Polscy studenci architektury zwycięzcami w międzynarodowym konkursie

Dobrawa Bies

18 września '20

Projekt koncepcyjny „Teatr światła”

...

Julia Giżewska, Dominik Kowalski i Paweł Białas, studenci Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej w Gliwicach znaleźli się w gronie laureatów regionalnych konkursu International VELUX Award 2020. Ich projekt „Teatr światła” zyskał uznanie międzynarodowego jury i zwyciężył w kategorii „Badania nad światłem naturalnym” w regionie Europa Wschodnia i Bliski Wschód.

interpretacja filmowa zwycięskiego projektu pt. „Teatr światła”

Konkurs International VELUX Award odbywa się co dwa lata, od roku 2004 roku, a jego zadaniem jest zachęcenie studentów do zwracania szczególnej uwagi na rolę światła naturalnego w architekturze, jako istotnego źródła oświetlenia, energii, dobrego samopoczucia i komfortu.

międzynarodowy sukces polskich studentów

Do tegorocznej IX edycji napłynęło 579 projektów zgłoszonych przez 250 szkół z 60 krajów. Projekty zgłaszano w dwóch kategoriach: „Światło naturalne w budynkach” i „Badania nad światłem naturalnym”. Prace oceniało międzynarodowe jury w składzie:

Odile Decq – Studio Odile Decq, Francja,
Nora Demeter – Demeter Design Studio, Węgry,
Sebastian Adamo – Adamo-Faiden Architects, Argentyna,
Juri Troy – Juri Troy Architects, Austria,
Martin Pors Jepsen – VELUX A/S, Dania.

Sędziowie wybrali dziesięć zwycięskich projektów oraz przyznali jedno wyróżnienie. Pośród nich znalazł się polski projekt pt. „Teatr światła” autorstwa Julii Giżewskiej, Dominika Kowalskiego i Pawła Białasa z Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej. Studenci wygrali w kategorii „Badania nad światłem naturalnym” w regionie Europa Wschodnia i Bliski Wschód.

Opiekunem naukowym zwycięskiego zespołu był dr Jerzy Wojewódka, prof. Politechniki Śląskiej:

Dla dydaktyka każda doceniona praca studencka ma ogromne znaczenie, bo potwierdza słuszność indywidualnie przyjętej drogi nauczania. To również satysfakcja z zaufania ze strony studentów, bo wybór tutora był dowolny. Do każdego konkursu przystępuje się z nadzieją odniesienia sukcesu, aczkolwiek zawsze towarzyszy temu spory margines obawy czy przyjęte rozwiązanie projektowe zaciekawi jury. Tym większą ma się satysfakcję, gdy w gronie sędziów zasiadają tak wybitni przedstawiciele architektonicznej palestry. Myślę, że to dla naszego zespołu ogromne wyróżnienie.

teatr światła na nocnym niebie

projekt porusza problem zanieczyszczenia sztucznym światłem

Zwycięski projekt pt. „Teatr światła” dotyka problemu współczesnego świata — zanieczyszczenia sztucznym światłem, a jego głównym celem jest podniesienie poziomu świadomości i wagi tego problemu. Studenci postanowili przeanalizować nocne niebo, ich projekt polega na stworzeniu rozległego land artu, umożliwiającego obserwowanie fragmentu nieba niczym spektaklu – teatru światła. Jako lokalizację autorzy wybrali Izerski Park Ciemnego Nieba — jedno z nielicznych, kompletnie ciemnych miejsc w Europie.

