W 1993 roku we Wrocławiu powstała kontrowersyjna ikona kapitalistycznych przemian — budynek Solpol. Od początku budził liczne emocje wśród mieszkańców oraz środowiska konserwatorskiego. Dla wielu stał się architektonicznym koszmarkiem, który należało jak najszybciej usunąć z panoramy miasta. Mimo podziałów i kontrowersji obiekt ten miał także zwolenników, dostrzegających w nim wartość architektoniczną i historiotwórczą. Wielu z nich walczyło o wpisanie obiektu do rejestru zabytków, starając się ochronić go przed planami rozbiórki. Ostatecznie Solpol przestał istnieć w 2022 roku. To wydarzenie wywołało kolejne dyskusje na temat roli architektury w przestrzeni miejskiej oraz ochrony dziedzictwa kulturowego, a także uruchomiło szereg kreatywnych pomysłów na nowe zagospodarowanie terenu. Student Politechniki Wrocławskiej — Jakub Gołda zaproponował projekt „POSTSOLPOL”, redefiniujący pierwotne przeznaczenie zburzonego budynku.
schematy
© Jakub Gołda
nieoczywiste połączenie wielu funkcji
Historia Solpolu nie zakończyła się ostatecznie wraz ze zburzeniem. Po jego zniknięciu z mapy miasta ogłoszono konkurs na nowy projekt architektoniczny dla działki przy ulicy Świdnickiej, który wygrała pracownia ROARK Studio, o czym pisaliśmy w zeszłym roku: Co powstanie na miejsce Solpolu?
Alternatywą dla zwycięskiej koncepcji jest „POSTSOLPOL” Jakuba Gołdy. Projekt wertykalnej farmy miejskiej i muzeum sztuki na miejscu domu towarowego został zaplanowany z myślą o syntezie nieoczywistych funkcji, takich jak nowoczesne rolnictwo miejskie połączone z zaspokajaniem potrzeb kulturalnych, edukacyjnych i naukowych mieszkańców Wrocławia. Przy planowaniu funkcji budynku wzięto również pod uwagę jego lokalizację w centrum miasta, będącym sercem artystycznym, rekreacyjnym i usługowym Wrocławia. Głównym celem projektu było stworzenie budynku doskonale wpisującego się w kontekst formalny i kulturowy działki.
wizualizacja
© Jakub Gołda
współczesne rekonstrukcje obiektów
Inspiracją do stworzenia „POSTSOLPOLU” były nowoczesne techniki rekonstrukcyjne, bazujące na odwzorowywaniu form za pomocą metalowej siatki, w duchu twórczości takich artystów jak Eduardo Tresoldi. W ramach projektu do struktury metalowej została przymocowana ażurowa ceglana elewacja, nawiązująca w swoim wyrazie do kościoła św. Stanisława, św. Doroty i św. Wacława, znajdującego się na sąsiedniej działce, oraz do charakterystycznej neogotyckiej architektury Wrocławia. Wycięte w ceglanej warstwie elementy odsłaniają metalową siatkę, której proporcje przypominają przypory kościoła. Ten zabieg nie tylko nadał rytm klinkierowej elewacji, ale także umożliwił ogląd wnętrza, oddając atmosferę przestrzeni. Obracane cegły, montowane na metalowych słupach, naśladują układ otworów i proporcje zburzonego domu towarowego, co podkreśla pastisz postmodernistycznej architektury.
wizualizacja
© Jakub Gołda
nowe ruiny
Odwzorowano również układ klatek schodowych oraz zaznaczono podział pomieszczeń Solpolu na posadzce, różnicując materiały wykończeniowe. Efekt wycięcia cegieł wywołuje wrażenie równoczesnego rozpadu i budowy, co ma symbolizować proces rekonstrukcji. Ta metafora odwołuje się do stylu angielskich ogrodów barokowych, gdzie tworzone są obiekty stylizowane na ruiny.
Elewacja tworzy harmonię z kościołem, a zielone ściany wewnętrzne podkreślają funkcję przestrzeni. Korzystając z właściwości ceramiki, jako materiału o stabilności termicznej i zdolności do zachowania odpowiedniego poziomu wilgoci, zapewniono optymalne warunki dla roślin.
wizualizacja
© Jakub Gołda
Wewnątrz budynku znajduje się wielopoziomowa przestrzeń wystawiennicza, której centralnym punktem jest wertykalna autonomiczna farma miejska. To innowacyjne rozwiązanie może stać się rewolucyjnym modelem w kontekście prośrodowiskowych funkcji w mieście, analogicznie do tego, jak domy towarowe były ośrodkiem rozwoju kapitalizmu w swoim czasie. Projekt nie tylko odnosi się do dziedzictwa architektonicznego poprzedniego obiektu, ale również prezentuje innowacyjne podejście do zrównoważonego rozwoju miejskiego, otwierając nowe perspektywy dla przyszłościowej urbanistyki.
