Już we wrześniu przyszłego roku, po dwuletniej karencji, zaczną obowiązywać wszystkie przepisy ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, uchwalonej w lipcu 2019 roku. Temat tej ustawy jest często poruszany podczas rozmów sektora finansów publicznych, jednak zbyt powoli zaczyna się o niej mówić w środowisku architektów. Dlaczego jest ona tak istotna dla projektantów?
O czym jest ustawa o zapewnianiu dostępności?
Zapisy ustawy nie odnoszą się bezpośrednio do architektów, a wprowadzone przez nią zmiany do warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie są praktycznie kosmetyczne. Jednakże jej wpływ na branżę budowlaną jest niezwykle istotny. Od września przyszłego roku wszystkie umowy zawierane z sektorem finansów publicznych oraz zamówienia publiczne, będą musiały uwzględniać wymogi związane z zapewnieniem dostępności.
Dosepność na zasadach projektowania uniwersalnego
Każda szkoła, uczelnia, publiczna placówka służby zdrowia, państwowa instytucja kultury, którą będziemy projektować, będzie musiała mieć zapewnioną dostępność, o ile to będzie możliwe, na zasadach projektowania uniwersalnego. I ta dostępności nie kończy się na spełnieniu wymagań wyznaczonych w warunkach technicznych. Poruszanie się po budynku, dostęp do wszystkich pomieszczeń, z wyjątkiem technicznym, a także praca w projektowanych obiektach ma być możliwa dla większości grup społecznych i to bez dodatkowych adaptacji czy procedur. Usprawnienia typu schodołazy, dopuszczane będą tylko tam, gdzie nie ma żadnych szans na rozwiązania, umożliwiające samodzielne poruszanie się po obiekcie osób z niepełnosprawnością ruchu. Sytuacja ta dotyczyć będzie również konkursów architektonicznych, które skutkować będą umową z podmiotem związanym finansowo lub nadzorczo z sektorem finansów publicznych.
Certyfikacja Dostępności a projektowanie
Dodatkowo dla prywatnych przedsiębiorców oraz organizacji pozarządowych, niezwiązanych finansowo lub nadzorczo z podmiotami publicznymi, wprowadzona zostanie Certyfikacja Dostępności. Prawdopodobnie oznacza to, iż już wkrótce uzyskanie takiego certyfikatu będzie równie powszechne, jak pozyskiwanie certyfikatów ekologicznych (BREEAM, LEED) i stanie się elementem wymogów sieci handlowych, biurowców czy hoteli.
Projektowanie dostępności — kogo należy uwzględnić?
Należy pamiętać o tym, iż projektowanie dostępności dotyczy zarówno osób o ograniczonej możliwości poruszania się, jak i osób niewidomych i niedowidzących, głuchych i niedosłyszących, a także osób z niepełnosprawnością intelektualną, czy spektrum autyzmu, rodziców z dziećmi, osób starszych, osób o nietypowym wzroście, a także obcokrajowców nierozumiejących języka polskiego. Każda z tych grup, a także pozostałe objęte Ustawą, ma bardzo specyficzne wymagania i od września przyszłego roku, my architekci, nie możemy sobie pozwolić na brak wiedzy o nich.
Jak apeluje Katarzyna Cimoch – architektka IARP:
Chociaż wrzesień przyszłego roku wydaje się odległy, zagadnień do przyswojenia jest wiele. Spowolnienie na rynku wydaje się idealnym momentem, żeby się z nimi zmierzyć, dlatego zachęcam, żeby zacząć uczyć się o potrzebach osób, które wymagają specjalnych udogodnień już teraz!
Katarzyna Cimoch — architektka IARP, właścicielka Architerapii, specjalistka ds. zwalczania barier architektonicznych w Fundacji Kulawa Warszawa. Zafascynowana wpływem organizacji przestrzeni na relacje w małych społecznościach (rodzinach, szkołach, miejscach pracy) oraz na gromadzenie i efektywne wykorzystywanie zasobów jednostki. Krzewiąca ideę zapewniania równego dostępu w celu wykorzystania potencjału całego społeczeństwa.
oprac. red.
na podstawie materiałów od Katarzyny Cimoch
