Wielkimi krokami zbliża się wiosna. To dobry moment, aby zastanowić się nad przestrzenią wokół domu i zaplanować prace w ogrodzie. Joanna Legutko, doradczyni ogrodnicza i wiceprezeska W.Legutko wskazuje ogrodnicze trendy na 2025 rok.
Elementy wodne w ogrodzie sprzyjają wyciszeniu
Fot. Fiona Smallwood © UNSPLASH
Wellbeing gardening
Czym jest wellbeing gardening? To podejście do ogrodnictwa, które koncentruje się na jego korzystnym wpływie na zdrowie psychiczne i fizyczne. Opiera się na świadomym obcowaniu z naturą, pielęgnowaniu roślin i tworzeniu przestrzeni sprzyjających relaksowi oraz regeneracji. Aromatyczne rośliny, takie jak jaśmin, melisa czy lawenda, intymne zakątki oraz elementy wodne w postaci oczek czy fontann sprzyjają wyciszeniu. Badania przeprowadzone przez University of Michigan wykazują, że już 20-minutowy kontakt z naturą, może znacząco obniżyć poziom kortyzolu, czyli hormonu stresu. Popularność tego trendu wynika z rosnącej potrzeby redukcji stresu i poszukiwania sposobów na poprawę samopoczucia w codziennym życiu. W dobie wszechobecnej technologii i miejskiego zgiełku coraz więcej osób dostrzega terapeutyczną moc pracy w ogrodzie – zarówno w tradycyjnych ogródkach, jak i na balkonach czy w domowych zielonych zakątkach. Popularne stają się także ogrody terapeutyczne, wykorzystywane w hortiterapii (terapia przez uprawę roślin), która potwierdzona jest jako skuteczna metoda redukcji stresu i poprawy zdrowia psychicznego.
– Ogrody zorientowane na wellbeing to coś więcej niż moda, to potrzeba zrównoważenia wyzwań współczesnych czasów. Tworząc takie przestrzenie, warto zadbać o różnorodność roślin, które oddziałują na zmysły: zapach, dotyk, a nawet smak. Ważne są także elementy wspierające prywatność, jak żywopłoty czy pergole, które tworzą poczucie odcięcia od świata zewnętrznego – mówi Joanna Legutko.
Wellbeing gardening opiera się na świadomym obcowaniu z naturą, pielęgnowaniu roślin i tworzeniu przestrzeni sprzyjających relaksowi oraz regeneracji
© W. Legutko
Przestrzeń przyjazna zwierzętom
Rok 2025 zdecydowanie skupi się na rozwoju trendów, które są już znane, choć nie przez wszystkich jeszcze doceniane. Jednym z nich jest tworzenie ogrodów z myślą o dzikiej faunie. Postępująca urbanizacja i degradacja naturalnych siedlisk wielu gatunków zwierząt zmuszają je do szukania bezpiecznego schronienia coraz bliżej obszarów zamieszkałych przez ludzi. W związku z tym tworzenie ogrodu przyjaznego dla owadów i zwierząt to nie tylko modny trend, ale także ważny krok w kierunku ochrony naszej przyrody. Populacja pszczół, motyli i trzmieli regularnie spada, a owady te są niezbędne dla zdrowia i rozmnażania naszych roślin. Coraz więcej ogrodników stara się więc zapewnić im odpowiednie warunki do bytowania, szczególnie w przestrzeniach miejskich, gdzie terenów zielonych jest znacznie mniej. Tworzone są przydomowe pasieki oraz łąki kwietne. Ponadto, ule pojawiają się nie tylko w ogrodach, ale także na dachach budynków w centrach miast, gdzie stają się częścią ekologicznych inicjatyw wspierających populację pszczół. Właściciele ogródków coraz chętniej wybierają rośliny miododajne. Równocześnie rośnie świadomość potrzeby tworzenia schronień dla różnych gatunków zwierząt – popularność zyskują domki dla owadów, budki lęgowe dla ptaków oraz poidełka, które zapewniają dostęp do wody w gorące dni. Wszystkie te działania nie tylko wspierają bioróżnorodność, ale także przyczyniają się do tworzenia przyjaznych i harmonijnych ekosystemów w przestrzeniach miejskich i przydomowych.
