Wygląda na to, że aż osiem obiektów kultury nie doczeka się realizacji. Mowa między innymi o wyłonionych w drodze konkursu rozbudowie Muzeum Narodowego w Warszawie, budynku Polskiej Opery Królewskiej na obrzeżach parku Łazienki Królewskie oraz adaptacji dawnego hotelu Cracovia na Muzeum Architektury i Designu. Z czego wynika taka decyzja Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego?
Łazienki bez Teatru Polskiej Opery Królewskiej
Laureatów konkursu na projekt Teatru Polskiej Opery Królewskiej w warszawskich Łazienkach (konkurs organizowany był przez Polską Operę Królewską i Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego) poznaliśmy we wrześniu 2023 roku. Jury pod przewodnictwem prof. Magdaleny Kozień-Woźniak za najlepszą uznało propozycję pracowni Bolesława Stelmacha.
Trójwymiarowy model metaforycznego lasu, użyty dla kształtowania tektoniki budynku nadaje indywidualny charakter gmachowi Polskiej Opery Królewskiej i tworzy nowy znak w przestrzeni. Praca godzi w oryginalny sposób istniejący układ Osi Stanisławowskiej, narożnika Łazienek Królewskich i sąsiedztwa architektury współczesnej, powstającej nierzadko w sposób przypadkowy. Jest czytelnym znakiem w krajobrazie obecności kultury wysokiej i wyważonej estetyzacji przestrzeni. Tworzy nową tożsamość miejsca zharmonizowaną z historyczną przestrzenią i wzbogaca walory krajobrazowe oraz kompozycyjno-urbanistyczne — uzasadniało swoją decyzję jury.
I Nagroda w konkursie na projekt Teatru Polskiej Opery Królewskiej
© STELMACH I PARTNERZY BIURO ARCHITEKTONICZNE | Ilustracje udostępnione dzięki uprzejmości organizatorów konkursu
Pytanie o przyczynę wstrzymania inwestycji skierowaliśmy do ministerstwa.
Decyzja Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego dotycząca zaniechania inwestycji budowy Teatru Polskiej Opery Królewskiej wynika z ograniczonych możliwości jej finansowania w 2024 roku i latach następnych w kontekście znaczących, wcześniejszych zobowiązań wieloletnich MKiDN — czytamy w odpowiedzi. — Obecny stan budżetu państwa w części 24 – kultura i ochrona dziedzictwa narodowego, zważywszy na niezwykle poważne potrzeby w zakresie środków inwestycyjnych, nie pozwala na dalszą realizację ww. zadania inwestycyjnego i zaciąganie kolejnych zobowiązań w tym zakresie. Ponadto teren, na którym miała powstać siedziba POK, należy do Muzeum Łazienek Królewskich. W opinii służb konserwatorskich nie jest to odpowiednie miejsce dla tego budynku.
Muzeum Narodowe w Warszawie bez nowego skrzydła
Według doniesień radia Eska podobny los ma spotkać projekt rozbudowy MNW.
Na początku 2024 roku Muzeum Narodowe w Warszawie otrzymało z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pismo z zaleceniem zaniechania inwestycji pn. Budowa Centrum Konserwatorsko-Magazynowego Muzeum Narodowego w Warszawie — przekazała eska.pl Monika Bala z Działu Komunikacji i Marketingu MNW.
Konkurs na rozbudowę gmachu Muzeum Narodowego w Warszawie o część konserwatorsko-magazynową (konkurs zorganizowany był przez MNW i Warszawski Oddział SARP) wygrała w maju 2022 roku wrocławska pracownia P2PA. Jury pod przewodnictwem prof. Ewy Kuryłowicz doceniło projekt za harmonijne wpisanie się w przestrzeń ogrodu otaczającego muzeum i proporcjonalne powiązanie z istniejącą kubaturą gmachu.
