Przemysław Poręba, absolwent Wydziału Architektury Wnętrz krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki postanowił stworzyć koncepcję modernizacji zespołu budynków Dworca Kolejowego PKP Tarnów-Mościce. Jego projekt obejmuje renowację głównego modernistycznego budynku dworca oraz sąsiadującego z nim mniejszego obiektu. Co ciekawe, model całego założenia został wykonany w technologii Virtual Reality!
Projekt o nazwie „Meta – Morfoza dworca Tarnów-Mościce. Adaptive reuse dla klimatu. Architektoniczny recykling” to praca dyplomowa magisterska wykonana pod kierunkiem prof. Beata Gibały-Kapeckiej oraz asystentki Kai Czajczyk.
instalacja rzeźbiarska przed budynkiem dworca
© Przemysław Poręba
nowe spojrzenie na dworzec
Przemysław Poręba zaproponował modernizację zespołu budynków, wpisanego w 2021 roku do rejestru zabytków Dworca Kolejowego PKP Tarnów-Moście, wraz z otoczeniem. Celem studenta było zaakcentowanie walorów lokalizacji, z uwzględnieniem historycznych dziejów Mościc. Opracowanie dyplomowe zawiera renowację głównego, zniszczonego budynku, oraz sąsiedniego z nim mniejszego, nadając nowe i dostosowując ich zastane funkcje, do współczesnych wymogów, norm i przepisów prawa budowlanego. Ponadto modernizacja i przeprojektowanie obejmuje również dawne pomieszczenia techniczne pod peronem.
projekt modernizacji dworca Tarnów-Mościce, przekrój A-A i rzut poziomu 0
© Przemysław Poręba
Gruntowną metamorfozę przeszedł także teren wokół dworca, otwierając przestrzeń na nowe możliwości. Jak uważa autor, stworzenie rozległego, otwartego placu pozwoli na to, aby tuż przed pawilonem, cyklicznie mogły być organizowane wydarzenia kulturalne, rozrywkowe oraz związane z przemysłową dzielnicą Tarnowa.
pawilon multimedialny i plac wystawienniczy
© Przemysław Poręba
pas multimedialny jako przewodnik
Jedną z kluczowych idei projektu jest scalenie budynków — ich wnętrza z zewnętrzem za pomocą pasa multimedialnego, który pełni funkcję swoistego przewodnika.
Pas oprowadza użytkownika po miejscu, komunikuje się z nim przy pomocy przepływu informacji. Ponadto mój projekt respektuje kwestie związane z koncepcją Baukultur, ochroną środowiska zintegrowanego i architektonicznego recyklingu. Rozwiązania formalne zbudowane zostały w oparciu o ideę dialogu z otoczeniem, starając się stosować przede wszystkim koncepcję percepcji równości — tłumaczy projektant.
widok na kasy oraz bistro
© Przemysław Poręba
metamorfoza wnętrza
Wnętrze głównego holu dworca w projekcie Przemysława Poręby przeszło mocną metamorfozę. Spod antresoli zostały usunięte murowane ścianki działowe, które zastąpiono szklanymi ścianami.
Szklane ściany mają dać wrażenie otwartej przestrzeni z lewitującą w centralnej części antresolą — dodaje autor.
Wewnątrz zaprojektowane zostały elementy małej architektury, takie jak podświetlana zabudowa bistro, oraz kasy wraz z punktem informacyjnym. Wzdłuż południowej ściany projektant przewidział miejsce na ciąg ekranów multimedialnych, które mogą wyświetlać aktualne informacje o odjazdach i przyjazdach pociągów. Ponadto będą pełnić funkcję przepływu informacji poprzez komunikację z odbiorcą.
antresola w głównym budynku, widok na hol poczekalni
© Przemysław Poręba
Powierzchnia antresoli, będąca poczekalnią, została wzbogacona o nowe siedziska. Autor zadbał też o komunikację wizualną — do każdej strefy naprowadzają użytkowników rozplanowane w specjalnym rytmie, ciemne granitowe pasy.
Natomiast poziom -1 mieści szereg pomieszczeń technicznych, socjalnych, toalety, a także pomieszczenia magazynowe i przechowalnie bagażu o różnym gabarycie. Ponadto w najbliższym otoczeniu ciągu komunikacyjnego, tuż naprzeciwko schodów znajduje się kolejna powierzchnia ekspozycyjna.
zachodnie wejście do dworca wraz ze strefą kawiarnianą
© Przemysław Poręba
pawilon multimedialny i instalacja rzeźbiarska
Na terenie opracowania znalazł swoje miejsce również pawilon multimedialny. Jego podłużna fasada, pod postacią szklanej, składanej ściany harmonijkowej umożliwia szybki i łatwe złożenie. Tego typu rozwiązanie daje możliwość wyprowadzenia ekspozycji na plac przed pawilonem.
W ten sposób ekspozycja znajdująca się wewnątrz zostanie rozbudowana lub połączona z tą zewnętrzną. Z kolei rozległe przeszklenia dają możliwość obserwowania znajdującej się w środku wystawy, nawet gdy instytucja jest zamknięta — tłumaczy Przemysław Poręba.
wnętrze pawilonu multimedialnego
© Przemysław Poręba
Tuż przed budynkiem dworca oraz pawilonu autor zaproponował instalację rzeźbiarską, którą tworzą zatopione w niecce wodnej geometryczne formy. Zbiorniki z wodą zlokalizowane są na całej długości terenu, a jej przepływ kontynuowany jest w posadzce budynku dworca, docierając do wnętrza kawiarni.
dyplom w technolgii Virtual Reality
Autor wprowadził szereg ekologicznych rozwiązań. Na spadzistym dachu zaproponował baterie słoneczne, a wprowadzanie mat wegetacyjnych zapobiega nadmiernemu nagrzewani się pawilonu latem oraz zapewnia dodatkową izolację termiczną zimą.
Więcej zieleni stworzy naturalne środowisko dla owadów i małych zwierząt. Montaż systemu zbierania i magazynowania „deszczówki” rozwiąże kwestię nadmiernego marnowania wody oraz zasili podlewanie terenów zielonych — dodaje projektant.
wnętrze pawilonu multimedialnego z widokiem na plac
© Przemysław Poręba
Warto też podkreślić, że w wyniku współpracy z ekspertem Bartłomiejem Kamińskim oraz Anną Syczewską, dzięki dofinansowaniu z projektu Projektowanie Przyszłości – program rozwoju Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki, koncepcję wykonano w technologii Virtual Reality. Model stworzony przy pomocy programu Unreal Engine 5 pozwala odbiorcy przenieść się do koncepcyjnej wizji projektowanego budynku dworca, pawilonu multimedialnego wraz z jego otoczeniem. Jest to pierwszy tego typu model pracy projektowej z architektury wnętrz wykonany na Wydziale Architektury Wnętrz w krakowskiej ASP.