Tworzenie ogrodu przyjaznego dla owadów i zwierząt to ważny krok w kierunku ochrony naszej przyrody
Fot. Aaron Burden © UNSPLASH
Bukiet z własnego ogrodu
Popularność rękodzieła przekłada się także na ogrodnictwo. Coraz częściej decydujemy się na uprawę kwiatów przeznaczonych do bukietów, co stanowi alternatywę dla kupowania ciętych roślin w kwiaciarniach. Trend ten wpisuje się w rosnące zainteresowanie ekologicznym stylem życia. Własnoręcznie przygotowane dekoracje, w tym bukiety, stają się nie tylko modnym, ale i świadomym wyborem. Tworzenie kompozycji z samodzielnie wyhodowanych roślin pozwala na pełną kontrolę nad ich jakością, unikanie chemicznych środków konserwujących oraz eksperymentowanie z kolorami i kształtami. Do najczęściej uprawianych gatunków należą dalie, cynie, astry i róże, które zachwycają różnorodnością barw i trwałością. Własnoręczne układanie bukietów to nie tylko sposób na piękne dekoracje, ale także forma relaksu i kontaktu z naturą, co dodatkowo podkreśla wartość tego trendu.
– Uprawa kwiatów na bukiety we własnym ogrodzie to doskonały sposób na połączenie pasji ogrodniczej z kreatywnością florystyczną. Ponadto możemy mieć pewność, że są one ekologiczne, wolne od chemii i uprawiane w zgodzie z naturą. Wiele kwiatów ciętych jest stosunkowo łatwych w uprawie. Rośliny takie jak słoneczniki, cynie, nagietki czy groszek pachnący można uprawiać zarówno w ogrodzie, jak i w donicach na balkonie. Dzięki temu każdy niezależnie od dostępnej przestrzeni może cieszyć się pięknem własnych bukietów – podkreśla Joanna Legutko.
Uprawa kwiatów przeznaczonych do bukietów zyskuje coraz większą popularność
© W. Legutko
Mini ogród na balkonie
Mieszkańcy miast również decydują się na tworzenie własnych zielonych przestrzeni, nawet jeśli dysponują jedynie niewielkim balkonem. Ogrodnictwo balkonowe zyskuje na popularności, ponieważ pozwala cieszyć się bliskością natury bez konieczności posiadania ogrodu. Miłośnicy roślin chętnie aranżują swoje balkony, przekształcając je w przytulne, zielone zakątki pełne kwiatów, ziół i warzyw. Coraz większym trendem staje się także uprawa jadalnych roślin, takich jak pomidory, sałata, truskawki czy zioła w skrzynkach i donicach, co pozwala nie tylko na ozdobienie przestrzeni, ale także na korzystanie ze świeżych, ekologicznych plonów. Popularnością cieszą się również pnącza, które osłaniają balkon przed słońcem i hałasem, a także rośliny doniczkowe o ozdobnych liściach, wprowadzające do przestrzeni harmonię i relaksującą atmosferę. W nowoczesnych ogrodach balkonowych wykorzystywane są również rozwiązania pionowe, takie jak wiszące donice czy modułowe systemy zielonych ścian, które umożliwiają maksymalne zagospodarowanie dostępnego miejsca. Dzięki tym rozwiązaniom nawet najmniejszy balkon może stać się zieloną oazą, sprzyjającą odpoczynkowi i kontaktowi z naturą w samym sercu miasta.
– Ogrodnictwo balkonowe to coś więcej niż tylko sposób na upiększenie przestrzeni – to mała terapia dla ciała i umysłu. Obcowanie z roślinami, nawet na ograniczonej powierzchni, sprzyja redukcji stresu i poprawie samopoczucia. Zmysłowy kontakt z naturą – zapach świeżych ziół, widok kwitnących kwiatów – działa kojąco na nasz organizm. Co więcej, możliwość uprawy własnych warzyw czy ziół to nie tylko satysfakcja, ale także sposób na zdrowsze odżywianie. Balkonowy ogród to przestrzeń, która pozwala nam na chwilę relaksu i czerpanie radości z małych, codziennych sukcesów, jak chociażby pierwszy pomidor zerwany z krzaczka – tłumaczy Joanna Legutko.
