Nie przyznano Grand Prix w tegorocznym konkursie na Architekturę Roku Województwa Śląskiego. Nieobecna była też architektura wielorodzinna. Nagrody i wyróżnienia przyznano za to wpięciu innych kategoriach. Jednocześnie odbyło się rozstrzygnięcie trzech innych konkursów: na najlepszą przestrzeń publiczną województwa oraz najciekawsze prace dyplomowe.
Poczwórna gala odbyła się w piątek w Muzeum Śląskim. Najstarszy, bo organizowany po raz dwudziesty dziewiąty, był konkurs na Architekturę Roku Województwa Śląskiego. Jury (skład sądu na końcu tekstu) przyznało w nim osiem nagród i wyróżnień. Zabrakło natomiast Grand Prix. Organizatorzy poinformowali, że poziom zgłoszonych prac był tak dobry i wyrównany, a ich zakres tak różnorodny, że sądowi trudno było wybrać jedną najlepszą realizację. Do konkursu zgłoszono niemal czterdzieści pięć obiektów i przestrzeni, nominowano dwanaście.
bez bloków i wyjaśnienia
Ze sceny gali nie padło jednak wyjaśnienie dotyczące architektury wielorodzinnej. W sierpniowym ogłoszeniu o konkursie anonsowano tę kategorię. Nie było jej już jednak w zestawieniu nominowanych. Można tylko przypuszczać, że – podobnie jak w innych regionach – w tej idącej w ilość, a nie w jakość dziedzinie architekci nie mieli czym się pochwalić. O nagrodę w kategorii związanej z zamieszkaniem walczyły zatem w finale jedynie dwa domy jednorodzinne (lista nominowanych na końcu tekstu). Trofeum trafiło w ręce pracowni M.O.C. Architekci (Ewa Janik, Błażej Janik, Małgorzata Karolak-Góra). Uhonorowano przeobrażenie istniejącego już domu kostki w Katowicach. W werdykcie czytamy, że
nagrodę przyznano za przebudowę, a właściwie transformację domu jednorodzinnego w nową, zaskakującą formę, przy maksymalnym wykorzystaniu jego istniejącej tkanki nośnej. (…) W końcu, za widoczną zabawę detalem, będącym niejako „podpisem” samych twórców budynku.
Dom w Katowicach, proj: M.O.C. Architekci — nagroda w Kategorii Dom Jednorodzinny
źródło: materiały organizatora konkursu
Przy okazji tej nagrody organizatorzy zwrócili uwagę, że budowa nowych domów jednorodzinnych jest dla architektów jednym z przyjemniejszych zadań, a jednocześnie – w obliczu kryzysu klimatycznego i śladu węglowego branży budowlanej – staje się coraz większym wyrzutem sumienia. Prowadząca Anna Dudzińska dodała:
Dlatego docenione zostało „budowanie bez budowania”. Nie burzmy polskich kostek. Przebudowujmy je!
"Pokój" i hala
W kategorii „obiekt użyteczności publicznej” przyznano wyróżnienie i nagrodę. Na pierwsze zasłużyła rewitalizacja (choć raczej powinno się tu mówić o rewaloryzacji lub przeobrażeniu) starej stołówki zakładowej Huty „Pokój”. Autorem jest pracownia Małeccy Biuro Projektowe (Joanna Małecka, Wojciech Małecki, Mateusz Majerczyk, Aleksandra Wojtyna). Sędziowie zdecydowali, że
wyróżnienie przyznano za twórcze odniesienie się do kontekstu lokalizacji, historycznego sąsiedztwa budynku, a nawet zwyczajów lokalnej społeczności. Doceniono powściągliwość i oszczędność formy o mocno komercyjnej funkcji, co (…) daje przykład dobrej praktyki budowlanej przyszłym realizacjom wokół. Warto zaznaczyć również umiejętne posługiwanie się zielenią (…).
