O tym, co na Śląsku chronić takim, jakie jest, co twórczo przekształcać, a z czego rezygnować, by zrobić miejsce nowemu, debatowaliśmy niedawno ze środowiskiem lokalnych architektów w Muzeum Śląskim w Katowicach [relacja]. Wiele z postindustrialnych obiektów jest obecnie w bardzo złym stanie technicznym, jak na przykład Elektrociepłownia Szombierki w Bytomiu, która została uwzględniona na liście organizacji Europa Nostra jako jeden z najbardziej zagrożonych obiektów europejskiego dziedzictwa 2020, na ochronę lub zmianę funkcji innych brak pomysłu, lub funduszy. Nadzieję na zmianę takiego stanu rzeczy dał niedawno rozstrzygnięty konkurs zorganizowany przez Miasto Ruda Śląska, którego celem była rewitalizacja Wielkiego Pieca Huty „Pokój” i stworzenie unikatowej, tętniącej życiem postindustrialnej przestrzeni, która stanie się wizytówką Rudy Śląskiej.
Wybudowany w 1968 roku Wielki Piec Huty „Pokój” w Rudzie Śląskiej pod koniec 2012 roku decyzją Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach został wpisany do rejestru zabytków. Miasto, które w 2018 roku przejęło ten historyczny obiekt, ogłosiło międzynarodowy, realizacyjny konkurs na opracowanie koncepcji urbanistyczno‑architektonicznej rewitalizacji i adaptacji obiektu na cele turystyczno‑kulturalne.
Jury konkursowe pod przewodnictwem Łukasza Urbańczyka, Miejskiego Konserwatora Zabytków, przyznało aż pięć nagród i cztery wyróżnienia honorowe. Gratulujemy!
1. nagroda
eM4 Pracownia Architektury Brataniec
1. nagroda, proj.: eM4 Pracownia Architektury Brataniec
© eM4 Pracownia Architektury Brataniec
Pierwszą nagrodę przyznano za syntetyczną i klarowną koncepcję ekspozycji unikalnych walorów postprzemysłowego zespołu Wielkiego Pieca. Prosta, horyzontalna bryła, nawiązująca do śladów hali lejniczej, mieszcząca zespół wejściowy do muzeum, podkreśla złożoność wertykalnych elementów industrialnych, akcentując ich pragmatyczną historię, jak i swoisty romantyzm ich obecności. Publiczna przestrzeń uzyskana w skutek umieszczenia bryły wejściowej jako zawieszonej nad terenem jest uniezależniona od warunków atmosferycznych. Sąd Konkursowy pozytywnie ocenia propozycję wykorzystania estakady kolejowej na uzupełniające funkcje biurowe. Prostota rozwiązania umożliwia jego realizację w założonym budżecie. Doceniono też pomysł kształtowania zieleni w założeniu przestrzennym jako naturalnej sukcesji i migracji roślin.
2. nagroda
Grupa 5 Architekci
2. nagroda, proj.: Grupa 5 Architekci
© Grupa 5 Architekci
Drugą nagrodę przyznano za efektowną i spójną wizję kształtowania przestrzeni urbanistycznej założenia i jego formy architektonicznej oraz precyzyjny program ekspozycji zarówno w warstwie programowej, jak i przestrzennej. Wątpliwości budzi możliwość realizacji proponowanego programu funkcjonalnego w ramach założonego budżetu inwestycji oraz realność ukształtowanej funkcji podziemnej bez rozeznania rzeczywistego kształtu istniejących fundamentów.
3. nagroda
BDR Architekci
3. nagroda, proj.: BDR Architekci
© BDR Architekci
Trzecią nagrodę przyznano za powściągliwą i realną koncepcję możliwą do realizacji w ramach przewidzianego budżetu inwestycji oraz przemyślaną ideę ekspozycji muzealnej. Jednocześnie istotną wątpliwość Sądu Konkursowego budzi mało wyrazisty charakter proponowanej architektury.
4. nagroda
8486 Architekci Henryk Struski
4. nagroda, proj.: 8486 Architekci Henryk Struski
© 8486 Architekci Henryk Struski
Czwartą nagrodę przyznano za walory urbanistyczne kształtowania placu miejskiego i atrialny układ przestrzenny obiektu. Wątpliwości wzbudza zastosowanie dwóch kondygnacji podziemnych i wynikające z tego, przewidywane znaczące koszty inwestycji.
5. nagroda
ARSIS Atelier Projektowe
5. nagroda, proj.: ARSIS Atelier Projektowe
© ARSIS Atelier Projektowe
Piątą nagrodę przyznano za właściwą dyspozycję przestrzenną zadanego programu, uwalniającą plac miejski na przedpolu zespołu Wielkiego Pieca i próbę ukształtowania lekkiej i ulotnej architektury nowych obiektów. Wątpliwości budzi nadmierne rozczłonkowanie programu funkcjonalnego i zbyt duża ingerencja nowych obiektów w zachowaną substancję urządzeń poprzemysłowych.
Wyróżnienia honorowe
Super Future Group
Wyróżnienie honorowe przyznano za próbę wytworzenia dośrodkowo zorientowanej przestrzeni publicznej w nowo projektowanych obiektach (Plac Muzealny) i próbę integracji architektury z zielenią (Tajemniczy Ogród).
Wyróżnienie honorowe, proj.: Super Future Group
© Super Future Group
VOBOO Mateusz Okrajni
Wyróżnienie honorowe przyznano za próbę umieszczenia większości pomieszczeń muzealnych pod ziemią i formowanie elementów wejściowych.
Wyróżnienie honorowe, proj.: VOBOO Mateusz Okrajni
© VOBOO Mateusz Okrajni
WXCA
Wyróżnienie honorowe przyznano za podkreślenie dialogu pomiędzy naturą a zachowaniem dziedzictwa przemysłowego i wpisanie się w nowatorskie ujęcie tego zagadnienia.
Wyróżnienie honorowe, proj.: WXCA
© WXCA
JRK72 Architekt Jacek Krych
Wyróżnienie honorowe przyznano za ekspresyjną i konsekwentną próbę utworzenia przestrzeni muzealnej i ekspozycyjnej we wnętrzu oddzielonym od zewnętrznej struktury miasta.
Wyróżnienie honorowe, proj.: JRK72 Architekt Jacek Krych
© JRK72 Architekt Jacek Krych
oprac. Ola Kloc
Ilustracje dzięki uprzejmości Urzędu Miasta Ruda Śląska
