Projekt „Plant-up Factory” to koncepcja stworzona przez studenta Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i biologii na Uniwersytecie Komisji Edukacji Narodowej. Kacper Góra zaproponował przestrzeń przeznaczoną przede wszystkim dla roślin. Zaadoptował budynek starej poczty przy ulicy Cystersów 21 B w Krakowie. Stworzył rodzaj inkubatora, w którym pod opieką naukowców rośliny będą się rozwijać i stawać coraz bardziej odporne na zmienne warunki środowiskowe oraz zwielokrotniać zawarte w nich substancje odżywcze.
plansze
© Kacper Góra
idea projektu
Projekt „Plant-up Factory” koncentruje się na genetycznej modyfikacji roślin w celu uzyskania mocniejszych gatunków. Laboratoria umożliwiają modyfikację genów, a modyfikowane rośliny są sadzone na polu uprawnym w budynku. Zielona strefa to centrum inkubacji, zapewniające optymalne warunki wzrostu. Po osiągnięciu odpowiedniego rozwoju rośliny przenoszone są do naturalnego środowiska. Przestrzeń ta umożliwia badania nad modyfikacją genetyczną różnych odmian roślin, tworząc nowe gatunki o pożądanych cechach oraz prowadzenie różnorodnych eksperymentów i diagnozowanie problemów występujących wśród roślin.
rzuty i przekroje
© Kacper Góra
adaptacja budynku starej poczty
Budynek dawnej poczty przy ulicy Cystersów 21 B w Krakowie został wybrany do realizacji projektu ze względu na swoją formę bazującą na prostych bryłach oraz charakterystyczny świetlik, który przecina cały dwuspadowy dach. Ten element nadaje wnętrzu niezwykłą atmosferę, zmieniając się wraz z porą roku, dniem i pogodą, podkreślając jego fabryczny charakter. Budynek ma formę prostokątną o wymiarach 93,5 na 18,2 metra, składającą się z dwóch poziomów: piwnicy (-1) oraz parteru (0). Ma dwa wejścia umieszczone w obu ścianach szczytowych, elewację frontową i tylną wykonane z cegły oraz wewnętrzne ściany z cegły i tynku. Konstrukcja dachu opiera się na drewnianych słupach osadzonych przy wewnętrznych ścianach.
elewacje zastałe budynku
© Kacper Gór
główne założenia projektowe
Głównym założeniem projektu było przekształcenie istniejącego budynku w rodzaj „pola uprawnego” poprzez pogłębienie wnętrza piwnicy o 90 centymetrów i wzmocnienie fundamentów, co umożliwi sadzenie roślin oraz instalację systemów nawadniających. Planuje się także powiększenie dolnych części okien dla lepszego wykorzystania naturalnego światła. Struktura zostanie oczyszczona z niepotrzebnych elementów, a klatki schodowe przeniesione, dostosowując budynek do funkcji laboratorium. Projekt obejmuje również stworzenie niecki z wodą na poziomie zero, co pozwoli na wydzielenie strefy laboratoryjnej i poprawę wilgotności powietrza. Konstrukcja podtrzymująca dach zostanie wymieniona, a wewnętrzne ściany obłożone betonowymi płytami. Cała przestrzeń zostanie ujęta jako jednoprzestrzenne laboratorium, eksponując imponujący świetlik ciągnący się przez całą długość budynku.
plansze
© Kacper Góra
laboratorium
Najważniejszymi funkcjami na poziomie 0 są laboratorium naukowe oraz okalające je „pole uprawne”. Reszta funkcji ukryta jest w wolnostojących przeszklonych kubikach zatopionych w roślinach.
W centralnej części budynku, pod długim świetlikiem, znajduje się laboratorium, miejsce, podkreślające charakter budynku i zapewniające optymalne warunki pracy. Duży świetlik dostarcza naturalne światło, ułatwiając obserwację roślin, kluczową część badań. Laboratorium zlokalizowane jest na powierzchni z wodą, dzięki specjalnej konstrukcji podłogi. Projekt unika stereotypowego wyglądu laboratorium, łącząc beton z blachą, co nawiązuje do adaptowanego charakteru budynku. Laboratorium składa się z czterech inkubatorów na rośliny i ośmiu wysp laboratoryjnych, gdzie metalowe regały z panelami LED zapewniają odpowiednie światło dla sadzonek. Inkubatory pozwalają na dokładną kontrolę warunków i hodowlę zarówno w doniczkach z ziemią, jak i w naczyniach wodnych. Projektując wyspy laboratoryjne, stworzono ergonomiczną przestrzeń do pracy, wyposażoną w półki i szuflady na potrzebne sprzęty, takie jak mikroskopy i odczynniki chemiczne. Każda wyspa wyposażona jest w duży zlew do szybkiego mycia szkła laboratoryjnego oraz metalowe filary z gniazdkami elektrycznymi i szklanymi półkami na odczynniki chemiczne. Dodatkowe światła LED na półkach zapewniają oświetlenie blatu roboczego w ciemności, co sprawia, że praca przy wyspach jest równie efektywna w dzień, jak i w nocy.
elementy laboratorium w wodzie, przeszklone kubiki poziomu -1
© Kacper Góra
„pole uprawne”
Pole uprawne zajmuje większość powierzchni parteru, przyjmując kształt prostokąta o wymiarach 15 na 86,8 metra, z centralną częścią o wymiarach 7,3 na 78,5 metra, pełniącą funkcje laboratoryjne. Umieszczenie strefy laboratoryjnej wewnątrz pola umożliwia obserwację prac naukowych przez rośliny, co integruje prace badawcze z naturalnym środowiskiem. To swego rodzaju dom tymczasowy dla roślin, które zostają tam zasadzone po genetycznej modyfikacji i wzroście w inkubatorach. Miejsce zapewnia optymalne warunki do rozwoju roślin, a po osiągnięciu odpowiedniego stadium są one przenoszone do naturalnego środowiska. Jest to przestrzeń uniwersalna, mogąca imitować różne ekosystemy w zależności od prowadzonych badań.
plansze
© Kacper Góra
poziom -1
Na poziomie -1 budynku zaplanowano wiele funkcji, w tym pomieszczenie do pracy w skupieniu, magazyn na odczynniki chemiczne, pokój techniczny, serwerownię, magazyn na niezbędne przyrządy do pielęgnacji roślin oraz pomieszczenia do zarządzania infrastrukturą, taką jak nawadnianie, klimatyzacja i sterowanie oświetleniem. Znajduje się tam także chłodnia do przechowywania badanego materiału biologicznego, toalety, stanowiska komputerowe oraz inkubatory dla roślin.
wnętrza poziomu -1
© Kacper Góra
„Plant-up Factory” to idea, mająca na celu udoskonalenie różnych gatunków roślin w nowoczesnym startupie biologicznym. Otwiera ona nowe perspektywy w walce z globalnymi wyzwaniami.
plansze
© Kacper Góra