rewitalizacja starej stołówki zakładowej Huty „Pokój”, proj.: Małeccy Biuro Projektowe: — wyróżnienie w kategorii Obiekt Użyteczności Publicznej
źródło: materiały organizatora konkursu
Nagroda trafiła z kolei w ręce zespołu Projekt Plus Architekci (Tomasz Borkowski, Grzegorz Tkacz). Sędziowie docenili ich interesującą halę widowiskowo — sportową LUX w Rogoźniku. Sąd uznał, że jest to:
ujmująco prosta, utylitarna bryła, łącząca funkcję biblioteki i hali wielofunkcyjnej. Nagroda przyznana za trafny i konsekwentny dobór rozwiązań bryłowych, wnętrzarskich i materiałowych oraz wykreowanie miejsca, w lokalnym środowisku, jako wartości dodanej do zaprojektowanego obiektu. Uwagę zwraca doświetlenie dzienne rozproszonym światłem (…).
hala widowiskowo-sportowa LUX w Rogoźniku, proj.: Projekt Plus Architekci — nagroda w kategorii Obiekt Użyteczności Publicznej
źródło: materiały organizatora konkursu
eksport górą!
Najsilniej obsadzona była w tym roku kategoria „dzieło eksportowe”, czyli projekty zrealizowane przez śląskich architektów poza granicami województwa. Oprócz nagrody przyznano dwa wyróżnienia. Główne trofeum trafiło po raz drugi w tej edycji do pracowni M.O.C. Architekci (Ewa Janik, Błażej Janik; wspólpraca: Agata Jamer, Agata Przybyła, Agata Wiatrek, Martyna Wyrwas, Małgorzata Karolak, Szymon Helicki). Jury doceniło w ten sposób Energoefektywne Przedszkole w podwarszawskich Regułach, bedące – co podkreślono wyraźnie podczas gali – efektem konkursu SARP sprzed czterech lat. Jury doceniło poważne traktowanie młodych użytkowników:
Lokalizacja modułów przedszkolnych wokół zielonego dziedzińca, powściągliwość estetyczna oraz spójność materiałowa tworzą optymalną przestrzeń dla edukacji przedszkolnej. Zaproponowane przez architektów rozwiązanie wyznacza nowe standardy w tego typu budownictwie, które do tej pory w przeważającej mierze dość infantylnie interpretowało potrzeby estetyczne tych młodych ludzi.
Energoefektywne Przedszkole w Regułach, proj.: M.O.C. Architekci: — nagroda w kategorii Dzieło Eksportowe
źródło: materiały organizatora konkursu
Pierwsze z wyróżnień trafiło z kolei do pracowni Konior Studio (Tomasz Konior, Dominik Koroś; współpraca: Andrzej Witkowski, Marcin Piotrowski, Wojciech Przywecki, Michał Lipiec, Angelika Drozd, Mikołaj Zdanowski, Piotr Straszak, Wojciech Pruski, Tomasz Szeremeta, Paweł Przeniosło, Katarzyna Sokołowska, Wojciech Sokołowski, Ewelina Bidzińska, Michał Latko, Marcin Maciejewski). Jury uhonorowało w ten sposób Nowe Czytelnie Biblioteki Narodowej w Warszawie, które wcześniej zdobyły Nagrodę Roku SARP w kategorii „architektura wnętrz” Sąd konkursowy śląskiej nagrody uznał, że jest to „architektura, która tworzy klimat ale nie krzyczy” i docenił:
wykreowanie eleganckiego i ponadczasowego wnętrza wchodzącego w subtelną relację z zastanym otoczeniem i stworzenie nienachalnej przestrzeni umożliwiającej obcowanie z literaturą.
