W Szczyrku w woj. śląskim wylądował hotel Mercure Szczyrk Resort. Imponująca rozmiarami bryła może stanowić swoimi gabarytami i formą architektoniczną konkurencję dla równie „spektakularnego” hotelu Gołębiewski w Pobierowie.
Oddalony o nieco ponad 20 kilometrów od Bielska-Białej Szczyrk jest położoną w sercu Beskidu Śląskiego miejscowością, z której walorów przyrodniczych Polki i Polacy korzystają przez cały rok. Oprócz górskich wycieczek Szczyrk oferuje zabytki oraz bogatą infrastrukturę związaną z narciarstwem. Turystyczne oblicze Szczyrku dało się poznać już w dwudziestoleciu międzywojennym, kiedy poaustriackie zabudowania obronne zaczęto wykorzystywać w charakterze noclegowni. Prawdziwy rozwój branży turystycznej w Szczyrku przypadł jednak na lata 60. i 70. XX wieku, a jego punktem kulminacyjnym było otwarcie Centrum Kongresów i Rekreacji Orle Gniazdo. Obiekt wybudowany został jako ośrodek wypoczynkowy dla pracowników trzech zakładów państwowych — Huty Katowice, chorzowskiej Huty Kościuszko oraz zakładów produkcyjnych Transprzęt w Tychach. Początkowe plany wzniesienia trzech mniejszych struktur dla każdego z inwestorów zostały zarzucone, w efekcie powstał jeden olbrzymi obiekt zaprojektowany przez Jerzego Winnickiego, odpowiedzialnego między innymi za plan ogólny zagospodarowania przestrzennego Jastrzębia, projekt uzdrowiskowej dzielnicy Jaszowiec w Ustroniu czy Kościół Świętego Ducha w Chorzowie.
Panorama Szczyrku ze Skrzycznego — Centrum Kongresów i Rekreacji Orle Gniazdo dominuje nad turystycznym miasteczkiem
fot.: Sebastian Nanek © CC BY-SA 2.0 | Wikimedia Commons
orle gniazdo
Centrum Kongresów i Rekreacji Orle Gniazdo przez lata stanowił jeden z największych obiektów tego typu w Polsce, oferując znaczną liczbę miejsc hotelowych oraz szereg nowoczesnych jak na owe czasy atrakcji.
Według najnowszych danych ośrodek będzie dysponował 554 miejscami, z czego dla samej Huty Katowice przeznaczono 370 miejsc. Główny budynek ma 270 metrów długości, jest dwutraktowy i posiada basen z otwierana kopułą dachową. Do ośrodka będzie się można dostać bezpośrednio kolejką linową — tak we wrześniu 1977 roku, jeszcze przed oficjalnym otwarciem Orlego Gniazda o Centrum pisał Głos Huty Katowice.
Prawie 300-metrowa, horyzontalna bryła Orlego Gniazda osadzona została nie u stóp, jak to zwykle bywa w przypadku architektury wypoczynkowej, lecz na stoku jednego z otaczających Szczyrk wzniesień, stając się dominantą otaczającego miasteczko górskiego krajobrazu. Pomimo bogatej oferty architektura ośrodka wypoczynkowego w Szczyrku budzi wątpliwości. Wpisanie tak wielkiej kubatury we wzniesienie spowodowało daleko idące przekształcenie części panoramy okalającego miasto pasma górskiego. Tak pisał o Orlim Gnieździe w 2015 roku prof. Andrzej Szczerski:
wyjątkowy przykład gigantomanii i rozmachu w szafowaniu socmodernistyczną estetyką.
Pracując nad swoją monografią, nie mógł wiedzieć, że to nie w socmodernizmie powinien upatrywać się powodów takiego stanu rzeczy, bowiem na wiele lat po powstaniu ostatniego socmodernistycznego budynku historia zatacza koło.
Mercure Szczyrk Resort — Titanic w Beskidzie
Materiały Prasowe © Mercure Szczyrk Resort
nowy rozdział dla beskidzkiego giganta
Centrum Kongresowe i Rekreacyjne Orle Gniazdo kilkukrotnie zmieniało właścicieli. W 2019 roku zakupione zostało przez spółkę Accor, która zarządza siecią rozsianych po całym świecie luksusowych hoteli. Orle Gniazdo przemianowane zostało na Mercure Szczyrk Resort oraz przeznaczone do gruntownej przebudowy. Setki miejsc oferowanych przez socmodernistyczny obiekt okazały się niewystarczające, dlatego też Mercure Szczyrk Resort będzie w zasadzie zupełnie nową, jeszcze większą budowlą. Jak dowiadujemy się z informacji udostępnionych przez inwestora, nowy obiekt zaoferuje zwiedzającym aż:
447 komfortowych i nowoczesnych pokoi, dwie restauracje, trzy bary, a także bogatą przestrzeń wellness, obejmująca centrum fitness, park wodny z basenami, pool bar i SPA, oraz strefę konferencyjną mogąca pomieścić do 1200 uczestników rozlokowanych w 14 salach.
