskiej pracy otrzymali nagrodę w wysokości 3 800 zł oraz laptopy.
kreatywne projekty młodych architektów
Autorzy pracy, która zajęła drugie miejsce w konkursie, to Jakub Skarżyński i Diana Syrovatska. Swoimprojektem chcieli połączyć przejście między pobliską operą i ulicą Lipową i, jak mówią, „dać im trochę życia”. Podobny cel miała praca nagrodzona trzecią nagrodą, autorstwa Mateusza Radkiewicza i Tomasza Musiuka.
nagroda II - plansza I
proj.: Jakub Skarżyński, Diana Syrovatska
nagroda II - plansza II
proj.: Jakub Skarżyński, Diana Syrovatska
Naszą inspiracją była elektrownia Powiśle, która jest idealnym połączeniem stali oraz cegły. Chcieliśmy na pewno zachować spójność, żeby ten projekt żył, żeby ze sobą zbytnio nie kontrastował. Żeby ludzie wchodząc na teren tej działki, użytkując nowy obiekt, czuli taki spokój, bezpieczeństwo i po prostu, że są w swoim otoczeniu
– opowiada Mateusz Radkiewicz.
nagroda III - plansza I
proj.: Mateusz Radkiewicz, Tomasz Musiuk
nagroda III - plansza II
proj.: Mateusz Radkiewicz i Tomasz Musiuk
Wśród stworzonych projektów znalazły się mniej i bardziej tradycyjne lub futurystyczne rozwiązania. Najważniejszym aspektem nowych konceptów, na który zwrócili uwagę organizatorzy konkursu, był jednak ich centrotwórczy charakter.
W jury konkursu zasiadła prezes Lukanova Construction, Elena Łukanowa, a także dziekan Wydziału Architektury Politechniki Białostockiej, prof. Tatiana Misijuk oraz prodziekan Adam Jakimowicz, a także architekci z firmy Meteor Architekci: Bogdan i Anna Pszonak.
