Powstała Koalicja Ruchów Krakowskich!

Wiktor Bochenek

15 czerwca '23

...

Marcin Luter rozpoczął reformację od przybicia 95 tez w Wittenberdze. Ponad pięć wieków później krakowskie ruchy miejskie w podobnie spektakularny sposób ogłaszają 21 tez dla Krakowa. Co proponują walczący o zmianę w swoim mieście krakowianie i krakowianki?

15 czerwca br. na krakowskim Zabłociu odbyła się konferencja krakowskich aktywistów w wyjątkowej formule — po raz pierwszy kilkanaście instytucji ogłosiło powstanie Koalicji Ruchów Krakowskich „Wspólnie dla miasta”. Są tu instytucje promujące zachowanie zieleni, rozwój transportu publicznego, działania na rzecz lokalnych społeczności czy promocji kultury.

Wspólne działania zaczęliśmy widząc potrzebę integracji środowisk działających na rzecz miasta, ruchów miejskich, lokalnych liderów, niezależnych ekspertów. Potrzeba takiego wspólnego działania, by zapewnić większy wpływ mieszkańców i ich organizacji, a także środowisk naukowych i niezależnych ekspertów na zarządzanie miastem i kształt inwestycji — mówi Paweł Hałat, jeden z inicjatorów koalicji.

Jaki jest ich cel? Zmiana Krakowa i stworzenie warunków do dyskusji, w której głos mieszkańców będzie jeszcze bardziej słyszalny. Koalicja rozpoczęła od ogłoszenia 21 tez, które powinny stać się priorytetami w tworzeniu polityki miejskiej. Projekt tworzyły instytucje zlokalizowane na terenie całego miasta — od Olszanicy po Nową Hutę. Tezy dotyczą transportu, energetyki, zieleni, samorządności, przestrzeni publicznych, reform instytucji i standardów dialogu. Co proponują aktywiści i społecznicy?

Wypracowaliśmy 21 tez, które są zapisem naszego „miastopoglądu” — wspólnego punkt widzenia na Kraków, zmiany priorytetów jaką uważamy za niezbędne dla poprawy funkcjonowania miasta, lepszego życia mieszkanek i mieszkańców. Dotycza one większości dziedzin funkcjonowania miasta – od zarządzania zielenią i odpowiedzi na zmiany klimatu, urbanistyki, transportu, przez kwestie społeczne i gospodarkę po miejską demokrację i nowocześniejsze zarządzanie miastem — dodaje Hałat.

oficjalne ogłoszenie wyników

fot. Stan Baranski | dzięki uprzejmości organizatorów

Publikujemy 21 tez ogłoszonych przez Koalicję Ruchów Krakowskich

Kraków odporniejszy na katastrofę klimatyczną

Odbetonowanie miasta, wprowadzanie jak największej ilości zieleni, również na dachy i ściany budynków sposobem zwiększenia retencyjności i zapobiegania nadmiernemu nagrzewaniu się miasta. Ochrona terenów zalewowych i podmokłych przed zabudową.
Zmiana priorytetów w zarządzaniu zielenią

Zamiast przeskalowanych „rewitalizacji”, samoutrzymujące się tereny zielone, aktywna ochrona dzikiej przyrody, bioróżnorodności i dolin rzecznych oraz zwiększenie budżetu na tworzenie banku ziemi dla Krakowa — przejęcie przez miasto obszarów cennych przyrodniczo i stworzenie rezerw gruntów pod lasy, parki i inne cele publiczne.
Zieleń dobrem strategicznym

Wprowadzenie do zarządzania miastem wyceny usług ekosystemowych w oparciu o aktualizowaną mapę roślinności rzeczywistej Krakowa oraz czynna rola organów administracyjnych, straży miejskiej i policji w egzekwowaniu obowiązującego prawa ochrony przyrody.
Dążenie do samowystarczalności energetycznej Krakowa

Tworzenie miejskich instalacji wytwarzających i magazynujących energię, zmniejszanie energochłonności budynków oraz wsparcie dla podmiotów prywatnych w transformacji energetycznej.
Właściwa hierarchia inwestycji transportowych

