Prawo budowlane

Treść zapytania

Zwracam się z prośbą o podanie informacji jaka jest data graniczna kiedy można było wydzielać 4 lokale mieszkalne w budynku mieszkalnym jednorodzinnym?

Opinia

W dniu 11 września 2017 r. weszła w życie Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości, która wprowadziła zmiany m. in. do Ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali.
Wprowadzone zapisy uzależniły możliwość wyodrębnienia lokali mieszkalnych od zgodności z planem miejscowym / warunkami zabudowy, pozwoleniem na budowę / zgłoszeniem i pozwoleniem na użytkowanie. Zmiany te są jednak jedynie uszczelnieniem prawa.

Datą graniczną obowiązywania jednoznacznych przepisów jest 11 marca 2003 r., kiedy to w Ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane doprecyzowano maksymalną ilość lokali w budynku jednorodzinnym jako 2.
Wcześniejsze przepisy nie wskazywały wprost na możliwość wydzielania w budynku jednorodzinnym większej liczby lokali mieszkalnych np. 4, jednak nie formułowały również bezpośrednich ograniczeń.

Podstawa prawna

USTAWA z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2018 r. poz. 716)

Art. 2. ust. 1a. Ustanowienie odrębnej własności samodzielnego lokalu mieszkalnego następuje zgodnie z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo treścią decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz zgodnie z pozwoleniem na budowę albo skutecznie dokonanym zgłoszeniem, i zgodnie z pozwoleniem na użytkowanie. Odrębną nieruchomość w budynku mieszkalnym jednorodzinnym mogą stanowić co najwyżej dwa samodzielne lokale mieszkalne.

USTAWA z dnia 27 marca 2003 r. o zmianie ustawy — Prawo budowlane oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. 2003 nr 80 poz. 718)

Art. 1. W ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. — Prawo budowlane (Dz.U. z 2000 r. Nr 106, poz. 1126, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:
(...)
w art. 3:

a) po pkt. 2 dodaje się pkt. 2a w brzmieniu:

„2a) budynku mieszkalnym jednorodzinnym — należy przez to rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku.”,

(...)
Art. 9. Ustawa wchodzi w życie po upływie 2 miesięcy od dnia ogłoszenia, z tym że przepisy art. 1 pkt 50, w części dotyczącej obowiązku przeprowadzania kontroli, wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2004 r.

(PC, IP)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Treść zapytania

Czy przepis § 152 ust. 3 Warunków technicznych mówiący o wysokości czerpni nad poziomem ternu dotyczy wyłącznie wentylacji mechanicznej, czy także wentylacji grawitacyjnej?

Podstawa prawna

Dz.U.2015.1422 j.t. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

PN-83/B-03430 ze zmianą PN-83/B-03430/Az3

Opinia

W budynkach wyposażonych w wentylację grawitacyjną lub w mechaniczną wentylację wyciągową konieczne jest zapewnienie odpowiedniego napływu powietrza do wnętrza pomieszczeń. Brak zorganizowanego napływu powietrza może powodować negatywne konsekwencje, takie jak wykraplanie pary wodnej czy grzyby pleśniowe.

Przywołany przepis § 152 ust. 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie odnosi się wyłącznie do usytuowania czerpni rozpatrywanej w ramach systemu wentylacji mechanicznej lub klimatyzacji. Podstawą takiego twierdzenia jest fakt, że w § 155 ust. 3 ww. rozporządzenia ustawodawca uszczegółowił dopływ powietrza dla innego rodzaju wentylacji podając:

„…w przypadku zastosowania w pomieszczeniach innego rodzaju wentylacji niż wentylacja mechaniczna nawiewna lub nawiewno-wywiewna, dopływ powietrza zewnętrznego, w ilości niezbędnej dla potrzeb wentylacyjnych, należy zapewnić przez urządzenia nawiewne umieszczane w oknach, drzwiach balkonowych lub w innych częściach przegród zewnętrznych.

Równocześnie w dalszej części przepis ten odsyła nas do stosowania rozwiązań nawiewu zgodnie z wymaganiami określonymi w Polskiej Normie dotyczącej wentylacji w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej (§ 155.4)

Polska Norma dotycząca wentylacji PN-83/B-03430 ze zmianą PN-83/B-03430/Az3 określa sposób dopływu powietrza zarówno przy zastosowaniu wentylacji grawitacyjnej, jak i mechanicznej. Wybór odpowiedniego rodzaju wentylacji dostosowanej do warunków w danym pomieszczeniu powinna zostać zaprojektowana w takim stanie, aby jego czystość, temperatura, wilgotność i ruch pozostawały w określonych granicach, co podlega ocenie na etapie uzgodnienia dokumentacji projektowej w zakresie wymagań higienicznych i zdrowotnych.

(KRK)

Treść zapytania

Zwrócił się do mnie inwestor z prośbą o wykonanie rozbudowy domu parafialnego. Po planowanej rozbudowie parafia będzie posiadała trzy apartamenty (dwa pokoje, osobna łazienka — do rozważenia kącik na przygotowanie herbaty), jedną kuchnię, oraz salkę jadalnianą. Na stałe w budynku będą przebywać proboszcz + wikary.

Zwracam się z zapytaniem jak mam zakwalifikować taki budynek

— jako dom jednorodzinny
— budynek wielorodzinny
— czy może zamieszkania zbiorowego?
[…]

Stan prawny

Dziennik Ustaw z 2016 r., poz. 290. ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane

reguluje:

Art. 3.
Ilekroć w ustawie jest mowa o: […]

3) budynku mieszkalnym jednorodzinnym — należy przez to rozumieć budynek wolnostojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30 % powierzchni całkowitej budynku;

Opinia

Z opisanej sytuacji można wnosić, że rozbudowa domu parafialnego jest stosunkowo niewielkim przedsięwzięciem, a budynek po rozbudowie zgodnej z przedstawionym szkicowo programem zmieści się w skali większych budynków jednorodzinnych, jednakże sposób zakwalifikowania obiektu zależy od wyboru dokonanego przez projektanta i przyjęcia zgodnie z tą kwalifikacją wszystkich wynikających z tego konsekwencji prawnych.

Zatem odpowiednie określenie programu funkcjonalno-użytkowego budynku, z ewentualnym wydzieleniem maksimum dwóch samodzielnych lokali mieszkalnych, odpowiednio wprowadzone nazewnictwo poszczególnych pomieszczeń, stanowić będzie podstawę do zakwalifikowania opisanego obiektu do kategorii domu mieszkalnego jednorodzinnego.

 
(M.B. K.R.K)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 23 stycznia 2017

Treść zapytania

W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego w następujący sposób zdefiniowano nieprzekraczalną linię zabudowy: „należy przez to rozumieć linię, poza którą nie można sytuować nowych bądź rozbudowywanych budynków lub ich części”.

Czy możliwe jest wysunięcie poza tak zdefiniowaną linię zabudowy garażu podziemnego należącego do projektowanego budynku? Kondygnacja podziemna w całości usytuowana jest pod powierzchnią terenu i umożliwia wykonanie na jej stropie warstwy jezdne drogi wewnętrznej, a także zrealizowanie powierzchni biologicznie czynnej i naturalną wegetację roślin.

W odpowiedzi przedstawiamy nasze stanowisko

Linia zabudowy jest terminem z zakresu planowania przestrzennego ustalanym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Podobnie jak powierzchnia zabudowy, nieprzekraczalna linia zabudowy, jak i obowiązująca linia zabudowy są parametrami urbanistycznym i nie należy odnosić ich do obiektów podziemnych i podziemnych części budynków, chyba że wymóg taki został jednoznacznie określony.

Stan prawny

Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym [Dz. U. 2017. 1073 t.j.)

Art. 1. 1. Ustawa określa:

1) zasady kształtowania polityki przestrzennej przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej,

2) zakres i sposoby postępowania w sprawach przeznaczania terenów na określone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy — przyjmując ład przestrzenny i zrównoważony rozwój za podstawę tych działań.

2. W planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uwzględnia się zwłaszcza:

1) wymagania ładu przestrzennego, w tym urbanistyki i architektury;

2) walory architektoniczne i krajobrazowe;

[...]

Art. 2. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

„ładzie przestrzennym” ? należy przez to rozumieć takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne;

Opinia

Z przytoczonych przepisów wynika, że planowanie przestrzenne to dbanie o przestrzeń, tj. wszystko, co zlokalizowane jest na powierzchni ziemi i ponad nią. Części podziemnie nie wywierają bezpośredniego wpływu na ład przestrzenny.

Zgodnie z § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie sposobu ustalania wymagań dotyczących nowej zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. z 2003 nr 164 poz. 1588), „ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o: cechach zabudowy i zagospodarowania terenu — należy przez to rozumieć w szczególności gabaryty, formę architektoniczną obiektów budowlanych, usytuowanie linii zabudowy oraz intensywność wykorzystania terenu”. W §4 ust. 1

Rozporządzenie określa sposób wyznaczenia linii zabudowy: „obowiązującą linię nowej zabudowy na działce objętej wnioskiem wyznacza się jako przedłużenie linii istniejącej zabudowy na działkach sąsiednich”. Z powyższego wynika, że linia zabudowy odnosi się do obiektów nadziemnych i tak powinna być rozumiana.

Art 4. Prawa Budowlanego definiuje jedno z podstawowych praw tj. zasadę wolności budowlanej, która przyznaje każdemu, kto wykaże prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane prawo zabudowy nieruchomości gruntowej, pod warunkiem zgodności zamierzenia z przepisami. Z tego względu ingerencja administracji architektoniczno — budowlanej w procesy inwestycyjno — budowlane, powinna być precyzyjnie i w sposób wyczerpujący określona w przepisach prawa, tak aby poza tym uregulowanym zakresem inwestor mógł swobodnie kształtować procesy budowlane. Wykładnia przepisów w jakikolwiek sposób ograniczających podstawową zasadę wolności budowlanej powinna być ścisła a wszelkie wątpliwości powinny być rozstrzygane na korzyść inwestora. Skoro więc obowiązujące przepisy, w tym ustalenia miejscowego planu nie wprowadzają zakazu sytuowania części podziemnej budynku poza linią zabudowy, to nie ma podstaw, aby narzucać inwestorowi tego rodzaju ograniczenie.

Przedmiotowy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w definicji nieprzekraczalnej linii zabudowy nie odnosi się bezpośrednio do podziemnych kondygnacji budynku i nie ogranicza możliwości ich sytuowania.

Wobec powyższego wysunięcie poza nieprzekraczalną linię zabudowy kondygnacji podziemnej w całości usytuowanej pod powierzchnią terenu i umożliwiającej wykonanie na jej stropie warstw drogowych czy powierzchni biologicznie czynnej jest dopuszczalne.

Nie ma podstaw w tym wypadku, by ograniczenia wprowadzone nieprzekraczalną linią zabudowy traktować rozszerzająco na części podziemne budynku. Mogłoby to bowiem doprowadzić do innych ograniczeń jak np. formowania fundamentów czy elementów infrastruktury.

(P.C.)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Treść zapytania

Czy ze względu na brak obowiązującego na danym terenie planu miejscowego oraz brak danych co do wydanych dla sąsiednich działek decyzji WZ, należy podczas wyznaczania obszaru oddziaływania obiektu uwzgledniać potencjalną przyszła zabudowę tych działek? Jeżeli tak, to na podstawie jakich wskaźników powierzchniowych, funkcji obiektu, jego wysokości itp.? […]

Stan prawny

Ustawa z dnia 7 lipca 1994r. (z późniejszymi zmianami) Prawo budowlane

Art. 3.
Ilekroć w ustawie jest mowa o:

20) obszarze oddziaływania obiektu — należy przez to rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu, w tym zabudowy, tego terenu.

Art. 4.
Każdy ma prawo zabudowy nieruchomości gruntowej, jeżeli wykaże prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, pod warunkiem zgodności zamierzenia budowlanego z przepisami.

Art. 28.
2. Stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu.

Opinia

Definicja obszaru oddziaływania dotyczy terenu zarówno zagospodarowanego jak i niezagospodarowanego — obiekt budowlany oddziałuje na działkę — czyli działka znajduje się w obszarze oddziaływania — jeśli obiekt ten przez swoje zaistnienie wprowadzi ograniczenia w zagospodarowaniu tej działki, w tym w jej zabudowie.

Jeśli projektowany budynek ograniczy sposób zabudowy działki, działka ta powinna znaleźć się w obszarze oddziaływania. W ten sposób, poprzez umożliwienie właścicielowi nieruchomości gruntowej udziału w postępowaniu jako stronie, zabezpiecza się egzekwowanie przez niego prawa własności jakim jest sformułowane w Art.4. PB prawo do zabudowy własnej nieruchomości.

Na załączonym w pytaniu schemacie działki sąsiadujące z inwestycją wydają się być objęte oddziaływaniem projektowanego budynku. Właściciele tych działek powinni być stronami w postępowaniu.

Również ograniczenie dotychczasowego czasu nasłonecznienia sąsiada, spowodowane projektowanym budynkiem, pomimo że nadal normatywne, kwalifikuje do objęcia sąsiada obszarem oddziaływania.

Zacienienie sąsiada na fragmencie niezabudowanym wymaga analizy na ile fragment ten możliwy jest do zabudowy, czyli na ile występuje „ograniczenie w zagospodarowaniu, w tym zabudowy”, tego terenu — od wyniku analizy zależeć będzie dokonana przez projektanta kwalifikacja.

 
(M.B.)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 11 lutego 2018 r.

Treść zapytania

Proszę o pomoc w wyjaśnieniu przepisów prawa budowlanego i interpretację MPOIA w poniższych kwestiach:

• Czy zgodnie z prawem budowlanym przebudowa niskiego budynku żłobka samorządowego w zakresie elementów konstrukcyjnych tj. ściany nośnej poprzecznej i podłużnej wymaga uzyskania dla całego budynku pozwalanie na użytkowanie po zakończeniu budowy?
• Czy zgodnie z prawem budowlanym przebudowa niskiego budynku żłobka samorządowego w zakresie elementów konstrukcyjnych tj. ściany nośnej poprzecznej i podłużnej wymaga uzgodnienia projektu takiej przebudowy przez:
  • Państwową Inspekcję Sanitarną
  • Państwową Straż Pożarną

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. O opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2018 r. poz. 603, 650);

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (jednolity tekst Dz. U. 2017.1332 z późn. zmianami):

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych jakie musi spełniać lokal, w którym ma być prowadzony żłobek lub klub dziecięcy (dz. U. z 2014 r. poz. 925)

Opinia

Z informacji zawartych we wniosku wynika, że przedsięwzięciem objęto część pomieszczeń funkcjonującego żłobka samorządowego, w którym z izolatki i gabinetu pielęgniarskiego proponuje się wydzielić salę rehabilitacyjną. Przedłożony zastany układ pomieszczeń pozwala stwierdzić, iż obiekt był dostosowany do nieaktualnego już rozporządzenia Ministra Zdrowia, z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej, kiedy to żłobki były włączone w przepisy regulujące wymagania dla obiektów służby zdrowia.

Obowiązujące obecnie przepisy prawa dotyczące wymagań dla żłobka to: Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. O opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2018 r. poz. 603, 650) oraz rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych jakie musi spełniać lokal, w którym ma być prowadzony żłobek lub klub dziecięcy (dz. U. z 2014 r. poz. 925).

Projektant w swoim wniosku nie określił celowości wydzielenia pomieszczenia sali rehabilitacyjnej oraz przewidywanych jej użytkowników (czy wydziela się ją dla innego podmiotu, czy będzie stanowić uzupełnienie funkcji dla dzieci). Zważywszy, że ww. akty prawne nie wymagają sali rehabilitacyjnej dla dzieci oraz stanowią równocześnie o bezwzględnym utrzymaniu samodzielności lokalu żłobka (bez wprowadzania innych funkcji), rozwiązanie przedstawione może być podstawą do wymagania uzgodnienia takiej przebudowy pod względem przepisów sanitarno-higienicznych i przeciwpożarowych.

Ponadto zgodnie z art.5 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2017 poz. 1332 z późn. zm.) „obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając wymagania […] bezpieczeństwa pożarowego, wymagania higieny, zdrowia i środowiska”.

Wskazane we wniosku pytanie dotyczące uzyskania decyzji pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego jest konsekwencją procedowania decyzji pozwolenia na budowę, która to decyzja, biorąc pod uwagę zapisy ww. Prawa budowlanego w rzeczonym przypadku może okazać się niezbędna.

(KR)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 23 maja 2018 r.

Treść zapytania

Zwracam się z prośbą o pomoc w rozstrzygnięciu wątpliwości związanych z § 60 w związku z projektowanym przeze mnie zespołem dwóch budynków mieszkalnych wielorodzinnych.

Projektowane budynki wielorodzinne mają wysokość 16,50 m (wymóg MPZP : 15.00-20.00m), usytuowane są w odległości 14,20-15,00 m od domów jednorodzinnych, odległość jest zgodna z §13 (nie występuje przesłanianie).

Czy jako projektant mam obowiązek wykonać linijkę słońca dla domów jednorodzinnych ?

Interpretując § 13, 57 i 60 WT uważam, że ponieważ domy jednorodzinne są wystarczająco nasłonecznione od strony wschodniej i południowej, częściowe zacienienie od strony zachodniej przez projektowane budynki jest dopuszczalne.

Czy to właściwa interpretacja ?

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. (z późniejszymi zmianami) Prawo Budowlane

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

20) obszarze oddziaływania obiektu — należy przez to rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu, w tym zabudowy, tego terenu.

Art. 20. 1. Do podstawowych obowiązków projektanta należy:
[…]

1c) określenie obszaru oddziaływania obiektu;

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (stan prawny na 1 stycznia 2018 r.).

§ 60. Minimalny czas nasłonecznienia pomieszczeń

1. Pomieszczenia przeznaczone do zbiorowego przebywania dzieci w żłobku, klubie dziecięcym, przedszkolu, innych formach opieki przedszkolnej oraz szkole, z wyjątkiem pracowni chemicznej,
fizycznej i plastycznej, powinny mieć zapewniony czas nasłonecznienia wynoszący co najmniej 3 godziny w dniach równonocy w godzinach 8,00—16,00, natomiast pokoje mieszkalne — w godzinach 7:00—17:00.

2. W mieszkaniach wielopokojowych wymagania ust. 1 powinny być spełnione przynajmniej dla jednego pokoju.

Opinia

Zgodnie z Ustawą Prawo Budowlane projektant powinien określić obszar oddziaływania projektowanej inwestycji, a to czy zacienia ona zarówno sąsiednie działki, jak i sąsiednie, położone na nich budynki, jest jedną z przesłanek do uznania ich właścicieli za strony w postępowaniu. Obowiązek określenia obszaru oddziaływania spoczywa na projektancie również w przypadku, kiedy inwestycja sąsiaduje z domami jednorodzinnymi.

Dom jednorodzinny należy traktować jako mieszkanie wielopokojowe (jedno lub dwa). Zgodnie z przytoczonym paragrafem 60 warunków technicznych należy zapewnić co najmniej jednemu pokojowi w mieszkaniu wielopokojowym minimum trzygodzinny czas nasłonecznienia w dniach równonocy, w godzinach 7.00 do 17.00.

W praktyce: jeśli jesteśmy w stanie rozpoznać i z całą pewnością wykazać, że sąsiadujący z inwestycją dom jednorodzinny posiada prawidłowo naświetlony pokój od strony przeciwległej do tej na którą oddziałujemy, należy sporządzając linijkę słońca pokazać w jaki sposób zacieniamy działkę jaki i ściany z oknami sąsiadującego domu, stwierdzając równocześnie, że od strony, na którą nasza inwestycja nie oddziałuje, pokój w sąsiadującym budynku ma naświetlenie właściwe. Jeśli nie mamy możliwości rozpoznania rzutów budynków sąsiadujących z inwestycją, należy zapewnić właściwe godziny nasłonecznienia oknom, na które cień rzuca nasza inwestycja.

(MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 14 lipca 2018 r.

Treść zapytania

Jakie informacje powinna zawierać „nazwa obiektu budowlanego”, używana w projekcie budowlanym. Zdarza się, że organy administracji architektoniczno budowlanej oczekują, że nazwa zawierać będzie informacje o zastosowanych rozwiązaniach projektowych w tym instalacjach czy zakresie inwestycji.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2018 r. poz. 1202; zm.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1276 i poz. 1496.)

Art. 3. [Definicje]

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) obiekcie budowlanym - należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;

Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 Kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. 2018 poz. 1935)

§ 3. 1. Na stronie tytułowej projektu budowlanego należy zamieścić:

1) nazwę, adres i kategorię obiektu budowlanego oraz jednostkę ewidencyjną, obręb i numery działek ewidencyjnych, na których obiekt jest usytuowany;

§ 4. 1. Na rysunkach wchodzących w skład projektu budowlanego należy umieścić metrykę projektu zawierającą: 1) nazwę i adres obiektu budowlanego;

§ 7. 2. Z projektu budowlanego zawierającego obiekty budowlane lub ich części niejawne, służące obronności i bezpieczeństwu państwa, powinny być wyłączone części projektu zawierające układy funkcjonalne, technologiczne, parametry techniczne, dane o wyposażeniu oraz inne mogące ujawnić charakter, przeznaczenie i nazwę obiektu budowlanego. Zakres wyłączenia określa inwestor zgodnie z odrębnymi przepisami dotyczącymi ochrony informacji niejawnych oraz umowami i porozumieniami międzynarodowymi.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Zapisy Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego nie zawierają żadnych wytycznych dotyczących metodologii nadawania nazwy obiektowi budowlanemu i nie zobowiązują projektanta, aby nazwa obiektu budowlanego używana w projekcie budowlanym zawierała jakiekolwiek szczegółowe informacje.

Nadanie nazwy jest więc kompetencją projektanta i należy do jego wyłącznej decyzji. Do ewentualnego pomysłu wzbogacania nazwy o informacje na temat rozwiązań projektowych, instalacji, czy zakresu inwestycji, należy podchodzić z dużą ostrożnością. Pamiętać należy bowiem, że szereg rozwiązań może być zmienianych, zgodnie z przepisami prawa budowlanego, kwalifikując modyfikacje jako nieistotne odstępstwo od zatwierdzonego projektu budowlanego.

Zgodnie z definicją obiektu budowlanego określoną w Prawie budowlanym, pojęcie obiektu budowlanego obejmuje komplet składowych, w tym także instalacje. Jedynymi kryteriami konstytuującymi obiekt jako taki jest jego wzniesienie z użyciem wyrobów budowlanych oraz wyposażenie zapewniające możliwość użytkowania zgodnie z przeznaczeniem. Zadaniem nazwy jest zatem wyłącznie nadanie miana określającego charakteru obiektu, a nie szczegółowy zapis rozwiązań i elementów składowych zastępujących sam projekt.

Na marginesie:

Podkreślić należy, że zakres sprawdzenia projektu budowlanego wg. Art. 35 ust 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r. poz. 1409, z późn. zm.) nie obejmuje sprawdzenia nazwy.

Art. 35.

1) Przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę lub odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego organ administracji architektoniczno-budowlanej sprawdza:

zgodność projektu budowlanego z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i innymi aktami prawa miejscowego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu, a także wymaganiami ochrony środowiska, w szczególności określonymi w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, o której mowa w art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko;

zgodność projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi;

kompletność projektu budowlanego i posiadanie wymaganych opinii, uzgodnień, pozwoleń i sprawdzeń oraz informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, oraz zaświadczenia, o którym mowa w art. 12 ust. 7;

wykonanie — w przypadku obowiązku sprawdzenia projektu, o którym mowa w art. 20 ust. 2, także sprawdzenie projektu — przez osobę posiadającą wymagane uprawnienia budowlane i legitymującą się aktualnym na dzień opracowania projektu — lub jego sprawdzenia — zaświadczeniem, o którym mowa w art. 12 ust. 7;

spełnienie wymagań określonych w art. 60 ust. 1 pkt 1–3 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości (Dz. U. poz. 1529 i 2161 oraz z 2018 r. poz. 756) — w przypadku inwestycji na nieruchomości

wchodzącej w skład Zasobu Nieruchomości, o którym mowa w tej ustawie, oddanej w użytkowanie wieczyste lub sprzedanej w trybie określonym w art. 53 ust. 1 lub 2 tej ustawy, przeznaczonej na wynajem o czynszu najmu określonym zgodnie z przepisami rozdziału 7 tej ustawy, zwanej dalej „inwestycją KZN”.

Poza brakiem podstawy prawnej nie dostrzegamy także praktycznego uzasadnienia dla rozbudowywania nazwy obiektu, gdyż nawet monstrualnie rozbudowane określenia nie opiszą wyczerpująco skomplikowanych systemów i robót budowlanych tworzących współczesne obiekty.

Informacja dodatkowa

Wymagany zakres i forma projektu budowlanego, zostały omówione przy okazji formułowania Komunikatu nr MP 03 Rady Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP (20160303_MP 03_projekt budowlany) dotyczącego: zakresu projektu budowlanego — podlegającego zatwierdzeniu, w kontekście Ustawy Prawo budowlane oraz Rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego.

Opracowanie przygotowane przez: Radę Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów wraz z Zespołami: Rzeczoznawców, Warunków Wykonywania Zawodu oraz Zespołem ds. Legislacji, przy współpracy z Małopolską Okręgową Izbą Inżynierów oraz Wydziałem Infrastruktury Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego zostało opublikowane 3 marca 2016 r.

link do komunikatu

(PC, GL)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 15 października 2018 r.

Dotyczy

Zasad obliczania powierzchni całkowitej budynku oraz czy można uznać nawierzchnię z gruntem rodzimym w poziomie terenu pod nadwieszeniem budynku jako teren biologicznie czynny.

Stan prawny

UCHWAŁA NR XCVII/1451/14 RADY MIASTA KRAKOWA z dnia 19 lutego 2014 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Zakopiańska — Zawiła”.

POLSKA NORMA PN-ISO 9836 Właściwości użytkowe w budownictwie, Określanie i obliczanie wskaźników powierzchniowych i kubaturowych

Odpowiedź

W odpowiedzi na pytanie z dnia 5 listopada 2015 r. dotyczące zasad obliczania powierzchni całkowitej budynku oraz czy można uznać nawierzchnię z gruntem rodzimym w poziomie terenu pod nadwieszeniem budynku jako teren biologicznie czynny, wyjaśniamy :

• Zgodnie z normą PN-ISO 9836, pkt. 5.1.3.2. — „Powierzchnia całkowita każdej kondygnacji mierzona jest na poziomie posadzki po obrysie zewnętrznym budynku z uwzględnienie tynków, okładzin i balustrad”.
• Zgodnie z zapisami planu miejscowego „Zakopiańska — Zawiła” powierzchnię całkowitą budynku — należy rozumieć jako sumę powierzchni całkowitych wszystkich kondygnacji nadziemnych budynku.
  Zgodnie z zapisami planu miejscowego „Zakopiańska — Zawiła” powierzchnię całkowitą zabudowy — należy rozumieć jako sumę powierzchni całkowitych budynków w obrębie działki budowlanej objętej projektem zagospodarowania terenu albo zgłoszeniem.
• Zgodnie z zapisami planu miejscowego „Zakopiańska — Zawiła” wskaźnik intensywności zabudowy - należy przez to rozumieć parametr, wyrażony jako udział powierzchni całkowitej zabudowy w powierzchni terenu działki budowlanej objętej projektem zagospodarowania terenu albo zgłoszeniem.
• Z cytowanych wyżej definicji wynika jednoznacznie, że do powierzchni całkowitej, zarówno budynku jak i zabudowy, nie wlicza się powierzchni w poziomie terenu, znajdujących się poza obrysem rzutu kondygnacji parteru, a znajdujących się pod nadwieszeniem kondygnacji powyżej parteru.

