Tegoroczny styczeń to czas ważnych konsultacji. Informowaliśmy już o ministerialnej ankiecie dotyczącej zmian w planowaniu przestrzennym. Natomiast do końca miesiąca można zaopiniować projekt Krajowej Polityki Miejskiej 2030. Autorzy dokumentu kładą nacisk na kompaktowość, zieleń, wykorzystanie istniejących zasobów oraz długofalowe komplementarne działania.
Projekt nowej Krajowej Polityki Miejskiej 2030 (KPM) poznaliśmy pod koniec grudnia. Na swojej stronie opublikowało je Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Uwagi do dokumentu można zgłaszać online do 31 stycznia w specjalnym internetowym formularzu. Celem KPM jest nakreślenie długofalowej wizji rozwoju polskich miast i ośrodków miejskich, ale też doprowadzenie do takiej modyfikacji oraz ujednolicenia istniejących przepisów, by działania były łatwiejsze i bardziej spójne. W KPM czytamy, że:
rolę dokumentu traktować należy przede wszystkim jako inicjatora i integratora działań podmiotów różnego szczebla – od krajowego po lokalny na rzecz realizacji celów i wizji rozwoju miast i obszarów funkcjonalnych.
Jak zapowiadają autorzy, polityka miejska wspomniana w Ustawie o zasadach prowadzenia polityki rozwoju od 2026 roku zostanie włączona do katalogu polityk publicznych tego dokumentu. Czytamy, że do tego czasu powstać ma „projekt kompleksowej ustawy regulującej możliwie szeroko zagadnienia polityki miejskiej”.
sześć i jedenaście
Jakie są priorytety nowej KPM? Dokument przedstawia jedenaście wyzwań rozwojowych oraz określa sześć celów długofalowej wizji rozwoju miast. Bardzo silnie obecne są kwestie klimatyczne, przyrodnicze i transportowe: m.in. rozwijanie terenów zielonych, niskoemisyjna mobilność, ograniczenie zużycia zasobów, oraz – oczywiście – ład przestrzenny:
w spójności i harmonii przestrzennej upatrują [polskie miasta] szans rozwojowych oraz racjonalizacji kosztów funkcjonowania.
Nieco słabiej wybrzmiewa aspekt gospodarczego ożywienia miast, choć oczywiście jest on również zawarty w KPM.
Główny cel KPM sformułowano, jak większość tego rodzaju haseł. Mówi o wzmacnianiu „zdolności miast i miejskich obszarów funkcjonalnych do zrównoważonego rozwoju i polepszania jakości życia mieszkańców”. Precyzują go natomiast bardziej treściwe poszczególne cele rozwojowe: miasto zielone, miasto inteligentne, miasto produktywne, miasto dostępne, miasto sprawne oraz - co wpisuje się silnie w obecny trend ośrodków „kwadransowych” – miasto kompaktowe. Podkreśla się racjonalne wykorzystanie istniejących zasobów w miejsce terytorialnej ekspansji. Autorzy kładą przy tym nacisk na komplementarne współdziałanie:
Polityka rozwoju miast – obok działań ukierunkowanych na wyzwania i problemy miast w granicach administracyjnych – powinna coraz wyraźniej dostrzegać korzyści, jakie niesie współpraca z otoczeniem, czyli gminami sąsiadującymi i powiązanymi funkcjonalnie. Te wzajemne relacje i czerpanie obustronnych korzyści stanowić będzie o przewadze konkurencyjnej obszarów miejskich.
Autorzy podkreślają przy tym duże znaczenie współpracy z mieszkańcami i aktywistami oraz włączanie ich do podejmowanych działań.
Oprócz celów nakreślonych ogólnie znajdziemy również w KMP konkretne i wyróżnione wskazówki dla zarządzających miastami, niekiedy w bardzo krótkiej i zdecydowanej formie, jak np. rada, którą kończy się ustęp o zieleni i retencji: „nie zasklepiaj powierzchni jeśli naprawdę nie musisz”.
wyzwania i rozwiązania
Bardzo ważną częścią dokumentu jest lista wyzwań, przed którymi stoją miasta. Znajdziemy je w tabeli, która zestawia je ze wspomnianymi wyżej sześcioma celami i wskazuje, które wyzwanie ma „silny” lub „bardzo silny” wpływ na poszczególne zagadnienie. Każdy z jedenastu tematów dokładnie scharakteryzowano oraz opatrzono listą proponowanych rozwiązań.
Wyzwania określone przez nową KPM to:
-
Dbałość o ład przestrzenny i estetyczny,
-
Niwelowanie procesów chaotycznej suburbanizacji
-
Wzmocnienie kooperacji samorządowej w ramach miejskich obszarów funkcjonalnych,
-
Niwelowanie negatywnych skutków zmian klimatu w miastach,
-
Poprawa jakości środowiska przyrodniczego w miastach,
-
Zapewnienie zrównoważonego i zintegrowanego systemu transportu w miejskich obszarach funkcjonalnych,
-
Poprawa bezpieczeństwa w ruchu drogowym,
-
Poprawa dostępności mieszkaniowej,
-
Poprawa zdolności inwestycyjnych miast,
-
Zwiększenie wykorzystania potencjału społecznego
-
Przyspieszenie tempa transformacji cyfrowej miast.
Jaki jest terminarz wdrożenia nowej KPM? Obecnie, oprócz konsultacji w internecie, trwają także uzgodnienia między ministerstwami. W pierwszej połowie roku projekt po konsultacjach i uzgodnieniach ma trafić na biurka Rady Ministrów.
