Poznaliśmy kuratorów 15. edycji festiwalu sztuki współczesnej NARRACJE, która odbędzie się w 2024 roku w Gdańsku na Niedźwiedniku. W konkursie wybrani zostali Zuzanna Mielczarek — architektka i badaczka oraz Mateusz Włodarek — socjolog i kulturoznawca. Komisja doceniła ich koncepcję „Uzdrowisko Niedźwiednik”, której celem jest zadanie pytania o to, czy osiedle mieszkaniowe może stać się całorocznym sanatorium dla jego mieszkańców?
Festiwal Narracje organizuje Instytut Kultury Miejskiej we współpracy z Gdańską Galeria Miejską, wydarzenie patronatem medialnym Architektura & Biznes. Co roku prezentowane w przestrzeni publicznej prace artystyczne stają się nawigatorem miejskiej przygody, zachęcając do eksploracji i interakcji. NARRACJE odbywają się jesienią, zawsze w innej dzielnicy, która staje się punktem odniesienia dla kuratorów i kuratorek oraz inspiracją dla artystów i artystek.
pomysł na 15. edycję NARRACJI
Głównym założeniem Festiwalu NARRACJE jest stworzenie programu artystycznego (około 14 prac = półtoragodzinny spacer) w wybranej części miasta, w ramach którego widzowie mają okazję zapoznać się z pracami zaproszonych artystów/artystek — projektami głównie wizualnymi, świetlnymi, interaktywnymi, performatywnymi, filmowymi, a także i przede wszystkim z pracami o charakterze sitespecific, powstałymi dla konkretnych lokalizacji w Gdańsku, które przyglądają się zastanej sytuacji geopolitycznej, topografii i atmosferze dzielnicy, i zachęcają do twórczej dyskusji o uniwersalnych, jak i specyficznie lokalnych problemach danego miejsca i danej społeczności.
Festiwal w ramach jego 15. edycji zajmie się eksploracją Niedźwiednika — otoczonym lasami osiedlu będącym częścią gdańskiej dzielnicy Brętowo i to właśnie jego dotyczył konkurs kuratorski. Komisja pracująca w składzie Anna Mituś, Stach Szabłowski, Joanna Weltrowska i Anna Witkowska jednogłośnie, wyłoniła projekt „Uzdrowisko Niedźwiednik” Zuzanny Mielczarek i Mateusza Włodarka, który będzie realizowany w 2024 roku.
W ramach festiwalu NARRACJE chcielibyśmy zreinterpretować funkcję uzdrowiska. Dlaczego do miejsc leczniczych i wypoczynkowych jeździmy tylko od święta, pozostając tam zawsze gośćmi, turystami? Co, jeśli osiedle, na którym mieszkamy stanie się naszym codziennym, leczniczym kurortem? — mówią o swojej koncepcji Zuzanna Mielczarek i Mateusz Włodarek.
Zwycięski projekt kuratorski, jak czytamy w uzasadnieniu komisji, wyróżnia:
Duża inkluzowność i czytelna w masowej skali koncepcja, która dodatkowo współgra z charakterem i atmosferą Niedźwiednika, oryginalnej architektonicznie i urbanistycznie dzielnicy miasta, zbudowanej na przełomie lat 70. i 80 XX wieku. Propozycja odnosi się do istotnych wymiarów i wyznaczników współczesnego poziomu życia osób zamieszkujących nie tylko tę część miasta, ale przestrzeń mieszkalną w ogóle. Spodobało nam się, że propozycja ta ciekawie sięga po rozmaite eksperckie kompetencje osób uczestniczących, bez rozróżnienia na artystyczne, społeczne, edukacyjne, przyrodnicze, badawczo-inżynieryjne czy sensoryczne. Nie unikając konfrontacji z niedociągnięciami i degradacją osiedlowej infrastruktury, próbuje w bliskości z lokalną społecznością zbadać i poddać regeneracji jej realny potencjał.