W związku z powyższym można przyjąć założenie, że nawierzchnie z gruntem rodzimym w poziomie terenu pod nadwieszeniem budynku można uznać jako teren biologicznie czynny, w zależności od konkretnych rozwiązań projektowych.

Dotyczy

Kto powinien przygotować ekspertyzę w temacie związanym z przebudową i rozbudową istniejącego budynku mieszkalnego jednorodzinnego […], kto ją powinien uzgodnić (komendant WPSP czy inspektor PWIS?).

Podstawa prawna

Prawo Budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. z późniejszymi zmianami

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Rozporządzenie z dnia 12 kwietnia 2002, Dz. Ustaw nr 75, poz. 690 z późniejszymi zmianami, tekst ujednolicony, uwzględniający zmiany wprowadzone Dz. Ustaw z 8 grudnia 2017 roku, poz.2285) — §2 ust. 1.

Opinia

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r., w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie § 2 ust. 1 przepisy rozporządzenia stosuje się przy projektowaniu, budowie i przebudowie oraz przy zmianie sposobu użytkowania budynków oraz budowli nadziemnych i podziemnych spełniających funkcje użytkowe budynków, a także do związanych z nimi urządzeń budowlanych, z zastrzeżeniem § 207 ust. 2.

Dalsza część przepisu odnosi się odpowiednio do szczególnego przypadku, kiedy mamy do czynienia z nadbudową, rozbudową, przebudową i zmianą sposobu użytkowania, wówczas wymagania, o których mowa w § 1, mogą być spełnione w sposób inny niż określony w rozporządzeniu, stosownie do wskazań ekspertyzy technicznej właściwej jednostki badawczo-rozwojowej albo rzeczoznawcy budowlanego oraz do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, uzgodnionych z właściwym komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej lub Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym, odpowiednio do przedmiotu tej ekspertyzy.

Problematyka zawarta w pytaniu (wysokość pomieszczeń mieszkalnych, wysokość piwnicy) wskazuje na Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego jako właściwego dla uzgodnienia ekspertyzy przygotowanej przez rzeczoznawcę budowlanego.

Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny po przeprowadzeniu każdorazowo analizy akt sprawy, indywidualnie rozstrzyga czy przedstawione wskazania ekspertyzy pozwolą na zapewnienie właściwych warunków, a następnie podejmuje decyzję o dokonaniu uzgodnienia ww. wskazań.

Ekspertyza powinna zawierać:

1. Podstawę prawną
2. Dokument, z którego wynika, że przedsięwzięcie mieści się w definicji; nadbudowy, rozbudowy, przebudowy lub zmiany sposobu użytkowania (Decyzja o Warunkach zabudowy, zgodność z Planem)
3. Charakterystykę obiektu istniejącego i projektowanego
4. Projekt zagospodarowania działki lub terenu (uwzględniający sąsiedztwo nieruchomości);
5. Wykaz przepisów (paragrafów), które nie zostały spełnione
6. Szczegółowe uzasadnienie konieczności wprowadzenia odstępstwa
7. Propozycje rozwiązań zamiennych rekompensujących niespełnienie przepisów
8. Uprawnienia i wpis do Izby Samorządu Zawodowego autora opracowania (rzeczoznawcy)
9. Konieczna jest niezależna opinia konstrukcyjna, o możliwości realizacji w/w przedsięwzięcia
   

 
(K. R-K., M. B., A. W.)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 27 czerwca 2016
aktualizacja: 31.12.2018 r.

Dotyczy

W związku z powstałymi wątpliwościami dotyczącymi interpretacji odległości miejsc postojowych od okien pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi,
Zespół Rzeczoznawców przy Radzie MPOIA przedstawia swoją opinię.

Stan prawny

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (jednolity tekst Dz. U. z 2018 r. poz. 1202, 1276, 1496, 1669) stanowi:

Art.3.
Ilekroć w ustawie jest mowa o:

9) urządzeniach budowlanych — należy przez to rozumieć urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczania lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, płace postojowe i płace pod śmietniki;

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tj. Dz. U. 2015.1422 z późniejszymi zmianami), zgodnie z którym:

§.9.
3. Określone w rozporządzeniu odległości budynków od innych budynków, urządzeń budowlanych lub granicy działki budowlanej mierzy się w poziomie w miejscu ich najmniejszego oddalenia.

§.19.
1. Odległość stanowisk postojowych, w tym również zadaszonych oraz otwartych garaży wielopoziomowych od: placu zabaw dla dzieci, boiska dla dzieci i młodzieży, okien pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi w budynku opieki zdrowotnej, w budynku oświaty i wychowania, w budynku mieszkalnym, w budynku zamieszkania zbiorowego, z wyjątkiem: hotelu, motelu, pensjonatu, domu wypoczynkowego, domu wycieczkowego, schroniska młodzieżowego i schroniska, nie może być mniejsza niż: :

1) dla samochodów osobowych:

a) 7 m — w przypadku parkingu do 10 stanowisk postojowych włącznie;

b) 10 m — w przypadku parkingu od 11 do 60 stanowisk postojowych włącznie;

c) 20 m — w przypadku parkingu powyżej 60 stanowisk postojowych;

2) dla samochodów innych niż samochody osobowe:

a) 10 m — w przypadku parkingu do 4 stanowisk postojowych włącznie,

b) 20 m — w przypadku parkingu powyżej 4 stanowisk postojowych

Odpowiedź

Z powyższych zapisów wynika, że odległość miejsc postojowych od okien pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi winna być mierzona w poziomie, bez uwzględniania trzeciego wymiaru, w miejscu ich najmniejszego oddalenia od okien (ale nie od ściany z oknami).

(WD, KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 15 października 2014
aktualizacja 31.12.2018 r.

Dotyczy

STOSOWANIA POLSKICH NORM
W związku z pojawiającymi się rozbieżnościami w ocenie czy w obowiązującym systemie prawnym stosowanie Polskich Norm jest obligatoryjne, czy też tylko zalecane, Zespół Rzeczoznawców przy Radzie MPOIA przedstawia swoją opinię.

Stan prawny

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2018 r. poz. 1202, 1276, 1496, 1669, 2245.)

Art. 5.
1. Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej […]

Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji (Dz.U. z 2002 r. Nr 169, poz. 1386, Poz. 1483)

Rozdział 3
Polskie Normy i inne dokumenty normalizacyjne

Art. 5.

1. Polska Norma jest normą krajową, przyjętą w drodze konsensu i zatwierdzoną przez krajową jednostkę normalizacyjną, powszechnie dostępną, oznaczoną - na zasadzie wyłączności - symbolem PN.

2. Polska Norma może być wprowadzeniem normy europejskiej lub międzynarodowej. Wprowadzenie to może nastąpić w języku oryginału.

3. Stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne.

4. Polskie Normy mogą być powoływane w przepisach prawnych po ich opublikowaniu w języku polskim.

5. Polskie Normy korzystają z ochrony jak utwory literackie, a autorskie prawa majątkowe do nich przysługują krajowej jednostce normalizacyjnej.

6. Przepis ust. 5 stosuje się odpowiednio do norm europejskich i międzynarodowych, z zachowaniem porozumień międzynarodowych.

7. Ochrony Polskich Norm, o której mowa w ust. 5, nie narusza ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1198 oraz z 2002 r. Nr 153, poz. 1271).

Odpowiedź:

Polskie Normy nie są obowiązujące. Przepisy prawne są obowiązujące w całości z załącznikami, które są ich integralną częścią (nawet jeśli są to Polskie Normy).

Poniżej przykłady z treści Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 75, poz. 690 z pózn. zm. Dz. U. 2015.1422)

treść Rozporządzenia:

96.1. Pomieszczenie techniczne, w którym są zainstalowane urządzenia emitujące hałasy lub drgania, może być sytuowane w bezpośrednim sąsiedztwie pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi, pod warunkiem zastosowania rozwiązań konstrukcyjno-materiałowych, zapewniających ochronę sąsiednich pomieszczeń przed uciążliwym oddziaływaniem tych urządzeń, zgodnie z wymaganiami § 323 ust. 2 pkt 2 i § 327 rozporządzenia oraz Polskich Norm dotyczących dopuszczalnych wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach oraz oceny wpływu drgań na budynki i na ludzi w budynkach.

treść Załącznika 1:

§ 96
ust. 1

PN-B-02151-02:1987/Ap1:5015-05   Akustyka budowlana — Ochrona przed hałasem w budynkach — Część 2 Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach

PN-B-02170:2016-12   Ocena szkodliwości drgań przekazywanych przez podłoże na budynki

PN-B-02171:2017-06   Ocena wpływu drgań na ludzi w budynkach

treść Rozporządzenia:

180. Instalacja i urządzenia elektryczne, przy zachowaniu przepisów rozporządzenia, przepisów odrębnych dotyczących dostarczania energii, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa i higieny pracy, a także wymagań Polskich Norm odnoszących się do tych instalacji i urządzeń, powinny zapewniać:

1) dostarczanie energii elektrycznej o odpowiednich parametrach technicznych do odbiorników, stosownie do potrzeb użytkowych,

2) ochronę przed porażeniem prądem elektrycznym, przepięciami łączeniowymi i atmosferycznymi, powstaniem pożaru, wybuchem i innymi szkodami,

3) ochronę przed emisją drgań i hałasu powyżej dopuszczalnego poziomu oraz przed szkodliwym oddziaływaniem pola elektromagnetycznego.

treść Załącznika 1 (podane przykładowo):

§ 180
PN-N-01256-02:1992   Znaki bezpieczeństwa — Ewakuacja

treść Rozporządzenia:

§ 326.
1. Poziom hałasu oraz drgań przenikających do pomieszczeń w budynkach mieszkalnych, budynkach zamieszkania zbiorowego i budynkach użyteczności publicznej, z wyłączeniem budynków, dla których jest konieczne spełnienie szczególnych wymagań ochrony przed hałasem, nie może przekraczać wartości dopuszczalnych, określonych w Polskich Normach dotyczących ochrony przed hałasem pomieszczeń w budynkach oraz oceny wpływu drgań na ludzi w budynkach, wyznaczonych zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi metody pomiaru poziomu dźwięku A w pomieszczeniach oraz oceny wpływu drgań na ludzi w budynkach.

treść Załącznika 1 (podane przykładowo):

§ 326 ust. 2 PN-EN ISO 140-4:2000   Akustyka — Pomiar izolacyjności akustycznej w budynkach i izolacyjności akustycznej elementów budowlanych — Pomiary terenowe izolacyjności od dźwięków powietrznych między pomieszczeniami

(WD, KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 22 października 2014
aktualizacja 31.12.2018 r.

Dotyczy

Poświadczania za zgodność z oryginałem kopii mapy do celów projektowych, na której sporządzono projekt zagospodarowania działki lub terenu.

Stan prawny

Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Załącznik do obwieszczenia Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 13 września 2018 r. poz. 1935):

§ 8.
ust. 1. Projekt zagospodarowania działki lub terenu powinien zawierać część opisową oraz część rysunkową sporządzoną na kopii mapy do celów projektowych poświadczonej za zgodność z oryginałem przez projektanta.

Odpowiedź

W odpowiedzi na pytanie dotyczące konieczności poświadczania za zgodność z oryginałem przez uprawnionego geodetę kopii mapy do celów projektowych, służącej do sporządzenia projektu zagospodarowania działki lub terenu przedstawiamy nasze stanowisko:

Zgodnie z w/w zapisem obowiązującym od dnia wejścia w życie przedmiotowej zmiany powyższego rozporządzenia, tj. od 15 października 2015 roku to projektant poświadcza za zgodność z oryginałem kopię mapy do celów projektowych, na której sporządzono projekt zagospodarowania działki lub terenu.

(JW, KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 31 października 2015
aktualizacja: 31.12.2018 r

Dotyczy

Jakie są warunki stawiane dokumentacji przy tzw. nieistotnym odstąpieniu od zatwierdzonego projektu budowlanego (forma i treść informacji dotyczącej nieistotnego odstąpienia)?

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r. poz. 1409, z późn. zm.) reguluje:

Art. 3
Ilekroć w ustawie jest mowa o:

[...]

13) dokumentacji budowy — należy przez to rozumieć pozwolenie na budowę wraz z załączonym projektem budowlanym, dziennik budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, w miarę potrzeby, rysunki i opisy służące realizacji obiektu, operaty geodezyjne i książkę obmiarów, a w przypadku realizacji obiektów metodą montażu — także dziennik montażu;

14) dokumentacji powykonawczej — należy przez to rozumieć dokumentację budowy z naniesionymi zmianami dokonanymi w toku wykonywania robót oraz geodezyjnymi pomiarami powykonawczymi;

[...]

Art. 36a

[…]

5. Nieistotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę nie wymaga uzyskania decyzji o zmianie pozwolenia na budowę i jest dopuszczalne, o ile nie dotyczy:

1) zakresu objętego projektem zagospodarowania działki lub terenu,

2) charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego: kubatury, powierzchni zabudowy, wysokości, długości, szerokości i liczby kondygnacji,

3) (uchylony)

4) (uchylony)

5) zapewnienia warunków niezbędnych do korzystania z tego obiektu przez osoby niepełnosprawne,

6) zmiany zamierzonego sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części,

7) ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz nie wymaga uzyskania opinii, uzgodnień, pozwoleń i innych dokumentów, wymaganych przepisami szczególnymi.

6. Projektant dokonuje kwalifikacji zamierzonego odstąpienia oraz jest obowiązany zamieścić w projekcie budowlanym odpowiednie informacje (rysunek i opis) dotyczące odstąpienia, o którym mowa w ust. 5.

Art. 57
1. Do zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego lub wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie inwestor jest obowiązany dołączyć:

1) oryginał dziennika budowy;

2) oświadczenie kierownika budowy:

a) o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym lub warunkami pozwolenia na budowę oraz przepisami,

b) o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także — w razie korzystania — drogi, ulicy, sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu;

3) oświadczenie o właściwym zagospodarowaniu terenów przyległych, jeżeli eksploatacja wybudowanego obiektu jest uzależniona od ich odpowiedniego zagospodarowania;

4) protokoły badań i sprawdzeń;

5) dokumentację geodezyjną, zawierającą wyniki geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej oraz informację o zgodności usytuowania obiektu budowlanego z projektem zagospodarowania działki lub terenu lub odstępstwach od tego projektu, sporządzoną przez osobę wykonującą samodzielne funkcje w dziedzinie geodezji i kartografii oraz posiadającą odpowiednie uprawnienia zawodowe;

6) potwierdzenie, zgodnie z odrębnymi przepisami, odbioru wykonanych przyłączy;

7) kopię świadectwa charakterystyki energetycznej budynku, z zastrzeżeniem art. 5 ust. 7

8) w przypadku drogi w transeuropejskiej sieci drogowej:

a) wynik audytu bezpieczeństwa ruchu drogowego, o którym mowa w art. 24l ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych,

b) uzasadnienie zarządcy drogi, o którym mowa w art. 24l ust. 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych.

1a. W przypadku zawiadomienia o zakończeniu budowy lub złożenia wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie budynku mieszkalnego lub budynku z częścią mieszkalną, w oświadczeniu, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 lit. a, zamieszcza się informację o dokonaniu pomiarów powierzchni użytkowej budynku i poszczególnych lokali mieszkalnych, w sposób zgodny z przepisami rozporządzenia, o którym mowa w art. 34 ust. 6 pkt 1.

2. W razie zmian nieodstępujących w sposób istotny od zatwierdzonego projektu lub warunków pozwolenia na budowę, dokonanych podczas wykonywania robót, do zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1, należy dołączyć kopie rysunków wchodzących w skład zatwierdzonego projektu budowlanego, z naniesionymi zmianami, a w razie potrzeby także uzupełniający opis. W takim przypadku oświadczenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 lit. a, powinno być potwierdzone przez projektanta i inspektora nadzoru inwestorskiego, jeżeli został ustanowiony.

[...]

6. Wniosek o udzielenie pozwolenia na użytkowanie stanowi wezwanie właściwego organu do przeprowadzenia obowiązkowej kontroli, o której mowa w art. 59a.

[…]

Opinia

Informację nt. nieistotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego projektant zobowiązany jest zgodnie z Art. 36a ust. 6. zamieścić w projekcie budowlanym. Ustawodawca doprecyzował formę i treść opracowania informacji jako rysunek i opis.

Nie oznacza to wprost nakazu nanoszenia rysunków, szkiców czy adnotacji na karty projektu budowlanego ani nie wskazuje techniki ich wykonania. Decyzja o tym należy do projektanta — autora projektu budowlanego. Nie wyklucza się sporządzenia informacji jako odrębnych rysunków i kart opisu, które zostaną dołączone do projektu budowlanego.

W praktyce spotyka się:

— odręcznie korekty na rysunkach projektu budowlanego, nanoszone kolorem czerwonym przez autora projektu budowlanego;

— dołączane do projektu budowlanego odręcznie korekty na kserokopiach rysunków projektu budowlanego, nanoszone kolorem czerwonym przez autora projektu budowlanego;

— dołączany do projektu budowlanego wydruk elektronicznych korekt, wprowadzonych na skany rysunków projektu budowlanego, naniesione kolorem czerwonym przez przez autora projektu budowlanego;

— dołączany do projektu budowlanego wydruk elektronicznych korekt, wprowadzonych na wektorowy egzemplarz projektu budowlanego, naniesione kolorem czerwonym przez autora projektu budowlanego;

— odrębne rysunki wykonane w dowolnej technice trwałej, dołączane do projektu budowlanego przez autora projektu budowlanego;

Żadna z form opracowania nie została wykluczona w regulacjach. W przededniu ustawowego wprowadzenia, do obiegu prawnego, systemu BIM (innowacyjna technologia parametrycznego modelowania informacji
o budynku), katalog przedstawionych wyżej możliwości należy traktować jako otwarty.

Rysunki, a także towarzyszący im ewentualny opis powinny być sygnowane przez projektanta — autora projektu budowlanego.

Art. 57 ust. 2. wskazuje, że kopie rysunków wchodzących w skład zatwierdzonego projektu budowlanego z naniesionymi zmianami, a w razie potrzeby także uzupełniający opis, wymagane są jako załącznik jedynie do zawiadomienia o zakończeniu budowy.
Projektant — autor projektu budowlanego — powinien uwierzytelnić kopie, potwierdzając ich zgodność z oryginałem.

W przypadku wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie ww. kopie nie są wymagane jako załącznik, stanowią bowiem wraz z elementami dokumentacji budowy określonymi w Art. 3 pkt 13 łącznie dokumentację podwykonawczą opisaną w Art. 3 pkt 14, która przedkładana jest podczas obowiązkowej kontroli INSPEKTOROM NADZORU BUDOWLANEGO.

(PCh, AW)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 20 kwietnia 2016
aktualizacja: 31.12.2018 r.

Treść zapytania

Jak należy kwalifikować „zadaszoną osłonę miejsca z pojemnikami na odpady stałe”, opisaną w § 22 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia warunki techniczne — jako budynek, obiekt budowlany (rodzaj wiaty) czy budowlę? Czy taka zadaszona osłona musi respektować obowiązującą bądź nieprzekraczalną linię zabudowy wyznaczoną w decyzjach WZ i Planach Miejscowych, jeśli ich zapisy nie zawierają szczegółowych wytycznych?

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane wraz z późniejszymi zmianami (stan na dzień 20.09.2018 r.)

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1). Obiekcie budowlanym — należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych.

4). Obiekcie małej architektury — należy przez to rozumieć niewielkie obiekty, a w szczególności:

kultu religijnego jak: kapliczki, krzyże przydrożne, figury;
posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej;
użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymania porządku jak: piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie wraz z późniejszymi zmianami (stan na 01.01.2018 r.)

§ 22.1. Na działkach należy przewidzieć miejsca na pojemniki służące do czasowego gromadzenia odpadów stałych, z uwzględnieniem możliwości ich segregacji.

Miejscami, o których mowa w ust. 1 mogą być:
1. zadaszone osłony lub pomieszczenia ze ścianami pełnymi bądź ażurowymi.
2. utwardzone place do ustawienia kontenerów z zamykanymi otworami wrzutowymi...

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Zgodnie z cytowanymi wyżej definicjami zawartymi w prawie budowlanym zadaszona osłona z miejscami na odpadki stałe jest obiektem budowlanym zaszeregowanym do kategorii: obiekty małej architektury służące utrzymaniu porządku.

Linie zabudowy, zarówno obowiązujące, jak i nieprzekraczalne dotyczą z definicji tylko budynków, a nie budowli i obiektów małej architektury. Tak więc zadaszona osłona, o ile szczegółowe zapisy decyzji warunków zabudowy lub planu miejscowego nie stanowią inaczej, nie podlega ograniczeniu liniami zabudowy. Wątpliwości mogą dopiero powstać w przypadku zadaszonej osłony ze ścianami pełnymi, gdyż wtedy obiekt taki zaczyna spełniać zapisy Prawa budowlanego zawarte w Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

2. Budynku — należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem,
wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach.

W takim przypadku, pomimo że śmietnik jest obiektem małej architektury, jest również budynkiem i w takim przypadku lokalizacja jego winna uwzględniać obowiązujące i nieprzekraczalne linie zabudowy.

(W.D.)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 03 stycznie 2019 r.

Treść zapytania

Zwracam się z prośbą o poradę prawną dotyczącą lokalizacji i budowy/instalacji platformy dla niepełnosprawnych, która zlokalizowana ma być przy wejściu do budynku prywatnej przychodni lekarskiej.

Platforma ma powstać w związku z koniecznością zapewnienia dostępu dla niepełnosprawnych — poziom parteru istniejącego budynku jest wyniesiony ponad poziom terenu o ok. 90 cm. Ponadto, przy obiekcie brak jest możliwości budowy pochylni dla niepełnosprawnych w miejscu głównego wejścia. Dla zamierzenia wybrana została platforma typu Kali B przelotowa. Inwestycja będzie zlokalizowana w województwie śląskim.

Zgodnie z ustawą Prawo budowlane, roboty budowlane jako takie podlegają wcześniejszemu uzyskaniu pozwolenia na budowę. Zgodnie z art. 29, zawarty jest katalog robót budowlanych i obiektów, które nie wymagają pozwolenia na budowę — jest to katalog zamknięty. W artykule tym nie jest zawarta platforma dla niepełnosprawnych. Ponadto art. 30 ww. ustawy określa roboty budowlane i obiekty, które wymagają zgłoszenia organowi (np. Starostwu). Na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 3 lit. b można stwierdzić, iż roboty budowlane polegające na instalowaniu urządzeń powyżej 3 m na obiektach budowlanych wymaga co najmniej zgłoszenia organowi. Powyższy typ platformy oraz sama inwestycja nie wymagałaby instalacji tego urządzenia o wysokości większej niż 3 m, jeśli by traktować platformę jako urządzenie. Niestety, ten typ platformy może wymagać wykonania fundamentu, co mieści się jako obiekt budowlany wymagający pozwolenia na budowę.

Reasumując — w przypadku budowy platformy na własnym fundamencie, nie połączoną z obiektem istniejącym, bezwzględnie należy wcześniej uzyskać pozwolenie na budowę. W przypadku instalacji takiego urządzenia np. na ścianie istniejącego obiektu (lub kotwiąc do spocznika schodów, albo też instalując ją w inny sposób na obiekcie) — roboty budowlane nie wymagają nawet zgłoszenia organowi.

W związku z powyższym, zwracam się z prośbą o poradę prawną w tej nurtującej mnie sprawie.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane z późniejszymi zmianami.

Art. 3.
Ilekroć w ustawie jest mowa o :

1) obiekcie budowlanym — należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;

2) budynku — należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;

3) budowli — należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową;

9) urządzeniach budowlanych — należy przez to rozumieć urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki.

Art. 29.
1. Pozwolenia na budowę nie wymaga budowa:

18) pochylni przeznaczonych dla osób niepełnosprawnych;

Art. 30.
1. Zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej wymaga, z zastrzeżeniem art. 29 ust. 3 i 4:²²⁾

1)²³⁾ budowa, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1 lit. b-d, pkt 1a-2b, 3, 3a, 9, 11, 12, 14, 16, 19, 19a, 20b oraz 28.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Definicja zawarta w Art. 3 pkt 1 stanowi, iż przez obiekt budowlany należy rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem. W definicji tej nie umieszczono urządzeń technicznych i budowlanych, związanych z obiektem budowlanym. Punkt 9 cytowanego artykułu wymienia urządzenia budowlane związane z budynkiem jako zbiór otwarty poprzez zastosowanie zwrotu: „jak” i wyliczenie przykładów tych urządzeń. W związku z tym platformę dla osób niepełnosprawnych należy traktować jako urządzenie techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, nie wymagające bezpośredniego związania z budynkiem. Biorąc pod uwagę fakt, że w celu umożliwienia dostępu dla osób niepełnosprawnych do budynków i przestrzeni publicznych, zwolnione zostały z konieczności uzyskania pozwolenia na budowę, a nawet zgłoszenie organowi administracji architektonicznej, zgodnie z Art. 29. 1 pkt 18) i Art. 30. 1 pkt 1 pochylnie dla osób niepełnosprawnych.

Montaż platformy dla osób niepełnosprawnych należy traktować jako urządzenie nie wymagające uzyskania pozwolenia na budowę a raczej jako urządzenie wymagające zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej. Fakt konieczności wykonania własnego fundamentu nie jest kryterium decydującym, gdyż pozwolenia na budowę obiektów budowlanych z własnym fundamentem nie wymaga szereg obiektów, wyszczególnionych w Art. 29. 1 pkt: 1a,2, 2a, 2b, 2c, 2d, 4, 5, 6, 7, 8, 13.

 
(WD)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 13 marca 2019 r.

Treść zapytania

Zwracam się z prośbą o wydanie opinii potwierdzającej zgodność z obowiązującymi przepisami przyjętego rozwiązania projektowego i potwierdzenie, że w przedmiotowym przypadku projektowane są dwa niezależne wolnostojące budynki mieszkalne jednorodzinne (oznaczone na szkicu numerami 1 i 2).

Budynki są zlokalizowane na jednej działce inwestycyjnej. W każdym z budynków wydzielono po dwa lokale mieszkalne, w taki sposób, że jeden lokal znajduje się na parterze (oznaczone na szkicu jako 1A i 2A), a drugi na wyższej kondygnacji (oznaczone na szkicu jako 1B i 2B). Wejścia do lokali parterowych zaprojektowano bezpośrednio z poziomu terenu, natomiast wejścia do lokali powyżej zapewniono poprzez element zagospodarowania terenu w postaci schodów zewnętrznych — schody te posiadają konstrukcję samonośną, są oddylatowane od budynków i tym samym nie stanowią części żadnego z nich — są elementem zagospodarowania terenu. Tym samym, projektowane budynki należy traktować jako dwa niezależne, wolnostojące budynki jednorodzinne.

W związku z faktem, że schody zewnętrzne stanowią element zagospodarowania terenu i nie są częścią żadnego z budynków nie ma przeciwwskazań aby obsługiwały więcej niż jeden budynek — przez analogię
np. do chodnika lub pochylni, które również jako elementy zagospodarowania terenu mogą zapewniać dostęp do kilku budynków.

Obsługa dwóch budynków przez jeden element zagospodarowania terenu w postaci chodnika, pochylni czy też schodów zewnętrznych nie stanowi podstawy do zakwalifikowania zabudowy jako bliźniaczej —
w rzeczywistości zabudowa stanowi dwa wolnostojące budynki mieszkalne jednorodzinne.

