Młodzi architekci z Polski — Zuzanna Boberek i Piotr Gajdka otrzymali wyróżnienie specjalne w międzynarodowym konkursie Disaster Relief Shelter – Reinventing the tents. Zadaniem było stworzenie tymczasowego, modułowego schronienia dla osób dotkniętych katastrofą klimatyczną, wojenną, czy szukających azylu. Fan House to uniwersalny moduł mieszkaniowy, który może stanąć w dowolnym miejscu, a jego ściany składane są niczym wachlarz.
Wyzwaniem konkursu Disaster Relief Shelter – Reinventing the tents organizowanego przez Mango Architecture było zaprojektowanie przenośnego schronienia, które jest proste w utrzymaniu i może być używane na większą skalę. Dzięki temu schronienie mogłoby zostać wdrożone do użytku w dowolnym obszarze świata dotkniętym katastrofą, w którym brakuje podstawowych udogodnień. Projektowany obiekt miał także pomagać w przywracaniu poczucia godności i bezpieczeństwa ofiar katastrofy (wojennej, klimatycznej, politycznej).
projekt Fan House otrzymał wyróżnienie specjalne
© Zuzanna Boberek, Piotr Gajdka
tymczasowe, uniwersalne schronienie
Zadaniem skierowanym do uczestników było stworzenie samodzielnej, modułowej jednostki, będącej tymczasowym schronieniem. Należało uwzględnić produkcję na większą skalę z wykorzystaniem minimalnej ilości materiałów oraz łatwość magazynowania. Dzięki temu projekt mógłby stać się wszechstronnym, wykorzystywanym w każdych warunkach schronieniem awaryjnym.
Projektanci mieli uwzględnić podstawową powierzchnię obiektu wynoszącą około 18 metrów kwadratowych, jednak z możliwością powiększenia do 40 metrów kwadratowych. Projekt powinien być łatwy i szybki w montażu (maksymalnie do sześciu godzin), na praktycznie każdym terenie — bez wykopów, co oznacza, że jego budowa nie powoduje problemów z erozją gleby ani nie tworzy dodatkowych uszkodzeń terenu. Organizatorzy podkreślili, że w obiektach, w zależności od rozwiązań w zakresie pozyskiwania wody można uwzględnić uniwersalną umywalkę i prysznic. Należało jednak pamiętać o tym, że wszystkie funkcje mają być tanie i łatwe w montażu. Gdy schrony nie są już potrzebne, mają być: szybko zdemontowane i przeniesione w inne miejsce.
Fan House może być łatwo zbudowany i zdemontowany
© Zuzanna Boberek, Piotr Gajdka
projekt z Polski z wyróżnieniem specjalnym
Nadesłane z całego świata projekty oceniało jury architektów w składzie: Neelam Manjunath, Yatin Pandya, Justyna Kowalik, Mahesh Bangad. Jury przyznało trzy nagrody główne: pierwszą nagrodę za projekt Narana Shelter zespołu z Indonezji w składzie: Nadya Fatin Nur Rahma Sultan, Ariq Dhia Athallah, Gusti Ayu Putu Nadya K. Drugą nagrodę otrzymał Amphibious Abode zespołu z Indii: Gargi Kiran Gokhale, Atharva Sujit Goghale, Nidhi Nitin Deshpande. Trzecią nagrodę dostał Kavan Doctor z Indii.
Jury przyznało również piętnaście wyróżnień specjalnych. Pośród projektów z Francji, Indii, Stanów Zjednoczonych i Kolumbii znalazł się projekt z Polski — Fan house autorstwa Zuzanny Boberek i Piotra Gajdki.
Fan House został zainspirowany wachlarzem
© Zuzanna Boberek, Piotr Gajdka
Fan House
Przedstawiony w projekcie obiekt stanowi tymczasowe schronienie dla osób, które z powodu konfliktu lub prześladowań zmuszone były opuścić swoje dotychczasowe miejsce zamieszkania. Jest to również azyl dla uchodźców klimatycznych, którzy w niedalekiej przyszłości zmierzą się z negatywnymi skutkami globalnego ocieplenia i będą zobligowani szukać nowego domu. Fan House został zaprojektowany jako uniwersalny moduł mieszkaniowy, który może stać w dowolnym miejscu. Jego nazwa odnosi się do charakterystycznego sposobu składania wachlarzy, który stał się inspiracją dla pomysłu na konstrukcję ścian — tłumaczą autorzy.
