Bulwary Wiślane w Krakowie od lat pozostają w niezmienionej formie. Przestarzała infrastruktura i duża ilość niezagospodarowanej przestrzeni skłoniła Zarząd Zieleni Miejskiej do opracowania planu rewitalizacji nabrzeża. Co obejmuje i jakie przeszkody stoją na drodze do jego realizacji?
W ostatnim czasie prezydent Krakowa, Aleksander Miszalski podpisał zarządzenie o rezygnacji ze sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania dla obszaru „Bulwary Wisły II”. Prace nad dokumentem trwały od 2016 roku — miał on w założeniach chronić historyczny charakter nabrzeży Wisły wraz z sylwetą wzgórza wawelskiego oraz okolic klasztoru oo. Paulinów na Skałce. Cele te pokrywały się z zakresem ochrony, która roztaczana jest nad omawianym obszarem w ramach jego przynależności do strefy buforowej okalającej krakowskie Stare Miasto oraz Kazimierz znajdujące się na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Odejście od sporządzenia nowego planu miejscowego ma przyspieszyć proces przystąpienia do rewitalizacji Bulwarów Wiślanych. Dlaczego dopiero teraz?
Koncepcja rewitalizacji Bulwarów Wiślanych w Krakowie — Utworzenie górnego bulwaru
© Archiwum ZZM w Krakowie
nowe bulwary wiślane – początek prac w przyszłym roku?
Plany przebudowy Bulwarów Wiślanych ZZM w Krakowie opracował już parę lat temu. Ich realizacja jak dotąd przeciągała się — między innymi w związku z powstawaniem nowego planu miejscowego, który wymusiłby ponowne rozpoczęcie wnioskowania o środki na rewitalizację bulwarów. Nie chodzi jednak tylko o finanse. Przygotowywany przez Urząd Miasta Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego zakładał zachowanie 90% powierzchni biologicznie czynnej. O ile rewitalizacja lewego nabrzeża Wisły pozostaje w zgodzie z obowiązującym MPZP „Bulwary Wisły”, to w przypadku prawego brzegu ograniczenia uniemożliwiają zaprojektowanie ciągów pieszych i rowerowych o wymaganych szerokościach. Sytuacja może zmienić się wraz z powstaniem nowego Planu Ogólnego, ten jednak ma być gotowy do końca 2025 roku. Z tego powodu ZZM zarzuca przygotowywanie koncepcji projektowej dla prawego brzegu, skupiając się na realizacji pomysłów dla brzegu po stronie przeciwnej.
Koncepcja rewitalizacji Bulwarów Wiślanych w Krakowie — Schody z miejscami do siedzenia
© Archiwum ZZM w Krakowie
miasto zwróci się ku rzecze
Jak mają wyglądać nowe bulwary? Projekt omówiono szeroko podczas konsultacji społecznych, mających miejsce jeszcze w początku 2021 roku. Zwrócono uwagę na szereg problemów, które toczą Bulwary Wiślane w obecnej formie — należą do nich przede wszystkim niedostosowana oraz przestarzała infrastruktura rekreacyjna, stare nawierzchnie i niski poziom estetyki miejsca, a przede wszystkim konflikt komunikacyjny, który rodzi się pomiędzy pieszymi a rowerzystami. Obecnie na znacznej długości Bulwarów w pobliżu Centrum, na przykład na bulwarach Inflanckim, Kurlandzkim czy Rodła, ruch pieszy oraz rowerowy odbywa się w obrębie jednej nawierzchni, w której wydzielone są osobne pasy dla każdej z grup. Brak fizycznego podziału sprawia, że korzystanie z przestrzeni nie zawsze jest bezpieczne — zwłaszcza że na wysokości bulwaru inflanckiego ławki znajdują się bezpośrednio przy pasie przeznaczonym dla rowerzystów.
Koncepcja rewitalizacji Bulwarów Wiślanych w Krakowie — Bulwar Kurlandzki
© Archiwum ZZM w Krakowie
Na tych odcinkach, które dysponują odpowiednią ilością miejsca, miałyby powstać dwie osobne nawierzchnie przedzielone pasem zieleni w formie krzewów. Pośród nich zaprojektowano niewielkie zatoczki z ławkami. Planowane jest także zagospodarowanie nowych stref odpoczynku w pobliżu Mostu Kotlarskiego, Galerii Kazimierz czy wzdłuż ulicy św. Stanisława. Miałyby tam pojawić się dodatkowe nasadzenia oraz drewniane nawierzchnie. Jak informował ZZM, wybrane schody na całym ciągu bulwarów częściowo pokryte zostałyby drewnianymi panelami. Na górnym bulwarze, w okolicach budowanej kładki zaplanowano z kolei sad miejski. W ramach prac Zarząd Zieleni Miejskiej przewiduje również nasadzenie 400 nowych drzew oraz ponad 50 tysięcy bylin i krzewów.
Koncepcja rewitalizacji Bulwarów Wiślanych w Krakowie — Plac zabaw przy ulicy podgórskiej
© Archiwum ZZM w Krakowie
czy bulwary potrzebują przebudowy?
Mimo że Bulwary Wiślane w Krakowie od lat istnieją w niezmienionej formie, to przedstawione przez ZZM koncepcje nie wszystkim przypadają do gustu. Na temat nowych rozwiązań w ruchu pieszym i rowerowym wypowiadał się Marcin Brataniec z pracowni projektowej em4:
Nie jestem przekonany do tej wizji, którą przedstawia ZZM. Zawiera dobre pomysły, ale na przykład segregacja ruchu pieszego i rowerowego, i to za pomocą pasa zieleni, to nie jest najlepszy pomysł, bo zaburza ciągłość przestrzeni koryta wiślanego. Proszę zwrócić uwagę, jak wiele osób na dolnym bulwarze siedzi sobie pod murem na łące czy leży na kocu w trawie. Pas zieleni z wysokimi trawami czy krzewami oddzielający pieszych od rowerzystów spowoduje, że człowiek siedzący na trawie już nie będzie widział rzeki, a te kolizje na przecięciach traktów i tak będą.
– komentował architekt w rozmowie z Martą Kulawik.
Koncepcja rewitalizacji Bulwarów Wiślanych w Krakowie — Plac przy ulicy Podgórskiej
© Archiwum ZZM w Krakowie
Tak kompleksowa przebudowa bulwarów Wiślanych rodzi również pytania o trwałość nowej infrastruktury — podczas intensywnych opadów części bulwarów znajdują się pod wodą, co można było obserwować w ostatnich dniach, kiedy do Krakowa dotarła fala powodziowa związana z ulewami, które ostatnio nawiedziły Polskę. Ta sytuacja nie jest jednak wyjątkiem, bowiem Wisła w Krakowie w ostatnim dziesięcioleciu występowała z koryta kilkukrotnie. Obecny, minimalistyczny sposób zagospodarowania Bulwarów Wiślanych może nie wygląda nader reprezentacyjnie, spełnia natomiast swoją funkcję oraz nie generuje niepotrzebnych kosztów związanych z usuwaniem skutków regularnych zalań. Przed laty obawy wzbudzał również brak konkursu i odpowiedniej debaty ze środowiskiem architektonicznym na temat przebudowy bulwarów. Mimo wątpliwości Zarząd Zieleni Miejskiej informuje o próbach rozpoczęcia prac już w przyszłym roku.