Na etapie zatwierdzania projektu budowlanego i uzyskiwania decyzji o pozwoleniu na budowę Urząd (Wydziału Architektury i Urbanistyki Urzędu Miasta Krakowa) zakwestionował przyjęte rozwiązanie, twierdząc iż przedmiotowa zabudowa nie ma charakteru zabudowy wolnostojącej.

Uprzejmie proszę o potwierdzenie zgodności wyżej opisanego rozwiązania w opinii, której treść umożliwi skuteczne uzyskanie Decyzji o Pozwoleniu na budowę.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane wraz z późniejszymi zmianami.

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o :

1) obiekcie budowlanym — należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;

2 a) budynku mieszkalnym jednorodzinnym — należy przez to rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych stanowiący konstrukcyjnie samodzielna całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku;

9) urządzeniach budowlanych — należy przez to rozumieć urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

§ 213 Wymagania dotyczące klasy odporności pożarowej budynków określone w § 212 oraz dotyczące klas odporności ogniowej elementów budynków i rozprzestrzeniania ognia przez te elementy określone
w § 216, z zastrzeżeniem § 271 ust. 8a, nie dotyczą budynków:

1) do 3 kondygnacji włącznie: mieszkalnych: jednorodzinnych, zagrodowych i rekreacji indywidualnej, z zastrzeżeniem § 217 ust.2.

§ 273.

1. Odległość między ścianami zewnętrznymi budynków położonych na jednej działce budowlanej nie ustala się, z zastrzeżeniem § 249 ust. 6, jeżeli łączna powierzchnia wewnętrzna tych budynków nie przekracza najmniejszej dopuszczalnej powierzchni strefy pożarowej wymaganej dla każdego ze znajdujących się na tej działce rodzajów budynków.

Opinia

Przedstawione na załączniku graficznym rozwiązanie dwóch domów jednorodzinnych z wydzielonymi dwoma lokalami mieszkalnymi, rozdzielonymi między sobą zewnętrznymi schodami oddylatowanymi, należy rozpatrywać wielowątkowo.

1) Zgodnie z zapisami zawartymi w Art. 3 ust. 1 i Art. 3 ust. 2a Prawa budowlanego budynki posiadające instalacje zapewniające możliwość użytkowania obiektu oraz stanowiące konstrukcyjnie samodzielne całości, spełniają wymagania dla budynków mieszkalnych jednorodzinnych. Nadmienić należy, że z definicji obiektu mieszkalnego usunięto zapis
o konieczności posiadania w nim urządzeń budowlanych.

2) Definicja zawarta w Art. 3 ust. 9 Prawa budowlanego wymienia, co należy rozumieć pod pojęciem urządzeń budowlanych, używając sformułowania: „zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak…”. Słowo „jak” oznacza, że wymienione przykłady nie stanowią zbioru zamkniętego.

3) § 213 i 273 Warunków technicznych dopuszczają dowolną odległość pomiędzy projektowanymi budynkami zlokalizowanymi na jednej działce, jeżeli nie przekraczają dopuszczalnych wielkości powierzchni stref pożarowych.

Z punktu widzenia spełnienia przez projektowane budynki wymagań dotyczących stanowienia konstrukcyjnie samodzielnych całości z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektów zgodnie z ich przeznaczeniem oraz brakiem wymogu zachowania minimalnych odległości pomiędzy tymi obiektami, ze względu na zachowanie przepisów dotyczących bezpieczeństwa pożarowego, budynki te spełniają wymagania stawiane dla budynków mieszkalnych jednorodzinnych wolnostojących.

Rozwiązanie z zastosowaniem wspólnych dla dwóch budynków zewnętrznych schodów o własnej niezależnej konstrukcji nie może być jednak uznane za prawidłowe, gdyż nie jest to element zagospodarowania terenu, tylko integralna, wspólna część dla dwóch budynków, zapewniająca jedyny dostęp do lokali mieszkalnych na piętrach budynków oznaczonych na rzutach symbolami 1 i 2 oraz 3 i 4.

Tak więc należy przyjąć, że projektowane rozwiązanie nie można uznać za zabudowę jednorodzinną wolnostojącą i bliźniaczą, lecz jako szczególny przypadek zabudowy wielorodzinnej.

(WD, MB, KS, PC)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 21 marca 2019 r.

Treść zapytania

Zaprojektowaliśmy budynek bliźniaczy, w którym każda część bliźniaka ma 2 mieszkania. Jedna część bliźniaka od drugiej jest od dylatowana. Mamy więc łącznie układ czterech mieszkań w dwóch przylegających do siebie budynkach w zabudowie bliźniaczej. Wejście do każdego z mieszkań znajduje się w parterze. Starostwo poddaje pod wątpliwość powyższe rozwiązania twierdząc, iż cytując: „wprawdzie zabudowa nie jest szeregowa, ale wygląda jak szeregowa”. 

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane wraz z późniejszymi zmianami

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o: 

[…]

3) budynku mieszkalnym jednorodzinnym – należy przez to rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku;

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Zgodnie z artykułem 3 p. 3 ustawy, jeśli w obrębie budynku „stanowiącego konstrukcyjnie samodzielną całość” znajdują się nie więcej niż dwa lokale mieszkalne albo jeden lokal mieszkalny i lokal użytkowy o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku, jest budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym. Nie muszą być spełnione żadne inne warunki, aby taki budynek był budynkiem jednorodzinnym; w szczególności nie ma znaczenia, jak w stosunku do siebie usytuowane są dwa lokale: góra-dół, obok siebie, po przekątnej czy jakkolwiek inaczej – zawsze jest to jeden budynek mieszkalny jednorodzinny.

W art. 3 p. 3 przedstawiono również sposoby usytuowania wzajemnego budynków mieszkalnych jednorodzinnych (rodzaje możliwych relacji przestrzennych pomiędzy budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi): [przez budynek mieszkalny jednorodzinny należy rozumieć] „budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej”.

Brak jest „legalnych definicji” budynku w zabudowie bliźniaczej, jak również każdego innego z wymienionych rodzajów zabudowy, jednak wprost z treści art. 3 p.3 ustawy wynikają przesłanki czyniące te definicje oczywistymi.

Jeżeli dwa budynki mieszkalne są budynkami jednorodzinnymi, tzn. posiadają zapisane w ustawie cechy budynku jednorodzinnego oraz przylegają do siebie i do żadnego innego budynku mieszkalnego jednorodzinnego, to na podstawie art. 3 p. 1 ustawy prawo budowlane oba te budynki są budynkami mieszkalnymi w zabudowie bliźniaczej. Nie ma znaczenia sposób rozwiązania funkcjonalno-przestrzennego któregokolwiek z tych budynków (np. sposób wejścia do znajdujących się w tym budynku samodzielnych lokali czy sposób rozłożenia lokali w budynku), ani też relacja wzajemna obu budynków (czy np. jest to, czy też nie „ten sam budynek w odbiciu lustrzanym”, czy budynki są tej samej, czy też różnej wysokości, ile – w ramach ilości możliwej zgodnej z przepisami prawa- lokali ma każdy z nich itp.)

(MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 05 maja 2019 r.

Dotyczy

Zasadności wymagania przez organ administracji architektoniczno-budowlanej objęcia jednym wnioskiem o pozwolenie na budowę, postępowań towarzyszących inwestycji kubaturowej, lub zasadności wymagania zrealizowania tych procedur przed złożeniem przedmiotowego wniosku, zamiast realizować je jako odrębne etapy: na podstawie odrębnych postępowań o pozwolenie na budowę (np. przebudowa sieci, usunięcie kolizji), postępowań zgłoszeniowych (np. budowa przyłączy i innych obiektów budowlanych), realizacji ww. na podstawie umów (np. z gestorami mediów, zarządcą drogi).

Treść zapytania

Zwracam się z prośbą o wyjaśnienie zagadnień związanych z zabudową obostrzeń i uziemienia na słupach energetycznych — w świetlne stanowiska GINB z znak: DPR/Inn/074/59/2010. Czy można w/w wykonać wg. odrębnego postępowania administracyjnego (podobnie jak przyłącza, zjazdy itp), bez konieczności obejmowania wnioskiem w trakcie procedury o pozwolenie na budowę budynku — przy założeniu, że wszelkie niezbędne do tego dokumenty są uzyskane od zarządcy sieci.

Wyjaśnienie problemu

Na terenie, na którym projektujemy jest bardzo dużo sieci średniego i wysokiego napięcia i w trakcie projektowania budynków, bardzo często elektrownia wymaga, aby zostały założone na słupach obostrzenia lub uziemienia. Generalnie podobnie jak w przypadku budowy przyłączy jest to wykonywane na podstawie wewnętrznych regulacji elektrowni i bieżącego utrzymania sieci, przez co nie ma wymogu uzyskania zgłoszenia ani pozwolenia na budowę. Tak jest to przyjmowane w większości Starostw. Natomiast starostwo w Nowym Tagu od pewnego czasu wymaga, aby te roboty zostały objęte wnioskiem o pozwolenie na budowę, ponieważ inaczej nie chcą wydawać pozwolenia na budowę i nie można tego wyłączyć z postępowania.

Problem nie wynika z braku chęci lub możliwości, ale ze względu na długotrwałe procedury w elektrowni (ostatnia sprawa trwa od czerwca 2018 roku). Przedłożyłam do starostwa wyjaśnienie GINB, natomiast starostwo uznało, że jest to „stare” pismo i nie będą go honorować, kazali mi przedłożyć informację z elektrowni (nie wiem dlaczego, skoro nie jest to organ opiniodawczy), ale również takie pismo dostarczyłam.

Ostatnio jednak stwierdzili, że nie uzyskam pozwolenia na budowę budynku do czasu kiedy obejmiemy wnioskiem przebudowę sieci jaką jest zabudowa obostrzeń i uziemienia, lub nie zostanie to fizycznie wykonane w terenie i postępowanie jest zawieszone.

Wniosek o pozwolenie na budowę przedmiotowego budynku został złożony do starostwa w czerwcu 2018 r. i obecnie nadal sprawa nie jest rozwiązana i nie widać końca, a tak naprawdę w innych starostwa przedłożenie uzgodnienia z elektrownią, warunków przebudowy i ewentualnie podpisanego porozumienia jest sprawą wystarczającą.

Tak na marginesie całym problemem jest słowo „przebudowa”, które pojawia się w uzgodnieniu z elektrownią, ponieważ w elektrowni twierdzą, że tak naprawdę to nie jest przebudowa tylko bieżące utrzymanie sieci, ale że taki mają wzór, to inaczej nie mogą napisać. Natomiast starostwo twierdzi, że skoro jest napisane „przebudowa” to trzeba to objąć wnioskiem — i kręcimy się w kółko już prawie rok.

Takich sytuacji, jak pisałam wcześniej jest bardzo dużo i bardzo utrudnia naszą pracę, więc składam prośbę o pomoc.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2018 r. poz. 1202, z pózn zm.)

Art. 6.
Dla działek budowlanych lub terenów, na których jest przewidziana budowa obiektów budowlanych lub funkcjonalnie powiązanych zespołów obiektów budowlanych, należy zaprojektować odpowiednie zagospodarowanie, zgodnie z wymaganiami art. 5 ust. 1–2b, zrealizować je przed oddaniem tych obiektów (zespołów) do użytkowania oraz zapewnić utrzymanie tego zagospodarowania we właściwym stanie techniczno-użytkowym przez okres istnienia obiektów (zespołów) budowlanych.

Art. 3.
Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) obiekcie budowlanym — należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;

3) budowli — należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych, elektrowni wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową;

3a) obiekcie liniowym — należy przez to rozumieć obiekt budowlany, którego charakterystycznym parametrem jest długość, w szczególności droga wraz ze zjazdami, linia kolejowa, wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i, umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna, wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable w niej zainstalowane nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

W odpowiedzi na zapytanie dotyczące zasadności żądania przez Starostwo Nowotarskie jednoczesnego lub wcześniejszego ze złożeniem wniosku o pozwolenie na budowę budynku, zgłoszenia robót budowlanych dotyczących innych obiektów budowlanych jak np. obiekty liniowe, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia kablowa nadziemna i, umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna kanalizacja kablowa etc. lub konieczności zrealizowania procedury zgłoszenia, lub zawarcia dla realizacji robót umów z gestorami sieci lub zarządcą drogi, wyjaśniamy:

Z cytowanych wyżej zapisów wynika, że zarówno rozwiązania projektowe, jak i wszelkie opinie, decyzje, a tym bardziej umowy z gestorami poszczególnych sieci, zarządcami dróg, itp., nie są objęte koniecznością dołączenia do wniosku pozwolenia na budowę, nie mogą być przez przedstawicieli Starostwa żądane przy składaniu wniosku o pozwolenie na budowę budynku.

Jest dobrą wolą i wyłączną decyzją projektanta wybór, czy do projektu wymagającego uzyskania pozwolenia na budowę dołącza elementy zagospodarowania i uzbrojenia terenu, mogące być objęte innymi procedurami. Przedłożenie do wiadomości organu warunków realizacji tych robót jest wystarczające.

Argument o braku możliwości użytkowania obiektu bez uprzedniej realizacji procedur administracyjnych czy też w ich wyniku, przebudowy innych obiektów budowlanych czy też wykonania instalacji wraz z ich ewentualnym podłączeniem do sieci jest na etapie uzyskiwania decyzji o pozwolenie na budowę bezzasadny.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, ten zakres realizacji inwestycji jest niezbędny na etapie uzyskiwania pozwolenia na użytkowanie.

Uwaga podobna problematyka została opisana i wyjaśniona także w opinii nr 11.

 
(PC)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 07 maja 2019 r.

Treść zapytania

Zwracam się z prośbą o wydanie opinii odnośnie przyjętego nazewnictwa dotyczącego kształtu dachu. Przedmiotem sporu ze starostwem jest to, czy dach czterospadowy na którym występuje uskok wysokości w ścianie oddzielenia pożarowego, jest dalej dachem czterospadowym.

Przedmiotem postępowania są dwa budynki mieszkalne w zabudowie bliźniaczej. Przedmiotowe budynki składane są jednym pozwoleniem na budowę. Plan przestrzenny dopuszcza dachy dwu i czterospadowe.

Dach przedstawiony w załączniku spełnia dokładnie każdy zapis z definicji dachu czterospadowego:
„Dach czterospadowy, zwany również dachem czteropołaciowym lub brogowym[1] — dach o dwóch przeciwległych połaciach podłużnych w kształcie trapezu i dwóch przeciwległych połaciach bocznych w kształcie trójkąta. W przeciwieństwie do dachu dwuspadowego — w dachu czterospadowym nie występują trójkątne ściany zwane szczytami”.

Starostwo twierdzi, że należy wyrównać wysokość kalenic by przedmiotowy dach był dachem czterospadowym. Niestety z kilku względów głównie użytkowych nie możemy tego zrobić i jeśli starostwo nie zmieni sposobu interpretacji będziemy musieli na życzenie inwestora przerobić ten dach na dwuspadowy, co wpłynie niekorzystnie na formę budynku. Budynek jest wąski i wysoki, a dach dwuspadowy jeszcze to wrażenie spotęguje.

Dlatego zależy nam na zajęciu stanowiska czy przedstawiony w załączniku dach jest dachem czterospadowym.

Podstawa prawna

Słownik budowlany: Podstawowe pojęcia i terminy stosowane w budownictwie. Wersja: 01 z dnia 15.03.2016 r.

Dach czterospadowy

Inaczej nazywany brogowym, którego tworzą dwie połacie boczne o rzucie trójkąta oraz przylegające do nich dwie połacie podłużne trapezowe. Ten rodzaj konstrukcji dachowej jest bardzo często stosowany w dostępnych na rynku projektach gotowych domów, jak i wśród projektów indywidualnych. Dach czterospadowy chętnie projektowany jest w bardziej ekskluzywnych domkach jednorodzinnych, często z droższym, w porównaniu np. z dachem dwuspadowym. Decydując się na projekt domu z dachem czterospadowym warto ten czynnik ekonomiczny wziąć pod uwagę.

Wikipedia:

Dach czterospadowy, zwany również dachem czteropołaciowym lub brogowym — dach o dwóch przeciwległych połaciach podłużnych w kształcie trapezu i dwóch przeciwległych połaciach bocznych w kształcie trójkąta. W przeciwieństwie do dachu dwuspadowego – w dachu czterospadowym nie występują trójkątne ściany zwane szczytami.

Dachami czterospadowymi określa się również dachy o bardziej złożonym kształcie (np. przy występowaniu w obrysie budynku takich elementów jak ryzality, skrzydła). Wówczas poszczególne części budynku nakryte są osobnymi dachami o układzie czterospadowym, z kalenicami na jednym poziomie.

Dach czterospadowy należy odróżniać od podobnego do niego dachu namiotowego, który pozbawiony jest kalenicy. W dachu czterospadowym zawsze występuje kalenica równoległa do okapów dłuższych połaci.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Ze względu na brak definicji w warunkach technicznych, należy się posłużyć definicjami ogólnodostępnymi w literaturze fachowej z zakresu budownictwa.

Porównując definicje podane w Słowniku budowlanym i Wikipedii z załączonymi w pytaniu ilustracjami, należy stwierdzić:

— kalenice w budynkach bliźniaczych są równoległe do dłuższych boków tych budynków;

— połacie podłużne mają kształt trapezów;

— skrajne połacie boczne mają kształt trójkątów.

Ze względu na fakt, że są to budynki bliźniacze, z zasady nie mogą występować na styku budynków połacie dachowe, co nie zmienia charakteru tych dachów jako czterospadowych. Niewielki w skali zabudowy uskok nie może decydować o sposobie niezakwalifikowania całości rozwiązania przestrzennego, jako dachu czterospadowego, zgodnego z zapisami planu przestrzennego.

 
(WD)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 23 maja 2019 r.

Treść zapytania

Czy organ administracji architektoniczno-budowlanej, na etapie sprawdzania projektu budowlanego, poprzedzającego wydanie pozwolenia na budowę, w postanowieniu, może żądać zmiany obszaru oddziaływania obiektu, określonego przez projektanta?

Podstawa prawna

Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. 1960 nr 30 poz. 168 t.j. Dz.U.2020 poz. 256)

Art. 28.
Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

Art. 10 §1.
Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania […].

Ustawa Prawo Budowlane (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414)

Art. 28.
2. Stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu.

Art. 3.
Ilekroć w ustawie jest mowa o:

20) obszarze oddziaływania obiektu — należy przez to rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu w tym zabudowy tego terenu.

Art. 20.
1. Do podstawowych obowiązków projektanta należy:

1) określenie obszaru oddziaływania obiektu;

Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego

§ 13a.
Informacja o Obszarze Oddziaływania Obiektu zawiera:

2) wskazanie przepisów prawa, w oparciu o które dokonano określenia obszaru oddziaływania obiektu;

3) zasięg obszaru oddziaływania obiektu przedstawiony w formie opisowej lub graficznej albo informację, że obszar oddziaływania obiektu mieści się w całości na działce lub działkach, na których został zaprojektowany.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Zagadnienie określenia zasięgu obszaru oddziaływania obiektu łączy się w sposób bezpośredni z ustanowieniem kręgu stron w postępowaniu o pozwolenie na budowę. Zgodnie z art. 28 pkt 2 Prawa Budowlanego, oprócz Inwestora, stronami w postępowaniu są właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się
w obszarze oddziaływania obiektu.

Pojęcie Strony w postępowaniu administracyjnym związane jest nierozłącznie z posiadaniem interesu prawnego związanego z przedmiotem postępowania. W szczególnym przypadku postępowania o pozwolenie na budowę, interes prawny strony (sąsiada) tożsamy jest z ograniczeniem możliwości zagospodarowania w tym zabudowy terenu sąsiadującego z terenem inwestycji. Warto zwrócić uwagę, że w podpisanym niedawno przez Sejm i Senat projekcie nowelizacji Ustawy zmianie ulegnie m.in. definicja obszaru oddziaływania obiektu poprzez wykreślenie słowa „zagospodarowaniu”.

Poza szczególnym przypadkiem opisanym w § 12.5. Rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie gdzie, usytuowanie budynku w granicy działki lub w odległości 1,5 m od tej granicy skutkuje automatycznym włączeniem sąsiedniej działki do obszaru oddziaływania, wszystkie inne przypadki należy rozpatrywać indywidualnie.

Istotą określenia obszaru oddziaływania obiektu, jest zatem stwierdzenie czy projektowana inwestycja będzie w jakikolwiek sposób ograniczać możliwość zagospodarowania — w szczególności zabudowania — działek sąsiadujących z terenem inwestycji.

Warto zwrócić uwagę, że nierzadko pojęcie oddziaływania zdefiniowane w Prawie Budowlanym jako ograniczenie możliwości zabudowy sąsiedniego terenu, utożsamiane jest w sposób nieuprawniony z oddziaływaniem zdefiniowanym w Kodeksem Cywilnym jako immisje, które można w skrócie zdefiniować jako oddziaływanie polegające na uciążliwości wynikających z samego faktu sąsiedztwa z sąsiednią nieruchomością. Na przykład fakt zacieniania sąsiedniej niezabudowanej działki budowlanej, na której nie mogą powstać budynki mieszkalne, można uznać jako immisję, ale nie jako ograniczenie możliwości usytuowania hipotetycznego budynku, który zgodnie z przepisami odrębnymi, nie będzie wymagał dostępu do światła słonecznego.

Ważnym aspektem związanym z określeniem obszaru oddziaływania obiektu jest wymóg wskazania przepisów prawa w oparciu, o które dokonano jego wyznaczenia, a także wymóg przedstawienia zasięgu tego obszaru. Może się bowiem okazać, że fakt oddziaływania na sąsiednią działkę budowlaną jest bezsporny, lecz jego zasięg kończy się w pasie terenu niemożliwym do zabudowy z innych obiektywnych przyczyn.

Należy podkreślić, iż ustalenie obszaru oddziaływania obiektu może być procesem złożonym i wielowątkowym wymagającym odpowiedniego rozeznania uwarunkowań związanych z możliwością zabudowy sąsiednich działek budowlanych. Zgodnie z zapisami zawartymi w art. 20 pkt 1 Ustawy Prawo budowlane ustalenie obszaru oddziaływania należy do podstawowych obowiązków Projektanta. Oznacza to, że przy ustalaniu kręgu stron w postępowaniu o pozwolenie na budowę organ administracji architektoniczno–budowlanej, co do zasady powinien opierać się na informacji dostarczonej przez projektanta. Niemniej jednak, zgodnie z art. 10 § 1. KPA cyt: Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania.

Zdaniem autora niniejszej opinii, oznacza to, że jeżeli organ nie zgadza się z wnioskami zamieszczonymi przez projektanta w „Informacji o Obszarze Oddziaływania Obiektu”, może zmienić zakres oddziaływania poprzez włączenie lub usunięcie z kręgu stron właścicieli, użytkowników wieczystych lub zarządców sąsiednich nieruchomości, jednakże powinien wówczas wskazać przesłankę, w oparciu o którą dokonał zmiany.

(MK)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 25 lutego 2020 r.

Treść zapytania

1. Czy projektowana rozbudowa instalacji tryskaczowej wewnątrz użytkowanego budynku wymaga pozwolenia na budowę?

2. Czy projektowana przebudowa instalacji tryskaczowej wewnątrz użytkowanego budynku wymaga pozwolenia na budowę?

3. Czy projektowana rozbudowa instalacji sprężonego powietrza wewnątrz użytkowanego budynku wymaga pozwolenia na budowę?

4. Czy projektowana przebudowa instalacji sprężonego powietrza wewnątrz użytkowanego budynku wymaga pozwolenia na budowę?

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane Dz.U. 1994 Nr 89 poz. 414 (z późn. zm.)

Art. 3.
Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) obiekcie budowlanym — należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;

6) budowie — należy przez to rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego;

7a) przebudowie — należy przez to rozumieć wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji; […]

[…]

Art. 28.
1. Roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniem art. 29–31.

[…]

Art. 29.
1. Pozwolenia na budowę nie wymaga budowa:

27) instalacji elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych, klimatyzacyjnych i telekomunikacyjnych wewnątrz użytkowanego budynku;

[…]

2. Pozwolenia na budowę nie wymaga wykonywanie robót budowlanych polegających na:

1a) przebudowie obiektów, o których mowa w ust. 1;

9) urządzeniach przeciwpożarowych — należy przez to rozumieć urządzenia (stałe lub półstałe, uruchamiane ręcznie lub samoczynnie) służące do zapobiegania powstaniu, wykrywania, zwalczania pożaru lub ograniczania jego skutków, a w szczególności: stałe i półstałe urządzenia gaśnicze i zabezpieczające, urządzenia inertyzujące, urządzenia wchodzące w skład dźwiękowego systemu ostrzegawczego i systemu sygnalizacji pożarowej, w tym urządzenia sygnalizacyjno-alarmowe, urządzenia odbiorcze alarmów pożarowych i urządzenia odbiorcze sygnałów uszkodzeniowych, instalacje oświetlenia ewakuacyjnego, hydranty wewnętrzne i zawory hydrantowe, hydranty zewnętrzne, pompy w pompowniach przeciwpożarowych, przeciwpożarowe klapy odcinające, urządzenia oddymiające, urządzenia zabezpieczające przed powstaniem wybuchu i ograniczające jego skutki, kurtyny dymowe oraz drzwi, bramy przeciwpożarowe i inne zamknięcia przeciwpożarowe, jeżeli są wyposażone w systemy sterowania, przeciwpożarowe wyłączniki prądu oraz dźwigi dla ekip ratowniczych;

[…]

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. nr 109, poz. 719)

§ 3.
1. Urządzenia przeciwpożarowe w obiekcie powinny być wykonane zgodnie z projektem uzgodnionym przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, a warunkiem dopuszczenia do ich użytkowania jest przeprowadzenie odpowiednich dla danego urządzenia prób i badań, potwierdzających prawidłowość ich działania.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Z cytowanych powyżej zapisów Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (z późn. zm.) wynika, że:

Zgodnie z Art. 3 Ustawy PB „obiektem budowlanym” są (m.in.) instalacje zapewniające możliwość użytkowania obiektu takiego jak budynek, budowla bądź obiekt małej architektury, zgodnie z jego przeznaczeniem. Do instalacji tych zaliczają się również instalacje tryskaczowe oraz instalacje sprężonego powietrza. Z kolei „rozbudowa” obiektu budowlanego równoznaczna jest z „budową” obiektu budowlanego, a „przebudowę” stanowi „wykonywanie robót budowlanych w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego”.

Art. 28. Ust. 1. zawiera wymóg rozpoczęcia wszelkich robót budowlanych (z zastrzeżeniem art. 29–31) jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę.

W Art. 29. Ust. 1. pkt 27) z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę zwolniona została budowa (a tym samym i rozbudowa) instalacji: elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych, klimatyzacyjnych i telekomunikacyjnych wewnątrz użytkowanego budynku, a w Art. 29. Ust. 2. pkt 1a) również przebudowa obiektów, o których mowa w ust. 1.

W Art. 29. Ust. 1. pkt 27) zawarto wyliczenie enumeratywne instalacji wewnętrznych, oznaczające zawarte w akcie prawnym wyliczenie, zawierające wszystkie i zarazem jedyne dopuszczalne elementy. Nie znajdują się wśród nich instalacje tryskaczowe oraz instalacje sprężonego powietrza co oznacza, że zarówno projektowana ich rozbudowa jak i przebudowa wymagają uzyskania pozwolenia na budowę.

