Historia lubi zataczać koło. Kiedy w 1985 roku rozstrzygnięto konkurs na koncepcję kompleksowej rewitalizacji przestrzeni dawnego portu, w którym nagrodzono pracę biur Telje–Torp–Aasen Arkitektkontor i 13.3 Landskapsarkitekter (znanego dziś jako LINK Landskap), zlecono im również zaprojektowanie przestrzeni otwartych. Po blisko trzydziestu latach od tchnięcia życia w ideę Aker Brygge, współistniejącego z popularniejszymi wówczas częściami Oslo, projektanci ze skandynawskiego giganta ponownie zmierzyli się z tematem, tym razem w kontekście XXI wieku i wynikających z jego specyfiki problemów.
Pracownia LINK Arkitektur odznaczyła się już w tkance Oslo realizacjami o zróżnicowanej skali i randze. Od obiektów stricte architektonicznych (mniejszych i większych) po realizacje takie, jak bardzo udany projekt rewitalizacji Parku Grorud w północno-wschodniej części miasta. Z przestrzenią tą nie tylko potrafią pracować czy działać małe cuda, ale także ją znają, rozumieją i szanują.
znamienna dla projektu jest dokładność, z jaką opracowano każdy najdrobniejszy szczegół — od posadzki po małą architekturę
© LINK Arkitektur
Industrialno-portowe dziedzictwo obszaru, znanego niegdyś jako Holmen i projekt z lat osiemdziesiątych wywołały spore zainteresowanie. Stworzono na tyle ciekawe i przyjazne środowisko, iż Aker Brygge stało się dość popularne. Stanowi interesującą mieszankę życia zawodowego, kulturowego, kulinarnego i rodzinnego. Obecnie pracuje tu około sześć tysięcy ludzi, a blisko tysiąc, mówiąc o sąsiedztwie, używa zwrotu „dom”.
granitowe posadzki w połączeniu z drewnianym, molopodobnym nabrzeżem i pięknie zaprojektowaną małą architekturą tworzą piękne, przytulne i zachęcające do spędzania tu czasu otoczenie
© LINK Arkitektur
Ostatni projekt LINK Arkitektur był procesem podzielonym na etapy. Pierwszym, zakończonym i oficjalnie otwartym w maju 2014 roku jest promenada. Bulwar w zamyśle ma łączyć zachodnią i wschodnią część miasta. Aleja dość szybko stała się popularnym miejscem zgromadzeń mieszkańców i turystów nadciągających do Oslo, między innymi w celu podziwiania charakterystycznego, poszarpanego, fiordowego wybrzeża.
schemat ułożenia modułowego w części dla pieszych — typ magnus 3
© LINK Arkitektur
Etap drugi obejmował rewitalizację głównego placu „Bryggetorget” i sporej części siatki ulic, głównie w zakresie wizualnym i użytkowym. Efektem prac jest przestrzeń nastawiona na bezpośrednie uczestniczenie w codziennym życiu miasta i sprzyjająca przeróżnym, często spontanicznym czynnościom, uatrakcyjniającym funkcjonowanie Aker Brygge, zarówno jako miejsce spotkań, jak i „miejsce do życia”.
Projektanci zwrócili uwagę, iż jednym z największych wyzwań postawionych przed nimi w trakcie pracy było uporządkowanie „przekroju” Stranden w sposób pozwalający na stworzenie przestrzeni otwartej i przystępnej, takiej jaką podziwiać możemy dziś, po zakończeniu projektu. Osiągnięty efekt w dużej mierze jest zasługą umeblowania, nawiązującego barwą i materiałem do marynistycznej tradycji dzielnicy (drewno i tzw. „Signal orange”, który był kolorem przewodnim), opracowanego przez współpracujące przy koncepcji Vestre.
schemat ułożenia modułowego w części dla pieszych — typ opus 3 (duży)
© LINK Arkitektur
O jakości przestrzeni, stworzonej dla ludzi, najbardziej świadczy jednak detal. Pozornie dość losowe, granitowe posadzki w różnych odcieniach zaprojektowano w taki sposób, by ich układ nie stwarzał wrażenia liniowego, nie podkreślał żadnego z kierunków. Układy te, choć oparte o trzy podstawowe moduły, nie są powtarzalne, a każdy fragment promenady czy placu jest wyjątkowy.
schemat ułożenia modułowego w części dla pieszych — typ opus 5
© LINK Arkitektur
Integracja ruchu i przeplatające się trajektorie ścieżek pieszych, rowerowych i tych, którymi muszą się poruszać pojazdy, a także ciężkie warunki atmosferyczne i znaczne roczne amplitudy temperatur (oraz dość niska temperatura zimą) wymagały dużego przywiązania do rysunku na poszczególnych fragmentach kamienia. Najbardziej narażone na zniszczenie fragmenty, przewidziane pod ruch samochodów, wyłożono odłamkami najmniejszymi, z gradacją w kierunku przejść wyłącznie pieszych, gdzie kamienie są największe.
Dla chodników kamiennych inspiracją była rzymska tradycja konstrukcji dróg. Osiągnięty efekt wizualny sprzyja podkreśleniu znacznego zróżnicowania w charakterze i stylistyce okolicznej zabudowy.
typy układów bruku
© LINK Arkitektur
Całość nie prezentowałaby się jednak tak efektownie, gdyby nie zastosowano na fragmencie drewna. Skrajna, dość szeroka część bulwarów wykonana została z długich desek, wywołujących wyraźnie kadłubami historycznych okrętów czy molo. Dopatrzyć można się tu lekkiej sugestii przez zacumowane w tutejszej marinie łódki. Kaskadowy układ nabrzeża tworzy w naturalny sposób dodatkowe, pięknie doświetlone miejsca do siedzenia. I to chyba one są najbardziej charakterystycznym elementem waterfrontu.
wielokierunkowość układów suży przełamaniu liniowego charakteru nabrzeża
© LINK Arkitektur
Imponujące, wystudiowane posadzki z granitu z pewnością są powodem do dumy dla projektantów z LINK Landskap. Na pewno są bardzo ciekawe, dogłębnie przemyślane i ponadczasowe. Brak im jednak ciepła, które oferuje relatywnie prosty układ z drewna, ku któremu mimowolnie wędrują myśli na wspomnienie o Stranden. Może to dobrze. Przecież Skandynawia to nie tylko opera w Oslo, śniegi i malownicze widoki koła podbiegunowego, ale przede wszystkim hektary przepięknej zieleni i lasów, posypane gdzieniegdzie niewielkimi, drewnianymi domkami. Wbrew wszystkiemu chciałoby się, by to skojarzenie dalekiej północy z architekturą drewnianą gdzieś pozostało. Możliwe, że stąd biorą się podświadome i czasem przeczące logice wędrówki skojarzeniowe ku tworom wykonanym dzięki pracy pił i hebla.
Maciej KAPOŁKA
fot.: Tomasz Majewski
© LINK Arkitektur
