W obliczu rosnących potrzeb starzejącego się społeczeństwa projekt domu opieki dziennej autorstwa Aleksandry Wiśniewskiej — studentki Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu — wpisuje się w dyskusję o architekturze opieki senioralnej. Praca dyplomowa, przygotowana pod kierunkiem dr Aleksandry Przybyły, nie tylko ukazuje wrażliwość na potrzeby osób starszych, ale także wprowadza nowoczesne koncepcje zrównoważonego rozwoju i neuroarchitektury.
aksonometria
© Aleksandra Wiśniewska
lokalizacja i kontekst historyczny
Projektowany dom opieki dziennej zlokalizowany jest na działce nr 11 przy ul. Osinieckiej na wrocławskich Żernikach. Powierzchnia działki wynosi 5 594 m² i jest otoczona bogatą zielenią, w tym parkami i stawami. Dzięki bliskości nowych osiedli oraz dobrej infrastrukturze komunikacyjnej lokalizacja ta jest dobrze skomunikowana, a jednocześnie zapewnia spokój i kontakt z naturą, co jest kluczowe dla komfortu seniorów i seniorek.
aksonometria
© Aleksandra Wiśniewska
Działka przy ul. Osinieckiej ma znaczące korzenie historyczne. Była częścią dawnego folwarku, a po II wojnie światowej została przekazana rodzinie autorki projektu w ramach przesiedleń. Wybór tej lokalizacji ma osobisty wymiar, związany z pamięcią o rodzinnych korzeniach i chęcią stworzenia przestrzeni łączącej historię z nowoczesnością.
założenia projektowe
Wzrost liczby osób starszych wymaga nowoczesnych i funkcjonalnych rozwiązań w zakresie opieki. Domy opieki dziennej powinny nie tylko spełniać podstawowe potrzeby opiekuńcze, ale również sprzyjać integracji społecznej, aktywności fizycznej i psychicznej. Kluczowym wyzwaniem jest stworzenie przestrzeni, będącej jednocześnie funkcjonalnym, estetycznym i dostosowanym do specyficznych potrzeb senioralnych miejscem.
taras
© Aleksandra Wiśniewska
Aleksandra Wiśniewska skoncentrowała się na stworzeniu domu opieki dziennej jako nowoczesnego, funkcjonalnego budynku parterowego. Budynek jest podzielony na dwie przenikające się bryły, co umożliwia efektywne zagospodarowanie przestrzeni i naturalne wkomponowanie obiektu w otoczenie. Inspiracją do projektu była skandynawska architektura oraz twórczość Alvara Aalto, znanego ze swojego podejścia do integracji naturalnych materiałów, takich jak drewno, oraz wykorzystania naturalnego światła.
hol główny z recepcją
© Aleksandra Wiśniewska
Projekt zakłada zastosowanie zasad zrównoważonego rozwoju, w tym energooszczędnych technologii i ekologicznych materiałów budowlanych. Budynek ma być pasywny, co oznacza, że będzie wykorzystywał lokalne źródła energii i minimalizował negatywny wpływ na środowisko. Zielony dach oraz wykorzystanie naturalnych materiałów mają na celu stworzenie harmonijnej przestrzeni, sprzyjającej zdrowiu i dobremu samopoczuciu mieszkańców i mieszkanek.
hol końcowy
© Aleksandra Wiśniewska
neuroarchitektura
Neuroarchitektura bada wpływ przestrzeni na zdrowie psychiczne i fizyczne ludzi. Dobrze zaprojektowane środowisko może znacznie poprawić samopoczucie oraz jakość życia użytkowników i użytkowniczek. W projekcie Wiśniewskiej zastosowano zasady neuroarchitektury, tworząc przestrzenie sprzyjające relaksowi, koncentracji i integracji społecznej. Zaprojektowane je z myślą o maksymalnym dostępie do naturalnego światła, harmonii kolorystycznej i komfortowym rozkładzie funkcji.
