Zanieczyszczenie światłem to problem, który wydaje się niepozorny i nieistotny, w kontekście kryzysów, z którymi mierzymy się od jakiegoś czasu. To błąd, bo nieodpowiedzialne projektowanie i eksploatowanie źródeł światła odbija się na nas i przyrodzie. Co z tym możemy zrobić?
W ramach cyklu #RaportCzwartkowy przedstawiamy dokumenty, raporty i poradniki dotyczące architektury, miast i samorządu, które z pewnością warto nagłośnić i wypromować. W tym tygodniu naszą uwagę przykuło „Memorandum w sprawie ustanowienia prawnych podstaw zrównoważonej polityki oświetlenia zewnętrznego” opracowane przez multidyscyplinarny zespół ekspertów. Wydawcą memorandum jest Instytut Metropolitarny w ramach projektu „GOOD LIGHT LAW”. Dokument został objęty patronatem przez stowarzyszenie POLARIS-OPP.
zanieczyszczenie światłem to wciąż poważny problem
fot. Dmitry Brant | © Wikimedia Commons CC BY-SA 4.0
niezdrowe światło?
Problem zanieczyszczenia światłem jest marginalizowany w dyskursie publicznym. Nie zdajemy sobie sprawy z negatywnego wypływu zewnętrznego oświetlenia elektrycznego na życie ludzi, zwierząt czy roślin.
Nadmierna ekspozycja sztucznego światła zaburza rytm okołodobowy, co źle wpływa na procesy fizjologiczne. Zakłócanie rytmu okołodobowego, co zostało potwierdzone badaniami, współprzyczynia się do rozwoju chorób autoimmunologicznych.
Negatywne skutki odczuwają także zwierzęta i rośliny. Niekontrolowana emisja światła prowadzi do kurczenia się populacji zwierząt, a także zmiany kwitnienia roślin. Do tego dochodzą także czynniki ekonomiczne, bo niekontrolowana emisja światła to również koszty energii. Podsumowując, można projektować oświetlenie zewnętrzne tak, by było tańsze i zdrowsze dla wszystkich.
Opracowanie graficzne oddziaływania światła autorstwa M. Czai
© Good Light Law
brak regulacji
Jak wskazują autorki i autorzy raportu, w przypadku zanieczyszczenia światłem brakuje odpowiednich regulacji, wytycznych technicznych i prawnej kwalifikacji. Brakuje również narzędzi prawnych umożliwiających odpowiedzialne i racjonalne planowanie oświetlenia zewnętrznego w przestrzeni. Działania dotyczące legislacji, a także odpowiednich działań podejmują już niektóre kraje w Europie, a także miasta w ramach swoich strategii rozwoju.
Ograniczenia stanowią również kwestie woli politycznej i finansowej, o których wspomina w wywiadzie dla A&B Katarzyna Szlachetko, jedna ze współautorek memorandum. Za zmianą prawa, którą sugerują autorki i autorzy raportu, powinna iść również kwestia odpowiedniej edukacji o problematyce zanieczyszczeń światłem.
algorytm projektowania oświetlenia zewnętrznego
© Good Light Law
jaka jest odpowiedź na problem?
Jaka powinna być odpowiedź na problem zanieczyszczenia światłem? Przede wszystkim lobbing na rzecz odpowiednich regulacji prawnych, których wprowadzenie pozwoliłoby lepiej egzekwować prawo i nakładać obowiązki na zarządzających.
Warto zwracać uwagę na atuty zrównoważonej polityki oświetleniowej, która może przełożyć się na wartości zdrowotne, środowiskowe, ekonomiczne, ale również na estetykę przestrzeni czy komfort użytkowników. W dobie dążeń do zrównoważonego rozwoju odpowiednio zorganizowane i zaprojektowane oświetlenie powinno być częścią tego procesu.
Memorandum dostępne jest na stronie programu badawczego.
kwestia odpowiedniego zastosowania LED, o zmniejszonej ilości światła niebieskiego, jest istotne dla zdrowia i faz biologiczny
© Good Light Law