Archiwalna fotografia osiedla Niedźwiednik projektu prof. Szczepana Bauma i Danuty Dzierżanowskiej
© arch. Aleksandry Wilde
Uzdrowisko Niedźwiednik
Głównym motywem i inspiracją do opracowania koncepcji festiwalu NARRACJE była dla Zuzanny Mielczarek i Mateusza Włodarka spuścizna architektoniczna prof. Szczepana Bauma, którą poznali podczas przeprowadzania kwerend do wystawy „Retrowersje: Sobie mieszkania — Miastu Starówkę̨”, odbywającej się od maja do końca czerwca 2023 rok w Centrum Sztuki Galeria EL w Elblągu.
Na wystawie można było zobaczyć archiwalne projekty dotyczące odbudowy Starego Miasta w Elblągu autorstwa prof. Szczepana Bauma oraz prof. Ryszarda Semki. W trakcie prac nad wystawą kuratorzy (Zuzanna Mielczarek, Maciej Olewniczak, Emilia Orzechowska, Mateusz Włodarek) odwiedzili dom Aleksandry Wilde (córki prof. Bauma), zlokalizowany na Niedźwiedniku, która opowiedziałam im o historii osiedla, założeniach architektonicznych oraz jego przyrodniczym i społecznym potencjale.
Zarówno współczesne, jak i utrwalone na archiwalnych fotografiach widoki Niedźwiednika przywiodły nam na myśl górskie uzdrowiskowe krajobrazy. Wysokie i niższe bloki, szeregowce, domy jednorodzinne współgrają̨ z przyrodniczym krajobrazem, w swej różnorodności, nie pozostając jednak anonimowe czy niewidzialne. Położony na wzniesieniach teren nie ma jednak tradycji sanatoryjnej, a przemysłową i rolniczą. Natomiast ze względu na wyjątkowe usytuowanie i mikroklimat, okolica cieszy się opinią przyjaznego terenu sportu, rekreacji i wypoczynku. To właśnie ten temat chcemy głębiej eksplorować z zaproszonymi do stworzenia prac na festiwalu artystami i artystkami — mówią Zuzanna Mielczarek i Mateusz Włodarek.
Natomiast tegoroczna 14. edycja festiwalu pod nazwą „Czułe punkty”, odbędzie się 17 i 16 listopada na terenie gdańskiej Oruni. W swojej koncepcji kuratorskiej Katarzyna Słoboda i Jakub Gawkowski zaproponowali, aby artystki i artyści przygotowujący swoje prace skupili się na czułych punktach dzielnicy. Więcej informacji znajdziecie na stronie festiwalu NARRACJE.
oprac.: Dobrawa Bies
Kuratorzy 15. edycji festiwalu Narracje:
Zuzanna Mielczarek — architektka, badaczka architektury, kuratorka. Absolwentka Wydziału Architektury w Delft w Niderlandach, doktorantka Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej w dziedzinie mieszkalnictwa. Na Wydziale Architektury w Brnie prowadzi razem z Kacprem Kępińskim Inclusive Housing Studio. Ekspertka ds. projektów innowacyjnych i społecznych w PFR Nieruchomości. W Narodowym Instytucie Architektury i Urbanistyki zajmuje się kuratorstwem wystaw i projektów popularyzatorskich. Wspólnie z Kamilem Trepką prowadzi „Podcast Mieszkaniowy”, Krytyki Politycznej.
Mateusz Włodarek — kulturoznawca, socjolog oraz badacz architektury. Ukończył studia kuratorskie na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu i obecnie jest doktorantem na Wydziale Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Pracował w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki, gdzie specjalizował się w dokumentowaniu najnowszych zjawisk w sztuce. Aktualnie związany jest z Narodowym Instytutem Architektury i Urbanistyki, gdzie pracuje nad projektami wystawienniczymi.