Ponadto projekt instalacji tryskaczowej, która jest wymieniona w § 2. Ust. 1 pkt. 9 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. nr 109, poz. 719) jako urządzenie przeciwpożarowe wymaga zgodnie z § 3. Ust. 1 ww. Rozporządzenia uzgodnienia przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych. Warunkiem dopuszczenia do użytkowania tej instalacji jest wykonanie jej na podstawie ww. uzgodnionego projektu oraz przeprowadzenie odpowiednich prób i badań, potwierdzających prawidłowość jej działania.

(KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 26 lutego 2020 r.

Treść pytań

1. jaka jest definicja budynku mieszkalnego jednorodzinnego?

2. jaka jest definicja budynku mieszkalnego jednorodzinnego dwulokalowego?

3. czy w budynku jednorodzinnym dwulokalowym każdy lokal musi mieć własną księgę wieczystą?

4. Nasz Inwestor nie widzi konieczności podziału domu na 2 lokale — co mamy mu radzić?

Podstawa prawna

Ustawa Prawo budowlane z dnia 7 lipca z 1994 r. (Dz.U. z 2019 r., poz. 1186)

Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1422 z późn. zm.)

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

1. Definicja budynku mieszkalnego jednorodzinnego znajduje się w ustawie Prawo budowlane (Dz.U. z 2019 r., poz. 1186) – Art. 3 pkt 2a), cyt.:

2a) budynku mieszkalnym jednorodzinnym — należy przez to rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku.

Budynek opisany w pytaniu czyli: dwukondygnacyjny — na parterze będzie 1 mieszkanie, a na piętrze ma 2-gie, cyt. Będą zatem 2 kuchnie — jedna na parterze, druga na piętrze. Będą też schody łączące obie kondygnacje i jedno wejście do budynku.

Tak zaprojektowany budynek mieści się w definicji budynku mieszkalnego jednorodzinnego (zgodnie z Prawem budowlanym).

2. Definicja budynku mieszkalnego jednorodzinnego dwulokalowego.

Takiej definicji budynku mieszkalnego jednorodzinnego dwulokalowego nie ma wprost w przepisach prawa.

Natomiast kiedy budynek jest dwulokalowy — określa definicja „mieszkania” zawarta w § 3 pkt 9) Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1422 z późn. zm.), cyt.:

9) mieszkaniu — należy przez to rozumieć zespół pomieszczeń mieszkalnych i pomocniczych, mający odrębne wejście, wydzielony stałymi przegrodami budowlanymi, umożliwiający stały pobyt ludzi i prowadzenie samodzielnego gospodarstwa domowego

Z powyższego wynika — aby lokal był lokalem mieszkalnym musi posiadać : pomieszczenia mieszkalne oraz pomieszczenia pomocnicze. Definicje powyższych są również zawarte w warunkach technicznych, tj. cyt.:

10) pomieszczeniu mieszkalnym — należy przez to rozumieć pokoje w mieszkaniu, a także sypialnie i pomieszczenia do dziennego pobytu ludzi w budynku zamieszkania zbiorowego;

11) pomieszczeniu pomocniczym — należy przez to rozumieć pomieszczenie znajdujące się w obrębie mieszkania lub lokalu użytkowego służące do celów komunikacji wewnętrznej, higieniczno-sanitarnych, przygotowywania posiłków, z wyjątkiem kuchni zakładów żywienia zbiorowego, a także do przechowywania ubrań, przedmiotów oraz żywności.

Zatytułowanie projektu budowlanego jako: projekt budynku jednorodzinnego jest wystarczające z punktu widzenia obowiązujących przepisów.

Odnośnie zapytania nr 3 i 4 — do Inwestora należy decyzja czy dokona wydzielenia lokali mieszkalnych i założy odrębne księgi wieczyste.

 
(EK)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 20 kwietnia 2020 r.

Treść pytania

W związku z wykluczeniem przez Zamawiającego – Lotnicze Pogotowie Ratunkowe – naszej firmy z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego polegającego na opracowaniu dokumentacji projektowo-kosztorysowej budowy Krajowego Centrum Monitorowania Ratownictwa Medycznego, z racji rzekomego niespełnienia kryterium doświadczenia projektantów […], uprzejmie proszę o potwierdzenie, że budynki garaży wielopoziomowych (np. garaż podziemny przy Muzeum Narodowym w Krakowie) są budynkami użyteczności publicznej.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane Dz.U. 1994 Nr 89 poz. 414 ze zm. (Dz.U. 1994 Nr 89 poz. 414)

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

[…]

2) budynku – należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2019 poz. 1065)

§ 3. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

[…]

6) budynku użyteczności publicznej – należy przez to rozumieć budynek przeznaczony na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, w tym usług pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym, oraz inny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek użyteczności publicznej uznaje się także budynek biurowy lub socjalny;

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Garaże – obiekty budowlane trwale związane z gruntem, posiadające fundamenty, dach oraz wydzielone z przestrzeni przegrodami budowlanymi – spełniają wszystkie warunki, aby można było zakwalifikować je do budynków. Ogólnodostępne garaże – czy to nadziemne, czy podziemne, jak przytoczony w pytaniu garaż podziemny przy Muzeum Narodowym w Krakowie, pełnią funkcje związane z obsługą pasażerów w transporcie drogowym, a zatem zaliczają się do grupy budynków użyteczności publicznej w rozumieniu § 3 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Zamawiający w sposób krzywdzący nie uznał doświadczenia projektantów, którzy wykazali się projektami garaży miejskich, w tym garażu podziemnego przy Muzeum Narodowym. Przedmiotowy garaż, podobnie jak pozostałe przedstawione przez ubiegającego się o udzielenie zamówienia publicznego, usytuowany jest w przestrzeni publicznej oraz służy ogółowi: mieszkańcom i turystom. Skoro tak, to sądzić by można, że Zamawiający nawet intuicyjnie – bez znajomości zapisów przywołanego rozporządzenia – nie powinien mieć wątpliwości co do doświadczenia projektantów w zakresie sporządzenia projektów budynków użyteczności publicznej. 

(MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 28 maja 2020

Treść zapytania

Proszę o odpowiedź na pytanie, czy w przypadku odstąpienia w sposób nieistotny od zatwierdzonego projektu budowlanego wykonanie odpowiednich rysunków i opisów dokonanych zmian jest obowiązkiem:

1) projektanta, na podstawie art. 36a ust. 6 obowiązującego Prawa budowlanego,

czy

2) kierownika budowy, na podstawie art. 3 pkt 14 i art. 22 pkt 2 i pkt 8 obowiązującego Prawa budowlanego, natomiast projektant tylko je autoryzuje swoim podpisem.

Podstawa prawna

USTAWA z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane Dz.U. 1994 Nr 89 poz. 414 (z późn. zm.)

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

Pkt 14) dokumentacji powykonawczej – należy przez to rozumieć dokumentację budowy z naniesionymi zmianami dokonanymi w toku wykonywania robót oraz geodezyjnymi pomiarami powykonawczymi;

(…)

Art. 22. Do podstawowych obowiązków kierownika budowy należy:

Pkt 2) prowadzenie dokumentacji budowy;

Pkt 8) przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego;

(…)

Art. 36a. ust. 1. Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o zmianie pozwolenia na budowę wydanej przez organ administracji architektoniczno-budowlanej.

Ust. 6. Projektant dokonuje kwalifikacji zamierzonego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę, a w przypadku uznania, że jest ono nieistotne, obowiązany jest zamieścić w projekcie budowlanym odpowiednie informacje (rysunek i opis) dotyczące tego odstąpienia. Nieistotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę nie wymaga uzyskania decyzji o zmianie pozwolenia na budowę.

Uwaga: Niniejsza opinia została opracowana zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym w sierpniu 2020 r.

Opinia

Zgodnie z art. 22 pkt 8 Ustawy Prawo Budowlane opracowanie dokumentacji powykonawczej stanowi obowiązek kierownika budowy. Opracowywana jest ona na rysunkach zatwierdzonego projektu budowlanego, w oparciu o który zostało uzyskane pozwolenie na budowę. W dokumentacji powykonawczej zaznaczone są wszystkie zmiany, które zostały wprowadzone w trakcie realizacji inwestycji. W związku z tym, zazwyczaj, rysunki i opisy dokonanych zmian dotyczących odstąpienia w sposób nieistotny od zatwierdzonego projektu budowlanego, również wykonuje kierownik budowy posługując się rysunkami i opisem ww. dokumentacji powykonawczej. Natomiast kwalifikację istotnego i nieistotnego odstąpienia realizacji od zatwierdzonego projektu budowlanego zgodnie z art. 36a. ust. 6. Ustawy Prawo Budowlane dokonuje projektant, który jest zobowiązany podpisać się pod rysunkami i opisami nieistotnego odstąpienia.

Wnioski

Jest sprawą umowną, kto opracowuje rysunki i opisy zmian odstąpienia w sposób nieistotny od zatwierdzonego projektu budowlanego — może wykonać je zarówno projektant, jaki kierownik budowy. Natomiast kwalifikację istotnego i nieistotnego odstąpienia realizacji od zatwierdzonego projektu budowlanego dokonuje projektant, który jest zobowiązany podpisać się pod rysunkami i opisami nieistotnego odstąpienia.

(KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 18 sierpnia 2020

Treść pytania

Proszę o odpowiedź na pytanie, czy. wg nowego prawa budowlanego (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333) projektowane wraz z obiektem urządzenia mogą wpływać na wyznaczenie obszaru oddziaływania inwestycji. Do organu administracji architektoniczno-budowlanej złożony został projekt budowlany wraz z wnioskiem o wydanie decyzji pozwolenia na budowę dla inwestycji pn.: „Budowa budynku mieszkalnego jednorodzinnego, budowa przydomowej oczyszczalni ścieków oraz budowa studni”. Osoba prowadząca w urzędzie powyższe postępowanie wskazała konieczność poszerzenia obszaru oddziaływania do 30 m od projektowanej oczyszczalni ścieków, a tym samym objęcie sąsiednich działek obszarem oddziaływania projektowanego obiektu.

Podstawa prawna

[1]. USTAWA z dnia 7 lipca 1994 r. PRAWO BUDOWLANE (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 z dnia 3 sierpnia 2020 r.):

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) obiekcie budowlanym – należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;

(...)

20) obszarze oddziaływania obiektu – należy przez to rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zabudowie tego terenu.

(...)

Art. 4. Każdy ma prawo zabudowy nieruchomości gruntowej, jeżeli wykaże prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, pod warunkiem zgodności zamierzenia budowlanego z przepisami.

Art. 5. ust. 1. Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając:

(...)

9) poszanowanie, występujących w obszarze oddziaływania obiektu, uzasadnionych interesów osób trzecich, …

(...)

Art. 20. ust. 1. Do podstawowych obowiązków projektanta należy:

(...)

1c) określenie obszaru oddziaływania obiektu;

(...)

Art. 28. ust. 2. Stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu.
(…)

Art. 34. ust 3. Projekt budowlany zawiera:

1) projekt zagospodarowania działki lub terenu sporządzony na aktualnej mapie do celów projektowych lub jej kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem przez projektanta, obejmujący:

(...)

e) informację o obszarze oddziaływania obiektu;

(...)

[2]. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Dz.U. 2019.1065 z późniejszymi zmianami Dz.U. 20.1608 z dn. 16.09.2020 r.

§ 31. ust. 1. Odległość studni dostarczającej wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi, niewymagającej, zgodnie z przepisami dotyczącymi ochrony ujęć i źródeł wodnych, ustanowienia strefy ochronnej, powinna wynosić — licząc od osi studni — co najmniej:

1) do granicy działki – 5 m;

(...)

4) do najbliższego przewodu rozsączającego kanalizacji indywidualnej, jeżeli odprowadzane są do niej ścieki oczyszczone biologicznie w stopniu określonym w przepisach dotyczących ochrony wód – 30 m;

(...)

§ 36. ust. 1. Odległość pokryw i wylotów wentylacji ze zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe, dołów ustępów nieskanalizowanych o liczbie miejsc nie większej niż 4 i podobnych urządzeń sanitarno-gospodarczych o pojemności do 10 m³ powinna wynosić co najmniej:

1) od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi oraz do magazynów produktów spożywczych — 15 m;

2) od granicy działki sąsiedniej, drogi (ulicy) lub ciągu pieszego — 7,5 m.

Ust. 2. W zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej odległości, o których mowa w ust. 1, powinny wynosić co najmniej:

1) od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi — 5 m, przy czym nie dotyczy to dołów ustępowych w zabudowie jednorodzinnej;

2) od granicy działki sąsiedniej, drogi (ulicy) lub ciągu pieszego — 2 m.

Odległości pokryw i wylotów wentylacji z dołów ustępów nieskanalizowanych o liczbie miejsc większej niż 4 oraz zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe i kompostowników o pojemności powyżej 10 m³ do 50 m³ powinny wynosić co najmniej:

1) od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń wymienionych w ust. 1 pkt 1 — 30 m;

2) od granicy działki sąsiedniej — 7,5 m;

3) od linii rozgraniczającej drogi (ulicy) lub ciągu pieszego — 10 m.

(…)

§ 37. Przepływowe, szczelne osadniki podziemne, stanowiące część przydomowej oczyszczalni ścieków gospodarczo-bytowych, służące do wstępnego ich oczyszczania, mogą być sytuowane w bezpośrednim sąsiedztwie budynków jednorodzinnych, pod warunkiem wyprowadzenia ich odpowietrzenia przez instalację kanalizacyjną co najmniej 0,6 m powyżej górnej krawędzi okien i drzwi zewnętrznych w tych budynkach.

[3]. Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego Dz.U. 2020 r. poz. 1609;

§ 14. Część opisowa projektu zagospodarowania działki lub terenu zawiera:

8) informację o obszarze oddziaływania obiektu.

§ 18. Informacja o obszarze oddziaływania obiektu zawiera:

1) wskazanie przepisów prawa, w oparciu o które dokonano określenia obszaru oddziaływania obiektu;

2) zasięg obszaru oddziaływania obiektu przedstawiony w formie opisowej lub graficznej albo informację, że obszar oddziaływania obiektu mieści się w całości na działce lub działkach, na których został zaprojektowany.

Opinia

W związku z problemami w interpretacji pojęcia „obszaru oddziaływania obiektu” ukazały się już dwie opinie Zespołu Rzeczoznawców przy Radzie Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP.

Są to: opinia nr 70 [link] i opinia nr 147 [link].

Problem ten był poruszamy również w wielu innych opiniach jako temat powiązany z treścią tych opinii.

Niniejsza opinia uzupełnia powyższe wcześniejsze opinie w zakresie „obszaru oddziaływania obiektu” projektowanych wraz z obiektem urządzeń na przykładzie przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków biorąc pod uwagę przede wszystkim przypadek wymienionej w pytaniu zabudowy jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej.

Warunki lokalizacji przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków wynikają z rozporządzenia Ministra Infrastruktury [2] oraz innych przepisów odrębnych i zarówno dla przedmiotowej działki, jak i działek sąsiednich wynoszą one:

Odległość od pokryw i przewodów wentylacyjnych ze zbiorników o pojemności do 10 m³ osadnika przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków:

• od studni na cele pitne (bez strefy ochronnej) — min. 15 m;
• od pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi — min. 5 m;
• od granicy działki, drogi lub ciągu pieszego — min. 2 m;

Odległość od pokryw i przewodów wentylacyjnych ze zbiorników o pojemności do powyżej 10 m³ do 50 m³ osadnika przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków:

• od studni na cele pitne (bez strefy ochronnej) — min. 15 m;
• od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi oraz do magazynów produktów spożywczych — min. 30 m;
• od granicy działki sąsiedniej — min. 7,5 m;
• od linii rozgraniczającej drogi (ulicy) lub ciągu pieszego — min. 10 m.

Odległość od drenażu rozsączającego przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków:

• od studni na cele pitne (bez strefy ochronnej) — min. 30m;
• od pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi — min. 5 m;
• od granicy działki, drogi lub ciągu pieszego — min. 2 m;
• od drzew i krzewów — min. 3 m.

Zgodnie z art. 3. pkt 1) i pkt 20) obszarem oddziaływania projektowanego obiektu oraz projektowanych wraz z nim urządzeń i instalacji jest teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zabudowie tego terenu. W zależności od wielkości strefy oddziaływania może być to ograniczenie zabudowy działki własnej lub działki sąsiedniej. Ograniczenie to, dla terenów niezabudowanych oznacza wykluczenie lub częściowe wykluczenie możliwości lokalizacji zabudowy lub urządzeń budowlanych, natomiast dla terenów zabudowanych, dodatkowo oznacza zmianę warunków użytkowania określonych w przepisach techniczno-budowlanych (w czasie przeprowadzania analizy).

Wnioski

Wobec powyższego — jeżeli lokalizacja osadnika przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków lub lokalizacja drenażu rozsączającego oczyszczalni ścieków jw., jest zgodna z obowiązującymi przepisami, ale uniemożliwia zabudowę sąsiedniej działki (w sposób zgodny z przepisami) — np.: nie można zlokalizować na sąsiedniej działce studni w odległości 5 m od granicy działki ponieważ trzeba ją odsunąć o 30m od drenażu rozsączającego przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków sąsiada, albo niemożliwa jest lokalizacja budynku mieszkalnego ze ścianą z oknami w odległości 4 m od granicy działki — w takim przypadku projektowane urządzenia budowlane wpływają na wyznaczenie obszaru oddziaływania inwestycji i należy sąsiednią działkę objąć obszarem oddziaływania, a tym samym właściciel sąsiedniej działki staje się stroną w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę. Jeśli natomiast lokalizacja projektowanego obiektu, urządzeń i instalacji nie powoduje żadnych ograniczeń w zabudowie działki sąsiedniej, wtedy nie można zdefiniować sąsiedniej działki jako objętej obszarem oddziaływania projektowanej inwestycji.

(KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 12 listopada 2020 r.

Treść pytania

Zwracam się do Państwa z prośbą o wyjaśnienie wątpliwości co do interpretacji przepisów dotyczących obszaru oddziaływania obiektu w ustawie Prawo Budowlane (Dz.U. 2020 poz. 1333) i rozporządzeniu wydanym na podstawie tej ustawy, Warunków Technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2019 poz. 1065). Zgodnie z Ustawą Prawo Budowlane art. 3 pkt 20 obszar oddziaływania obiektu definiujemy jako „teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zabudowie tego terenu.”, natomiast wg § 12. ust. 5 Rozporządzenia o Warunkach Technicznych „Usytuowanie budynku na działce budowlanej w sposób, o którym mowa w ust. 2-4, powoduje objęcie sąsiedniej działki obszarem oddziaływania obiektu w rozumieniu art. 3 pkt 20 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.”

Proszę o wyjaśnienie, czy projektując budynek w granicy działki (zgodnie z planem miejscowym), przy istniejącej ścianie bez okien budynku sąsiedniego, jednak nie przekraczając wysokości budynku sąsiedniego oraz w żaden sposób nie ograniczając możliwości zabudowy działki sąsiedniej, czy można uznać zgodnie z Ustawą Prawo Budowlane (jako przepisu prawa rangi wyższej w stosunku do Rozporządzenia Warunki techniczne), iż działka sąsiednia nie będzie w obszarze oddziaływania projektowanego obiektu, nawet jeśli ten będzie zlokalizowany jest w granicy z tą działką?

Stan prawny

[1]. Ustawa z 7 lipca 1994 r. PRAWO BUDOWLANE (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 z 3 sierpnia 2020 r.):

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) obiekcie budowlanym — należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;

(...)

20) obszarze oddziaływania obiektu — należy przez to rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zabudowie tego terenu.

Art. 4. Każdy ma prawo zabudowy nieruchomości gruntowej, jeżeli wykaże prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, pod warunkiem zgodności zamierzenia budowlanego z przepisami.

Art. 5. ust. 1. Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając:

9) poszanowanie, występujących w obszarze oddziaływania obiektu, uzasadnionych interesów osób trzecich, …

Art. 20. ust. 1. Do podstawowych obowiązków projektanta należy:

1c) określenie obszaru oddziaływania obiektu;

Art. 28. ust. 2. Stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu.

[2] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Dz.U. 2019.1065 z uwzględnieniem zmian zawartych w rozporządzeniu Ministra Rozwoju z dnia 16 września 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Dz.U. poz. 1608 z 18.09.2020 r.

§ 1. Zakres rozporządzenia

Rozporządzenie ustala warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i związane z nimi urządzenia, ich usytuowanie na działce budowlanej oraz zagospodarowanie działek przeznaczonych pod zabudowę, zapewniające spełnienie wymagań art. 5 i 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.

§ 2.

§ 12. Odległość od granicy z sąsiednią działką budowlaną

W zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej, uwzględniając przepisy odrębne oraz przepisy § 13, 19, 23, 36, 40, 60 i 271–273, dopuszcza się:

1) budowę budynku ścianą bez okien i drzwi bezpośrednio przy granicy działki budowlanej lub w odległości mniejszej niż określona w ust. 1 pkt 2, lecz nie mniejszej niż 1,5 m, na działce budowlanej o szerokości 16 m lub mniejszej;

2) nadbudowę budynku istniejącego, usytuowanego w odległości mniejszej niż określona w ust. 1 od granicy tej działki budowlanej, o nie więcej niż jedną kondygnację, przy czym w nadbudowanej ścianie, zlokalizowanej w odległości mniejszej niż 4 m od granicy, nie może być okien i drzwi;

3) budowę budynku gospodarczego lub garażu o długości nie większej niż 6,5 m i wysokości nie większej niż 3 m bezpośrednio przy granicy działki budowlanej lub w odległości nie mniejszej niż 1,5 m ścianą bez okien i drzwi.

Usytuowanie budynku na działce budowlanej w sposób, o którym mowa w ust. 2–4, powoduje objęcie sąsiedniej działki obszarem oddziaływania obiektu w rozumieniu art. 3 pkt 20 ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.

Opinia

Określenie obszaru oddziaływania obiektu, czego konsekwencją jest udzielenie właścicielom nieruchomości przymiotu stron w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę, jest na tyle budzącym wątpliwości problemem, że dotychczas Zespół Rzeczoznawców przy Radzie Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP sporządził na ten temat trzy opinie, które zapewne nie były w stanie rozwiać wszelkich wątpliwości jakie problem ten budzi.

Opinia nr 70 — Obszar oddziaływania [link]

Opinia nr 147 — Obszar oddziaływania obiektu [link]

Opinia nr 177 — Oddziaływanie [link]

Problem ten był poruszamy również w wielu innych opiniach jako temat powiązany z ich treścią.

Pytanie dotyczy sytuacji, czy można — będąc w zgodzie z obowiązującymi przepisami — wyeliminować z kręgu stron właściciela budynku, przy którego ścianie usytuowanej w granicy, powstać ma projektowany budynek.

Wydaje się, że trudno o bardziej zainteresowanego faktem budowy w sąsiedztwie niż strona, w której granicy sąsiad planuje budynek przylegający do jej budynku — niezależnie czy wysokość planowanego budynku przekracza wysokość istniejącego czy też jej nie przekracza. Chociażby fundament wykonany w bezpośrednim sąsiedztwie fundamentu istniejącego będzie oddziaływał na ten istniejący, w stopniu zależnym od rodzaju gruntu, od obciążeń itd.

Paragraf 1 WT określa zakres rozporządzenia oraz definiuje jako konieczne dla spełnienia wymagań art. 5 i 6 ustawy Prawo budowlane właśnie stosowanie się do warunków technicznych określonych tym rozporządzeniem. Warunki techniczne w § 12. w ustępach 2 do 4 przedstawiając sytuacje, w których sąsiednia działka- z uwagi na sytuowany w konkretny sposób budynek- ma zostać objęta obszarem oddziaływania „w rozumieniu art. 3 pkt 20 ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane”.

Tym samym Ustawodawca uznał, że określone sytuacje sytuowania budynku na działce budowlanej „z definicji” powodują włączenie właściciela sąsiedniej działki w krąg stron postępowania.

Nie ma możliwości — stosując się do obecnie obowiązujących przepisów prawa – uznać, że sąsiad z budynkiem w granicy nie jest w kręgu stron uczestniczących w postępowaniu.

Można również dodać, że istnieją sposoby działania, które określane są mianem „dobrej praktyki”. Jest to w różnych aspektach życia społecznego bardzo użyteczne narzędzie i choć trudne do zdefiniowania, to intuicyjnie na ogół zrozumiałe.

Dobrą praktyką, na pewno nie pozostającą w kolizji z obowiązującymi przepisami, będzie objęcie sąsiada w opisanym przypadku obszarem oddziaływania.

(MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 23 listopada 2020 r.

Treść pytania

Zwracam się z prośbą o wydanie opinii odnośnie do prawidłowości przyjętych rozwiązań dot. usytuowania elementów budynku w zbliżeniu do działki sąsiedniej.

Przedmiotem postępowania jest rozstrzygnięcie, czy zaprojektowane przekrycie tarasu w formie pergoli w odległości ok. 1,80 m od sąsiedniej działki, jest zgodne z przepisami, czy nie. Projekt zakłada budowę tarasu, postawionego częściowo na kondygnacji podziemnej, a częściowo jako wspornik. Przedmiotowy taras ograniczony jest balustradami pełnymi oraz ażurowym belkowaniem w formie pergoli. Dodatkowo od strony działki sąsiedniej, przestrzeń między słupami podtrzymującymi belkowanie, a górną krawędzią balustrady wypełniona została profilami aluminiowymi tworzącymi ażurową przesłonę. W celu zobrazowania problemu, przesyłam w załączniku rysunek przedstawiający sytuację.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane Dz. U. 1994 Nr 89 poz. 414

§ 3

Ilekroć w ustawie jest mowa o: […] budynku — należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;

§ 12

1. […] budynek na działce budowlanej należy sytuować w odległości od granicy tej działki w odległości nie mniejszej niż:

— 4 m — w przypadku budynku zwróconego ścianą z oknami lub drzwiami w stronę tej granicy;
— 3 m — w przypadku budynku zwróconego ścianą bez okien i drzwi w stronę tej granicy.

[…]

Odległość od granicy działki budowlanej nie może być mniejsza niż:
— 1,5 m do okapu lub gzymsu zwróconego w stronę tej granicy, a także do balkonu, daszku nad wejściem, galerii, tarasu, schodów zewnętrznych, rampy lub pochylni (…)
— 4 m do okna umieszczonego w dachu zwróconego w stronę tej granicy.

Definicja pergoli zawarta w Słowniku Wyrazów Obcych PWN, pod red. prof. Jana Tokarskiego:

Pergola stanowi budowlę ogrodową składająca się z jednego lub dwóch rzędów słupków podtrzymujących poziomą konstrukcję kratową, oplecioną pnącymi roślinami.

Definicja pergoli zawartą w Encyklopedia PWN:

Pergola, łac. pergula, staropol. perguła, konstrukcja wznoszona nad alejką ogrodową, składająca się z podpór podtrzymujących poziomą kratownicę pokrytą pnączami;

Definicja tarasu zawarta w słowniku języka polskiego pod redakcją prof. Stanisława Dubisza:

Taras to odkryta, płaska część budynku otoczona balustradą umieszczona na parterze (często połączona schodami z ogrodem), na piętrze lub płaskim dachu

Zespół Rzeczoznawców przedstawia swoje stanowisko

Skupiając się na podstawowym pytaniu należy przede wszystkim ocenić, czy projektowany element jest „budynkiem” i czy mamy w tym wypadku do czynienia ze „ścianą z oknami” lub „ścianą bez okien”.

Odpowiedź brzmi: nie.

W odniesieniu do przedstawionego przypadku zaprojektowany element:

— jest częścią budynku,
— porównując jego charakter z opisem z normy właściwości użytkowe w budownictwie, należy go zaliczyć do części budynku, które są ograniczone elementami budowlanymi (np. balustradami, osłonami zabezpieczającymi, poręczami), lecz nie są przekryte, na przykład balkony.

