Wrocławscy studenci laureatami międzynarodowego konkursu Urban Design Award!

Ola Skorupa

26 kwietnia '24

pomysł Mai Stankowskiej i Mateusza Baranowskiego na rewitalizację Wałbrzycha-Podgórza

...

Maja Stankowska i Mateusz Baranowski — studenci Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej zwyciężyli w międzynarodowym konkursie
„Urban Design Award” organizowanym przez Wydział Architektury Politechniki Czeskiej w Pradze. Jury doceniło ich kompleksową koncepcję rewitalizacji dzielnicy Podgórze w Wałbrzychu.

kompleksowy plan rewitalizacji

konkurs

Międzynarodowy Konkurs Urbanistyczny „Urban Design Award” od 28 lat jest organizowany przez Wydział Architektury Politechniki Czeskiej w Pradze, we współpracy ze Stowarzyszeniem Urbanistyki i Planowania Przestrzennego Republiki Czeskiej. W konkursie oceniane są prace zgłoszone przez studentów związanych z architekturą i urbanistyką z uczelni należących do krajów Grupy Wyszehradzkiej. Jury konkursu, złożone z doświadczonych architektów i planistów, doceniło starannie przeprowadzone analizy oraz szczegółowe mapy i makietę terenu, zaprezentowane przez laureatów z Politechniki Wrocławskiej. Doceniono także potencjalny wpływ przyjętych rozwiązań na podniesienie jakości życia mieszkańców Wałbrzycha. Dostrzeżono strategię zrównoważonego rozwoju, przyczyniającą się do przywrócenia funkcjonalności istniejącej tkanki miejskiej.

Maja Stankowska i Mateusz Baranowski na gali rozdania nagród Urban Design Award

wałbrzyskie Podgórze

Miasto Wałbrzych, usytuowane w malowniczej kotlinie otoczonej górami, znane jest z bogatej historii przemysłowej, z dominującymi obiektami fabrycznymi. Po zamknięciu kopalń w 1998 roku gospodarka tego miasta podupadła, co doprowadziło do wysokiego bezrobocia i trwającego do dzisiaj procesu depopulacji. Obecnie podejmowane są wysiłki mające na celu przywrócenie dawnej świetności Wałbrzycha dzięki rozwojowi turystyki oraz tworzeniu nowych miejsc pracy. Ikoniczne obiekty tego miasta, zlokalizowane w dzielnicy Podgórze, wymagają natychmiastowej rewitalizacji, w przeciwnym wypadku grozi im wyburzenie.

wiadukt kolejowy w Wałbrzychu-Podgórzu

Podczas wizji lokalnej studenci dostrzegli kilka przykładów realizowanych działań rewitalizacyjnych. Jednym z nich jest renowacja niezagospodarowanych terenów zielonych, mających w założeniu służyć promocji integracji społecznej. Projekt kieszonkowych parków jest jednak miejscem nieprzyjaznym i pustym, pozbawionym zieleni.

parki kieszonkowe w Wałbrzychu-Podgórzu

poprawa jakości życia

Główną motywacją do stworzenia projektu, rozwijanego pod opieką dr inż. arch. Anny Małachowicz w ramach zajęć Revitalization of Urban Structures, była poprawa jakości otoczenia oraz zwiększenie atrakcyjności życia w Wałbrzychu-Podgórzu. Maja Stankowska i Mateusz Baranowski podkreślają:

Naszym celem było nie tylko znalezienie rozwiązań architektonicznych, ale przede wszystkim poprawa jakości życia mieszkańców. Cieszymy się, że nasza praca została doceniona, ale najważniejsze jest dla nas, że możemy przyczynić się do pozytywnych zmian w przestrzeni publicznej lub choćby wywołać dyskusję na ten temat.

Ich strategia rewitalizacji została podzielona na cztery etapy:
1. Odkrycie rzeki, która obecnie jest ukryta pod główną ulicą.
2. Rozwój strefy handlowej.
3. Utworzenie centrum kultury i aktywności społecznej.
4. Rewitalizacja obszarów poprzemysłowych.

odkrycie rzeki oraz zwiększenie bioróżnorodności

W pierwszym etapie projektu skoncentrowano się na odkryciu rzeki, która obecnie jest ukryta w kanale ciągnącym się wzdłuż głównej ulicy. Najważniejszym zadaniem było przywrócenie rzeki do jej naturalnego stanu, aby stworzyć mieszkańcom zielone przestrzenie rekreacyjne, jednocześnie tworząc szlak turystyczny wiodący w góry. W tej fazie zaproponowano również transformację istniejących parków kieszonkowych w ogrody deszczowe oraz niezagospodarowanych placów w „place wodne”. Przykładem mogą być skateparki, które w przypadku większych opadów i podniesienia się poziomu rzeki mogłyby gromadzić nadmiar wody, stając się jej zbiornikami, co mogłoby sprzyjać bioróżnorodności w mieście.

strefa zielona

rozwój strefy handlowej

Drugi etap dotyczył poprawy jakości istniejącej strefy handlowej poprzez stworzenie dynamicznej i funkcjonalnej przestrzeni usługowej. Aby zachęcić mieszkańców do spędzania czasu w tej przestrzeni, należałoby ograniczyć ruch samochodowy, przywrócić rzekę oraz usprawnić ruch pieszych i rowerzystów, co wpłynie na poprawę jakości powietrza. Dodatkowo utworzenie reprezentacyjnego placu, wprowadzenie nowych usług publicznych oraz zaproponowanie preferencyjnych warunków dla lokalnych przedsiębiorców (np. obniżenie czynszu w lokalach miejskich) sprzyjałoby powstawaniu nowych sklepów, restauracji oraz miejsc rozrywki, służących lokalnej społeczności i przyciągających turystów.

strefa handlowa

stworzenie centrum kultury i aktywności społecznej

Trzeci etap projektu zakładał przekształcenie starego kościoła ewangelickiego i jego okolic w lokalne centrum kultury. Chodziło o stworzenie wielofunkcyjnej przestrzeni, stanowiącej centralny punkt dla działań artystycznych i spotkań lokalnej społeczności. Koncepcja zakłada również utworzenie atrakcyjnego placu przy kościele oraz wkomponowanie go w proponowaną strefę kultury, gdzie znajdowałyby się także kino, dom spokojnej starości, młodzieżowy dom kultury oraz centrum aktywizacji społeczności lokalnej, a także przestrzenie warsztatowe i wystawiennicze. Takie interdyscyplinarne podejście może przyczynić się do poprawy integracji międzypokoleniowej oraz stworzyć przestrzeń aktywną i otwartą dla każdego.

strefa kulturalna

rewitalizacja stref poprzemysłowych

Czwarty etap dotyczył rewitalizacji stref poprzemysłowych, zapewniających atrakcyjne przestrzenie dla mieszkańców, tworzenie nowych miejsc pracy oraz powiększenie istniejących osiedli mieszkaniowych poprzez zagęszczenie obszaru. Autorom koncepcji zależało na chronieniu dziedzictwa historycznego poprzez rewitalizację unikatowych, popadających w ruinę obiektów i stworzeniu z nich miejsc przyjaznych do życia. Zachowanie historycznej architektury jest istotne dla miasta i jego tożsamości, a także przyczynia się do poprawy atrakcyjności turystycznej.

strefa industrialna

Projekt koncentruje się na przedstawieniu katalogu uniwersalnych rozwiązań o strategicznej i zorganizowanej strukturze, które mogłyby być wdrożone nie tylko w dzielnicy Podgórze, ale w dowolnej dzielnicy lub miejscowości o podobnym potencjale i z podobnymi problemami.