patio
© Aleksandra WIśniewska
Wybór lokalizacji domu opieki dziennej jest świadomą decyzją mającą na celu maksymalizację korzyści zdrowotnych i psychicznych dla osób starszych. Takie miejsce sprzyja tworzeniu harmonijnego, zdrowego i przyjaznego środowiska wspierającego ich dobrostan na wielu płaszczyznach. Aby podtrzymać sprawność fizyczną oraz poprawić koordynację pacjentów zimą, przewidziane są zajęcia grupowe, rehabilitacje i terapie wewnątrz budynku. Dom opieki dziennej jest budynkiem parterowym, aby zminimalizować przeszkody dla osób z niepełnosprawnością.
hol
© Aleksandra Wiśniewska
strefy
W strefie wejściowej budynku znajduje się recepcja z zapleczem, hol z dostępem do toalet oraz siedziskami dla kuracjuszy i ich rodzin, a także przestrzeń dla wózków inwalidzkich i chodzików. Recepcja rozdziela budynek na dwie części z korytarzami dostosowanymi do bezkolizyjnego ruchu pieszych i osób na wózkach. Najwęższe punkty korytarza mają szerokość dwóch metrów, a zastosowane poręcze i siedziska ułatwiają poruszanie się i odpoczynek.
korytarz lewy
© Aleksandra Wiśniewska
W środkowej przestrzeni budynku zaprojektowano patio z dwoma przejściami łączącymi przeciwległe korytarze. Z przejścia bliżej holu głównego wydzielono wejście do szatni dla pracowników, z dostępem do pomieszczenia socjalnego z toaletą i wyjściem na taras. Przestrzenie te oddzielono przepierzeniem pod kątem 45 stopni, zapewniającym prywatność i intymność. Dodatkowo zastosowano fasadę double skin, ograniczającą światło słoneczne i tworzącą cień bez użycia klimatyzacji.
sala ogólna
© Aleksandra Wiśniewska
Lewe skrzydło budynku przeznaczone jest na terapie i rehabilitacje. Gabinet psychologa i fizjoterapeuty są oddzielone przepierzeniem, a gabinet fizjoterapeuty łączy się z siłownią, gdzie seniorzy i seniorki mogą korzystać z różnorodnego sprzętu sportowego. Siłownia podzielona jest na strefy aktywności i zawiera sprzęty dostosowane dla starszych osób. Sala fitness wyposażona w lustra, drabinki gimnastyczne i sprzęty fitness oferuje rozmaite zajęcia grupowe. Patio umożliwia łatwy dostęp do szatni ogólnej z natryskami.
gabinet fizjoterapeuty – biuro i widok na siłownię
© Aleksandra Wiśniewska
Prawe skrzydło rozpoczyna się od gabinetu lekarskiego i dyżurki pielęgniarek, stanowiących strefę medyczną budynku. Znajduje się tu również część biurowa z recepcją, biurem i archiwum, a także pomieszczenie gospodarcze ze sprzętem do utrzymania porządku. W strefie artystycznej znajdują się sala plastyczna i muzyczna, oddzielone szatniami dla pacjentów. Część kuchenna z magazynem i dodatkowym wejściem dla pracowników ułatwia logistykę, a sala ogólna jest miejscem odpoczynku, spożywania posiłków, integracji i rozmów, z bezpośrednim dostępem do tarasu i ogrodu.
sala muzyczna
© Aleksandra Wiśniewska
sala plastyczna
© Aleksandra Wiśniewska
Koncepcja Aleksandry Wiśniewskiej łączy nowoczesne podejście do architektury z troską o komfort i dobrostan seniorów i seniorek, stanowiąc wzór dla przyszłych inicjatyw w tej dziedzinie. Szersze zastosowanie idei neuroarchitektury w nowych projektach może bowiem przyczynić się do poprawy jakości życia użytkowników i użytkowniczek.