Jak o idei projektu mówi Paweł Białas:

Główną ideą projektu jest rozważanie na temat (co jest dość paradoksalne), braku światła. Zafascynowała nas rola ciemności. W jaki sposób wpływa na człowieka i jego otoczenie, czy jest potrzebna? Jakie są skutki jej braku? Podczas realizowania projektu dostrzegliśmy problem zanieczyszczenia sztucznym światłem nocnego nieba. Na terenie Polski znajdują się trzy parki chroniące ciemne niebo. Oznacza to, że zostały już tylko bardzo nieliczne miejsca, w których nocne niebo jest czyste, pozbawione zanieczyszczeń sztucznym światłem. [...] Światło naturalne od zawsze determinuje rytm życia człowieka. Jednak wraz ze wzrostem technologii światło sztuczne w coraz większym stopniu go zaburza. Stworzyliśmy symboliczny krąg ziemny, który ma skłaniać do refleksji nad zmianami zachodzącymi w naturze oraz ich konsekwencjami. [...] Jest to nasz manifest, w którym chcemy zwrócić uwagę na to, że tracimy bezpowrotnie naturalność, a rola naturalnego światła jest w nim drastycznie zaburzana.

jako lokalizację autorzy wybrali Izerski Park Ciemnego Nieba — jedno z nielicznych, kompletnie ciemnych miejsc w Europie

Forma naszego land artu z mojej perspektywy wynika z ruchu wszystkich nocnych źródeł światła — gwiazd, planet, księżyca, które obserwujemy każdej pogodnej nocy nad naszymi głowami. Zataczają one kręgi wokół gwiazdy polarnej, wędrując na sklepieniu i formując przepiękne świetliste przedstawienie [...] — dodaje Dominik Kowalski.

symboliczny land art

Sam projekt zakłada stworzenie rowu opartego na planie okręgu — pierścienia jak w planetarium, zawężającego widok na teatr świetlny rozgrywający się nocą na niebie. Autorzy do konstrukcji wykorzystali naturalne materiały, drewno i ziemię.

Jak mówi Julia Giżewska:

„Teatr Światła”, to land art — symboliczne miejsce, w którym każdy może stać się widzem dzikiego i ulotnego spektaklu, pokazującego światło i ciemność. [...] W swojej niedosłownej formie projekt cechuje surowość, dodającą charakteru całemu założeniu. Jako lokalizację wybraliśmy Halę Izerską, wzdłuż której umieszczona została długa drewniana ława, składająca się z mniejszych części. [...] Styczny do ławy jest okrąg, stworzony jako rów, stanowi niejako reinterpretację amfiteatru. Przejście przez zagłębienie (rów) to etap kulminacyjny, wówczas odbywa się spektakl właściwy, w którym sami decydujemy, ile czasu poświęcimy na kolejne sceny, możemy przejść go szybko, ale możemy też zatrzymać się i usiąść na skarpie, wypatrując kolejnych obrazów świetlnych. Długa ława naprowadza widza na okrąg, a następnie, po przejściu rowu — ścieżki, stanowi wyprowadzenie z całego spektaklu.

„Teatr Światła”, to land art — symboliczne miejsce, w którym każdy może stać się widzem dzikiego i ulotnego spektaklu

Całe założenie żyje w krajobrazie i w nim dojrzewa. W zależności od warunków atmosferycznych ukazuje się pod inną postacią, czasami zanikając w terenie. Drewno, w zależności od wilgotności będzie przybierało różne odcienie, a w przyszłości niektóre fragmenty ławy pokryje mech, natomiast rów będzie zarastać zielenią.

Wrastanie w krajobraz, ukazuje pewną naturalną ulotność, w której powinniśmy spróbować dostrzec piękno. Można powiedzieć, że „Teatr Światła” jest narzędziem do obserwacji światła, bodźcem, w pewien sposób uwrażliwiającym na różne formy zarówno naturalnej jasności, jak i ciemności, które możemy obserwować w codziennym życiu. — dodaje Julia Giżewska

Zespół z Politechniki Śląskiej czeka jeszcze rywalizacja w ramach globalnego konkursu o Grand Prix. Dziesięciu zwycięzców regionalnych zaprezentuje swoje projekty osobiście podczas Światowego Festiwalu Architektury. Jury wybierze jednego zwycięzcę globalnego w każdej z kategorii konkursowych.

Nad zanieczyszczeniem świetlnym oraz ochronie ciemności nieba zastanawiała się także Agnieszka Roś, projektując obserwatorium astronomiczne w górach Izerskich. Temat obserwacji nieba porusza również Anna Jaruga-Rozdolska w swoim projekcie ośrodka badawczego w Jordanii.