Odrzucenie modelu mobilności opartego na samochodzie. Realny priorytet dla budowy szybkiego, niezawodnego transportu zbiorowego (tramwajów, premetra i kolei aglomeracyjnej) i rowerowego łączącego dzielnice.
Funkcjonalna komunikacja miejska, rowerowa i piesza

Budowa torowisk do dużych osiedli, uruchomienie linii autobusowych do białych plam transportowych, zwiększenie częstotliwości kursów, poprawa punktualności autobusów poprzez tworzenie buspasów. Rozbudowa infrastruktury rowerowej i poprawa jakości, spójności infrastruktury pieszej.
Nowe osiedla zamiast „Nowego Miasta”

Nowe osiedla tworzone według zintegrowanych planów jako zespoły wielofunkcyjnej zabudowy w powiązaniu z rozwojem infrastruktury społecznej i transportu publicznego. Mądre uzupełnianie tkanki miejskiej — wprowadzenie standardów urbanistycznych i mapy dopuszczalnej intensywności zabudowy. Zwiększenie dostępności podstawowych usług społecznych takich jak żłobki, przedszkola, szkoły, biblioteki, domy kultury, parki i place zabaw.
Planowanie przestrzenne odpowiadające przyrostowi ludności

Aktualizacja planów zagospodarowania poprzedzona weryfikacją zapotrzebowania na różne typy zabudowy. Zwiększenie udziału terenów zielonych oraz mieszkalnictwa wielorodzinnego, kosztem monokultury biurowej, handlowej zabudowy wielkopowierzchniowej i zabudowy jednorodzinnej. Priorytet dla przekształcania terenów już zurbanizowanych, w tym obszarów handlu wielkopowierzchniowego i terenów poprzemysłowych.
Inkluzywna przestrzeń publiczna

Dostępna i dostosowana do potrzeb pieszych oraz osób o szczególnych potrzebach. Zamiast przeskalowanych tras podporządkowanych rosnącemu ruchowi samochodowemu. Projektowanie miejskich ulic z uwzględnieniem ich funkcji społecznych i jak największej powierzchni zieleni użytkowej.

cztery tematy, o które oparto tezy

© Koalicja Ruchów Krakowskich
Aktywna rola miasta w polityce mieszkaniowej

Zwiększenie liczby mieszkań dostępnych cenowo poprzez budowę mieszkań komunalnych na wynajem średnio- i długoterminowy, efektywniejsze wykorzystanie istniejącego zasobu zamiast jego wyprzedaży oraz wsparcie społecznych form zaspokajania potrzeb mieszkaniowych na przykład: Społeczna Inicjatywa Mieszkaniowa, Społeczna Agencja Najmu oraz kooperatywy i spółdzielnie mieszkaniowe.
Edukacja publiczna na miarę wyzwań przyszłości

Wdrażanie alternatywnych modeli nauczania, stawiających na współpracę, kreatywność, współodpowiedzialność oraz programów edukacji klimatycznej i równościowej. Wsparcie transparentności i demokratyzacji społeczności szkolnych oraz umacnianie roli placówek edukacyjnych jako centrów wspólnot lokalnych. Inwestowanie w rozwój kadry nauczycielskiej, bogatą ofertę zajęć pozalekcyjnych, wysokiej jakości infrastrukturę szkolną.
Zintegrowane działanie na rzecz zdrowia publicznego

Ograniczanie szkodliwych czynników środowiskowych (zanieczyszczenia, hałas) oraz wzmacnianie czynników wpływających na poprawę dobrostanu takich jak dostęp do terenów zielonych. Realizacja programów profilaktycznych i edukacyjnych. Rozwój sieci usług leczniczych, rehabilitacyjnych, opieki środowiskowej i wytchnieniowej. Przyłożenie większej wagi do problematyki zdrowia psychicznego.
Kultura: lokalna, dostępna i różnorodna