Nowe Czytelnie Biblioteki Narodowej w Warszawie, proj.: Konior Studio — wyróżnienie w kategorii Dzieło Eksportowe
źródło: materiały organizatora konkursu
Drugie wyróżnienie przyznano pracowni Wzorro Design (Natalia Jakóbiec, Katarzyna Pełka-Bura, Marcin Krater, Marta Żmija-Wojciuch, Karolina Wiśniewska, Anna Dudziak, Marta Milej) za realizację w miejscu bardzo silnie nacechowanym historią. Chodzi o wawelski Skarbiec Koronny. Sąd konkursowy docenił:
wnętrze ekspozycyjne, które znika w blasku drogocennych zabytków stając się adekwatnym tłem dla najcenniejszych skarbów Wawelu.(…).Autorzy wskazują właściwą drogę w kreowaniu wnętrz muzealnych: opowiadają historię nie zapominając, że nie są jej bohaterem.
Nowy Skarbiec Koronny w Krakowie, proj.: Wzorro Design — wyróżnienie w kategorii Dzieło Eksportowe
źródło: materiały organizatora konkursu
ale kino!
Kolejną nagrodę przynano również za realizację muzealną. W kategorii „wnętrze” zwyciężył zespół Blank Architekci (Leszek Woźniak, Jan Poborski, Grzegorz Kenig), który zaprojektował przestrzeń Muzeum Hutnictwa w Chorzowie. Jury:
Nagrodę przyznano za wykreowanie wielofunkcyjnej przestrzeni powstałej na styku starej i nowej struktury. Powstała przestrzeń we właściwy sposób eksponuje i czerpie z przemysłowego charakteru istniejących obiektów będąc jednocześnie generatorem ich nowej funkcji — muzeum.
Muzeum Hutnictwa w Chorzowie, proj.: Blank Architekci — Nagroda w Kategorii Wnętrze
źródło: materiały organizatora konkursu
Wreszcie, na wyróżnienie w kategorii „mała forma” (bez nagrody, po przesunięciu z listy nominowanych w kategorii "obiekt użyteczności publicznej") zasłużyła pracownia Ligas Architekci (Łukasz Ligas, Piotr Puszczewicz). Wyróżnieni zaprojektowali bardzo oryginalne kino plenerowe w Suszcu. Jury uznało, że jest to:
obiekt wielowątkowo animujący przestrzeń publiczną. Doceniono zastosowanie surowych, prostych materiałów gwarantujących odporność na codzienne użytkowanie.
Kino Plenerowe w Suszcu, proj.: Ligas Architekci: — wyróżnienie w kategorii Mała Forma
źródło: materiały organizatora konkursu
Kino w Suszcu zostało również uhonorowane w drugim rozstrzygniętym w piątek konkursie: dwudziestej trzeciej edycji konkursu na Najlepszą Przestrzeń Publiczną Województwa Śląskiego. Szczegółowe wyniki tych zawodów oraz konkursów na prace dyplomowe przybliżymy obszerniej w najbliższych dniach.
Jakub Głaz
Skład jury:
zespół: arch. Kinga Bączyk i arch. Magdalena Orzeł-Rurańska (jeden głos)
zespół: Mariusz Komraus i arch. Aleksander Bednarski (jeden głos)
arch. Piotr Śmierzewski
arch. Joanna Kapturczak
arch. Aleksander Krajewski
arch. Arkadiusz Płomecki — sekretarz organizacyjny konkursu
Nominacje do nagrody AR 2023
Dom jednorodzinny: DDArchitekci — dom w Tychach II | M.O.C. Architekci — dom w Katowicach
Dzieło eksportowe: Konior Studio — nowe czytelnie Biblioteki Narodowej w Warszawie | M.O.C. Architekci — energoefektywne przedszkole w Regułach | Wzorro — Nowy Skarbiec Koronny
Obiekt użyteczności publicznej: Ligas Architekci — kino plenerowe | Małeccy Biuro Projektowe — stołówka Huty Pokój | Projekt Plus Architekci — LUX Hala widowiskowo-sportowa | Blank Architekci — Muzeum Hutnictwa | PARADOX — rozbudowa budynku gastronomicznego w Tychach
Wnętrze: Blank Architekci — Muzeum Hutnictwa | MMOA — apartament w przedwojennej willi w Bytomiu
