Krakowska przestrzeń cierpi na brak odpowiedniej dyskusji. Między propagandą sukcesu ze strony urzędu a wizjami zniszczenia miasta przez społeczników, trudno znaleźć odpowiednio wyważoną debatę — czy w ciągu ostatnich lat nasza przestrzeń zyskała, czy straciła?
Debatę „Przestrzeń po krakowsku” prowadziła redaktorka naczelna Architektury&Biznes Małgorzata Tomczak, a wzięli w niej udział: architekt i były marszałek województwa małopolskiego Janusz Sepioł, prezes Towarzystwa Urbanistów Polskich Tadeusz Markowski, zastępca prezydenta miasta Krakowa Jerzy Muzyk, prezes Stowarzyszenia Budowniczych Domów i Mieszkań Piotr Legierski, prezeska krakowskiego oddziału Polskiego Związku Firm Deweloperskich Małgorzata Nowodworska i profesor Aleksander Noworól. Debatę podsumował rektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie Stanisław Mazur. Dyskusja odbyła się 3 lipca br. w krakowskim hotelu Polonia.
czy Kraków to obiekt zazdrości?
W obliczu krytyki czy sporów politycznych najczęściej sprzed oczu uciekają nam prawdziwe atuty naszych miast. Podobnie jest w przypadku Krakowa, który mimo wielu nietrafionych inwestycji wciąż jest miastem generującym kreatywne i atrakcyjne realizacje i przestrzenie — bardzo często niemożliwe w innych polskich miastach.
„Wartość Krakowa polega na tym, że zachował zdolność kreowania bardzo atrakcyjnych projektów” — wskazał Janusz Sepioł. Wśród wymienionych inwestycji wskazał między innymi Teatr K.T.O., Tauron Arenę, Ogród Doświadczeń czy nową siedzibę Muzeum Fotografii. Przykłady te pokazują, że w Kraków ma możliwości kreowania nowej przestrzeni i nowego oblicza miasta.
straty na zawsze — błędy Krakowa
Dobre i jakościowe projekty w przestrzeni Krakowa nie powinny jednak przykryć poważnych błędów w miejskim planowaniu. Chaos urbanistyczny jest stratą na zawsze. Jak wskazał Janusz Sepioł, przykłady takich katastrof znajdziemy na Górce Narodowej czy na osiedlu Ruczaj.
Do innych bolączek miasta należy brak odpowiednich przestrzeni publicznych. Kraków poza Rynkiem i Kazimierzem nie stworzył miejsc do spotkań towarzyskich.
Pierwsze, co rzuca mi się w oczy w naszym mieście, to dysproporcja między Śródmieściem a resztą miasta. Centrum jest fantastyczne, jeśli chodzi o przestrzeń publiczną. Za drugą obwodnicą jest już różnie — mówi profesor Aleksander Noworól.
spotkanie odbyło się w krakowskim hotelu Polonia
© Lepszy Kraków
plan ogólny — szansa czy status quo?
Jak wskazali prelegenci, Kraków potrzebuje nowych przestrzeni publicznych i lepszego planowania — wniosek ten doprowadził do kolejnego pytania: Czy zmiana ustawy o planowaniu to „pudrowanie trupa”, czy realna zmiana dla miast?
Sceptyczny wobec zmian był profesor Tadeusz Markowski. Stwierdził, że:
planowanie nie może być samoistne w sobie. Musi być wspomagane instrumentami ekonomicznymi. Zbudowaliśmy pewien system, w którym inwestor, właściciel terenu zbiera śmietankę, a wszyscy, którzy nie mają nieruchomości, dokładali się do tego wspólnego interesu.
Bardziej optymistycznie do tematu podszedł Janusz Sepioł, wskazując, że:
dużo tego zła, które zostało poddane poprzednim ustawom, wygaśnie samo.
Opinie co do zmian wynikających przez wprowadzenie planu ogólnego są podzielone, a debata na temat zmian wciąż jest potrzebna.
od lewej: Małgorzata Tomczak, Tadeusz Markowski, Małgorzata Nowodworska, Aleksander Noworól, Jerzy Muzyk, Janusz Sepioł, Piotr Legerski
© Lepszy Kraków
czy „dobra urbanistyka nigdy nie toleruje demokracji”?
Do jednych z ciekawszych wypowiedzi należy zaliczyć słowa wiceprezydenta Jerzego Muzyka, dotyczące procesu planistycznego od strony urzędniczej.
Dobra urbanistyka nigdy nie toleruje demokracji. […] Porządek prawny, który został stworzony po 1989 roku, jest porządkiem, który doprowadza do takiej idei, że dzisiejsza urbanistyka to nie jest przyjmowanie najlepszych rozwiązań urbanistycznych z punktu widzenia rozwoju miasta, społeczności lokalnych. Przede wszystkim jest to sposób na zarządzanie konfliktem spornych interesów pomiędzy właścicielami nieruchomości a pozostałymi użytkownikami przestrzeń publicznej — stwierdził wiceprezydent Krakowa Jerzy Muzyk.
Czy naprawdę dobra urbanistyka nie toleruje demokracji? Czy w świecie różnych interesów nie możemy tworzyć dobrych jakościowo przestrzeni, uwzględniając sprzeczne interesy? Wypowiedź wiceprezydenta można uznać za kontrowersyjną. Uwagę na dobre połączenie demokracji i urbanistyki zwrócił Janusz Sepioł, przywołując kraje takie jak: Dania, Holandia czy Austria.
potrzebujemy nowego paktu dla Krakowa
Debatę podsumował rektor UEK-u, profesor Stanisław Mazur, podkreślając przede wszystkim potrzebę prowadzenia dialogu, zastępowania konfliktów dyskusją i zrozumienia różnych perspektyw.
Potrzeba nowego paktu dla przestrzeni Krakowa. Chodzi o reputację, chodzi o komfort, ale chodzi też o mieszkania. Kraków potrzebuje i dobrej przestrzeni, i wielu mieszkań. Te perspektywy nie muszą się wykluczać — mówił Stanisław Mazur.
Dyskusja trwa dziś przede wszystkim w kontekście wprowadzanego Planu Ogólnego. Podstawowym pytaniem pozostaje to, co powinniśmy zrobić przed jego wprowadzeniem, a także jaki jest dzisiejszy pomysł na Kraków i na czym powinien polegać nowy pakt dla przestrzeni Krakowa? Pełny zapis debaty dostępny jest na kanale YouTube stowarzyszenia Lepszy Kraków.
podyskutujmy o poszukiwaniu lepszych przestrzeni
Dyskusja o tym, jak wypracować lepsze rozwiązania przestrzenne wciąż jest otwarta. W przekonaniu wielu osób, by otrzymać lepsze, bardziej demokratyczne planowanie konieczne są zmiany „na górze” — nic bardziej mylnego. Już dziś możemy rozpocząć budowanie lepszego środowiska i atmosfery wokół planowania „na dole”, na swoich osiedlach i w swoich miastach. O tym, jak to zrobić będą rozmawiać prelegenci kolejnego panelu organizowanego przez Stowarzyszenie Lepszy Kraków i A&B. Panel poprowadzi redaktorka naczelna Architektury&Biznes, Małgorzata Tomczak. „Letnie Forum Idei — Trudna gra o lepszą przestrzeń”, odbędzie się 24 sierpnia o godzinie 18:00 w Ogrodzie Botanicznym w Krakowie. Zapraszamy!