Zachowanie równowagi między kulturą opartą o wydarzenia o zasięgu międzynarodowym, a kulturą na co dzień, lokalną, także dzielnicową. Oferta kulturalna oparta o miejscowy potencjał twórców, animatorów i kuratorów, tworzenie stabilnych warunków finansowo-organizacyjnych dla rozwoju instytucji oraz niezależnych scen kulturalnych. Wzmacnianie wielofunkcyjności

placówek osadzonych lokalnie — bibliotek, domów kultury oraz rozwój infrastruktury kulturalnej w obszarach o gorszej dostępności do niej. Rozwój edukacji kulturalnej z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb różnych grup wiekowych.
Krakowska Gospodarka Przyszłości

Wsparcie miasta dla perspektywicznych sektorów gospodarki, opartych o wiedzę i potencjał wykwalifikowanych pracowników, w tym usług publicznych, biznesowych, działalności kreatywnych, technologicznych oraz kultury. Sprzyjanie transformacji przemysłu w stronę bezemisyjności i obiegu zamkniętego. Rewizja podejścia do branży turystycznej celem zmniejszenia jej negatywnego oddziaływania na społeczność miejską.
Przemysłowa regeneracja Nowej Huty

Wykorzystanie rozległego terenu kombinatu do budowy nowoczesnego, niskoemisyjnego przemysłu i energetyki, w powiązaniu ze społeczną i przyrodniczą rewitalizacją dzielnic nowohuckich oraz zachowaniem poprzemysłowego dziedzictwa.

tezy prezentowano na Zabłociu
fot. Stan Baranski | dzięki uprzejmości organizatorów
Kraków to nie tylko centrum:

Dostrzeżenie zróżnicowanych problemów oraz wyzwań dzielnic i osiedli: odnowa przestrzeni, infrastruktury społecznej i kulturalnej, zwiększenie funkcjonalności i efektywności energetycznej zabudowy. Wzmacnianie lokalnych tożsamości, inicjatyw oddolnych, oraz tworzenie miejsc spotkań mieszkańców. Ochrona obiektów dziedzictwa ważnych dla dzielnicowych i osiedlowych społeczności i ich wykorzystanie dla celów publicznych.
Prawdziwa miejska demokracja

Większy wpływ mieszkańców i ich organizacji na zarządzanie miastem i kształt inwestycji. Traktowanie partycypacji jako procesu wzajemnego uczenia się wszystkich jej uczestników. Zmiana komunikacji urzędu z propagandy sukcesu na rzecz rzetelnej i przejrzystej informacji o działaniach i decyzjach.
Włączająca społeczność

Otwarta na wszystkich mieszkańców bez względu na płeć, pochodzenie, wyznanie, stan zdrowia, wiek i orientację seksualną. Dostosowywanie procedur i procesów do potrzeb poszczególnych grup, tworzenie odpowiednich programów oraz dążenie do integracji różnych grup społecznych z naciskiem na niwelowanie barier językowych. Współpraca z wyspecjalizowanymi podmiotami i organizacjami.
Nowoczesne (współ)zarządzanie:

Oparte na rzetelnych danych oraz uwzględniające opinie środowisk naukowych, ekspertów i strony społecznej. Skoordynowane działania miejskich jednostek i wydziałów. Otwarcie zasobów danych miejskich. Przejrzysta polityka zatrudniania oparta na kompetencjach, a nie układach i partyjnych nominacjach.
Samorząd wzorowym pracodawcą

Realizacja zadań publicznych oparta nie tylko na zatrudnianiu urzędników, ale również pracowników o różnych kwalifikacjach w tym między innymi nauczycieli, asystentów osób z niepełnosprawnościami, ludzi kultury, motorniczych. Pracowników umysłowych i fizycznych. Wszystkim im należy się godna płaca i jak najlepsze warunki wykonywania pracy.
Nie wszystkie problemy rozwiążemy sami

Aktywna współpraca miasta w ramach obszaru metropolitalnego i regionu, zwłaszcza w zakresie jakości powietrza, planowania przestrzennego, transportu publicznego, ograniczania ruchu samochodowego, edukacji, dostępu do usług i kultury.