ściany obiektu zbudowane są z barwionego kartonu
© Zuzanna Boberek, Piotr Gajdka
Architekci zaprojektowali prosty system, składający się z ośmiu powtarzalnych elementów. Zapobiega to pomyłkom przy ich produkcji i pakowaniu do transportu. Takie rozwiązanie również upraszcza montaż w miejscu docelowym i skraca czas potrzebny do wykonania tej czynności. Również składanie nie wymaga użycia specjalistycznych narzędzi ani wykorzystania szczególnych umiejętności technicznych. Elementy te można złożyć w jednoosobowy moduł podstawowy lub wieloosobowe, a nawet wielorodzinne schronienie. Moduł podstawowy stworzony jest na planie kwadratu o powierzchni 3,6 metrów kwadratowych — może być również wykorzystywany jako kapsuła do spania dla jednej osoby. Komponenty podstawowe można łączyć ze sobą w dowolny sposób, a elementy ścienne wykorzystywać jako przegrody zewnętrzne lub wewnętrzne, co daje użytkownikom dużą dowolność w tworzeniu bardziej skomplikowanych układów o większej powierzchni.
układ czterech mieszkań skupiony jest wokół wspólnego atrium
© Zuzanna Boberek, Piotr Gajdka
Autorzy w projekcie zaprezentowali dwa warianty: mieszkanie o powierzchni 19,6 metrów kwadratowych przeznaczone dla pięciu osób i układ czterech mieszkań dla jedenastu osób. Układ ten zajmuje powierzchnię 39,6 metrów kwadratowych i jest skupiony wokół atrium dostępnego dla wszystkich rodzin.
W obu rozwiązaniach znajdują się przestrzenie kuchenne i łazienkowe — nie są one podłączone do kanalizacji ze względu na tymczasowy charakter budynku, więc nieczystości muszą być usuwane przez lokatorów — dodają autorzy.
Fan House jest łatwy w budowie i umożliwia zbieranie wody deszczowej
© Zuzanna Boberek, Piotr Gajdka
łatwość wykonania i indywidualizacja
Do wykonania Fan House architekci zastosowali materiały lekkie, łatwo dostępne w każdej szerokości geograficznej i możliwe do przetwarzania po zużyciu oraz ekologiczne technologie. Głównym surowcem budowlanym ścian jest karton, którego właściwości wodoodporne zostały zwiększone dzięki zastosowaniu specjalnej powłoki izolującej Liquiguard, stanowiącej alternatywę dla krycia woskiem uniemożliwiającej recycling produktu. Poszczególne warstwy kartonu są nakładane na siebie, co tworzy wielokomorowe przegrody, a zgromadzone w nich powietrze stanowi izolację termiczną wnętrza schronienia. Słupy są wykonane z aluminium, a w ich środku umieszczono rurę spustową, sprowadzającą wodę deszczową z dachów o połaciach ułożonych w „lejek” do podziemnego zbiornika. Wodę uzdatnioną dzięki filtrom węglowym mieszkańcy schronienia będą mogli wykorzystywać do kąpieli, prac porządkowych, lub podlewania roślin.
projekt pozwala na składanie elementów w układy o wyjątkowym kształcie
© Zuzanna Boberek, Piotr Gajdka
Ze względu na to, że ludzie opuszczający pod przymusem miejsce stałego zamieszkania, doświadczają wielu trudności i traum, wprowadziliśmy — zgodnie z wytycznymi psychologii środowiskowej — proste rozwiązania humanizujące i indywidualizujące architekturę. Pierwszym jest wspomniana możliwość składania elementów w złożone układy o wyjątkowym kształcie, a drugim kolor. Karton użyty do konstrukcji ścian może być barwiony w masie lub malowany powierzchniowo. W projekcie przedstawiliśmy wariant dwukolorowy, wykorzystujący naturalną barwę materiału oraz barwę różową powiązaną z profilem chromatycznym krajobrazu — dopowiadają architekci.