Do Mercure Szczyrk Resort będzie można dotrzeć helikopterem — inwestor zaplanował tam nawet lądowisko. Taka infrastruktura wymaga odpowiedniej kubatury — odpowiedzialna za projekt nowego obiektu Pracownia ARC przedstawiła koncepcję jego rozbudowy. Górujący nad Szczyrkiem resort ma zatem już nie 270, a 326 metrów długości, wzrosła również ilość kondygnacji, z początkowych sześciu do dziewięciu.
titanic w Szczyrku
Oprócz gabarytów zmienił się również wyraz architektoniczny budowli — o ile Orle Gniazdo operowało horyzontalnymi, przywodzącymi na myśl skalne urwisko formami, to Mercure Szczyrk Resort jest bardziej opływową bryłą o nieco nieregularnych kształtach. Orle Gniazdo estetycznie nie zachwycało, ale nowy obiekt do najpiękniejszych również nie należy. Złośliwi internauci przyrównują go do Titanica, innym zaś przypomina opadły na Ziemię sterowiec. Z każdego z pokojów Mercure Szczyrk Resort rozpościerać ma się piękny widok na górujący nad Szczyrkiem szczyt Skrzyczne. Turyści wchodzący na Skrzyczne spoglądając w kierunku Szczyrku, zobaczą za to 9-kondygnacyjnego molocha, wyraźnie odcinającego się od krajobrazu swoją śnieżnobiałą, kaskadową sylwetką.
Hotel Mercure Szczyrk Resort
Materiały Prasowe © Mercure Szczyrk Resort
Mercure Szczyrk Resort jest kolejnym już gigantycznym hotelem, który wyrósł w Polsce w ostatnich latach. Szczyrk miał szansę na pozbycie się górującego nad nim wypoczynkowego molocha, zamiast tego pojawił się obiekt o jeszcze większej skali i wciąż nikłych walorach estetycznych. Nowy ośrodek w Szczyrku z pewnością przyciągnie tłumy wczasowiczów — jest to niewątpliwie kolejna szansa dla tego utrzymującego się z turystyki, niewielkiego miasteczka. Stało się to jednak kosztem naturalnego krajobrazu okolicy, który przez kolejne kilkadziesiąt lat „wzbogacony” będzie o obcą, niewpisaną w otoczenie bryłę hotelu. Mieszkańcy zwracają również uwagę na kwestię infrastruktury drogowej Szczyrku, która nie jest przygotowana na duży napływ nowych turystów.
Hotel Crystal Mountain w Wiśle
fot.: MichalPL © CC BY-SA 4.0
giganty na glinianych nogach
Integracja nowych budowli z ich otoczeniem jest ważną częścią debaty dotyczącej architektury w miastach — opracowywane są plany, nowe inwestycje konsultowane są z urzędami konserwatorskimi oraz samorządami, opracowuje się rozwiązania prawne mające ograniczyć budowlaną samowolkę w sektorze nieruchomości. Nieco inaczej sytuacja prezentuje się w przypadku położonych na obrzeżach lub poza miastami ośrodków wypoczynkowych. Mercure Szczyrk Resort nie jest pierwszym przykładem inwestycji, która swoimi gabarytami negatywnie wpływa na najbliższe otoczenie. Z mało przychylną opinią publiczną spotykały się również inne tego rodzaju realizacje. Mowa tutaj przede wszystkim o otwartym w 2021 roku hotelu Crystal Mountain w Wiśle oraz wciąż wykańczanym Hotelu Gołebiewski w Pobierowie, okrzykniętym mianem największego hotelu w Polsce. Oba swoją formą architektoniczną dominują i zupełnie przekształcają naturalny krajobraz, w którym zostały ulokowane. Biorąc pod uwagę, że to właśnie urokliwość pejzażu stanowi jeden z fundamentów ekonomicznego funkcjonowania tego typu obiektów, trudno zrozumieć sukcesywne niszczenie walorów krajobrazowych przez kolejne, coraz to brutalniejsze w wyrazie budowle. Czy wielkie hotele staną się ofiarami własnej gigantomanii? Na odpowiedź poczekamy zapewne jeszcze wiele lat, jak na razie jednak cierpi przede wszystkim infrastruktura małych miejscowości oraz otaczająca je natura.
