Czy dobrej jakości przestrzeń może powstawać przy udziale sektora prywatnego? Skąd brać na nią pieniądze oraz jak doprowadzić do dialogu między inwestorami a miejską społecznością? Na te i wiele innych tematów dyskutowano podczas pierwszego URBAN FORUM, które odbyło się 25 czerwca 2024 roku w krakowskim Klubie pod Jaszczurami.
pierwsze URBAN FORUM
„Porozmawiajmy o konkretach” — to myśl, która przyświecała pierwszemu URBAN FORUM, odbywającemu się pod hasłem „Rozwój gospodarczy i przestrzenny miasta a kwestie mieszkaniowe”. Przypominamy, że URBAN FORUM to punkt Paktu dla Przestrzeni Krakowa, dokumentu, którego istnienie zainicjowała Małgorzata Tomczak, redaktorka naczelna Architektura & Biznes, i który w ciągu kilku miesięcy od inauguracji podpisało znaczne grono sygnatariuszy, w tym Prezydent Miasta Krakowa Aleksander Miszalski, I. Zastępca Prezydenta Miasta Krakowa prof. Stanisław Mazur, rektorzy krakowskich uczelni, architekci czy osoby związane z organizacjami deweloperskimi i pozarządowymi, takimi jak SARP, TUP i OEES. Jednym z założeń Paktu stało się powołanie URBAN FORUM, czyli miejsca spotkań pełniącego rolę platformy dialogu i współpracy między różnymi interesariuszami związanymi z rozwojem miast. Jak w praktyce wypadło pierwsze URBAN FORUM?
W krakowskim Klubie pod Jaszczurami toczyła się dyskusja poszukująca rozwiązania problemu niskiej jakości przestrzeni. Spotkanie prowadziła Małgorzata Tomczak, a swoje prezentacje wygłosili Bartłomiej Kisielewski z biura Horizone Studio, Wojciech Kotecki z pracowni BBGK Architekci, Tomasz Dąbrowski z firmy MGDF zajmującej się pozyskiwaniem funduszy z projektów unijnych oraz Łukasz Kumecki, prezes fundacji TYTANO. Podsumowanie spotkania należało do prof. Stanisława Mazura, I. Zastępcy Prezydenta Miasta Krakowa.
Urban Forum: Rozwój gospodarczy i przestrzenny miasta a kwestie mieszkaniowe — Od lewej: wiceprezydent Krakowa prof. Stanisław Mazur, Łukasz Kumecki, Tomasz Dąbrowski, Bartłomiej Kisielewski, Wojciech Kotecki, Małgorzata Tomczak
fot.: Przemysław Ciępka
Problematyka poruszana podczas URBAN FORUM była istotna przede wszystkim ze względu na to, że najbliższy czas stał będzie w Krakowie pod znakiem daleko idących przemian – wciąż trwa bowiem mieszkaniowy boom inwestycyjny, w mieście pojawiły się nowe władze, opracowywany jest Plan Ogólny, a deweloperzy i miasto dysponują zarówno nowymi instrumentami prawnymi, takimi jak ZPI, jak i wciąż obowiązującym lex deweloper, czyli specustawą mieszkaniową. To, że URBAN FORUM jest przestrzenią do dyskusji dla wszystkich zainteresowanych rozwojem Krakowa dało się wyczuć pod jego koniec, kiedy to właśnie publiczność zgromadzona Klubie pod Jaszczurami rozgrzała dyskusję. Aby jednak faktycznie rozmawiać o konkretach, należało w pierwszej kolejności dobrze zdefiniować przedmiot debaty.
dobra przestrzeń
Dyskusja rozpoczęła się zatem od kwestii podstawowej — Bartłomiej Kisielewski, reprezentujący biuro projektowe Horizone Studio, pokazał i wyjaśnił czym jest dobrej jakości przestrzeń. Chodzi przede wszystkim o przestrzenie wielofunkcyjne, powstające z poszanowaniem dla lokalnego kontekstu oraz w odpowiedniej skali. Dobra przestrzeń to taka, która obfituje w zieleń i małą architekturę – przykładów tego rodzaju realizacji znalazło się sporo, mowa była bowiem między innymi o rewitalizacji warszawskiej elektrowni Powiśle, Browarach Wiślanych czy łódzkiej Fuzji zlokalizowanej na terenie dawnego kompleksu elektrowni Scheiblera. W Krakowie również potrzebujemy nowych inwestycji, które kreować będą dobrej jakości przestrzeń — jak okazało się podczas URBAN FORUM i zaprezentowano na mapie — terenów do zagospodarowania w mieście jest całkiem sporo.