Charakterystyka techniczno—przestrzenna tego obiektu wypełnia więc warunki określone w § 12 ust. 6 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych:

odległość od granicy działki budowlanej nie może być mniejsza niż:
1) 1,5 m od okapu lub gzymsu zwróconego w stronę tej granicy, a także balkonu, daszku nad wejściem do galerii, tarasu, schodów zewnętrznych, rampy lub pochylni — z wyjątkiem pochylni przeznaczonej dla osób niepełnosprawnych.

Na koniec trzeba dodać, że dopóki przegrody nie zostaną zamknięte ścianami i dachem rozwiązanie należy traktować jako poprawne. Równocześnie konieczne jest zapewnienie wszystkich wymogów dotyczących przesłaniania i nasłonecznia w odniesieniu do zaprojektowanego elementu w relacji zarówno względem budynku inwestora, jak i działek i budynków sąsiednich.  

(KD, MT, MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 20 stycznia 2021 r.

Treść zapytania

Przedmiotem inwestycji jest wymiana dźwigu zewnętrznego zbudowanego w duszy schodów zewnętrznej klatki schodowej w budynku mieszkalnym wielorodzinnym wpisanym do rejestru zabytków.

Wymiana wynika z defektów i dekapitalizacji samego urządzenia, a także wad użytkowych istniejącej obudowy z blachy i siatki na szkielecie stalowym. Nie bez znaczenia dla zakresu robót są także wymagania Dozoru Technicznego, który żąda dla nowego dźwigu bezpiecznej, pełnej obudowy i podgrzewania szybu. Modernizacja opiera się na założeniu robót remontowych, bo tylko takie są możliwe w starej geometrii podlegającego ochronie konserwatorskiej budynku. Nie ma bowiem miejsca na zapewnienie odległości przed drzwiami, szerokości przejść itp., a co za tym idzie spełnienia wymagań Warunków Technicznych. Tymczasem zdaniem organu wydającego pozwolenie na budowę inwestycja dotyczy przebudowy, a dowodem na to ma być przedłożony w dokumentacji projekt budowlany branży konstrukcyjnej, zawierający nową konstrukcję szybu windowego wraz z załączonymi m.in. obliczeniami statycznymi i wymiarowaniem nowych elementów konstrukcyjnych oraz fakt objęcia dokumentacją wykonanie robót związanych z uzupełnieniem, bądź wybiciem otworów w podszybiu i nadszybiu. Nadmieniam, że projekt budowlany zawiera ekspertyzę konstrukcyjną oraz obliczenia statyczne, potwierdzające proporcjonalnie niewielką zmianę obciążeń nie wymagającą nawet sprawdzenia podłoża czy korekty fundamentu. Oczywiście podlegał także weryfikacji przez projektantów sprawdzających.

Proszę zatem o ustosunkowanie się do rozbieżności w klasyfikacji przewidywanych robót budowlanych a także o zawarcie w opinii odpowiedzi na pytania:

1. Czy wymiana konstrukcji szybu dźwigu powoduje automatycznie zmianę klasyfikacji robót budowlanych z remontu na przebudowę?

2. Czy korekty geometrii otworów szybu stanowią podstawę do stwierdzenia, że inwestycja zmienia parametry użytkowe lub techniczne obiektu budowlanego (budynku)?

Podstawa prawna

1. Ustawa Prawo budowlane tj. z dnia 7 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333) (zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 11, Dz.U. z 2020 r. poz. 471) [Pb]

2. Ustawa o dozorze technicznym tj. z dnia 15 marca 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 667) (zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2255, Dz.U. z 2020 r. poz. 1339, Dz.U. z 2020 r. poz. 1086, Dz.U. z 2020 r. poz. 568, Dz.U. z 2018 r. poz. 2518) [DT]

3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie tj. z dnia 8 kwietnia 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1065) (zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2351, Dz.U. z 2020 r. poz. 1608) [WT]

Opinia

Kwestia prawidłowego zakwalifikowania robót budowlanych niezbędnych dla potrzeb wymiany istniejących dźwigów powinna być rozpatrywana w zgodzie z definicjami ustalonymi w prawie budowlanym.

Art. 3 [Słowniczek] Ilekroć w ustawie jest mowa o:

7 a) przebudowie — należy przez to rozumieć wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji; w przypadku dróg są dopuszczalne zmiany charakterystycznych parametrów w zakresie niewymagającym zmiany granic pasa drogowego;

8) remoncie — należy przez to rozumieć wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym;

9) urządzeniach budowlanych — należy przez to rozumieć urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki;

Dźwig stanowi urządzenie budowlane zapewniające prawidłowe funkcjonowanie budynku zgodnie z jego przeznaczeniem. Za funkcję transportową dźwigu odpowiada mechanizm ale do bezpiecznego działania w budynku niezbędna jest także obudowa tworząca szyb. Obudowa pełni rolę nie tylko bezpiecznego wydzielenia z otoczenia, lecz także konstrukcji przejmującej siły generowane przez samo urządzenie.

Postęp techniczny powoduje, że każdy nowy dźwig, chociaż mający takie same parametry techniczne i funkcjonalne, posiada nieco odmienne od poprzedniego szczegółowe wymagania techniczno-ruchowe (np. inną geometrię prowadnic oraz otworów technologicznych), co wiąże się z wprowadzeniem w obudowie i konstrukcji szachtu dostosowujących korekt. Finalnie szyb musi być kompatybilny z dźwigiem zgodnie z wymaganiami Dozoru Technicznego.

Dla prawidłowego zakwalifikowania do remontu lub przebudowy robót budowlanych towarzyszących wymianie dźwigu kluczowym jest ustalenie czy zmiana urządzenia i jego obudowy wpływa na parametry obsługiwanego przez dźwig budynku oraz czy prace odtwarzają stan pierwotny.

Zgodnie z definicją ze Słownika Języka Polskiego PWN odtworzyć — odtwarzać oznacza przywrócić czemuś dawny wygląd lub stan albo stworzyć coś na nowo według zachowanych fragmentów, wzorów itp.

Definicja remontu dopuszcza podczas odtwarzania stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym. Słowo „inny” oznacza w języku polskim „nie ten” lub „różny” (sjp pwn), co wiąże się nieuchronnie z odmiennością. Prawo budowlane uznało zatem za dopuszczalne użycie wyrobów odbiegających cechami od pierwowzoru, czyli ich zmianę. Remont stanowią zatem roboty budowlane, polegająca nie tylko na naprawianiu oryginalnych elementów istniejących lub dosztukowaniu fragmentów uszkodzonych, lecz także na pełnej ich wymianie na nowe, spełniające dotychczasową rolę w obiekcie.
Ustawodawca nie wyłączył przy tym żadnego elementu obiektu budowlanego z zakresu remontu. Wynika z tego, że także wymiana elementów konstrukcyjnych i ich wykonanie z użyciem wyrobów budowlanych odmiennych od pierwowzoru nie wyklucza zakwalifikowanie robót budowlanych do remontu.

Zakres dopuszczalnych różnic wprowadzonych w ramach remontu ogranicza definicja przebudowy, której wyznacznikiem jest zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego. A contrario — jeżeli w wyniku robót budowlanych nie następuje zmiana parametrów technicznych lub użytkowych obiektu, roboty budowlane nie stanowią przebudowy.

Niezmienność parametrów powinna opierać się w pierwszej kolejności na tożsamości lokalizacyjnej. Nie można za odtworzenie stanu istniejącego uznać nawet wiernej rekonstrukcji w innym miejscu. Za dopuszczalne natomiast należy uznać niewielkie zmiany geometrii wynikające z odmienności wyrobów budowlanych użytych podczas odtwarzania elementów, o ile tylko modyfikacja gabarytów nie wpływa na wymagane przepisami parametry funkcjonalne obiektu. Jeżeli użycie innych niż w pierwowzorze wyrobów budowlanych w obudowie urządzenia nie zmienia w budynku jego statyki, parametrów pożarowych, akustycznych, termicznych itp., to modyfikację, wynikającą z dostosowania do wymogów urządzenia, nie należy interpretować jako zmianę parametrów technicznych samego obiektu budowlanego.

W przedmiotowym przypadku wymiana obudowy przeprowadzana jest metodą demontowania starych elementów i montażu nowych, a praca szybu, jak dotychczas, jest oparta na szkielecie obudowy opartym na istniejącym fundamencie.

Nie przewiduje się zmian w statycznym oddziaływaniu szybu na budynek. Roboty budowlane są przewidywane w duszy schodów, poza przestrzenią komunikacyjną, a zatem nie mają wpływy na parametry użytkowe budynku. Parametry funkcjonalne urządzenia, w tym ilość przystanków i wysokość podnoszenia, także nie ulegają zmianie.

Obliczenia statyczne wykonane zgodnie z współczesnymi normami potwierdzają bezpieczeństwo ludzi i mienia. Jak wynika z powyższego projektowane roboty nie wprowadzają zmiany parametrów technicznych i użytkowych w obiekcie. Prace odtwarzają stan pierwotny i przywracają bezpieczne działanie urządzenia technicznego niezbędnego do funkcjonowania budynku mieszkalnego. Zgodnie z powyższym, nie istnieją racjonalne przesłanki przemawiające za zakwalifikowaniem inwestycji w inny sposób niż remont.

(WD)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 22 lutego 2021 r.

Treść pytania

Jaka jest definicja przebudowy? Czy Organ może kwestionować przyjęte w nazwie inwestycji pojęcie „przebudowy” ze względu na zbyt duży (wg organu) zakres wymiany substancji i sugerować rozbiórkę i odbudowę budynku?

Podstawa prawna

Rozporządzenie z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. z dnia 27 kwietnia 2012 r. z późniejszymi zm.)

Prawo Budowlane, Dz.U.2020.1333

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Zgodnie z art. 3 ust. 7a Ustawy Prawo Budowlane przez „przebudowę — należy rozumieć wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, takich jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji”. Definicję tę potwierdzają Wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego, w tym m.in. wyrok z dnia 25 stycznia 2013 r. II OSK 627/2012.

Żaden przepis prawa nie określa, jaki procent istniejących ścian musi pozostać, aby można było nazwać planowane zamierzenie budowlane „przebudową”. Natomiast nie ulega wątpliwości, że rozbiórka obiektu oznacza jego całkowity demontaż z fundamentami włącznie. Zatem, jeśli nie następuje całkowita rozbiórka obiektu, wówczas mamy do czynienia z jego przebudową.

W przypadku gdy przebudowa połączona jest równocześnie z nadbudową, rozbudową budynku, wówczas wspomniane w definicji charakterystyczne parametry budynku mogą ulec zmianie. Wobec braku jednoznacznej definicji ustawowej to uprawniony projektant po wnikliwej analizie ma kompetencje wskazać, czy planowane zamierzenie stanowi przebudowę budynku oraz, czy jest to powiązane z rozbudową, nadbudową budynku.

Nakładanie obowiązku zamieszczania dodatkowych analiz, wyjaśnień, które nie są wskazane w Rozporządzeniu w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego, pomimo załączenia stosownego oświadczenia, o którym mowa w art. 20 ustawy Prawo budowlane, można uznać za „biurokratyczne załatwianie sprawy”, o którym mowa w Kpa art. 227. Organy administracji publicznej nie mogą nakładać na obywatela obowiązków, jeśli nie wynika to wprost z przepisów prawa. Art. 35 ust. 1 prawa budowlanego określa kompetencje Organu w zakresie sprawdzenia dokumentacji przed wydaniem decyzji pozwolenia na budowę. Kompetencje te nie obejmują kwalifikacji planowanych robót budowlanych.

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Treść pytania

1. Proszę o interpretację przepisów WT dotyczącą lokalizacji od granicy działki miejsca postojowego dla osoby niepełnosprawnej. Starostwo przy wydaniu pozwolenia na budowę kwestionuje usytuowanie miejsca postojowego jw. przy granicy działki twierdząc, że winno znajdować się w odległości 3 m od granicy działki, powołując się na § 19 WT. W wydanym Postanowieniu napisano, że zgodnie § 19 ust. 2 pkt 1a stanowiska postojowe, w tym także stanowisko dla osoby niepełnosprawnej winno być usytuowane w odległości min. 3 m od granicy z działką sąsiednią.

2. W dalszej części autor pytania — z faktu, że Ustawodawca nie wymienia w § 19 WT stanowisk dla osób niepełnosprawnych i ich wymaganej odległości od granicy działki sąsiedniej, a wymienia te stanowiska jedynie w § 20 WT, w kontekście zmniejszenia ich wymaganej odległości od okien budynków — niesłusznie wnioskuje, że Ustawodawca pozwala tym samym na sytuowanie stanowisk postojowych dla osób niepełnosprawnych w dowolnej odległości od granicy działki budowlanej, również przy samej granicy. Czy przy budynku jednorodzinnym z częścią usługową w parterze (mini żłobek) należy sytuować miejsce postojowe dla osoby niepełnosprawnej?

Podstawa prawna

[1] Ustawa Prawo Budowlane tj. z dnia 7 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 z późniejszymi zmianami)

Art. 3. 2a) (…) budynku mieszkalnym jednorodzinnym – należy przez to rozumieć budynek wolno stojący, albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych, albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku;

[2] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim winny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2019 r. poz. 1065- z późn. zm.)

§ 18. 1. Zagospodarowując działkę budowlaną, należy urządzić, stosownie do jej przeznaczenia i sposobu zabudowy, stanowiska postojowe dla samochodów użytkowników stałych i przebywających okresowo, w tym również stanowiska postojowe dla samochodów, z których korzystają osoby niepełnosprawne.

2. Liczbę stanowisk postojowych i sposób urządzenia parkingów należy dostosować do wymagań ustalonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, z uwzględnieniem potrzebnej liczby stanowisk, z których korzystają osoby niepełnosprawne.

§ 19. 1. Odległość stanowisk postojowych, w tym również zadaszonych, oraz otwartych garaży wielopoziomowych od: placu zabaw dla dzieci, boiska dla dzieci i młodzieży, okien pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi w budynku opieki zdrowotnej, w budynku oświaty i wychowania, w budynku mieszkalnym, w budynku zamieszkania zbiorowego, z wyjątkiem: hotelu, motelu, pensjonatu, domu wypoczynkowego, domu wycieczkowego, schroniska młodzieżowego i schroniska, nie może być mniejsza niż:

1) dla samochodów osobowych:

a) 7 m — w przypadku parkingu do 10 stanowisk postojowych włącznie,

b) 10 m — w przypadku parkingu od 11 do 60 stanowisk postojowych włącznie,

c) 20 m — w przypadku parkingu powyżej 60 stanowisk postojowych;

2) dla samochodów innych niż samochody osobowe:

a) 10 m — w przypadku parkingu do 4 stanowisk postojowych włącznie,

b) 20 m — w przypadku parkingu powyżej 4 stanowisk postojowych.

2. Stanowiska postojowe, w tym również zadaszone, oraz otwarte garaże wielopoziomowe należy sytuować na działce budowlanej w odległości od granicy tej działki nie mniejszej niż:

1) dla samochodów osobowych:

a) 3 m — w przypadku parkingu do 10 stanowisk postojowych włącznie,

b) 6 m — w przypadku parkingu od 11 do 60 stanowisk postojowych włącznie,

c) 16 m — w przypadku parkingu powyżej 60 stanowisk postojowych;

2) dla samochodów innych niż samochody osobowe:

a) 6 m — w przypadku parkingu do 4 stanowisk postojowych włącznie,

b) 16 m — w przypadku parkingu powyżej 4 stanowisk postojowych.

(…)

§ 20. Stanowiska postojowe dla samochodów osobowych, z których korzystają wyłącznie osoby niepełnosprawne, mogą być zbliżone bez żadnych ograniczeń do okien innych budynków. Miejsca te wymagają odpowiedniego oznakowania.

(…)

[3] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych jakie musi spełniać lokal, w którym ma być prowadzony żłobek lub klub dziecięcy z dnia 10 lipca 2014 r.
(Dz.U. z 2014 r. poz. 925) tj. z dnia 7 grudnia 2018 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 72).

Rozporządzenie określa wymagania lokalowe i sanitarne jakie musi spełniać lokal, w którym ma być prowadzony żłobek lub klub dziecięcy.

Odpowiedzi

Ad 1.

W § 19. Ust. 1 i Ust. 2 Rozporządzenia MI [2] zawarte są wymogi lokalizacji na działkach budowlanych wszystkich rodzajów miejsc postojowych dla wszelkich rodzajów samochodów. Przepis ten, obejmując wszystkie możliwe przypadki parkingów, zawiera również wymogi dotyczące lokalizacji stanowisk postojowych dla osób niepełnosprawnych mimo, że nie są one w nim literalnie wymienione (również odległości wymagane od granicy działki budowlanej).

Kolejny § 20. Rozporządzenia MI [2] w swej treści jedynie dopuszcza: zbliżenie stanowisk postojowych dla samochodów osobowych, z których korzystają wyłącznie osoby niepełnosprawne — bez żadnych ograniczeń do okien budynków. Nie należy z treści § 20. Rozporządzenia MI [2] wyciągać innych wniosków, niż te, które zostały w nim zapisane.

Wniosek:

Zgodnie § 19 ust. 2 pkt 1a Rozporządzenia MI [2] w przypadku parkingu do 10 stanowisk postojowych włącznie – stanowiska postojowe, w tym także stanowisko dla osoby niepełnosprawnej — winny być usytuowane w odległości min. 3 m od granicy z działką sąsiednią.

Ad 2.

Zgodnie z Art. 3.2a Ustawy Prawo Budowlane [1] — lokal użytkowy o powierzchni nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku mieszkalnego jednorodzinnego nie zmienia charakteru tego budynku.

Projektując zagospodarowanie każdej działki budowlanej, również działki na której przewidziana jest lokalizacja lub przebudowa istniejącego budynku jednorodzinnego z częścią usługową w parterze (np. mini żłobek), należy zgodnie z § 18. Ust 1. Rozporządzenia MI [2] urządzić, stosownie do jej przeznaczenia i sposobu zabudowy, stanowiska postojowe dla samochodów użytkowników stałych i przebywających okresowo w tym również stanowiska postojowe dla osób niepełnosprawnych.

Liczba stanowisk postojowych i sposób urządzenia parkingów zgodnie z § 18. Ust 2. Rozporządzenia MI [2] ma spełniać wymagania zawarte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, również w zakresie liczby stanowisk postojowych dla osób niepełnosprawnych. Jeżeli jednak w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, albo w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu nie są zawarte wymagania odnośnie liczby stanowisk postojowych i sposobu urządzenia parkingów – sama część usługowa budynku jednorodzinnego np. mini żłobek nie obliguje do wykonania parkingów.

Zgodnie z Rozporządzeniem MPiPS [3] — lokal dostosowany do funkcji żłobka, a w szczególności dla nie więcej niż 25 dzieci nie ma wymagań odnośnie dostępności dla niepełnosprawnych (np. drzwi, korytarz, toaleta itp.), a tym samym zgodnie z ww. Rozporządzeniem nie ma konieczności wykonywania miejsc postojowych dla osób niepełnosprawnych.

Z racji tego, że każda Inwestycja posiada indywidualne cechy, może wystąpić konieczność spełnienia innych przepisów, które nie zostały wymienione w niniejszej opinii.

Wniosek:

Z zapisów Ustawy Prawo Budowlane [1], Rozporządzenia MI [2] oraz Rozporządzenia MPiPS [3] nie wynika konieczność wykonywania miejsc postojowych dla osób niepełnosprawnych przy budynku jednorodzinnym z częścią usługową w parterze (mini żłobek).

W zakresie liczby stanowisk postojowych i sposobu urządzenia parkingów na działce należy spełnić wymagania zawarte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, albo w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu i ewentualnie wynikające z innych przepisów.

(KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 9 lipca 2021 r.

Treść pytania

Inwestycja dotyczy zmiany sposobu użytkowania lokalu mieszkalnego o pow. 60 m² na dwa gabinety stomatologiczne w kamienicy zlokalizowanej w strefie ochrony konserwatorskiej. Przed wejściem głównym do ww. kamienicy jest bariera dla osób niepełnosprawnych w postaci stopnia o wys. 10 cm.

Czy powyższy problem braku zapewnienia osobom niepełnosprawnym dostępu do planowanych gabinetów można rozwiązać w następujący sposób:

1. Poprzez budowę małej pochylni i uzgodnienie jej z zarządcą chodnika, konserwatorem zabytków, a także wymaga to uchwały wspólnoty mieszkaniowej. Występuje przy tym problem otwarcia drzwi przez osobę niepełnosprawną – konieczny jest montaż automatyki otwarcia drzwi.

A przy negatywnym stanowisku konserwatora zabytków, zarządcy chodnika lub wspólnoty mieszkaniowej:

2. Poprzez uzyskanie odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych (Prawo budowlane art. 9. ust. 1.)?

lub

3. Poprzez opracowanie ekspertyzy rzeczoznawcy (rzeczoznawców) dla spełnienia wymagań w sposób inny niż określony w Rozporządzeniu WT (§ 2. ust. 2.) i uzgodnienia jej z państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym?

Podstawa prawna

[1] Ustawa – Prawo budowlane (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 z późn. zm.);

Art. 5. 1. Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając:

[...]

4) niezbędne warunki do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, o których mowa w art. 1 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r. (Dz.U. z 2012 r. poz. 1169 oraz z 2018 r. poz. 1217), w tym osoby starsze;

Art. 9. 1. W przypadkach szczególnie uzasadnionych dopuszcza się odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych, o których mowa w art. 7. Odstępstwo nie może powodować zagrożenia życia ludzi lub bezpieczeństwa mienia, a w stosunku do obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego – ograniczenia dostępności dla potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami, o których mowa w ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, oraz nie może powodować pogorszenia warunków zdrowotno-sanitarnych i użytkowych, a także stanu środowiska, po spełnieniu określonych warunków zamiennych.

[2] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2019 r. poz. 1065 z późn.zm.);

§ 1. Rozporządzenie ustala warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i związane z nimi urządzenia, ich usytuowanie na działce budowlanej oraz zagospodarowanie działek przeznaczonych pod zabudowę, zapewniające spełnienie wymagań art. 5 i 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.

§ 2. 2. Przy nadbudowie, rozbudowie, przebudowie i zmianie sposobu użytkowania:

1) budynków o powierzchni użytkowej nieprzekraczającej 1000 m²,

[...]

– wymagania, o których mowa w § 1, mogą być spełnione w sposób inny niż określony w rozporządzeniu, stosownie do wskazań ekspertyzy technicznej właściwej jednostki badawczo-rozwojowej albo rzeczoznawcy budowlanego oraz do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, uzgodnionych z właściwym komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej lub państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym, odpowiednio do przedmiotu tej ekspertyzy.

[...]

4. Dla budynków i terenów wpisanych do rejestru zabytków lub obszarów objętych ochroną konserwatorską na podstawie ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ekspertyza, o której mowa w ust. 2, podlega również uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków.

[...]

§ 3. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

[...]

6) budynku użyteczności publicznej – należy przez to rozumieć budynek przeznaczony na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, w tym usług pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym, oraz inny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek użyteczności publicznej uznaje się także budynek biurowy lub socjalny;

[...]

§ 16. 1. Do wejść do budynku mieszkalnego wielorodzinnego, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej powinny być doprowadzone od dojść i dojazdów, o których mowa w § 14 ust. 1 i 3, utwardzone dojścia o szerokości minimalnej 1,5 m, przy czym co najmniej jedno dojście powinno zapewniać osobom niepełnosprawnym dostęp do całego budynku lub tych jego części, z których osoby te mogą korzystać.

2. Wymaganie dostępności osób niepełnosprawnych, o których mowa w ust. 1, nie dotyczy budynków na terenach zamkniętych, z wyjątkiem budynków, o których mowa w § 3 pkt 6.

[3] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2019 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Poz. 595);

§ 14. 3. Dopuszcza się lokalizowanie pomieszczeń, w których jest wykonywana praktyka zawodowa w lokalu mieszkalnym, pod warunkiem zapewnienia wyodrębnienia tego pomieszczenia od pomieszczeń innych użytkowników lokalu.

Opinia

Odpowiadając na zadane trzy pytania:

1. Przedmiotowy problem zapewnienia dostępu osobom niepełnosprawnym do planowanych gabinetów stomatologicznych z pewnością najlepiej jest rozwiązać przez budowę małej pochylni (z montażem automatyki otwarcia drzwi) i uzgodnienie jej z zarządcą chodnika, konserwatorem zabytków i uzyskaniem odpowiedniej uchwały wspólnoty mieszkaniowej.

Z kolei w przypadku negatywnego stanowiska konserwatora zabytków, zarządcy chodnika lub wspólnoty mieszkaniowej dla budowy małej pochylni dla niepełnosprawnych:

2. Nie można uzyskać odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych, gdyż zgodnie z art. 9. ust. 1. Prawo budowlane [1] uzyskane odstępstwo nie może powodować ograniczenia dostępności dla potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami, o których mowa w ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami.
3. Nie można również uzyskać odstępstwa od Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, gdyż nie leży to w kompetencjach tego urzędu. Według inspekcji sanitarnej urzędem właściwym do rozstrzygania zapewnienia dostępności dla osób niepełnosprawnych są: Wydział Architektury i organ Nadzoru Budowlanego.

Realizacja ww. odstępstwa powinna odbywać się na postawie § 2. ust. 2. Rozporządzenia MI [2], przy czym należy zauważyć, że w tym konkretnym przypadku wymienieni w Rozporządzeniu MI [2] obaj delegowani przepisem rzeczoznawcy – budowlany oraz do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych nie są właściwymi autorami takiej ekspertyzy technicznej, a generalnie niezwykle trudno jest znaleźć „sposób inny niż określony w rozporządzeniu” zapewnienia osobom niepełnosprawnym dostępu do pomieszczeń, albo są to rozwiązania bardzo kosztowne.

Ponadto kierując się zapisem art. 5 ust. 1 pkt 4 Prawo budowlane [1] „obiekt budowlany jako całość oraz poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając: niezbędne warunki do korzystania z obiektów użyteczności publicznej [...] przez osoby niepełnosprawne”.

W analizowanym przypadku mamy do czynienia ze zmianą sposobu użytkowania lokalu mieszkalnego na prywatną praktykę lekarską (w zakresie dwóch gabinetów stomatologicznych), przewidzianą do realizacji w budynku mieszkalnym. Gdyby jednak praktyka lekarska miała odbywać się w lokalu mieszkalnym, wówczas odnosząc się do lokalizacji i analizując zapisy rozporządzenia Ministra Zdrowia [3] z dnia 26 marca 2019 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz.U. z 2019 r. poz. 595) § 14. ust. 3 należy zauważyć, iż „dopuszcza się lokalizowanie pomieszczeń, w których jest wykonywana praktyka zawodowa w lokalu mieszkalnym”.

Zatem w przypadku indywidualnej prywatnej praktyki lekarskiej możliwe jest świadczenie usług medycznych w obiekcie mieszkalnym, który z założenia nie musi być dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych, gdyż nie jest to usługa publiczna, z której na mocy Ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych ma prawo skorzystać pacjent.

Jednocześnie zdaniem tutejszego Zespołu Rzeczoznawców należy dążyć do realizacji każdej inwestycji w poszanowaniu potrzeb osób niepełnosprawnych, jedynie na skutek ograniczeń wynikających ze ścisłej ochrony konserwatorskiej i braku możliwości technicznych należy analizować możliwość zapewnienia dostępności w innym sposób lub w innym miejscu.

(KR, KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 27 października 2021 r.

