Praca zgłoszona na konkurs
„Najlepszy Dyplom Architektura”
Pasmem Lubania w Gorcach przebiega Główny Szlak Beskidzki, na trasie od Krościenka nad Dunajcem do Turbacza nie ma stałych obiektów pozwalających na odpoczynek, nocleg czy schronienie. Polana na szczycie Lubań niegdyś oferowała taką pomoc turystom — w 1937 roku pod szczytem Lubania wybudowano schronisko, które w 1944 roku zostało spalone przez hitlerowców. Pozostały po nim tylko ruiny przyziemia. W roku 1976 PTTK wybudowało nieco poniżej szczytu Lubania, na Polanie Wyrobki, niewielkie schronisko, które w 1978 roku całkowicie spłonęło.
Jesienią 2020 roku PTTK we współpracy ze SARP Oddział Kraków ogłosiło międzynarodowy, jednoetapowy, realizacyjny konkurs architektoniczno-urbanistyczny, którego celem było uzyskanie najlepszego rozwiązania dla modelowego schroniska górskiego na Lubaniu.
plan zagospodarowania terenu
© Agata Kobus
Celem projektu było przeprowadzenie analizy krajobrazu, proponowanych rozwiązań w konkursie i znalezienie jak najlepszej odpowiedzi architektonicznej dla odwiedzających turystów i dla otaczającej natury. Na terenie opracowania konkursowego obowiązuje MPZT z 2014 roku. Projektowany obiekt celowo został usytuowany niezgodnie z planem miejscowym. Obecnie na działce, na której można budować, znajdują się pamiątkowe ruiny schroniska oraz wartościowe drzewa. Proponowana lokalizacja obiektu znajduje się przy ścianie lasu, w niewielkiej odległości od obecnej bazy namiotowej, która ma swoje zaplecze sanitarne w schronisku. Projektowany obiekt oferuje podróżnym letnią kawiarnię, restaurację, nocleg czy po prostu miejsce, gdzie każdy może odpocząć. Budynek ma prostą formę.
elewacja zachodnia
© Agata Kobus
Założeniem projektu jest otwarcie parteru na sąsiadującą polanę i zachęcenie turystów do korzystania z obiektu na zewnątrz budynku. Ruiny przedwojennego schroniska są świadkami historii, dlatego wymagają szczególnego szacunku oraz podkreślenia ich w ramach projektowanego zagospodarowania w postaci miejsca pamięci.
W dobie kryzysu klimatycznego ważnym aspektem w projekcie były rozwiązania proekologiczne. Tu przekładają się one na świadomy wybór materiałów, rozwiązań budowlanych i instalacyjnych w obiekcie.
przekrój A-A i detal
© Agata Kobus
idea projektu
Główną ideą projektu jest opracowanie miejsca zapewniającego poczucie bezpieczeństwa oraz zaspokajającego podstawowe potrzeby ludzkie, przy jak najlepszym wpisaniu się w krajobraz. Założeniem projektowym było stworzenie przestrzeni, która żyje w symbiozie z otaczającą przyrodą oraz umożliwienie użytkownikom obiektu jak najlepszego wykorzystania walorów natury. Przewodnim tematem projektu jest dach — jako archetyp schronu.
elewacja wschodnia i rzut poziomu 0
© Agata Kobus
dążenie do form spoistych
— architektura tworząca wspólnotę
Juliusz Żórawski w swojej książce „O budowie formy architektonicznej” pisze:
Pion, poziom, kąt prosty, kwadrat, koło, kula są to formy, które nie zostały nam dane z zewnątrz, zapożyczone z natury czy też nabyte przez ciąg długich doświadczeń, ale które jakby tkwią w naszym wewnętrznym »ja«, jakby przez ludzi były stworzone, wymyślone, jakby stanowiły nieodłączną część nas samych. Estetyka budownictwa zajmowała się geometryzacją bardzo szeroko w celu znalezienia tą drogą reguł piękna.
Autor książki poszukuje odpowiedniej formy dla ludzi, mówi o tendencji do form centralizujących się, do form spoistych.
W projekcie dach został opracowany jako spoista forma, która ma stanowić symbol schronienia.
makieta
© Agata Kobus
kontekst regionalny jako inspiracja
Architektura regionalna okolicznych miejscowości jest bardzo zróżnicowana. Można zaobserwować silną dominację dachu w bryle budynku. Charakterystycznym elementem dachu jest zmiana kąta nachylenia w geometrii. W projekcie odwołuję się do lokalnej geometrii dachu i go karykaturuję. Staje się on głównym tematem projektu.
model konstrukcji
© Agata Kobus
projekt zagospodarowania terenu
Założeniem urbanistycznym była jak najmniejsza ingerencja w zastałe otoczenie, przy poszanowaniu jego historii. Decyzją projektową po przeprowadzeniu analizy było poddanie planu miejscowego pod dyskusję i rozważenie innej lokalizacji budynku niż sugeruje plan miejscowy — po to, by uniknąć dewastacji zabytkowych ruin oraz zapobiec wycięciu drzew na części działki przeznaczonej pod zabudowę planowanego schroniska. Orientacja budynku została dostosowana do ścieżek turystycznych na terenie działki. Przechodzą one pod dachem budynku, projektowane schronisko staje się więc jednocześnie przystankiem na szlaku.
Agata KOBUS
Ilustracje: © Autorka