Urban Forum: Rozwój gospodarczy i przestrzenny miasta a kwestie mieszkaniowe — Mapa krakowskich terenów wciąż czekających na zagospodarowanie
© Bartłomiej Kisielewski
lex deweloper w praktyce
Aby na niezabudowanych jeszcze terenach faktycznie pojawiła się dobrej jakości przestrzeń potrzebne są odpowiednie mechanizmy prawne – o tym, jak procedura lex deweloper działa w Warszawie dowiedzieliśmy się z prezentacji Wojciecha Koteckiego z pracowni BBGK Architekci. Mowa była o koncepcie Warszawskiej Dzielnicy Mieszkalnej, sposobach partycypacji lokalnej społeczności w procesie powstawania inwestycji w ramach lex deweloper oraz o konkretnych przykładach wykorzystania nowych narzędzi prawnych. Pomimo tego, że procedura jest znacznie bardziej skomplikowana niż na przykład WZ, z jej zastosowania płyną istotne korzyści — dzięki lex deweloper czy ZPI w ramach nowych inwestycji powstają nie tylko mieszkania, ale także inwestycje uzupełniające, które wnoszą wartość dodaną do projektów.
skąd pieniądze?
Tomasz Dąbrowski, specjalista od pozyskiwania funduszy unijnych zwrócił uwagę, że procedura ZPI i uzyskane dzięki niej dochody w kasie miejskiej mogą posłużyć jako wkład własny do różnych projektów unijnych.
Urban Forum: Rozwój gospodarczy i przestrzenny miasta a kwestie mieszkaniowe — Od lewej: Bartłomiej Kisielewski, Wojciech Kotecki, Małgorzata Tomczak
fot.: Anna Kociucka
udział społeczności
W dyskusji URBAN FORUM nie zabrakło również głosu strony społecznej, reprezentowanej przez Łukasza Kumeckiego, prezesa dobrze znanej krakowianom Fundacji Tytano, z którego wynika, że strona społeczna również chce uczestniczyć w debacie dotyczącej jakości przestrzeni w Krakowie i nie da się jej w tych dyskusjach pominąć.
W URBAN FORUM w sposób czynny uczestniczyła również publiczność — zwracano uwagę na różnorakie aspekty dialogu wokół nowopowstających inwestycji. Dyskusja, która rozpoczęła się od pytania o kwestie finansowania konsultacji społecznych bardzo szybko przerodziła się w debatę oraz wymianę zdań na temat trudności, jakie pojawiają się już w trakcie takich konsultacji. Brak zrozumienia pomiędzy deweloperami, miastem i stroną społeczną oraz potrzeba platformy, w ramach której komunikacja pomiędzy stronami będzie mogła przebiegać transparentnie to podstawowe postulaty, na które wskazywały głosy z publiczności.
głos z Miasta
Przedstawiciel nowej władzy, I. Zastępca Prezydenta Miasta Krakowa prof. Stanisław Mazur podsumował spotkanie przywołując cztery podstawowe kryteria, jakie przyświecają samorządowi podczas realizowania polityki miejskiej – są to demokratyzacja, partycypacyjność, estetyzacja i jakość. Prezydent szczególną uwagę przywiązał do pierwszej z nich, wskazując na potrzebę uporządkowania dyskusji na temat nowych inwestycji. Padły również deklaracje dotyczące konkretnych działań – wybrzmiało tutaj przede wszystkim zapewnienie o trwających już pracach, mających na celu przystosowanie procedury ZPI do warunków panujących w Krakowie.
wnioski na przyszłość
Wnioski płynące ze spotkania są proste — odpowiednia komunikacja oraz uwzględnienie potrzeb wszystkich stron: społecznej, miejskiej i inwestorskiej, to warunek konieczny dla powstawania dobrej przestrzeni w Krakowie. W świetle tych właśnie konkluzji upatrywać należy zatem sukcesu pierwszego URBAN FORUM, które zgodnie z założeniem stało się platformą do wymiany opinii pomiędzy wspomnianymi środowiskami. Kolejne URBAN FORUM już na jesieni.
