Najmłodsza nowohucka dzielnica zaskakuje bogatą historią społecznych ruchów, przekształceń, ciekawą urbanistyką i architekturą. Opowiada o niej otwarta właśnie wystawa czasowa "Osiedleni. Mistrzejowice" w Muzeum Nowej Huty, oddziale Muzeum Krakowa, zlokalizowanym w dawnym Kinie Światowid.
fot. Maciej Miezian / Muzeum Krakowa
Wystawa "Osiedleni. Mistrzejowice" jest kontynuacją dotychczasowych wystaw w Muzeum Nowej Huty, zarówno tych pokazujących przeszłość i dziedzictwo kulturowe ziem, na których wyrosła Nowa Huta, jak i jej współczesność. Ekspozycja zaczyna się od ukazania dziejów Mistrzejowic, Batowic i Dziekanowic, a więc terenów, na których po 1968 r. wyrosła obecna XV Dzielnica Mistrzejowice. Część kolejna ukazuje „republikę artystów”, a więc sylwetki twórców, którzy w dużej liczbie mieli tu pracownie, bądź mieszkali na okolicznych osiedlach.
solidarność
fot. Maciej Miezian / Muzeum Krakowa
Kolejny fragment poświęcony jest latom 80. XX w., kiedy to Mistrzejowice, ze względu na swoją antykomunistyczną działalność, zyskały sobie miano „Westerplatte Południa”. Wiązało się to oczywiście z działalnością kościoła pw. św. M.M. Kolbego, a w szczególności charyzmatycznego kapłana, ks. Kazimierza Jancarza.
Wystawę kończy część urbanistyczno-architektoniczna, gdyż Mistrzejowice są żywym przykładem rozwoju polskiej architektury od końca lat 70. XX w. do dnia dzisiejszego.
mistrzejowice
fot. Maciej Miezian / Muzeum Krakowa
Budowa osiedli na terenie dawnej wsi Mistrzejowice, rozciągającej się od północnej strony Krakowa rozpoczęła się w 1968 roku. Koncepcję urbanistyczną i projekty osiedli opracował Witold Cęckiewicz. W 1963 roku wraz z zespołem architektów wygrał konkurs na zabudowę tego terenu. Plan osiedla opierał się na formie czteroliścia czy drzewa i zakładał stworzenie czterech zespołów osiedlowych, które pierwotnie zostały nazwane „Wiosenne”, „Letnie, „Jesienne” i „Zimowe” oraz „Centrum” – przy głównej arterii. Architekci zaplanowali osiedla w sposób kompleksowy – obok bloków mieszkalnych w osiedlach miały stanąć lokale użytkowe, przychodnie, szkoły, przedszkola, żłobki. Budynki miały być otoczone zielenią – parkami, skwerami, placami zabaw.
najmłodsza z dzielnic
fot. Maciej Miezian / Muzeum Krakowa
W 1990 roku, kiedy ukończono ostatni z bloków osiedla Mistrzejowice-Zachód (dzisiejsze os. Oświecenia), zakończył się najważniejszy i najdłużej trwający etap rozwoju Nowej Huty – rozumianej jako konglomerat pięciu dzielnic. Wraz z oddaniem do użytku ostatniego budynku w technologii wielkiej płyty przerwano także realizację kolejnych osiedli w oparciu o plany pochodzące jeszcze z lat sześćdziesiątych. Najmłodsza z nowohuckich dzielnic – Mistrzejowice, będąc wciąż jedynie częściowo ukończonym założeniem, stała się areną transformacji, przestrzenią testową nowego systemu i wynikających z niego typologii architektonicznych. Lokalne domy handlowe zaczęły obrastać straganami, przekształcając się powoli w regularne targowiska. Osiedla wypełniły się niewielkimi kioskami, a na ich obrzeżach zaczęły wyrastać supermarkety i centra handlowe.
Wystawa czynna w dniach: 16.10.2021 - 18.04.2022
Kurator wystawy: Maciej Miezian
Więcej informacji o wystawie: LINK