Ogrody balkonowe to doskonałe rozwiązanie dla mieszkańców miast
© W. Legutko
Ogród ekologiczny
Coraz większa świadomość ekologiczna sprawia, że stawiamy na przestrzenie zaprojektowane w zgodzie z naturą, które minimalizują negatywny wpływ na środowisko i wspierają lokalne ekosystemy. Główną ideą ogrodów ekologicznych jest zrównoważony rozwój, bioróżnorodność oraz ograniczenie zużycia zasobów naturalnych. W ogrodach tego typu stosuje się szereg rozwiązań proekologicznych, takich jak kompostowanie odpadów organicznych, które pozwala na naturalne nawożenie gleby, oraz zbieranie deszczówki do podlewania roślin. Kluczowe jest również wybieranie rodzimych gatunków, odpornych na lokalne warunki klimatyczne, co zmniejsza konieczność stosowania chemicznych nawozów i środków ochrony roślin. W ekologicznych ogrodach unika się tworzenia trawników wymagających częstego koszenia i podlewania, a zamiast nich sadzi się łąki kwietne, które przyciągają owady zapylające, takie jak pszczoły i motyle. Popularnym rozwiązaniem jest także tworzenie stref bioróżnorodności, np. poprzez budowanie hoteli dla owadów, pozostawianie martwego drewna jako schronienia dla małych zwierząt czy zakładanie oczek wodnych bez chemicznych filtrów, które stanowią siedlisko dla płazów i ptaków. Coraz częściej stosuje się również permakulturę – metodę projektowania ogrodu w sposób samowystarczalny i zgodny z cyklami natury. Wszystkie te rozwiązania sprawiają, że ogród ekologiczny staje się nie tylko piękną i funkcjonalną przestrzenią, ale także miejscem przyjaznym dla środowiska i wspierającym zdrowy ekosystem. W miastach coraz większą popularność zdobywają zielone dachy i ściany, które nie tylko wzbogacają estetykę przestrzeni, ale także wspomagają retencję wody deszczowej, redukują zanieczyszczenia powietrza i obniżają temperaturę w upalne dni.
Zebraną deszczówkę można następnie wykorzystać do podlewania roślin
© iStock
Ogród naturalistyczny
Jednym z najważniejszych trendów tego roku są ogrody naturalistyczne. To przestrzenie zielone inspirowane dziką przyrodą, które naśladują naturalne ekosystemy i harmonijnie wpisują się w otoczenie. Ogród w stylu naturalistycznym wywodzi się z idei powrotu do harmonii z przyrodą, która w obliczu postępującej urbanizacji i degradacji środowiska staje się priorytetem dla wielu osób. Charakteryzują się one swobodnym układem roślin, przypominającym spontaniczny rozkład gatunków w naturze, a także wykorzystaniem lokalnych, rodzimych roślin (jeżówek, chabrów, a także traw ozdobnych i bylin) zamiast egzotycznych odmian. W takich ogrodach unika się nadmiernej ingerencji człowieka – zamiast przycinanych żywopłotów i równo skoszonych trawników dominują bujne łąki kwietne, wielopiętrowa roślinność oraz elementy sprzyjające bioróżnorodności, takie jak oczka wodne czy schronienia dla owadów. Istotnym elementem są również naturalne materiały, takie jak kamienie, które mogą tworzyć ścieżki lub skalniaki, oraz drewno, używane do budowy pergoli, ławek czy obrzeży rabat. Ogrody naturalistyczne zyskują popularność ze względu na swoją naturalną estetykę, łatwość pielęgnacji oraz pozytywny wpływ na środowisko, wspierające rozwój lokalnej fauny i flory.
Ogrody naturalistyczne to przestrzenie inspirowane dziką przyrodą, które naśladują naturalne ekosystemy
Fot. Annie Spratt © UNSPLASH
Projektujesz ogród? Mamy dla Ciebie więcej porad na temat przestrzeni wokół domu!
Opracowanie: KATARZYNA SZOSTAK
