Urszula Król podjęła temat starzenia się społeczeństwa i potrzeb zmian w zakresie systemowej opieki nad osobami starszymi. Po przeprowadzeniu licznych analiz, rozmów oraz wizyt w domach spokojnej starości absolwentka Politechniki Rzeszowskiej zaprojektowała osiedle dla osób starszych, które stymuluje codzienną aktywność i integrację mieszkańców.
Praca pt. „Przestrzeń inkluzywna. Projekt osiedla integracyjnego dla osób starszych” to projekt dyplomowy wykonany na Politechnice Rzeszowskiej pod kierunkiem dr. Cezarego Szpytmy z Wydziału Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury. Pomysł na osiedle dla osób starszych został nagrodzony w konkursie Dziedzictwo i Rozwój Podkarpacia organizowanym przez samorząd województwa.
ogródki znajdują się na terenie całego osiedla, obiegając zabudowę
© Urszula Król
Jak mówi Urszula Król:
Nieuchronne starzenie się społeczeństwa coraz częściej zmusza nas do refleksji na temat własnej przyszłości [...]. Starzenie się jako proces dotykający społeczeństwo, nie powinien drastycznie wpływać na funkcjonowanie w nim. Niestety w większości przypadków podeszły wiek staje się okresem marazmu oraz rezygnacji z pasji i zainteresowań. W pewnym momencie zaczyna on determinować i jednocześnie ograniczać możliwości seniorów. Dodatkowo również liczne domy opieki pogłębiają ten stan — zamiast dawać możliwości nowego, godnego i bezpiecznego funkcjonowania ograniczają je.
inkluzywne osiedle w Rzeszowie
Szereg zagadnień i problemów na płaszczyźnie architektonicznej, jak i społecznej zmotywował autorkę do stworzenia w ramach pracy inżynierskiej, projektu osiedla dla osób starszych. Swój projekt Urszula Król rozpoczęła od przeprowadzenia rozmów z kierownikami domów opieki, a także pensjonariuszami. Autorka opracowała również ankietę internetową oraz przeanalizowała zagraniczne projekty. Dzięki tym działaniom uzyskała zestaw wytycznych, które zostały wykorzystane podczas procesu projektowego.
proponowane osiedle znajduje się w Rzeszowie przy ulicy Forsycji
© Urszula Król
Proponowane osiedle autorka umieściła w Rzeszowie przy ulicy Forsycji, na działce położonej w sąsiedztwie jednej z głównych ulic miasta. Do jej granic bezpośrednio przylegają rozległe ogródki działkowe oraz budynki jedno- i wielorodzinne, co pozwala na stworzenie przestrzeni bogatej w zieleń. Najważniejszymi elementami na terenie ośrodka są dwa układy mieszkalne — szeregowy oraz gniazdowy. Zabudowę mieszkalną uzupełniają dwa dodatkowe budynki — budynek stałej opieki oraz centrum integracji mieszkańców. Obiektom mieszkalnym towarzyszą przyległe ogródki. W zagospodarowaniu działki uwzględniono również miejsca parkingowe, siłownię zewnętrzną, oraz dużą ilość powierzchni utwardzony uzupełnionych o małą architekturę.
część dzienna ośrodka integracji mieszkańców to m.in. wspólna kuchnia
© Urszula Król
ośrodek integracji mieszkańców
Ośrodek integracji mieszkańców został wyposażony w wiele funkcji. Część dzienna, otwarta dla mieszkańców to: strefa jadalni, wypoczynku, jak i również miejsce spotkań oraz wspólna kuchnia. Od wschodu dzięki dużym przeszkleniom otwiera się ona na skwer. W okresie letnim umożliwia to powiększenie przestrzeni i organizację różnorodnych imprez. W narożu przestrzeni dziennej ulokowana została mała biblioteka. Na zewnątrz budynku zlokalizowany jest salon fryzjerski oraz sklep spożywczy. Obiekt uzupełniają sale i pomieszczenia rehabilitacyjne a także kaplica ekumeniczna. Południowa część została przeznaczona na zaplecze techniczne oraz pomieszczenia dla personelu. Przeszklony łącznik tworzy komunikacje między ośrodkiem integracji, a budynkiem stałej opieki, przeznaczonym dla seniorów, których stan zdrowia nie pozwala na samodzielne mieszkanie.
budynki mieszkalne tworzą układ gniazdowy i szeregowy
© Urszula Król
Budynki mieszkalne tworzą dwa układy — szeregowy i gniazdowy. Układ szeregowy zbudowany jest z minimum dwóch segmentów. Budynki zwrócone są wejściami do siebie, w celu większej integracji mieszkańców. Układ gniazdowy ma takie same założenia, lecz różni się rozwiązaniami przestrzennymi. Mieszkańców integruje wewnętrzne atrium, które otaczają segmenty mieszkalne. Wszystkie pomieszczenia dzienne otwierają się na wewnętrzny dziedziniec. Ogródki również obejmują zabudowę, lecz ulokowane są od zewnętrznej strony budynków. Zaprojektowane przez Urszulę Król mieszkania charakteryzują się prostymi i jednorodnymi układami funkcjonalnymi dostosowanymi do osób niepełnosprawnych.
idea osiedla opiera się na integracji
© Urszula Król
nowy model domu opieki
Ze względu na swój rozproszony układ bryły budynków zostały zaprojektowane w formie minimalistycznych prostopadłościanów. Obiekty zostały wykończone deskami elewacyjnymi oraz pokryte blachą trapezową. W projekcie architektka zastosowała konstrukcję szkieletową z drewna sosnowego. Wszystkie pomieszczenia mają dostęp do specjalistycznych systemów przywoławczych. Przestrzenie mieszkalne zostały uzupełnione o czujniki ruchu, które w razie upadku seniora, alarmowałyby personel.
Opracowane przeze mnie osiedle to przestrzeń, która opiera się na integracji. Kwestia ta jest kluczowym założeniem projektu. Osiedle charakteryzuje się różnorodnością, daje wiele możliwości zamieszkania, spędzania czasu czy rekreacji. Jest przestrzenią, która nie ogranicza seniorów. Tworzy nowy model domu opieki jako miejsca otwartego na potrzeby mieszkańców — podsumowuje Urszula Król.
Temat starzenia się społeczeństwa podjęła również Nina Lipowska z Politechniki Poznańskiej, tworząc osiedle mieszkaniowe dla seniorów w Rabacie. Jej projekt otrzymał wyróżnienie w konkursie „Co-living for elderly”, organizowanym przez UNI competitions.