Treść pytania

Czy budowę 5 budynków mieszkalnych jednorodzinnych (po 2 lokale mieszkalne w każdym) w zabudowie szeregowej, gdzie każdy z budynków posiada własną konstrukcję – stanowi konstrukcyjnie samodzielną całość, a między budynkami zaprojektowano ścianę oddzielenia p.poż od fundamentu, aż po „dach” należy definiować jako zabudowę szeregową, czy – jak próbuje interpretować organ administracji archit.-bud. – wielorodzinną.

Podstawa prawna

[1] Ustawa – Prawo budowlane (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 z późn. zm.);

Art. 3. [Definicje]

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

2) budynku – należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;

2a) budynku mieszkalnym jednorodzinnym – należy przez to rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku.

Opinia

Przedstawione przez osobę pytającą materiały w postaci PZT, rzutów, przekrojów i elewacji nie pozostawiają wątpliwości, że przedmiotem projektu jest pięć jednorodzinnych budynków mieszkalnych w zabudowie szeregowej. Każdy z budynków stanowi samodzielną konstrukcyjnie całość, każdy zawiera dwa lokale mieszkalne. Lokale te w ramach każdego z budynków, usytuowane są względem siebie symetrycznie tak, że parter lokalu 1. sąsiaduje z parterem lokalu 2., piętro lokalu 1. sąsiaduje z piętrem lokalu 2. itd.

Jest to jedna z możliwości, jakie mogą być użyte przez projektanta sporządzającego projekt budynku jednorodzinnego dwulokalowego. Takie rozwiązanie mieści się w zacytowanych wyżej definicjach.

Opinia nr ZR 117 z 5 maja 2019 r., wprawdzie odnosząc się do zabudowy bliźniaczej, podejmowała kwestię usytuowania mieszkań – lokali – w budynku jednorodzinnym: (…) Zgodnie z artykułem 3. ustawy, jeśli w obrębie budynku „stanowiącego konstrukcyjnie samodzielną całość” znajdują się nie więcej niż dwa lokale mieszkalne albo jeden lokal mieszkalny i lokal użytkowy o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku, budynek ten jest budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym. Nie muszą być spełnione żadne inne warunki, aby taki budynek był budynkiem jednorodzinnym; w szczególności nie ma znaczenia, jak w stosunku do siebie usytuowane są dwa lokale: góra–dół, obok siebie, po przekątnej czy jakkolwiek inaczej – zawsze jest to jeden budynek mieszkalny jednorodzinny…”

Reasumując: nie ma przesłanek, aby przedstawiony projekt uznać za projekt budynku wielorodzinnego.

(MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 7 lutego 2022 r.

Treść pytania

Czy dwa budynki mieszkalne jednorodzinne w zabudowie bliźniaczej z lat 50-tych XX wieku to dwa budynki czy jeden budynek jednorodzinny dwulokalowy (jak interpretuje to krakowski WA)? Nadmieniam, że budynki oddzielone są od siebie jedną ścianą grubości 25 cm bez dylatacji. Równocześnie budynki położone są na oddzielnych działkach, posiadają oddzielne numery porządkowe i posiadają dwie księgi wieczyste oraz dwóch właścicieli. W latach kiedy przedmiotowe budynku zostały wzniesione obowiązujące prawo budowlane pozwalało na to, aby budynki w zabudowie bliźniaczej lub szeregowej nie były od siebie oddylatowane.

Podstawa prawna

[1] USTAWA PRAWO BUDOWLANE (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 z późn. zm.);

Art. 3. [Definicje]

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

2 a) budynku mieszkalnym jednorodzinnym — należy przez to rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku;

[2] POLSKA KLASYFIKACJA OBIEKTÓW BUDOWLANYCH- rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. (DZ.U. nr 112, poz. 1316) wraz ze zmianami z 2002 r. (Dz.U. nr 18, poz. 170)

I. OBJAŚNIENIA WSTĘPNE

Wprowadzenie
(…)

Polska Klasyfikacja Obiektów Budowlanych (PKOB) służy potrzebom statystyki działalności budowlanej, sporządzania sprawozdań budowlanych, spisów budowli i mieszkań, statystyki cen obiektów budowlanych oraz rachunków narodowych. Ponadto klasyfikacja służy do klasyfikowania obiektów budowlanych. Może być ona stosowana w trakcie zmiany zastosowania, renowacji, wyburzania, modernizacji obiektu budowlanego.

Pojęcia podstawowe
Budynki to zadaszone obiekty budowlane wraz z wbudowanymi instalacjami i urządzeniami technicznymi, wykorzystywane dla potrzeb stałych. Przystosowane są do przebywania ludzi, zwierząt lub ochrony przedmiotów (…). W przypadku budynków połączonych między sobą (np. domy bliźniacze lub szeregowe), budynek jest budynkiem samodzielnym, jeśli jest oddzielony od innych jednostek ścianą przeciwpożarową od fundamentu po dach. Gdy nie ma ściany przeciwpożarowej, budynki połączone między sobą uważane są za budynki odrębne, jeśli mają własne wejścia, są wyposażone w instalacje i są oddzielnie wykorzystywane.

[3] USTAWA z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami z późniejszymi zmianami ( Dz.U. 2021 poz. 1899)

Art. 93. Dopuszczalność podziału nieruchomości:

3 b. Jeżeli przedmiotem podziału jest nieruchomość zabudowana, a proponowany jej podział powoduje także podział budynku, granice projektowanych do wydzielenia działek gruntu powinny przebiegać wzdłuż pionowych płaszczyzn, które tworzone są przez ściany oddzielenia przeciwpożarowego usytuowane na całej wysokości budynku od fundamentu do przekrycia dachu. W budynkach, w których nie ma ścian oddzielenia przeciwpożarowego, granice projektowanych do wydzielenia działek gruntu powinny przebiegać wzdłuż pionowych płaszczyzn, które tworzone są przez ściany usytuowane na całej wysokości budynku od fundamentu do przekrycia dachu, wyraźnie dzielące budynek na dwie odrębnie wykorzystywane części.

[4] OPINIA PRAWNA autorstwa mgr. Piotra Konopki, Bruzda Konopka – Adwokaci

Opinia

Wymaganie wykonania na połączeniu dwóch budynków oddylatowanych ścian ma swoje źródło w art. 3 ust. 2a Prawa budowlanego, dodanym w nowelizacji ustawy z 2000 r. Zgodnie z definicją budynku jednorodzinnego musi on stanowić „konstrukcyjnie samodzielną całość”.

Odrębność budynków powstałych przed nowelizacją nie może zależeć od istnienia lub braku dwóch ścian na połączeniu budynków ani też od faktu występowania dylatacji szczelinowej, zważywszy, że rozwiązanie to upowszechniło się dopiero w drugiej połowie XX w. Wspólna ściana pomiędzy budynkami nie wyklucza ich odrębności.

Prezentowane tu stanowisko ZR znajduje oparcie w zapisach Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych, gdzie o samodzielności budynków takich jak domy bliźniacze lub szeregowe decyduje ich rozdzielona funkcja, odrębne instalacje, odrębne wejścia.

Również Ustawa o gospodarce nieruchomościami potwierdza takie rozumienie odrębności budynków, bowiem dopuszcza podział nieruchomości gruntowej poprzez ustanowienie granic nieruchomości przebiegających w płaszczyźnie ściany usytuowanej na całej wysokości budynku, którym zabudowana jest nieruchomość, dzieląc w ten sposób budynek od fundamentu po dach na dwie niezależne części.

,,Jeżeli – na gruncie obowiązujących uprzednio przepisów – możliwe było realizowanie samodzielnych budynków mieszkalnych jednorodzinnych w sposób inny niż współcześnie, tj. bez tzw. podwójnej ściany, a jednocześnie budynki te stały się przedmiotem obrotu cywilnoprawnego wraz z ich nieruchomościami (np. poprzez nabycie przez różnych właścicieli), to tym samym ich odrębność ma charakter definitywny i niezależny od zmieniających się w czasie przepisów prawa budowlanego. Przeciwny wniosek oznaczałby, że wraz z wejściem w życie nowelizacji prawa budowlanego w sytuacjach takich jak opisana we wstępie, dochodziłoby do swoistego zlania się odrębnych praw własności w jedno prawo, dwa budynki stawałyby się niejako automatycznie jednym budynkiem. Tak postawiona teza jest niemożliwa do zaakceptowania, nie tylko z punktu widzenia względu na racjonalność ustawodawcy, ale także z punktu widzenia konstytucyjnej ochrony prawa własności. Stanowiłoby to przejaw specyficznej formy wywłaszczenia, niestanowiącej jednak całkowitego odjęcia, ale przymusowej jego kolektywizacji.

Oznacza to, że odrębne w sensie wieczystoksięgowym nieruchomości, na których usytuowane są budynki mieszkalne jednorodzinne, pozostają samodzielnymi niezależnie od technicznego sposobu wykonania oddzielenia pomiędzy nimi. Przyjmując powyższe założenie, wszelkie roboty budowlane realizowane w ich obszarze winny być traktowane jako mające za przedmiot odrębne budynki mieszkalne jednorodzinne”.

(MB, GL, KSt)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 30 marca 2022 r.

Treść pytania

Czy można wystąpić o odstępstwo od przepisów techniczno—budowlanych w zakresie paragrafu 40 WT? A konkretnie odległości placu zabaw (lub od miejsca rekreacyjnego przy szkole) od drogi publicznej? Jeśli tak, proszę o przybliżenie procedury.

Podstawa prawna

Ustawa Prawo budowlane t.j. z dnia 7 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 z późn. zm.)

[…]

Art. 7 [Warunki techniczne]

1. Do przepisów techniczno—budowlanych zalicza się:

1) warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane i ich usytuowanie;

(…)

Art. 9 [Odstępstwa]

W przypadkach szczególnie uzasadnionych dopuszcza się odstępstwo od przepisów techniczno—budowlanych, o których mowa w art. 7. Odstępstwo nie może powodować zagrożenia życia ludzi lub bezpieczeństwa mienia, a w stosunku do obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego — ograniczenia dostępności dla potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami, o których mowa w ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, oraz nie może powodować pogorszenia warunków zdrowotno—sanitarnych i użytkowych, a także stanu środowiska, po spełnieniu określonych warunków zamiennych.

Zgody na odstępstwo, po uzyskaniu upoważnienia ministra, który ustanowił przepisy techniczno—budowlane, udziela albo odmawia udzielenia, w drodze postanowienia, organ administracji architektoniczno—budowlanej, przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę albo decyzji o zmianie pozwolenia na budowę.

Wniosek do ministra, o którym mowa w ust. 2, w sprawie upoważnienia do udzielenia zgody na odstępstwo organ administracji architektoniczno—budowlanej składa przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę albo decyzji o zmianie pozwolenia na budowę. Wniosek zawiera:

1) charakterystykę obiektu oraz, w miarę potrzeby, projekt zagospodarowania działki lub terenu, a jeżeli odstępstwo mogłoby mieć wpływ na środowisko lub nieruchomości sąsiednie — również projekty zagospodarowania tych nieruchomości, z uwzględnieniem istniejącej i projektowanej zabudowy;

2) opinię organu wnioskującego wraz ze szczegółowym uzasadnieniem o konieczności wprowadzenia odstępstwa;

3) propozycje rozwiązań zamiennych;

4) w przypadku obiektów budowlanych wpisanych do rejestru zabytków lub do gminnej ewidencji zabytków oraz innych obiektów budowlanych usytuowanych na obszarach objętych ochroną konserwatorską — pozytywną opinię wojewódzkiego konserwatora zabytków w zakresie wnioskowanego odstępstwa;

5) w przypadku odstępstwa od przepisów dotyczących bezpieczeństwa pożarowego:

a) ekspertyzę rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz

b) postanowienie wyrażające zgodę na zastosowanie rozwiązań zamiennych w stosunku do wymagań ochrony przeciwpożarowej, o którym mowa w art. 6a ust. 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1372, 1518 i 1593 oraz z 2020 r. poz. 471) — w przypadku obiektów budowlanych istotnych ze względu na konieczność zapewnienia ochrony życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 6g ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej;

6) w przypadku odstępstw dotyczących wymagań higienicznych i zdrowotnych — pozytywną opinię w zakresie proponowanych rozwiązań państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.

3a. Wniosek w sprawie upoważnienia do udzielenia zgody na odstępstwo składa się w:

1) postaci papierowej albo

2) formie dokumentu elektronicznego za pośrednictwem adresu elektronicznego, o którym mowa w ust. 3c.

3b. Minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa określi, w drodze rozporządzenia, wzór formularza wniosku w sprawie upoważnienia do udzielenia zgody na odstępstwo, w tym w formie dokumentu elektronicznego w rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U. z 2020 r. poz. 346, 568, 695, 1517 i 2320), mając na względzie konieczność zapewnienia przejrzystości danych zamieszczanych przy jego wypełnianiu.

3c. Formularz wniosku, o którym mowa w ust. 3a, w formie dokumentu elektronicznego minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa udostępnia pod adresem elektronicznym określonym w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej obsługującego go urzędu.

4. Minister, o którym mowa w ust. 2, może uzależnić upoważnienie do wyrażenia zgody na odstępstwo od spełnienia dodatkowych warunków.

Odstępstwa, o którym mowa w ust. 1, nie dopuszcza się w postępowaniach, o których mowa w rozdziale 5a.
W przypadku nadbudowy, rozbudowy, przebudowy lub zmiany sposobu użytkowania istniejących obiektów budowlanych oraz w przypadku dostosowywania tych obiektów do wymagań ochrony przeciwpożarowej, w szczególności przy usuwaniu stanu zagrożenia życia ludzi, rozwiązania zamienne w stosunku do wymagań ochrony przeciwpożarowej stosuje się na podstawie zgody udzielonej w postanowieniu, o którym mowa w art. 6a ust. 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, bez wymogu uzyskiwania zgody na odstępstwo, o której mowa w ust. 2.

 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, (Dz.U.2019 r. poz. 1065. z późn. zm.)

[…]

§ 19 [Odległość od zabudowań]

Odległość stanowisk postojowych, w tym również zadaszonych, oraz otwartych garaży wielopoziomowych od: placu zabaw dla dzieci, boiska dla dzieci i młodzieży, okien pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi w budynku opieki zdrowotnej, w budynku oświaty i wychowania, w budynku mieszkalnym, w budynku zamieszkania zbiorowego, z wyjątkiem: hotelu, motelu, pensjonatu, domu wypoczynkowego, domu wycieczkowego, schroniska młodzieżowego i schroniska, nie może być mniejsza niż:

1) dla samochodów osobowych:

a) 7 m — w przypadku parkingu do 10 stanowisk postojowych włącznie,

b) 10 m — w przypadku parkingu od 11 do 60 stanowisk postojowych włącznie,

c) 20 m — w przypadku parkingu powyżej 60 stanowisk postojowych;

2) dla samochodów innych niż samochody osobowe:

a) 10 m — w przypadku parkingu do 4 stanowisk postojowych włącznie,

b) 20 m — w przypadku parkingu powyżej 4 stanowisk postojowych.

[…]

§ 40 [Miejsca zabaw dla dzieci]

W zespole budynków wielorodzinnych objętych jednym pozwoleniem na budowę należy, stosownie do potrzeb użytkowych, przewidzieć place zabaw dla dzieci i miejsca rekreacyjne dostępne dla osób niepełnosprawnych, przy czym co najmniej 30% tej powierzchni powinno znajdować się na terenie biologicznie czynnym, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.
Nasłonecznienie placu zabaw dla dzieci powinno wynosić co najmniej 4 godziny, liczone w dniach równonocy, w godzinach 10:00—16:00. W zabudowie śródmiejskiej dopuszcza się nasłonecznienie nie krótsze niż 2 godziny.
Odległość placów zabaw dla dzieci, boisk dla dzieci i młodzieży oraz miejsc rekreacyjnych od linii rozgraniczających ulicę, od okien pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi oraz od miejsc gromadzenia odpadów powinna wynosić co najmniej 10 m, przy zachowaniu wymogów § 19 ust. 1.

Opinia

Place zabaw i miejsca rekreacyjne należy odseparować od linii rozgraniczającej ulicę. Linia ta powinna być określona w MPZP, ULICP lub WZ. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, § 40 ust. 3, odległość pomiędzy placami zabaw dla dzieci, boiskami dla dzieci i młodzieży oraz miejscami rekreacyjnymi od linii rozgraniczających ulicę (…) powinna wynosić co najmniej 10 m.

Przesłanką dla takiej regulacji jest zapewnienie właściwych warunków zdrowotnych użytkownikom wymienionych miejsc, taka przesłanka przyświeca również określonej w § 19 ust. 1 odległości wymienionych wyżej miejsc od stanowisk postojowych.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że w przypadku trudności z ustaleniem linii rozgraniczających ulicę, trzeba kierować się praktyką zawodową i zasadami wiedzy technicznej mając na względzie najwyższe dobro użytkowników i mieszkańców.

Procedury i możliwości uzyskania odstępstwa w pełni reguluje zacytowany powyżej art. 9 Ustawy Prawo budowlane a zapoznanie się z jego treścią przybliża wyczerpująco postępowanie.

Należy zwrócić uwagę, że odstępstwo nie może powodować pogorszenia warunków zdrowotno—sanitarnych i użytkowych. Wśród koniecznych do spełnienia formalnych wymogów jest m.in. przedstawienie propozycji rozwiązań zamiennych. W odniesieniu do wystąpienia o odstępstwo od odległości pomiędzy placem zabaw a linią rozgraniczającą ulicę, rozwiązania zamienne powinny wykazać, że warunki zdrowotno—sanitarne użytkowników placu nie pogarszają się na skutek zbliżenia do pasa rozgraniczającego drogi. Z racji zapisów art. 9 — w przypadku odstępstw dotyczących wymagań higienicznych i zdrowotnych, a takim odstępstwem jest zbliżenie placu zabaw do linii rozgraniczających ulicę — należy uzyskać pozytywną opinię państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego w zakresie proponowanych rozwiązań.

Spełnienie wymogów art. 9 nie przesądza o udzieleniu odstępstwa przez właściwego ministra, uzyskanie odstępstwa jest kwestią uznaniową.

Ponadto nie jest możliwe uzyskanie odstępstwa określonego w art. 9 w odniesieniu do postępowania w sprawie rozpoczęcia i prowadzenia robót budowlanych z naruszeniem Ustawy Prawo budowlane.

(MBa, MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 23 czerwca 2022 r.

Treść pytania

Proszę o pomoc w zakresie interpretacji przepisów warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie w zakresie § 12, a dokładniej w zakresie lokalizacji okien w ścianie budynku wznoszonego w zabudowie pierzejowej. W rozporządzeniu nie odnajduję zapisów umożliwiających realizację okien w odległości mniejszej niż 4 m od granicy działki budowlanej czy to od strony pierzei, czy też od strony wewnętrznej wytworzonego wnętrza urbanistycznego, dlatego czy w takich sytuacjach należy występować o odstępstwo? Czy wówczas dla lokalizacji okien w odległości mniejszej niż 4 m należałoby wystąpić o odstępstwo? Czy od strony pierzei można realizować okna w odległościach mniejszych od granicy z działką budowlaną, ale przy zachowaniu warunków w zakresie bezpieczeństwa pożarowego tj. min pas 2 m ściany oddzielenia pożarowego w odpowiedniej klasie pożarowej, gdyż okno nie jest zwrócone w stronę granicy?

Podstawy prawne

Ustawa Prawo Budowlane t.j. z dnia 7 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 z późn. zm.)

[…]

Art. 7 [Warunki techniczne]

1. Do przepisów techniczno—budowlanych zalicza się:

1) warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane i ich usytuowanie;

[…]

Art. 9 [Odstępstwa]

1. W przypadkach szczególnie uzasadnionych dopuszcza się odstępstwo od przepisów techniczno—budowlanych, o których mowa w art. 7.

[…]

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, (Dz.U. 2019 r. poz. 1065. z późn. zm.) wraz historią wprowadzanych zmian w § 12

Dz.U. 2002 nr 75 poz. 690

§ 12. […]

Jeżeli z warunków, o których mowa w ust. 1 oraz w § 13, 60 i 271, nie wynikają inne wymagania, odległości zabudowy od granicy działki budowlanej powinny wynosić co najmniej:

1) przy równoległym do granicy sytuowaniu ściany budynku:

a) z otworami okiennymi lub drzwiowymi — 4 m,

b) bez otworów okiennych lub drzwiowych — 3 m,

2) przy nierównoległym do granicy sytuowaniu ściany budynku — 4 m do najbliższej krawędzi zewnętrznej otworu drzwiowego lub okiennego w ścianach zwróconych w stronę tej granicy oraz 3 m do najbliższego narożnika, ryzalitu lub wykuszu budynku.

Dz.U. 2004 nr 109 poz. 1156

§ 12. 1. Jeżeli z przepisów § 13, 60, 271 i 273 lub przepisów odrębnych nie wynikają inne wymagania, budynki na działce budowlanej sytuuje się od granicy z sąsiednią działką budowlaną w odległości nie mniejszej niż:

1) 4 m — w przypadku budynku zwróconego ścianą z otworami okiennymi lub drzwiowymi w stronę tej granicy,

2) 3 m — w przypadku budynku zwróconego ścianą bez otworów okiennych lub drzwiowych w stronę tej granicy.

Odległość od granicy, o której mowa w ust. 1 pkt 1, mierzy się w poziomie od najbliższej krawędzi zewnętrznej otworu drzwiowego lub okiennego ściany lub w połaci dachowej budynku zwróconej w stronę tej granicy lub od najbliższej krawędzi otworu okiennego umieszczonego w dachu.

Dz.U. 2009 nr 56 poz. 461

§ 12. 1. Jeżeli z przepisów § 13, 60 i 271—273 lub przepisów odrębnych określających dopuszczalne odległości niektórych budowli od budynków nie wynikają inne wymagania, budynek na działce budowlanej należy sytuować w odległości od granicy z sąsiednią działką budowlaną nie mniejszej niż:

1) 4 m — w przypadku budynku zwróconego ścianą z otworami okiennymi lub drzwiowymi w stronę tej granicy,

2) 3 m — w przypadku budynku zwróconego ścianą bez otworów okiennych lub drzwiowych w stronę tej granicy.

Sytuowanie budynku w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, dopuszcza się w odległości 1,5 m od granicy lub bezpośrednio przy tej granicy, jeżeli wynika to z ustaleń planu miejscowego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Dz.U. 2017 poz. 2285

§ 12. 1. Jeżeli z przepisów § 13, 19, 23, 36, 40, 60 i 271—273 lub przepisów odrębnych określających dopuszczalne odległości niektórych budowli od budynków nie wynikają inne wymagania, budynek na działce budowlanej należy sytuować od granicy tej działki w odległości nie mniejszej niż:

1) 4 m — w przypadku budynku zwróconego ścianą z oknami lub drzwiami w stronę tej granicy;

2) 3 m — w przypadku budynku zwróconego ścianą bez okien i drzwi w stronę tej granicy.

Sytuowanie budynku w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, dopuszcza się w odległości 1,5 m od granicy lub bezpośrednio przy tej granicy, jeżeli plan miejscowy przewiduje taką możliwość.
[…]

§ 235. […]

Ścianę oddzielenia przeciwpożarowego należy wysunąć na co najmniej 0,3 m poza lico ściany zewnętrznej budynku lub na całej wysokości ściany zewnętrznej zastosować pionowy pas z materiału niepalnego o szerokości co najmniej 2 m i klasie odporności ogniowej E I 60.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców przy MPOIA RP:

Należy stwierdzić, że w odniesieniu do przedstawionego kształtu działek oraz przebiegu obowiązującej linii zabudowy, w obecnym (czerwiec 2022) brzmieniu przepisów możliwość zaprojektowania funkcjonalnego budynku jest utrudniona. Konieczne jest tu zwrócenie uwagi na zmiany wprowadzane w paragrafie 12. na przestrzeni lat, rozpatrywane bowiem w powiązaniu z zapisami prawa miejscowego, w jednym przypadku pozwalają na racjonalne rozwiązania projektowe a w innym je komplikują lub nawet uniemożliwiają zabudowę. Dzieje się to zapewne wbrew intencjom i bez świadomości Ustawodawcy.

W tym przypadku decydująca jest zmiana wprowadzona w roku 2009. Wady brzmienia paragrafu 12 ukazują poniższe szkice nr 1/2 oraz 2/2

Przedstawiony w zapytaniu przypadek również wpisuje się w fatalne brzmienie przepisu po usunięciu z § 12, to jest informacji, że szczególne znaczenie w określeniu relacji ściany z oknem do granicy działki ma okno, a nie ściana. Odległość ściany bez okna określona jest oddzielnie i odbywa się to bez wątpliwości. Ten standard został utrwalony i kulturowo zakorzeniony, natomiast ściana z oknem opisana jest w ten sposób, że w wielu przypadkach dosłowny zapis nie jest w zgodzie z zasadą, w której to właśnie okno, a nie ściana nie jest bliżej niż 4 m od granicy, w którą to okno jest zwrócone. Zagadnienie to jest opisane także w opinii nr 191.

To okno jest kluczowe dla poczucia intymności, przenoszenia dźwięków, przewiewu powietrza, dostępności światła czy też przenoszenia pożaru.

Poniżej przedstawia się szkice ukazujące podstawowe zasady dotyczące regulacji położenia okna w zabudowie pierzejowej.

Pierwszy przykład (rys. 1A, 1B, 1C) dotyczy sytuacji najprostszej, w której granice działek i płaszczyzny ścian tworzą kąt prosty, równocześnie linia zabudowy (lub jej brak) pozwala na zastosowania co najmniej jednej z dwóch przedstawionych opcji ścian(y) oddzielenia pożarowego.

Poniżej sytuacja (rys. 2A, 2B), w której granice działek i płaszczyzny ścian tworzą kąt prosty, a równocześnie linia zabudowy (lub jej brak) pozwala na zastosowania co najmniej jednej z dwóch przedstawionych opcji ściany oddzielenia pożarowego, a działka sąsiednia nie jest zabudowana.

Trzeci przykład (rys. 3) dotyczy sytuacji, w której granice działek i płaszczyzny ścian nie tworzą kąta prostego ale równocześnie nie występuje „obowiązująca linia zabudowy” oraz możliwa jest lokalizacja ściany pierzei w płaszczyźnie trzeciej działki (drogowej). W tym przypadku decydujące są także zapisy dotyczące zasad położenia ścian(y) oddzielenia pożarowego.

Przykład czwarty (rys. 4) dotyczy sytuacji, w której granice działek i płaszczyzny ścian nie tworzą kąta prostego, występuje „obowiązująca linia zabudowy” a równocześnie nie jest możliwa lokalizacji ściany pierzei w płaszczyźnie trzeciej działki (drogowej). W tym przypadku obecne zapisy par 12 uniemożliwiają lokalizacje okien w ścianie budynku na działce budowlanej nr 2 (podobnie jak na szkicu pytającego).

Przykład piąty (rys. 5) dotyczy sytuacji w której granice działek i płaszczyzny ścian pierzei nie tworzą kąta prostego, występuje „nieprzekraczalna linia zabudowy”, żadna ze ścian nie jest lub nie musi być zwrócona w stronę granicy (tej) działki, a równocześnie nie jest możliwa lokalizacja ściany pierzei w płaszczyźnie trzeciej działki (drogowej). Odległość między oknami i granicą wynika z zapisów dot. ściany oddzielenia pożarowego.