Nowy pawilon Muzeum Narodowego w Warszawie to obiekt znaczący kulturowo, na miarę międzynarodową. […] W silnie obciążonym ideowo kontekście sąsiadujących z Muzeum gmachów byłego Komitetu Centralnego PZPR, giełdy i budynków biurowych, dzięki starannie dobranym materialności budynku, grze świateł i cieni dzieło konkursowe to budynek wybitny, o atrakcyjnej, również dla przyszłych pokoleń, formie architektonicznej — czytamy w uzasadnieniu jury.
I Nagroda w konkursie na rozbudowę gmachu Muzeum Narodowego w Warszawie o część konserwatorsko-magazynową
© P2PA | Ilustracje udostępnione dzięki uprzejmości organizatorów konkursu
Decyzja o wstrzymaniu realizacji projektu, który praktycznie został przez nas zakończony w grudniu 2023 była dla dużym zaskoczeniem. W szczególności w kontekście bardzo krótkiego okresu, w jakim została podjęta. — tłumaczy Jakub Podgórski z pracowni P2PA. — Należy pamiętać, iż cały proces — od analiz potrzeb Muzeum Narodowego w Warszawie, stworzenie programu funkcjonalnego budynku, ogłoszenie i rozstrzygnięcie konkursu poprzez realizację prac projektowych i uzgodnienia formalne — pochłonął kilka lat — dodaje architekt.
Cracovia bez Muzeum Designu i Architektury
Jednocześnie rozpatrzyć należy szerszy kontekst podobnych decyzji, które występują w naszej opinii zbyt często w kontekście zamówień publicznych realizowanych w formie konkursu architektonicznego — kontynuuje Podgórski. Jako przykład przytoczyć można dwa projekty konkursowe, których zdecydowano się nie kontynuować, a które znajdują się w odległości 150 m od siebie i posiadały wspólnego Zamawiającego — Muzeum Narodowe w Krakowie. Mowa tutaj o Muzeum Wyspiańskiego oraz Muzeum Architektury i Designu, które znaleźć się miało w dawnym hotelu „Cracovia”. Nieodosobnionym przykładem pozostaje projekt Opery Królewskiej w Warszawskich Łazienkach. Tym samy rodzi się w nas, architektach, pytanie, o odpowiedzialność. Nie tą prawną, bo tej nie ma, lecz społeczną, w szczególności w kontekście finansów publicznych — podsumowuje architekt.
Wyniki konkursu na projekt przebudowy dawnego hotelu „Cracovia” — ikony modernizmu projektu Witolda Cęckiewicza — na siedzibę Muzeum Designu i Architektury w Krakowie poznaliśmy w listopadzie 2023 roku (konkurs organizowany był przez MNK i SARP Oddział Kraków). Sąd konkursowy pod przewodnictwem prof. Bolesława Stelmacha nagrodził propozycję Biura Projektów Lewicki Łatak, doceniając między innymi proponowane rozwiązania funkcjonalno-przestrzenne i proekologiczne.
I Nagroda w konkursie na projekt przebudowy dawnego hotelu „Cracovia” na siedzibę Muzeum Designu i Architektury w Krakowie
© Biuro Projektów Lewicki Łatak | Ilustracje udostępnione dzięki uprzejmości organizatorów konkursu
Jak donosi PAP, na liście obiektów, z których finansowania zrezygnowało ministerstwo, znalazły się także: budowa siedziby stałej Narodowego Muzeum Techniki w Warszawie, modernizacja Muzeum Książki Artystycznej, adaptacja dawnego szpitala wojskowego w Chełmie na siedzibę Muzeum Pamięci Ofiar Rzezi Wołyńskiej i Centrum Prawdy i Pojednania im. L. Kaczyńskiego, adaptacja budynku przy ul. Powsińskiej w Warszawie do Muzeum Dziedzictwa Chrześcijańsko-Narodowego i utworzenie infrastruktury na rozwój nocnego widowiska „Orzeł i Krzyż” Centrum Kultury „Park Dzieje”. Odbudowy za to może doczekać się Pałac Saski (proj. odbudowy WXCA), o czym pisaliśmy w styczniu br.: Co dalej z Pałacem Saskim? Czy jesteśmy coraz bliżej odpowiedzi?
