Od kilku dni przed Halą Stulecia we Wrocławiu odbywają się artystyczne rytuały w ramach międzynarodowego projektu ARTIFAKE, który ma walczyć z dezinformacją i propagandą. — Słup majowy symbolizuje połączenie płaszczyzny niebios i ziemi, przeszłości i przyszłości, dzielenia się. Jest wielogłosem — tłumaczy Liliana Zeic, autorka projektu.
Do 10 października o zachodzie słońca przed wrocławską Halą Stulecia lub online można wziąć udział w artystycznym rytuale, organizowanym przez artystkę Lilianę Zeic i fundację Art Transparent.
W realizacji pt. „Lato nadeszło dzisiaj całkowicie” artystka zmieniła Iglicę w Parku Szczytnickim w słup majowy przystrojony wstęgami, tradycyjnie zaplatanymi w tanecznej choreografii. Do taśm w różnych odcieniach czerwieni przyporządkowane są historie kobiet i osób niebinarnych, które były lub są dotknięte skutkami rozpowszechniania fałszywych informacji.
Fałsz tytułu „Lato nadeszło dzisiaj całkowicie” w październikowej realizacji odnosi do przesytu i przegrzania – zarówno informacyjnego jak i klimatycznego. Dedykowane intencje— przyjmują różne formy: tutaj taniec, śpiew, oddech, poezja czy okadzanie podkreślają leczniczy potencjał kontaktu z drugą osobą, szczególnie wobec osób dotkniętych często anonimowymi, nadawanymi zwielu stron oszczerstwami — mówi kuratorka projektu Małgorzata Miśniakiewicz zfundacji Art Transparent.
„Lato nadeszło dzisiaj całkowicie”: Iglica zamieniona w słup majowy
fot.: Małgorzata Kujda
moc rytuału
Liliana Zeic ukazuje zjawisko fake newsów w szerszym społecznym i historycznym kontekście. Nawiązuje do starodawnych obrzędów i animistycznych europejskich wierzeń. Dopisuje kolejny rozdział złożonej historii Iglicy, na której wieszano flagi manifestujące wolność i walkę o prawa różnych narodów.
Sam rytuał ma formę zaczerpniętą z tekstów i opracowań etnograficznych dotyczących rzucania klątwy oraz zamawiania oraz zastanawia się sam nad znaczeniem słów i języka: które w wypadku języka magicznego jest równoważny z działaniem — tłumaczy Liliana Zeic.
Rytuały składają się z wypowiedzi artystki, malowania na szarfie oraz zdalnych działań zaproszonych osób, które łączą się przez internet z odległych miejscowości w Polsce i za granicą. Wśród nich są takie postaci jak artystka dźwiękowa Zosia Hołubowska (Mala Herba), działacz społeczny Filip Kijowski i poetka Patrycja Sikora. Intencje rytuałów kierowane są m.in. do Margot Szutowicz, współzałożycielki kolektywu Stop Bzdurom, strajkujących Kobiet czy koordynatorki Aborcyjnego Dream Teamu.
Codziennie podczas tych rytuałów o zachodzie słońca łączę się także z szeregiem twórczych osób, które odprawiają rytuał razem ze mną, wykonując intencje domowe właśnie w intencji danej historii. Dlatego projekt nie jest tylko ingerencją w przestrzeń publiczną. Jest przede wszystkim wielogłosem, symbolicznym dzieleniem się, przekazywaniem troski — wyjaśnia artystka.
dlaczego akurat iglica?
Od lat inspirowała mnie do tego, by radykalnie zmienić jej kształt i symbolikę. Pierwszy raz zobaczyłam ją kilka lat temu, kiedy leżała sobie podczas czyszczenia. Uznałam wtedy, że to może być prosty i mocny wizualnie gest: chwilowej zamiany iglicy w słup majowy, drzewo majowe kumulujące i przesyłające troskę i czułość w stronę osób doświadczających działania fake newsów i dezinformacji — tłumaczy artystka.
Słup majowy symbolizuje także axis mundi: połączenie płaszczyzny niebios i ziemi, przeszłości i przyszłości. Ten mocny wizualny symbol postanowiłam połączyć odprawianym przez siedem dni rytuałem, codziennie poświęconym innej konkretnej historii — dodaje.
W rytuałach można brać udział do 10 października, codziennie po godzinie 18:00. Odbywają się pod Iglicą i na profilu facebookowym Fundacji Art Transparent.
Artystka nie ukrywa, że dużą rolę w projekcie odegrał wątek osobisty.
Wszystko w tym projekcie jest osobiste. To, że żyje w Polsce. Fakt, że codziennie doświadczam reperkusji sytuacji politycznej, która wydarza się na naszych oczach, codziennie czuję ją wmoim ciele. Dlatego na skalę ludzką ijednostkową chciałam przekierować nasze spojrzenie: to wjaki sposób system ipolityka odbijają się na naszych indywidualnych ciałach, jak się wnich zapisują — tłumaczy Liliana Zeic.
Grafika promująca realizację „Lato nadeszło dzisiaj całkowicie”
© Fundacja Art Transparent
artyści przeciwko propagandzie
W ramach projektu ARTIFAKE, do 15 października na Wyspie Tamka we Wrocławiu, można zobaczyć również instalację dźwiękową Pawła Kulczyńskiego, która co kwadrans emituje kontrowersyjne komunikaty. Ponadto, w jednym z miast na Dolnym Śląsku powstanie instalacja Alicji Patanowskiej i Marcina Sawińskiego drukująca w czasie rzeczywistym fałszywe treści. Za pomocą specjalnego systemu komputer będzie przeszukiwał w czasie rzeczywistym internet, przeformatowując fake newsy do drukowanego szablonu.
Z kolei 12 października w galerii Mieszkanie Gepperta odbędzie się spotkanie z udziałem artystów i kuratorów. W ramach wydarzeń towarzyszących odbędzie się także gra edukacyjna oraz warsztaty. Więcej szczegółów na temat ARTIFAKE na stronach: www.arttransparent.org oraz www.artifake.org.
Międzynarodowy projekt „ARTIFAKE – sztuka przeciwko propagandzie” organizowany jest przez Internews z Ukrainy, w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Reporterów Audiowizualnych z Armenii i wrocławską fundacją Art Transparent działającą na rzecz sztuki współczesnej.
Liliana Zeic (Piskorska) – artystka wizualna, doktora sztuk pięknych, w swojej praktyce artystycznej analizuje problemy społeczne z feministyczno-queerowej perspektywy, zajmuje się tematem queerowości i nieheteronormatywności czerpiąc ze swoich doświadczeń dorastania w regionie Europy Środkowo Wschodniej. Pracuje z wideo, fotografią, obiektem oraz tekstem tworząc intermedialne i performatywne projekty badawcze.
oprac.: Katarzyna Domagała