Przykład opisany w zapytaniu (rys. 6 poniżej) dotyczy sytuacji, w której granice działek i płaszczyzny ścian pierzei nie tworzą kąta prostego, występuje „obowiązująca linia zabudowy”, równocześnie nie jest możliwa lokalizacja ściany pierzei w płaszczyźnie trzeciej działki (drogowej). W tym przypadku obecne, dosłowne zapisy par. 12 uniemożliwiają lokalizacje okien w ścianie budynków na działce budowlanej.

Ze względu na przedstawiony przypadek, bardzo utrudniający możliwość zabudowy na działce budowlanej, konieczne wydaje się szczególnie uważne przeanalizowanie zapisów MPZP w zakresie definicji „obowiązującej linii zabudowy”. Bardzo możliwe jest, że przedstawione na poniższych szkicach 7 i 8 rozwiązania będą możliwe do zastosowania. Warto przeanalizować możliwość zastosowania rozwiązania przedstawionego na szkicach 1 i 2 lub wykorzystać nieograniczoną wyobraźnię architekta. Jeśli nie będzie to jednak możliwe, pozostaje jeszcze opcja zastosowania „odstępstwa” od przepisów. Tu ważny jest moment uchwalenia MPZP (graniczny rok 2009). Trudno sobie wyobrazić, że zostało uchwalone takie prawo miejscowe, w którym od strony ulicy (na jej zakręcie) byłaby jedynie zabudowa bezokienna.

(KD) 

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 6 lipca 2022 r.

Treść pytania

Projektowana inwestycja w zakresie stacji radaru meteorologicznego obejmuje m.in. budowę wieży żelbetowej pod radar METEOR o wysokości 54,35 m zwieńczonej kopułą (z klatką schodową i dźwigiem) wraz z pomieszczeniami technicznymi u podstawy wieży, w tym pomieszczeniem agregatu i magazynem paliwa ze zbiornikiem paliwa o poj. 1000 l. Dla ww. obiektu projektant ustalił kategorię IX obiektu budowlanego (która obejmuje m.in. budynki kultury, nauki i oświaty, a także stacje meteorologiczne i hydrologiczne), następnie przyjętą kategorię zmienił zaliczając ww. obiekt do kategorii VIII — inne budowle, wyjaśniając przy tym, że wieża radaru meteorologicznego spełnia warunki definicji budowli wymienione jw. art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane, gdyż jest to część budowlana urządzenia, a radar jest z pewnością urządzeniem technicznym.

Ponadto w projekcie zagospodarowania terenu zapisano, że „projektowana stacja radaru meteorologicznego jest budowlą techniczną, dla której nie określa się kategorii ani klasy pożarowej jak dla budynków, nie podlega uzgodnieniu z rzeczoznawcą do spraw pożarowych” na podstawie rozporządzenia w sprawie uzgodnienia projektu zagospodarowania działki lub terenu, projektu architektoniczno—budowlanego, projektu technicznego oraz projektu urządzenia przeciwpożarowego pod względem zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej.

Natomiast zdaniem tut. organu zaprojektowany obiekt budowlany wpisuje się w definicję budynku, w świetle przepisu art. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane, przez który należy rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach.

Mając na uwadze, że stacja radaru meteorologicznego nie została wymieniona w załączniku do ustawy Prawo budowlane, zwracam się z zapytaniem, czy Państwa zdaniem ww. obiekt budowlany należy zaliczyć do kategorii IX i zakwalifikować jako stację meteorologiczną, czy do kategorii VIII jako inną budowlę? Czy w przypadku zaliczenia stacji radaru meteorologicznego do kategorii IX, przedmiotowy obiekt budowlany należy traktować jako budynek, stosując przepisy rozporządzenia w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie?

Podstawy prawne

Ustawa Prawo Budowlane t.j. z dnia 7 lipca 1994 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 2351, z późn. zm.)

[...]

Art. 3.

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

2) budynku — należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;

3) budowli — należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych, elektrowni wiatrowych, morskich turbin wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.

Załącznik do ww. ustawy

Kategoria VIII — inne budowle

Kategoria IX — budynki kultury, nauki i oświaty, jak: teatry, opery, kina, muzea, galerie sztuki, biblioteki, archiwa, domy kultury, budynki szkolne i przedszkolne, żłobki, kluby dziecięce, internaty, bursy i domy studenckie, laboratoria i placówki badawcze, stacje meteorologiczne i hydrologiczne, obserwatoria, budynki ogrodów zoologicznych i botanicznych.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców przy MPOIA RP

Ustawodawca przewidział kategorię budynku IX obejmującą szczegółowo wymienione rodzaje budynków, między innymi stacje meteorologiczne (stacja meteorologiczna to miejsca dokonywania pomiarów i obserwacji meteorologicznych). Ponadto z załączonych rysunków wynika, że w projektowanym obiekcie mają znaleźć się pomieszczenia techniczne, komunikacja oraz toaleta.

W przypadku wyznaczenia w prawie szczegółowej kategorii wprost wymieniającej stacje meteorologiczne (kat. IX), nie można mówić o możliwości zakwalifikowania tego budynku do kategorii ogólnej kat. VIII inne budowle, gdyż stacja meteorologiczna jest wprost wymieniona w kategorii IX.

W przypadku istnienia przepisu czy normy szczegółowej uchyla ona normę ogólną w zakresie, w którym stanowi. „Lex specialis derogat legi generali” — kategoria ogólna „inne budynki” jest ograniczona kategoriami szczególnymi, precyzującymi poszczególne funkcje. Jeśli zatem występuje kategoria szczególna, opisująca daną kategorię, nie można kwalifikować obiektu do kategorii ogólnej.

Ponadto należy zauważyć, że powstały obiekt budowlany posiada szereg pomieszczeń, a nie tylko jest konstrukcją pod samo urządzenie radaru. Omawiany obiekt jest wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych, posiada kubaturę, co kwalifikuje go jednoznacznie jako budynek.

Jednocześnie zwraca się uwagę na możliwość występowania kilku kategorii budynków w jednym obiekcie, pod warunkiem spełnienia wymagań szczegółowych, m.in. odpowiedniego wydzielenia części będących oddzielnymi kategoriami.

(JW)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 3 sierpnia 2022 r.

Treść pytania

§ 54 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie wskazuje katalog obiektów, w których obligatoryjne jest zastosowanie dźwigu osobowego. Na jego podstawie wywnioskować można, że budynek zamieszkania zbiorowego (ZL V), w którym różnica poziomów posadzek pomiędzy pierwszą a najwyższą kondygnacją nie przekracza 9,5 m, nie wymaga wyposażenia w dźwig osobowy.

§ 193 ust. 2 stanowi z kolei, iż co najmniej jeden z dźwigów służących komunikacji ogólnej w budynku z pomieszczeniami na pobyt ludzi powinien być przystosowany do przewozu mebli, chorych na noszach i osób niepełnosprawnych. Zapewnienie powyższych wymagań sprowadza się w gruncie rzeczy do wbudowania dźwigu o gabarycie wewnętrznym kabiny 1,1×2,1 m.

Z punktu widzenia eksploatacyjnego, Inwestor zdecydował o chęci wbudowania we wskazanym powyżej budynku dźwigu osobowego, pomimo braku konieczności jego wykonania wynikającej z przepisów. Czy w takim wypadku Inwestor jest zobowiązany do wykonania dźwigu osobowego spełniającego wymagania par. 193 ust. 2? Czy możliwe jest zastosowanie kabiny mniejszej (standardowej 1,1x1,4 m) zakładając, że wbudowanie jakiejkolwiek windy i tak stanowi poprawę funkcjonalności obiektu?

Podstawy prawne

[1] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. (Dz.U.2019.1065 t.j. z 2019.06.07), w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie

§ 54.
1. Budynek użyteczności publicznej, budynek mieszkalny wielorodzinny, budynek zamieszkania zbiorowego, z wyłączeniem budynków zamieszkania zbiorowego na terenach zamkniętych, oraz każdy inny budynek mający najwyższą kondygnację z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt więcej niż 50 osób, w których różnica poziomów posadzek pomiędzy pierwszą a najwyższą kondygnacją nadziemną, niestanowiącą drugiego poziomu w mieszkaniu dwupoziomowym, przekracza 9,5 m, a także mający dwie lub więcej kondygnacji nadziemnych budynek opieki zdrowotnej i budynek opieki społecznej, należy wyposażyć w dźwig osobowy.

(…)

[1] Ustawa Prawo Budowlane t.j. z 7 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 2351, z 2022 r. poz. 88)

Art. 5.

1. Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając:

1) spełnienie podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych określonych w załączniku I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EWG (Dz.Urz. UE L 88 z 04.04.2011, s. 5, z późn. zm.), dotyczących:

a) nośności i stateczności konstrukcji,

b) bezpieczeństwa pożarowego,

c) higieny, zdrowia i środowiska,

d) bezpieczeństwa użytkowania i dostępności obiektów,

e) ochrony przed hałasem,

(…)

Opinia

Jeżeli parametry projektowanego budynku nie wymagają stosowania dźwigu, to ewentualne dobrowolne, ponadnormatywne jego zastosowanie nie zobowiązuje do spełnienia wszystkich wymogów dotyczących dźwigów.

Trzeba jednak zwrócić uwagę, że przy projektowaniu dźwigu należy stosować przepisy związane między innymi z bezpieczeństwem użytkowania, ochroną p.poż itp. zgodnie z wymogami art. 5. Prawa budowlanego.

(KSt)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 6 października 2022 r.

Treść pytania

Czy można zmianę urządzenia umożliwiającego osobom niepełnosprawnym korzystanie z obiektu (np. podnośnik schodowy na windę) potraktować jako zmianę nieistotną? Zmiana tego urządzenia w rzeczywistości nie zmienia dostępności do obiektu osobom niepełnosprawnym.

Czy rezygnacja z zaprojektowanej już windy objętej pozwoleniem na budowę w budynku, w którym różnica posadzek nie przekracza 9,5 i nie ma obowiązku zainstalowania windy (par. 54 ust. 1 WT), może zostać potraktowana jako zmiana nieistotna?

Jeżeli projekt dotyczy jedynie nadbudowy istniejącego budynku o jedną kondygnację lub zmiany sposobu użytkowania poddasza na funkcję mieszkalną, gdzie budynek zgodnie z par. 55 ust. 3 nie wymaga wyposażenia w dźwig, to czy projekt winien również obejmować udostępnienie pierwszej kondygnacji naziemnej parter – poza opracowaniem) dla osób niepełnosprawnych?

Czy zasadne jest żądanie urzędu, aby winda zaprojektowana w obiekcie, gdzie wprowadzenie dostępności dla osób niepełnosprawnych nie jest wymagane przepisami prawa (par. 54 ust. 1 lub 55 ust. 2 lub par. 55 ust. 3), spełniała zapisy par. 193 ust. 2a?

Podstawy prawne

[1] Ustawa Prawo Budowlane t.j. z 7 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 z późn. zm.)

[...]

Art. 5

1. Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając:

[...]

4) niezbędne warunki do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, o których mowa w art. 1 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku 13 grudnia 2006 r. (Dz.U. z 2012 r. poz. 1169 oraz z 2018 r. poz. 1217), w tym osoby starsze;

[...]

Art. 35

1. Przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę lub odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego organ administracji architektoniczno-budowlanej sprawdza:

1) zgodność projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego z:

a) ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i innymi aktami prawa miejscowego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu,
b) wymaganiami ochrony środowiska, w szczególności określonymi w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, (…
c) ustaleniami uchwały o ustaleniu lokalizacji inwestycji mieszkaniowej;

2) zgodność projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi;

3) kompletność projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego [...]

Art. 36a

5. Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę stanowi odstąpienie w zakresie:

[...]

3) warunków niezbędnych do korzystania z obiektu budowlanego przez osoby niepełnosprawne, o których mowa w art. 1 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku 13 grudnia 2006 r., w tym osoby starsze;

4) zmiany zamierzonego sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części;

[2] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, (Dz.U.2019 r. poz. 1065. z późn. zm.) wraz historią wprowadzanych zmian w § 12

§ 54.

1. Budynek użyteczności publicznej, budynek mieszkalny wielorodzinny, budynek zamieszkania zbiorowego, z wyłączeniem budynków zamieszkania zbiorowego na terenach zamkniętych, oraz każdy inny budynek mający najwyższą kondygnację z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt więcej niż 50 osób, w których różnica poziomów posadzek pomiędzy pierwszą a najwyższą kondygnacją nadziemną, niestanowiącą drugiego poziomu w mieszkaniu dwupoziomowym, przekracza 9,5 m, a także mający dwie lub więcej kondygnacji nadziemnych budynek opieki zdrowotnej i budynek opieki społecznej, należy wyposażyć w dźwig osobowy.

2. W budynku mieszkalnym wielorodzinnym, budynku zamieszkania zbiorowego oraz budynku użyteczności publicznej, wyposażanym w dźwigi, należy zapewnić dojazd z poziomu terenu i dostęp na wszystkie kondygnacje użytkowe osobom niepełnosprawnym.

[...]

§ 55

1. W budynku mieszkalnym wielorodzinnym niewyposażanym w dźwigi należy wykonać pochylnię lub zainstalować odpowiednie urządzenie techniczne, umożliwiające dostęp osobom niepełnosprawnym do mieszkań położonych na pierwszej kondygnacji nadziemnej oraz do kondygnacji podziemnej zawierającej stanowiska postojowe dla samochodów osobowych.

[...]

§ 193

1. W budynkach, o których mowa w § 54 ust. 1 i 2, liczbę i parametry techniczno-użytkowe dźwigów należy ustalać z uwzględnieniem przeznaczenia budynku, jego wysokości oraz liczby i rodzaju użytkowników.

2. Co najmniej jeden z dźwigów służących komunikacji ogólnej w budynku z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi, a także w każdej wydzielonej w pionie, odrębnej części (segmencie) takiego budynku, powinien być przystosowany do przewozu mebli, chorych na noszach i osób niepełnosprawnych.

2a. Kabina dźwigu osobowego dostępna dla osób niepełnosprawnych powinna mieć szerokość co najmniej 1,1 m i długość 1,4 m, poręcze na wysokości 0,9 m oraz tablicę przyzywową na wysokości od 0,8 m do 1,2 m w odległości nie mniejszej niż 0,5 m od naroża kabiny z dodatkowym oznakowaniem dla osób niewidomych i informacją głosową.

3. W zabudowie śródmiejskiej w średniowysokim budynku mieszkalnym wielorodzinnym, mającym nie więcej niż 3 mieszkania dostępne z klatki schodowej na kondygnacji, dopuszcza się instalowanie dźwigu niespełniającego wymagań określonych w ust. 2, poza przystosowaniem go do potrzeb osób niepełnosprawnych.

4. Dźwigi przeznaczone dla ekip ratowniczych powinny spełniać wymagania określone w § 253 oraz w przepisach odrębnych dotyczących ochrony przeciwpożarowej.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców przy MPOIA RP

Ad 1.

W pytaniu nie sprecyzowano, czy obiekt którego dotyczy pytanie to budynek określony w § 54. 1. WT.

Projektant ma prawo zastosować rozwiązanie techniczne nie tylko ze względu na wymóg wynikający z przepisów, ale także z innych przesłanek np. w celu podwyższenia/zmiany standardu użytkowania obiektu.

W takim przypadku parametry dodatkowych urządzeń, dodatkowych instalacji, dodatkowej izolacji itp. W żadnym wypadku nie powinny skutkować koniecznością stosowania kolejnych rozwiązań nie wymaganych w danego typie obiekcie. Konieczne jest natomiast spełnienie przez to dodatkowe rozwiązanie podstawowych warunków bezpieczeństwa ludzi oraz bezpieczeństwa samego obiektu.

W przypadku budynku określonego przez § 54.1: windę, urządzenie dźwigowe urządzenie podnośne, platformę, podnośnik schodowy należy zakwalifikować do urządzeń technicznych.

W takim przypadku zamiana urządzenia technicznego (w przeciwieństwie do zastosowania pochylni) nie jest zmianą istotną, ponieważ nie odstępuje się w zakresie „warunków niezbędnych”.

Wprowadzenie „zmiany istotnej” w rozumieniu art. 36a. Ustawy Prawo budowlane wymaga przeprowadzenia procedury pozyskania nowej decyzji administracyjnej, w trakcie której organ administracji budowlanej dokonuje czynności określonych art. 35.1. tej samej ustawy. Zakres weryfikacji / sprawdzenia jest stosunkowo wąski i w żadnym wypadku rodzaj urządzenia technicznego wewnątrz budynku nie podlega weryfikacji przez urząd administracji budowlanej. Całkowitą odpowiedzialność za zastosowane rozwiązanie ponosi projektant, zarówno na etapie pierwotnego projektu, jak i wprowadzenia zmiany. Zastosowanie windy wewnątrz budynku nie jest przedmiotem weryfikacji w procedurze administracyjnej, w przeciwieństwie do zmiany zagospodarowania terenu. Wprowadzenie lub usunięcie pochylni służącej dostępności budynku dla osób niepełnosprawnych podlega takiemu sprawdzeniu i równocześnie nie mieści się w ramach zmian nieistotnych, o których mowa w art. 36a.

Ad 2.

Rezygnacja z windy w tym przypadku nie jest „odstąpieniem istotnym”, bo nie jest odstąpieniem w zakresie „warunków niezbędnych”. Należy więc dokonać oceny w zakresie niezbędności lub zbędności rozwiązania. Odstąpienie od rozwiązania zbędnego w żadnym wypadku nie jest „zmianą istotną.”

Ad 3.

Rozporządzenie dotyczące formy i zakresu projektu budowlanego wskazuje wyłącznie na konieczność przedstawienia istotnych istniejących elementów w relacji do nowych lub przebudowywanych. Konieczność ta występuje wtedy, gdy „nowa część budynku” (w tym ta o zmienionym sposobie użytkowania) oraz istniejąca część na siebie oddziałują. W omawianym przypadku można przyjąć, że nadbudowa budynku nie ma wpływu na dostępność lokali mieszkalnych na najniższej kondygnacji. Jeśli zakres inwestycji jest tak ograniczony jak podano w pytaniu – nie podlega zmianie zagospodarowanie terenu – również dostępność budynku nie ulega zmianie.

Podanej tu zasady nie można jednak traktować zbyt szeroko. W istniejących budynkach tylko elementy nowoprojektowane i przebudowywane muszą być zgodne z obowiązującymi przepisami. Rzadko jednak dochodzi do takiej sytuacji, że przytoczona tu nadbudowa nie generuje konieczności zmian w pozostałej części budynku. Można przyjąć, że prawie zawsze jest to ingerencja co najmniej w instalację elektryczną i sanitarną. Problem niezbędnego zakresu zmian w budynku podlegającym m.in nadbudowie rozwiązano poprzez wprowadzenie konieczności uzgadniania projektu przez rzeczoznawcę ds. ppoż. Rzeczoznawca opiera się o tzw. dostępną wiedzę techniczną oraz wskazówki komendy głównej lub lokalnej. Odpowiedzialność za rozwiązania nadal spoczywa tylko na projektancie, jednak to rzeczoznawca wskazuje zakres zmian i dostosowania pozostałej nie przebudowywanej części budynku. Doświadczenie wskazuje, że najpierw sprawdzeniu a następnie dostosowaniu (wg potrzeb) podlegają elementy przynajmniej w obrębie strefy pożarowej, w której prowadzona będzie inwestycja. Zwykle sprawa dotyczy warunków ewakuacji, w tym wejścia do budynku.

Ad 4

Żądanie jest zasadne tylko jeśli winda ta pełni funkcje „urządzenia technicznego”, umożliwiającego dostęp osobom niepełnosprawnym do mieszkań położonych na pierwszej kondygnacji nadziemnej oraz do kondygnacji podziemnej zawierającej stanowiska postojowe dla samochodów osobowych" wymagane w par. 55 ust. 1.

W innym wypadku kiedy winda służy wyłącznie poprawie standardu – żądanie nie jest zasadne.

(KD)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 13 października 2022 r.

Treść pytania

Zaprojektowana została zabudowa jednorodzinna jako dwa szeregi po 4 segmenty, budynki dwulokalowe na bazie Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego. Inwestor nie planował scalania i podziału, a funkcjonowanie jako osiedle z Zarządem.

Starostwo odmówiło wydania pozwolenia na budowę, twierdząc, że zabudowa szeregowa powinna być realizowana wzdłuż granic działek, ścianą w ostrej granicy (podając to jako jeden z argumentów), budynki natomiast zgodnie z zamierzeniem inwestora nie będą sprzedawane na osobnych działkach tylko jako udziały w nieruchomości.

Decyzja została zaskarżona do Wojewody, który podtrzymał decyzję Starosty — aktualnie sprawa czeka na rozstrzygnięcie.

Podstawy prawne

[1] Ustawa Prawo Budowlane tj. z dnia 7 lipca 2020 r. (Dz. U. z 2021 r. poz. 2351, z 2022 r. poz. 88. )

Art. 3. [Definicje]

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

2) budynku — należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;

2 a) budynku mieszkalnym jednorodzinnym — należy przez to rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku;

[2] Ustawa z dn. 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym tj. z dnia 28 stycznia 2022 (Dz. U. z 2022 r. poz.503)

Art. 2. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

12) „działce budowlanej” — należy przez to rozumieć nieruchomość gruntową lub działkę gruntu, której wielkość, cechy geometryczne, dostęp do drogi publicznej oraz wyposażenie w urządzenia infrastruktury technicznej spełniają wymogi realizacji obiektów budowlanych wynikające z odrębnych przepisów i aktów prawa miejscowego;

[3] Konstytucja RP

Rozdział II — Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela

Zasady ogólne

Art. 31.

(…)

2. Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje.

(…)

Art. 32.

1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.
2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.

Opinia

Projekt opisany i przedstawiony w pytaniu to w zamierzeniu zespół ośmiu domów jednorodzinnych w zabudowie szeregowej. Budynki, tworzące dwa szeregi — po cztery domy w każdym szeregu — zaprojektowane zostały na działce budowlanej składającej się z kilku działek ewidencyjnych. Zgodnie z definicją działki budowlanej, sprecyzowaną w [2] Ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, jej wielkość, cechy geometryczne, dostęp do drogi publicznej oraz wyposażenie w urządzenia infrastruktury technicznej muszą spełniać wymogi realizacji obiektów budowlanych wynikające z odrębnych przepisów i aktów prawa miejscowego. Przedmiotowa działka budowlana posiada dostęp do drogi publicznej, w MPZP położona jest na terenie BMN 23, dla którego określone zostało przeznaczenie podstawowe — zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna. MPZP nie określa rodzaju zabudowy dla projektowanych domów jednorodzinnych, co należy rozumieć jako dopuszczenie zabudowy zarówno wolnostojącej, jak i bliźniaczej, szeregowej i grupowej. W opisie projektu załączonym do pytania nie zostały zawarte informacje odnośnie spełnienia wszystkich warunków planu miejscowego (granicznej intensywności, powierzchni biologicznie czynnej, formy architektonicznej itp) — zgodność z warunkami planu, warunkami technicznymi oraz odrębnymi przepisami nie jest przedmiotem tej opinii.

Stwierdzenie, czy dany obiekt budowlany jest budynkiem oraz, czy jest budynkiem jednorodzinnym, musi odbywać się jedynie na gruncie Ustawy Prawo Budowlane, gdzie pojęcia te zostały w sposób wyczerpujący sprecyzowane.

Z przedstawionego opisu oraz rysunków wynika, że:

• zaprojektowane obiekty budowlane są budynkami w rozumieniu [1] Ustawy Prawo Budowlane: każdy z ośmiu obiektów budowlanych jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;
• zaprojektowane budynki są w rozumieniu [1] Ustawy Prawo Budowlane budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi w zabudowie szeregowej, każdy z nich stanowi konstrukcyjnie samodzielną całość (budynki nie posiadają wspólnych ścian, każdy ma niezależne fundamenty), w każdym z budynków zaprojektowano, zgodnie z zapisami Ustawy Prawo Budowlane, dwa lokale mieszkalne.

Należy stwierdzić, że w Decyzji Starostwa, odmawiającej zatwierdzenia projektu oraz udzielenia pozwolenia na budowę, szczegółowo opisane zostały cechy projektowanych budynków, właściwe dla budynków — i tylko dla nich — jednorodzinnych w zabudowie szeregowej. Wydaje się pochopną konkluzją pierwszej instancji, jakoby takie cechy, jak położenie projektowanych budynków na wspólnych działkach, brak granicy ewidencyjnej w bocznych ścianach poszczególnych budynków, wygląd domów (wręcz klasyczny przykład domów w zabudowie szeregowej) oraz wspólny dojazd do nich, przesądzały, że są to budynki wielorodzinne, w których jak to zostało ujęte: wprowadzono konstrukcyjnie i ekonomicznie nieuzasadnione ściany dylatacyjne, co pozwoliło stworzyć fikcję umożliwiającą nazwanie budynku wielorodzinnego budynkami jednorodzinnymi.

Zdaniem Zespołu Rzeczoznawców konkluzja ta powinna zostać zrewidowana, gdyż stanowisko zajęte w decyzji odmownej stoi w sprzeczności z zapisami Konstytucji RP, Art.31 i Art.32.

(MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 4 grudnia 2022 r.

Treść pytania

Czy w przypadku zabudowy mieszkalnej, jednorodzinnej, dla której sporządzono projekt Architektoniczno-Budowlany konieczne jest złożenie w/w oświadczenia przez Projektanta w specjalności konstrukcyjnej, a jeżeli tak to, w jaki sposób ów projektant ma złożyć to oświadczenie, jeżeli zgodnie z powszechną wykładnią znowelizowanych przepisów. Projekt architektoniczno-budowlany obejmuje specjalność: Architektoniczną oraz ramowe założenia konstrukcyjne natomiast nie zawiera projektu w specjalności konstrukcyjnej z obliczeniami, wymiarowaniem elementów konstrukcyjnych itp. Istotne jest w tym pytaniu, że starosta nie podważa zawartości projektu w tym braku opracowania w branży konstrukcyjnej, a jedynie żąda, by projektant w specjalności konstrukcyjnej złożył oświadczenie pod projektem architektoniczno-budowlanym sporządzonym przez architekta.

Czy w powyższych okolicznościach starosta ma prawo odmówić udzielenia pozwolenia na budowę, z tego względu, że projektowany budynek jest zbliżony elewacją frontową wraz z oknami do działki drogowej na odległość mniejsza niż 4 m. Czy z logiki ustalenia planu miejscowego, który pozwala na opisane zbliżenie elewacji frontowej, nie wynika automatycznie, że elewacja ta może zawierać okna. Jeśli Starosta ma rację, to — patrząc abstrakcyjnie — czy w ogóle możliwe jest projektowanie zabudowy pierzowej np. na granicy z działką drogową wtedy gdy MPZP wyraźnie ustalają taka możliwość?

Podstawy prawne

[1] Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane z późniejszymi zmianami [p.b.]

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o: Obiekcie budowlanym – należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;

[2] Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (z późniejszymi zmianami) [u. o d.p.]
Art. 43 ust. 1 Obiekty budowlane przy drogach oraz niebędące obiektami budowlanymi reklamy umieszczone przy drogach poza obszarami zabudowanymi, powinny być usytuowane w odległości od zewnętrznej krawędzi jezdni co najmniej:

lp. 3 tabeli: Droga ogólnodostępna

a) krajowa: w terenie zabudowy: 10 m, poza terenem zabudowy: 25 m

b) wojewódzka, powiatowa: w terenie zabudowy: 8 m, poza terenem zabudowy: 20 m

c) gminna: w terenie zabudowy: 6 m, poza terenem zabudowy: 15 m

Ust. 2 W szczególnie uzasadnionych przypadkach usytuowanie obiektu budowlanego przy drodze, o której mowa w ust. 1 lp. 3 tabeli, w odległości mniejszej niż określona w ust. 1, może nastąpić wyłącznie za zgodą zarządcy drogi, wydaną przed uzyskaniem przez inwestora obiektu pozwolenia na budowę lub zgłoszeniem budowy albo wykonywania robót budowlanych. Przepis art. 38 ust. 3 stosuje się odpowiednio.

