Rewitalizacja architektoniczna
czym jest rewitalizacja?
Zgodnie z ustawą z 2015 roku rewitalizacja „stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji”.
Słowo rewitalizacja zaczerpnięte jest z łaciny (łac. re-+vita) i w dosłownym tłumaczeniu oznacza przywrócenie do życia, ożywienie. W praktyce jest to zespół działań, których celem jest przekształcenie zarówno na poziomie społecznym, architektonicznym, urbanistycznym, jak i ekonomicznym wybranego obszaru miejskiego, będącego najczęściej w złym stanie ze względu na sytuację ekonomiczną i społeczną. Programy rewitalizacyjne mogą dotyczyć, między innymi, zdegradowanych obszarów miast, które utraciły swoją pierwotną funkcję (na przykład nieaktywne tereny poprzemysłowe, na których konieczne jest nadanie nowej funkcji).
Rewitalizacja zatem nie dotyczy jedynie odnowy elewacji historycznych obiektów, ale jest procesem mającym na celu poprawę życia mieszkańców. Przykładem rewitalizacji jest Seulski High Line — przebudowa drogi i estakady projektu holenderskich architektów z pracowni MVRDV.
rewitalizacja a rewaloryzacja, renowacja, restauracja, rekonstrukcja i konserwacja — jakie są różnice?
Rewitalizacja często mylona jest z działaniami prowadzonymi na pojedynczych obiektach będących w złym stanie technicznym. Należą do nich, między innymi, rewaloryzacja, renowacja, restauracja, rekonstrukcja i konserwacja.
Rewaloryzacja jest terminem najbliższym rewitalizacji, ale na mniejszą skalę. Jest to rodzaj działania konserwatorskiego mającego na celu przywrócenie wartości użytkowych i ekspozycję zarówno zabytków architektury, jak i całych zespołów urbanistycznych. Obejmuje zabiegi konserwatorskie i adaptacyjne, których rezultatem jest dostosowanie obiektów historycznych do współczesnych wymogów. Przykładem takich działań może być wrocławski pawilon InfoWuWa — dawna poczekalnia tramwajowa (a później zakład fryzjerski) przylegająca do galeriowego domu czynszowego projektu Paula Heima i Alberta Kemptera.
Renowacja jest to odnowienie czy też odświeżenie budynków lub dzieł sztuki; restauracja dotyczy działań mających na celu przywrócenie uszkodzonemu lub zmienionemu obiektowi jego dawnej formy i wartości, zgodnie z zachowaną dokumentacją; rekonstrukcja to odtworzenie zniszczonego zabytku lub jego elementów i powrót do stanu sprzed zniszczenia, a konserwacja obejmuje zabiegi podtrzymujące obiekty w dobrym stanie i ich ochronę przed zniszczeniem.
Pracownia JEMS Architekci została założona w 1988 roku, jednakże zespół architektoniczny będący zalążkiem biura działa nieprzerwanie od początku lat 80-tych. Rozpoczynając samodzielną praktykę w okresie transformacji ustrojowej JEMS włączył się w nurt odbudowy polskiej kultury architektonicznej. Obecnie trzon zespołu tworzy ośmiu wspólników i partnerów.
Partnerska współpraca realizowana w formule biura – warsztatu, przy współuczestnictwie całego zespołu JEMS, tworzy przestrzeń rozmów i poszukiwań, wymiany idei i poglądów. JEMS jest biurem otwartej dyskusji i debaty. To nasza wartość fundamentalna.
Rzeczywistość traktujemy zarówno jako materię tworzenia jak i ramy naszej działalności. Jej złożoność staramy się odczytywać przez filtr kultury, historii i tradycji, kontekstu miejsca. W wielowątkowości tego odczytu, a także w ograniczeniach i konfliktach jakie niesie ze sobą współczesność, poszukujemy źródeł inspiracji. Przemierzamy obszary, które często nie dają szans na sformułowanie szybkiej, jednoznacznej i syntetycznej odpowiedzi projektowej. Nie marzyliśmy nigdy o uniwersalnej metodzie – strategii. Odkrywane w wyniku studiów i obserwacji, obrazy, skojarzenia, odczucia, porządki i reguły odnajdujemy niejako „w drodze”, kierując się gromadzonymi przez lata doświadczeniami, intuicją. Na drodze tej pojawiają się zaskakujące, także nas samych, odkrycia. Nadają one sens naszym wysiłkom. W naszych pracach próbujemy odnaleźć to co jest dla poszczególnych tematów specyficzne. Zdefiniować temat, tak aby stał się kanwą poszukiwań architektonicznych. Architektura JEMS unika epatowania formą, szukamy tyleż istoty rzeczy, co samych rzeczy. Odwołujemy się do tego, co ponadhistoryczne: porządku, tektoniki, fascynacji naturalnymi możliwościami materiałów, światła, upływającego czasu, proporcji i reguł budowy formy. Najwięcej satysfakcji sprawiają nam projekty, które powstały jako spójne, całościowe wyobrażenia – zostały najpierw opowiedziane i przedyskutowane, opisane w kategorii sekwencji przestrzeni, struktur, poszukiwań unikalnej właściwej i przyjaznej dla odbiorcy atmosfery, stosowanych materiałów, faktur, świateł i nastrojów, a dopiero później narysowane i zbudowane.
