Jak powinno się wybierać projekty budownictwa mieszkaniowego? Nie w patoprzetargu, a w konkursie z dobrze napisanymi warunkami. W Kaliszu powstała w ten sposób dobra koncepcja budynków TBS. Konkurs wygrała poznańska pracownia todos.architekci. Szkoda tylko, że na sensownym konkursie cieniem kładzie się jego niski budżet.
Niewielkie osiedle TBS w Kaliszu ma powstać do 2025 roku w malowniczym miejscu nad Prosną, przy ul. Długosza w zachodniej części miasta. Zadrzewiona po obwodzie działka od wschodu graniczy z dwiema szkołami (również nad rzeką); od północy z magazynami i warsztatami, a od południa z nabrzeżną ulicą Wodną i, dalej za Prosną, z dzielnicą domów jednorodzinnych.
Budynki TBS, Kalisz, ul. Długosza, lokalizacja, proj. todos. architekci
© todos.architekci
Konkurs na koncepcję osiedla został ogłoszony w lipcu przez Towarzystwo Budownictwa Społecznego oraz kaliski Urząd Miasta. Rozstrzygnięcie nastąpiło we wrześniu, a miesiąc później podpisano umowę na wykonanie dokumentacji projektowej ze zwycięzcą konkursu – młodą poznańską pracownią todos.architekci. Projektanci zaproponowali luźny układ czterech powtarzalnych czterokondygnacyjnych brył. Mieszczą one łącznie 80 mieszkań o metrażach od 38 do 78 m kw.
Budynki TBS, Kalisz, ul. Długosza, zagospodarowanie terenu, proj. todos.architekci
© todos. architekci
Proste budynki na rzucie prostokąta wkomponowano w teren tak, by tworzyły swobodny układ, a przy tym nie przesłaniały się wzajemnie, co zapewnia otwarte widoki ze wszystkich okien na zielone otoczenie oraz – od południa – również na rzekę. Koncepcja przewiduje również wiele rozwiązań proekologicznych, m.in.: ogrody deszczowe, zielone dachy, pompy ciepła, fotowoltaikę, ogrzewanie podłogowe, zwarte bryły budynków ułatwiające oszczędzanie energii i materiałów budowlanych, retencję deszczówki i zachowanie istniejącego drzewostanu.
jakie dobre wytyczne!
Budynki TBS, Kalisz, ul. Długosza, wizualizacje, proj. todos.architekci
© todos. architekci
Wiele elementów projektu jest odpowiedzią na szczegółowe wytyczne organizatorów konkursu. Były wśród nich m.in. dające się wyodrębnić aneksy kuchenne z oknem, minimalna powierzchnia dużego pokoju (bez wliczania aneksu), obligatoryjne balkony lub ogródki przy każdym mieszkaniu oraz miejsce na szafę o głębokości 60 cm. Cieszy zatem nie tylko fakt organizacji architektonicznych zawodów (zamiast przetargu), ale też przemyślane wymagania. Dużym cieniem na sensownych działaniach organizatora kładzie się jednak ekstremalnie niski budżet konkursu: pula nagród wyniosła łącznie... pięć tysięcy złotych brutto!
Budynki TBS, Kalisz, ul. Długosza, wizualizacje, proj. todos.architekci
© todos. architekci
Abstrahując jednak od zadziwiająco słabego wynagrodzenia, to frapujące, że inwestor — poprzez wytyczne — musi przypominać architektom o projektowych oczywistościach. Najwyraźniej mieszkaniowe patologie, które – pod presją deweloperów – wychodzą z polskich pracowni projektowych uznaje się już za normalność, od której trzeba czynić wyjątki. Świadomy tego Krystian Kinastowski, prezydent Kalisza i, jako architekt z zawodu, jednocześnie przewodniczący jury tak tłumaczył ideę ogłoszenia konkursu:
Chcemy pokazać, że Miasto i jego spółka może kreować trendy w zakresie dobrego, dostępnego, zrównoważonego i odpowiedzialnego tworzenia przestrzeni dla zabudowy mieszkaniowej. Dobrze zaprojektowane osiedla to niestety nadal rzadkość.
ustawne i przewiewne
Jakie rozwiązania zdecydowały o sukcesie nagrodzonej pracy projektantów z todos.architekci?
Uwagę zwraca powściągliwa forma brył o prostych elewacjach przeprutych portfenetrami zakomponowanymi w regularnym układzie. Każdy budynek ma inną barwę (zaplanowano tynki „mika” odbijające światło słoneczne), ulokowane od północy wejścia podkreślone są obszernym zadaszeniem oraz dużym oznaczeniem numeru posesji. Okna obwiedzione będą natomiast jasnym obramieniem. Prosty, zdyscyplinowany charakter budynków przełamano dynamicznymi pionami balkonów na rzucie prostokątnego trapezu. W budynkach przewidziane są wózkarnie i rowerownie. Będą także windy.
Budynki TBS, Kalisz, ul. Długosza, przekroje, proj. todos.architekci
© todos. architekci
Największym walorem projektu są jednak dopracowane rzuty mieszkań. Powstały cztery typy układów: z dwoma, trzema i czterema pokojami. Zgodnie z oczekiwaniami organizatora konkursu, każdą kuchnię da się wydzielić. Są też pomieszczenia dodatkowe do wykorzystania na garderobę lub schowek. Większość mieszkań (w tym najmniejsze) ulokowano w narożach, co zapewnia dwustronne doświetlenie i lepsze przewietrzanie. Najwięcej będzie lokali trzypokojowych, a najmniejsze mieszkania o powierzchni 38 metrów znajdować mają się jedynie na parterze.
Budynki TBS, Kalisz, ul. Długosza, rzuty mieszkań, proj. todos.architekci
© todos. architekci
sprawczość popłaca
Udane proporcje pokoi w większości zbliżonych do kwadratu zapewniają dobrą ustawność mimo portfenetrów, które – w innych inwestycjach – zazwyczaj obniżają funkcjonalność wnętrz. Tu zastrzeżenia można mieć jedynie do portfenetru kuchennego utrudniającego bardziej elastyczne ustawianie mebli. Jak tłumaczy Jakub Chrzanowski z todos.architekci:
Akurat w tym wypadku podporządkowaliśmy nieco funkcję wyglądowi elewacji, której charakter określony jest przez zdyscyplinowany rytm otworów okiennych.
Budynki TBS, Kalisz, ul. Długosza, wizualizacja, proj. todos. architekci
© todos. architekci
Interesujące jest również zagospodarowanie terenu. W przestronnych przestrzeniach między budynkami przewidziane są plac zabaw, ogrody: kwietny i deszczowy oraz miejsca integracji mieszkańców. Ze względu na brak podpiwniczenia, na terenie powstaną też naziemne miejsca postojowe pod zielonym dachem. Całość prostej, ale dobrze przemyślanej koncepcji udowadnia, że bardzo sensowne jest urządzanie dobrze przygotowanych (oraz — uwaga na przyszłość! — godziwie wynagradzanych) konkursów na zabudowę wielorodzinną.