[3] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z późniejszymi zmianami [wt]

Dział II. Zabudowa i zagospodarowanie działki budowlanej, Rozdział 1. Usytuowanie budynku

§ 12.1.
Jeżeli z przepisów par.13,19,23,36,40, 60 i 271-273 lub przepisów odrębnych określających dopuszczalne odległości niektórych budowli od budynków nie wynikają inne wymagania, budynek na działce budowlanej należy sytuować od granicy tej działki w odległości nie mniejszej niż:

1) 4 m — w przypadku budynku zwróconego ścianą z oknami lub drzwiami w stronę tej granicy,

2) 3 m — w przypadku budynku zwróconego ścianą bez okien i drzwi w stronę tej granicy.

(…)

10. Zachowanie odległości, o których mowa w ust. 1-9, nie jest wymagane w przypadku, gdy sąsiednia działka jest działką drogową

[4] Obwieszczenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 12 lipca 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Rozwoju w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego [z. i f. p. b.]

§ 20.1
Część opisowa projektu architektoniczno-budowlanego zawiera:

§ 21. Część rysunkowa projektu architektoniczno-budowlanego zawiera:
(z uwagi na dostępność ww. tekstu i jego obszerność) nie będzie on przytoczony w niniejszym opracowaniu)

[5] Materiały nadesłane przez Pytającego

• zgoda zarządcy drogi gminnej nr 112782D – Gminy Miejskiej Świeradów-Zdrój — pismo z dnia 27.11.2019 r. zn. GMI720.83.2019) na lokalizację obiektu budowlanego przy drodze w nienormatywnej odległości 1,80 od zewnętrznej krawędzi jezdni;
• Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego — tekst uchwały nr V/25/2025 Rady M. Świeradów-Zdrój (Dziennik Urzędowy Woj. Dolnośląskiego z dnia 17 lutego 2025 r. poz. 602) oraz fragment załącznika graficznego do Planu obejmującego analizowaną działkę.

Opinia

Ad. 1

Projekt architektoniczno-budowlany (PA-B) podlega regulacjom rozporządzenia [z. i f. p. b.]. Należy zaznaczyć, że rodzaj obiektu nie ma wpływu na ten zakres. Na etapie PA-B podaje się informację o wyposażeniu technicznym obiektu. Należy rozróżnić to określenie od „projektowanych rozwiązaniach technicznych”, które pojawiają się w projekcie technicznym.

W podsumowaniu: nie jest wymagany udział projektanta specjalności konstrukcyjnej, jeśli nie występowały w nim elementy, których mógłby być autorem. Jeśli PA-B nie zawiera takich rozwiązań – projektant konstrukcji nie wchodzi w skład osób opracowujących ten element projektu budowlanego.

Podsumowując: wymaganie by projektant konstrukcji podpisał oświadczenie, jest nieuzasadnione.

Ad. 2

Małopolska OIA nie zajmuje stanowiska wobec pytania sformułowanego „czy Starosta ma prawo odmówić”, gdyż są to rozstrzygnięcia przypisane organom odwoławczym.
Należy zaznaczyć, że pismo zarządcy drogi zawiera informację o klasyfikacji drogi, do której Inwestor otrzymał zgodę na zbliżenie (zgodnie z art. 43 ust. 1 ustawy o. d.p.).
Dodatkowo:

• analiza tekstu Planu (§ 3. ust. 2) definiuje hasło „nieprzekraczalna linia zabudowy” jako: „(…) linię wyznaczającą minimalną odległość budynku lub jego części od linii rozgraniczającej tereny o różnym przeznaczeniu (…)”;
• analiza załącznika graficznego pozwala stwierdzić, że na działce objętej inwestycją nieprzekraczalna linia zabudowy zmienia swój jednolity przebieg, przybliżając się do krawędzi drogi;
  Analizując opisaną sytuację, należy przyznać, że projektowany w tym miejscu obiekt może zostać zlokalizowany tak blisko krawędzi drogi (aczkolwiek szczegóły tej lokalizacji rozstrzyga mapa do celów projektowych zawierająca elementy Planu).

Dodatkowo warto przypomnieć, że Miejscowy Plan Zagospodarowania był uzgodniony z zarządcą drogi na etapie jego sporządzania, dlatego należy uznać, że wszelkie ustalenia dotyczące relacji zabudowy i dróg zostały w sposób wiążący rozstrzygnięte.

Tym samym posiadanie zgody zarządcy drogi na zbliżenie budynku do granicy z działką drogową wyczerpuje co prawda wymóg art. 43 ust. 2 ustawy o.d.p. niemniej – w analizowanej sytuacji nie był potrzebny.
Zgodnie natomiast z § 12.10 wt lokalizacja ściany przy działce drogowej powoduje, że przepisy § 12.1 i § 12.2 [wt] tracą zastosowanie.

Podsumowując: definicja oraz przebieg nieprzekraczalnej linii zabudowy zamieszczone w MPZP wskazująca na zbliżenie do krawędzi jezdni uprawnia do takiej lokalizacji obiektu, oraz umieszczeniu w tej elewacji otworów okiennych lub drzwiowych.

(MN)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 15 grudnia 2022 r. 

Treść pytania:

W związku z opracowaniem dokumentacji projektowej dla przebudowy budynku użyteczności publicznej (wzniesionego w latach 80-tych XX w.), polegającej na wykonaniu dźwigu osobowego wraz z przebudową wewnętrznej instalacji elektrycznej i wodociągowej przeciwpożarowej (hydrantów wewnętrznych), zwrócono się z wnioskiem o zajęcie stanowiska w następującym zakresie:

Czy objęte projektem i wnioskiem o pozwolenie na budowę zamierzenie inwestycyjne polegające na przebudowie budynku może obejmować swoim zakresem jedynie część budynku (w omawianym przypadku część budynku, w której znajduje się klatka schodowa, w której duszy planowany jest dźwig osobowy oraz drogi ewakuacyjne z niej prowadzące—jako wydzielona strefa pożarowa) czy musi dotyczyć całego budynku? Innymi słowy, czy jeśli roboty budowlane mieszczące się w definicji przebudowy dotyczą jedynie konkretnej części budynku (i dla tej części budynku spełnione są przepisy techniczno-budowlane), to istnieje podstawa prawna, by organ administracji architektoniczno-budowlanej żądał objęcia zakresem opracowania i zakresem wniosku o pozwolenie na budowę przebudowy całego budynku?
Czy projektant—w świetle przepisów—ma obowiązek uzgodnienia dokumentacji projektowej z rzeczoznawcą ds. bhp? W jakich przypadkach takie uzgodnienie jest wymagane?
Czy w przypadku, gdy projekt architektoniczno-budowlany został uzgodniony z rzeczoznawcą zabezpieczeń ppoż., organ administracji architektoniczno-budowlanej może żądać od projektanta dostarczenia ekspertyzy technicznej rzeczoznawcy budowlanego oraz do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, uzgodnionej z właściwym komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej ? Na jakiej podstawie?

Podstawy prawne

[1] Ustawa Prawo budowlane z 7 lipca 1994 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 2351 t.j., 1986, z 2022 r. poz. 88, 1557, 1783, 1768, 1846)

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 5. [Obiekt budowlany—zasady projektowania; zasady użytkowania; świadectwo charakterystyki energetycznej; osoba sporządzająca świadectwo charakterystyki energetycznej; rejestr osób, które złożyły
z wynikiem pozytywnym egzamin uprawniający do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej]

Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej,
(…)

Rozdział 4

Postępowanie poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych

Art. 32 [Warunki wydania pozwolenia na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego]

Decyzja o pozwoleniu na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego może być wydana po uprzednim:
(…)

2) uzyskaniu przez inwestora, wymaganych przepisami szczególnymi, pozwoleń, uzgodnień lub opinii innych organów;

(…)

Art. 35 [Sprawdzenie spełnienia wymagań; decyzja o odmowie zatwierdzenia projektu i udzielenia pozwolenia na budowę; kara]

Przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę lub odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego organ administracji architektoniczno-budowlanej sprawdza:
(…)

3 a) dołączenie:

a) wymaganych opinii, uzgodnień, pozwoleń i sprawdzeń,

(…)

[2] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U z 2022 r. poz. 1225 t.j.)

Dział I

Przepisy ogólne

§ 1.

[Zakres rozporządzenia]

Rozporządzenie ustala warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i związane z nimi urządzenia, ich usytuowanie na działce budowlanej oraz zagospodarowanie działek przeznaczonych pod zabudowę, zapewniające spełnienie wymagań art. 5 i 6 ustawy z 7 lipca 1994 r.—Prawo budowlane.

§ 2.

[Stosowanie przepisów rozporządzenia]

Przepisy rozporządzenia stosuje się przy projektowaniu, budowie i przebudowie oraz przy zmianie sposobu użytkowania budynków oraz budowli nadziemnych i podziemnych spełniających funkcje użytkowe budynków, a także do związanych z nimi urządzeń budowlanych, z zastrzeżeniem § 135 ust. 10 oraz § 207 ust. 2.

Przy nadbudowie, przebudowie i zmianie sposobu użytkowania:

1) budynków o powierzchni użytkowej nieprzekraczającej 1000 m²,

2) budynków o powierzchni użytkowej przekraczającej 1000 m², o których mowa w art. 5 ust. 7 pkt 1–4 i 6 ustawy z 7 lipca 1994 r.—Prawo budowlane—wymagania, o których mowa w § 1, mogą być spełnione w sposób inny niż określony w rozporządzeniu, stosownie do wskazań ekspertyzy technicznej właściwej jednostki badawczo-rozwojowej albo rzeczoznawcy budowlanego oraz do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, uzgodnionych z właściwym komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej lub państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym, odpowiednio do przedmiotu tej ekspertyzy.

Przepisy rozporządzenia odnoszące się do budynku o określonym przeznaczeniu stosuje się także do każdej części budynku o tym przeznaczeniu.

Dział VI

Bezpieczeństwo pożarowe

Rozdział 1

Zasady ogólne

§ 208

Przepisy niniejszego działu określają wymagania dotyczące bezpieczeństwa pożarowego budynków lub ich części, wynikające z ich przeznaczenia i sposobu użytkowania, wysokości lub liczby kondygnacji, a także położenia w stosunku do poziomu terenu oraz do innych obiektów budowlanych.

(…)

[3] Ustawa z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców

(Dz.U. z 2011 r. nr 232 poz. 1378)—akt utracił moc, wygaśnięcie z końcem 1 stycznia 2017 roku.

Art. 1. W ustawie z 26 czerwca 1974 r.—Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:

(…)

2) w art. 213 § 1 otrzymuje brzmienie:

„§ 1. Pracodawca jest obowiązany zapewniać, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego, w którym przewiduje się pomieszczenia pracy, była wykonywana na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy.”

Brzmienie do 31.12.2011 r. przed ww. zmianą: „Pracodawca jest obowiązany zapewniać, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego, w którym przewiduje się pomieszczenia pracy, była wykonywana na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, pozytywnie zaopiniowanych przez uprawnionych rzeczoznawców, zgodnie z odrębnymi przepisami”.

Brzmienie od 1 stycznia 2012 r. po ww. zmianie: „Pracodawca jest obowiązany zapewniać, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego, w którym przewiduje się pomieszczenia pracy, była wykonywana na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, pozytywnie zaopiniowanych przez uprawnionych rzeczoznawców, zgodnie z odrębnymi przepisami.”

[4] Ustawa Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 1510 t.j., 1700)

Rozdział III

Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy

Art. 213. [Wymagania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy dla obiektów i pomieszczeń]

§ 1.

Pracodawca jest obowiązany zapewniać, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego, w którym przewiduje się pomieszczenia pracy, była wykonywana na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy.

[5] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 września 2021 r. w sprawie uzgadniania projektu zagospodarowania działki lub terenu, projektu architektoniczno-budowlanego, projektu technicznego oraz projektu urządzenia przeciwpożarowego pod względem zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej (Dz.U. z 2021 r. poz. 1722)

§ 4.

Podstawę uzgodnienia stanowią niezbędne do stwierdzenia zgodności projektu z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej dane, dotyczące warunków ochrony przeciwpożarowej obiektu budowlanego, zależne od jego przeznaczenia, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego, sposobu magazynowania lub składowania, warunków technicznych oraz występujących w nim zagrożeń pożarowych,

(…)

Dane dotyczące warunków ochrony przeciwpożarowej określa się w całości lub w części, stosownie do zakresu uzgadnianego projektu oraz przewidywanych w projekcie rozwiązań.

Opinia

Ad. 1.

Przebudowa obiektów budowlanych—w szczególności budynków—jest obok ich remontów naturalnym i powszechnym działaniem, mającym na celu utrzymanie bądź poprawę standardu technicznego i użytkowego oraz dostosowanie do zmieniających się w czasie potrzeb.

Jest oczywiste, że przebudowa najczęściej dotyczy wydzielonej części budynku lub wyodrębnionego zagadnienia technicznego—np. zmiany sposobu użytkowania części lokali, poprawy układu komunikacji ogólnej poprzez montaż dźwigu, dostosowanie części lub całego budynku do wymagań ppoż. itp.

Zgodnie z treścią art. 5 ust 1, projektując „obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części” należy zapewnić spełnienie szeregu warunków, w tym przepisów technicznych.

Z treści tego przepisu (ani żadnego innego przepisu Ustawy Pb) w żaden sposób nie wynika, że przebudowa wydzielonej części obiektu budowlanego (w szczególności: budynku) wymaga dostosowania całego obiektu do aktualnych wymagań technicznych. Należy zresztą zauważyć, że wymóg taki zasadniczo prowadziłby do niemożliwości systematycznej, a czasami jakiejkolwiek, poprawy warunków użytkowych budynku. Przykładowo: wraz z budową poprawiającego dostęp dla użytkowników dźwigu, należałoby np. podnieść parapety wszystkich okien w budynku do wymaganej dziś wysokości minimalnej lub zapewnić 3 godziny nasłonecznienia w mieszkaniach, których wszystkie okna (są w Polsce budynki z takimi mieszkaniami) są zwrócone na północ.

Należy więc, mając również na uwadze racjonalność Ustawodawcy, uznać, że zapis „Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi, należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach (...)” wskazuje na możliwość projektowania zarówno całego obiektu budowlanego (w szczególności budynku), jak i jego części tylko w zakresie objętym projektem, tak, aby spełniać wymienione w art. 5 wymogi. Określenie faktycznego zakresu przebudowy (ustalenie jaka „część” budynku podlega przebudowie) i w konsekwencji określenie, w jakim zakresie powinny być spełnione aktualnie obowiązujące przepisy, w tym techniczno-budowlane, spoczywa—zgodnie z treścią art. 20—na projektancie. Wychodząc z tego ustalenia należy przyjąć, że również przepisy paragrafów WT: 2, 3a i 208.1. stosuje się odpowiednio—czyli tylko w odniesieniu do faktycznego zakresu przebudowy. I tak: przebudowa lokalu na mieszkanie wymaga zapewnienia w tym lokalu wymaganego nasłonecznienia, a także m.in. spełnienia dla niego (w sposób określony w rozporządzeniu lub, zgodnie z treścią § 2, w sposób inny niż określony w rozporządzeniu) wymogów bezpieczeństwa pożarowego, ale bezprzedmiotowe jest wymaganie spełnienia tych—i pozostałych—przepisów dla nie objętej projektem przebudowy części budynku.

Rozpatrując to zagadnienie należy podkreślić rolę projektanta w prawidłowym określeniu faktycznego zakresu przebudowy, tj. takiego jej ustalenia, aby faktycznie w jej granicach wszystkie przepisy techniczne były spełnione.

Ad. 2.

Zmiana przepisu art. 213 § 1 ustawy Kodeks pracy, wprowadzona na gruncie art. 1 pkt 2 ustawy o redukcji niektórych obowiązków obywateli przedsiębiorców, z dniem 1.01.2012 r. wprost wyeliminowała wcześniej obowiązujący wymóg pozytywnego zaopiniowania projektów obiektów budowlanych przez uprawnionych rzeczoznawców do spraw BHP. Nie ma zatem podstaw prawnych dla żądania opiniowania projektów obiektów budowlanych, w których mają się znajdować pomieszczenia pracy przez rzeczoznawców do spraw BHP.

Ad. 3.

Uzgodnienie z rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń ppoż. obejmuje weryfikację rozwiązań projektowych pod kątem ochrony ppoż. w ramach obowiązujących przepisów, w tym przepisów określonych w warunkach technicznych. Ekspertyza natomiast stanowi alternatywną formę dla obiektów istniejących, w przypadku gdy ich przebudowa, rozbudowa, nadbudowa i zmiana sposobu użytkowania nie mogą być dokonane w zgodzie z warunkami technicznymi—w trybie określonym w § 2 ust. 2, 3a i 4 warunków technicznych. Z tego wynika, że jeśli projekt jest uzgodniony z rzeczoznawcą ds. ppoż., to nie oznacza jeszcze, że takie uzgodnienie może być dokonane niezgodnie z zapisami WT. Odstępstwa od warunków technicznych w zakresie ochrony przeciwpożarowej mogą mieć miejsce jedynie w drodze ekspertyzy. Jeżeli rozwiązania projektowe uzgodnione z rzeczoznawcą miałyby naruszać warunki techniczne, wymagana jest ekspertyza. Jeśli uzgodnienie nastąpiło w ramach wyznaczonych warunkami technicznymi, ekspertyza w żadnym wypadku nie może być wymagana.

(MBa, MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 8 luty 2023 r.

Treść pytania

Czy w sytuacji: – przebudowy samego wejścia do budynku i – dobudowy strefy wejściowej do tego budynku z niezależną kubaturą z klatką schodową oraz dźwigiem osobowym (planowana strefa wejściowa nie jest związana konstrukcyjnie z istniejącym budynkiem i jest oddzielona pożarowo od istniejącego budynku, a także stanowi drogę ewakuacyjną dla przychodni znajdującej się w budynku istniejącym); należy:

1. określać przedmiotowe zamierzenie inwestycyjne jako „przebudowa i rozbudowa budynku”, a nie „przebudowa i rozbudowa wejścia do budynku”?
2. wykonać inwentaryzację budynku, a jeżeli tak, to której jego części (na parterze znajduje się przychodnia, na piętrze jest część mieszkalna)?
3. dokonać ekspertyz konstrukcyjnych, przeciwpożarowych i innych całego obiektu?
4. analizować dostępność pomieszczeń przychodni dla osób z niepełnosprawnością?

Podstawy prawne

[1] Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2021 r. poz. 2351 t.j. ze zm.)

Art. 3. [Definicje]

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

6) budowie – należy przez to rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego;

[...]

7a) przebudowie – należy przez to rozumieć wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji; w przypadku dróg są dopuszczalne zmiany charakterystycznych parametrów w zakresie niewymagającym zmiany granic pasa drogowego;

[...]

Art. 5. [Obiekt budowlany – zasady projektowania; zasady użytkowania; świadectwo charakterystyki energetycznej; osoba sporządzająca świadectwo charakterystyki energetycznej; rejestr osób, które złożyły z wynikiem pozytywnym egzamin uprawniający do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej]

Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej,

[...]

Art. 20. 1. Do podstawowych obowiązków projektanta należy:

1) opracowanie projektu budowlanego w sposób zgodny z wymaganiami ustawy, ustaleniami określonymi w decyzjach administracyjnych dotyczących zamierzenia budowlanego, obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej;

Art. 32. [Warunki wydania pozwolenia na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego]

Decyzja o pozwoleniu na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego może być wydana po uprzednim:

[...]

2) uzyskaniu przez inwestora, wymaganych przepisami szczególnymi, pozwoleń, uzgodnień lub opinii innych organów;

Art. 35. [Sprawdzenie spełnienia wymagań; decyzja o odmowie zatwierdzenia projektu i udzielenia pozwolenia na budowę; kara]

Przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę lub odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego organ administracji architektoniczno-budowlanej sprawdza:

[...]

3a) dołączenie:

a) wymaganych opinii, uzgodnień, pozwoleń i sprawdzeń, [...]

[2] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U z 2022 r. poz. 1225 t.j.)

§ 1. [Zakres rozporządzenia]

Rozporządzenie ustala warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i związane z nimi urządzenia, ich usytuowanie na działce budowlanej oraz zagospodarowanie działek przeznaczonych pod zabudowę, zapewniające spełnienie wymagań art. 5 i 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.

§ 2. [Stosowanie przepisów rozporządzenia]

[...]

Przepisy rozporządzenia odnoszące się do budynku o określonym przeznaczeniu stosuje się także do każdej części budynku o tym przeznaczeniu.

§ 206. [Ekspertyza techniczna stanu obiektu istniejącego]

Rozbudowa, nadbudowa, przebudowa oraz zmiana sposobu użytkowania budynku powinny być poprzedzone ekspertyzą techniczną stanu konstrukcji i elementów budynku, z uwzględnieniem stanu podłoża gruntowego.

Bezpieczeństwo pożarowe, Rozdział 1. Zasady ogólne

§ 208

Przepisy niniejszego działu określają wymagania dotyczące bezpieczeństwa pożarowego budynków lub ich części, wynikające z ich przeznaczenia i sposobu użytkowania, wysokości lub liczby kondygnacji, a także położenia w stosunku do poziomu terenu oraz do innych obiektów budowlanych.

[...]

Opinia Zespołu Rzeczoznawców przy MPOIA RP

W istniejącym budynku użyteczności publicznej (przychodnia) projektowane są roboty budowlane:

przebudowa wejścia do budynku,
budowa części wejściowej, stanowiącej drogę ewakuacyjną dla przychodni znajdującej się w budynku istniejącym.

Ad 1.

Obowiązujące przepisy zobowiązują – dla robót budowlanych wyżej wymienionych – zatwierdzić projekt budowlany i uzyskać decyzję pozwolenia na budowę. Planowana inwestycja jest przebudową oraz rozbudową.

We wniosku składanym do organu wskazane i słuszne będzie rozwinięcie treści, dotyczącej nazwy inwestycji, o określenie zakresu obejmującego zarówno przebudowę (np. przebudowa wejścia do budynku), jak również zakresu rozbudowy (np. rozbudowa części wejściowej budynku).

Treść opinii odnosi się jedynie do nazewnictwa poruszonego w pytaniu tj. prawidłowości zastosowania legalnej definicji dotyczącej przebudowy oraz rozbudowy. Ostateczna ustalenie zastosowanego nazewnictwa winno leżeć po stronie projektanta, legitymującego się stosownymi uprawnieniami do projektowania.

Ad 2.

Brak jest przepisów prawa, które wprost regulują zakres inwentaryzacji.

Zatem istotne jest indywidualne podejście do każdej planowanej inwestycji, z założeniem, że inwentaryzacja winna obejmować zakres, który ma wpływ na planowaną inwestycję, jak również zakres, na który inwestycja może mieć wpływ. Inwentaryzacja powinna obejmować tyle, ile konieczne i niezbędne jest do zaprojektowania jej w zgodzie z obowiązującymi przepisami. W przypadku planowanych zmian w obrębie części budynku, bez wpływu na pozostałe elementy tego budynku, wystarczające będzie wykonanie inwentaryzacji obejmującej jedynie tę część budynku, której dotyczą zmiany. Trudno wyobrazić sobie, że w przypadku inwestycji polegającej na przebudowie jednego lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym, załącznikiem do wniosku miałaby być inwentaryzacja obejmująca wszystkie kondygnacje i mieszkania w tym budynku.

Należy równocześnie mieć świadomość, że większym problemem – z racji nierozeznania zagrożeń – może okazać się zawężenie niż rozszerzenie zakresu inwentaryzacji.

Ad 3. i 4.

Przebudowa obiektów budowlanych – w szczególności budynków – jest obok ich remontów naturalnym i powszechnym działaniem, mającym na celu utrzymanie bądź poprawę standardu technicznego i użytkowego oraz dostosowanie do zmieniających się w czasie potrzeb.

Jest oczywiste, że przebudowa najczęściej dotyczy wydzielonej części budynku lub wyodrębnionego zagadnienia technicznego – np. zmiany sposobu użytkowania części lokali, poprawy układu komunikacji ogólnej poprzez montaż dźwigu, dostosowanie części lub całego budynku do wymagań ppoż. itp.

Zgodnie z treścią art. 5 ust 1, projektując „obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części” należy zapewnić spełnienie szeregu warunków, w tym przepisów technicznych.

Z treści tego przepisu (ani żadnego innego przepisu Ustawy PB) w żaden sposób nie wynika, że przebudowa wydzielonej części obiektu budowlanego (w szczególności: budynku) wymaga dostosowania całego obiektu do aktualnych wymagań technicznych. Należy zresztą zauważyć, że wymóg taki zasadniczo prowadziłby do niemożliwości systematycznej, a czasami jakiejkolwiek, poprawy warunków użytkowych budynku. Przykładowo: wraz z budową poprawiającego dostęp dla użytkowników dźwigu, należałoby np. podnieść parapety wszystkich okien w budynku do wymaganej dziś wysokości minimalnej lub zapewnić 3 godziny nasłonecznienia w mieszkaniach, których wszystkie okna (są w Polsce budynki z takimi mieszkaniami) są zwrócone na północ.

Należy więc, mając również na uwadze racjonalność Ustawodawcy, uznać, że zapis „Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi, należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach [...]” wskazuje na możliwość projektowania zarówno całego obiektu budowlanego (w szczególności budynku) jak i jego części tylko w zakresie objętym projektem, tak, aby spełniać wymienione w art. 5 wymogi. Określenie faktycznego zakresu przebudowy (ustalenie jaka „część” budynku podlega przebudowie) i w konsekwencji określenie, w jakim zakresie powinny być spełnione aktualnie obowiązujące przepisy, w tym techniczno-budowlane, spoczywa – zgodnie z treścią art. 20 – na projektancie. Wychodząc z tego ustalenia należy przyjąć, że również przepisy paragrafów WT: 2, 3a i 208.1. stosuje się odpowiednio – czyli tylko w odniesieniu do faktycznego zakresu przebudowy. I tak: przebudowa lokalu na mieszkanie wymaga zapewnienia w tym lokalu wymaganego nasłonecznienia a także m.in. spełnienia dla niego (w sposób określony w rozporządzeniu lub, zgodnie z treścią § 2, w sposób inny niż określony w rozporządzeniu) wymogów bezpieczeństwa pożarowego, ale bezprzedmiotowe jest wymaganie spełnienia tych – i pozostałych – przepisów dla nie objętej projektem przebudowy części budynku.

Rozpatrując to zagadnienie należy podkreślić rolę projektanta w prawidłowym określeniu faktycznego zakresu przebudowy, tj. takiego jej ustalenia, aby faktycznie w jej granicach wszystkie przepisy techniczne były spełnione.

W przypadku zakwalifikowania przedmiotowej inwestycji jako przebudowa – lub rozbudowa – części budynku, ta część budynku, w zakresie objętym wnioskiem, powinna spełnić aktualne wymagania techniczne.

Inwestycja obejmująca rozbudowę, nadbudowę, przebudowę oraz zmianę sposobu użytkowania budynku powinna być poprzedzona ekspertyzą techniczną stanu konstrukcji i elementów budynku, z uwzględnieniem stanu podłoża gruntowego [§ 206 ust. 2. WT]. Ekspertyza taka powinna być adekwatna do zakresu objętego wnioskiem.

(MBa, MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 8 luty 2023 r.